[Ερώτηση] Υπορροή μετά από Κεντήματα ή Συνεχές Ελαφρόν;

[ψαλμός 50ός]

Σύμφωνα με τον κανόνα, μετά από Κεντήματα ή Συνεχές Ελαφρόν δεν μπαίνει ποτέ Υπορροή.

Όμως συναντάμε την σύνθεση αυτή και σε παλαιούς και σε νέους δημιουργούς.

Η ερώτησή μου και απορία μου είναι:
Πως πρέπει να γράφουμε τη σύνθεση αυτή;;

 

[Pappous43]

Σύμφωνα με τον κανόνα, μετά από Κεντήματα ή Συνεχές Ελαφρόν δεν μπαίνει ποτέ Υπορροή.

Όμως συναντάμε την σύνθεση αυτή και σε παλαιούς και σε νέους δημιουργούς.

Σύμφωνα με τον Ευθυμιάδη όπου είναι νομίζω πιό ξεκάθαρο, λέει, ναι μεν... αλλά...

Ἐπίσης ὁ Βασ. Παπαρούνης (Θ.Λειτουργἰα, 1939, σελίς 239) ἀναφέρει:

"Τήν Ὑπορροήν ἀπαγγέλομεν ἄνευ τομῆς τῆς φωνῆς μεταξύ τοῦ φθόγγου
τοῦ πρό αύτῆς χαρακτῆρος καί τῶν δύο αὐτῆς φθόγγων...."

Πρέπει λοιπόν νά ληφθῇ καί τοῦτο ὑπ'ὅψιν ἐάν κάνωμε παράβασιν
τοῦ κανόνος. Δηλαδή τό λάθος εἶναι μεγαλύτερον ἐάν π.χ. μετά τά κεντήματα
ἀρχίζῃ νέα συλλάβή. Τότε δέν πρέπει κἄν νά γραφῇ ὑπορροή.

Δέν εἶναι τυχαῖον ὅτι είς τά ἀνωτέρω είκονιζόμενα παραδείγματα τοῦ Ἰακώβου καί τοῦ Φιλανθίδου
ἡ ὑπορροή συνεχίζει τήν προηγουμένην συλλαβήν καί δέν δημιουργεῖται τομή τῆς φωνῆς.

Ὑπενθυμίζεται ὅτι τό πρόγραμμα BZQ ἐπίσης ἐπισημαίνει τυχόν λάθος τῆς παρτιτούρας
π.χ. ὅσον ἀφορᾶ τόν ἀρχικόν κανόνα μέ τήν ἀρίθμησιν 24 τοῦ π. Ephraim.

 

[ψαλμός 50ός]

Πρέπει λοιπόν νά ληφθῇ καί τοῦτο ὑπ'ὅψιν ἐάν κάνωμε παράβασιν
τοῦ κανόνος. Δηλαδή τό λάθος εἶναι μεγαλύτερον ἐάν π.χ. μετά τά κεντήματα
ἀρχίζῃ νέα συλλάβή. Τότε δέν πρέπει κἄν νά γραφῇ ὑπορροή.

Εφ΄όσον προ της Υπορροής δεν μπαίνουν κεντήματα, δεν είναι σωστότερο να γραφούν δύο απόστροφοι;;
(εννοείται ότι είναι της αυτής συλλαβής, σε άλλη περίπτωση δεν θα μιλούσαμε για Υπορροή)

 

[ψαλμός 50ός]

......

 

[tsak77]

Κ. Ἑλένη, νὰ συμπληρώσω στὸν προβληματισμό σας ὅτι αὐτὴ ἡ περίπτωση ποὺ ἀναφέρετε ὡς λάθος:

λόγῳ τῆς ἔλλειψης νέας συλλαβῆς, δὲν εἶναι ἀκριβές, μάλιστα πρόκειται γιὰ σύνηθες μελώδημα (θὰ χρησιμοποιήσω τὴν ὄμορφη λέξη τοῦ κ. Ἀρβανίτη). Παραθέτω ἀπόσπασμα απὸ τὸ κοινωνικὸ Αἰνεῖτε τοῦ Ἰωάννου πρωτοψάλτου σὲ ἦχο Γ΄:

ὄπου ἐνῶ ἡ συλλαβὴ ἐπεκτείνεται, δὲν προτιμάται ὑπορροή.

Προσωπικὰ θεωρῶ ὅτι παίζουν ρόλο κὶ ἄλλοι παράγοντες, ὄπως τὸ πῶς χωρίστηκαν οἱ συλλαβὲς πρὶν φτάσουμε στὴν ἀναγκαιότητα ἢ μὴ ἀναγραφῆς κεντημάτων στὸ σημεῖο αὐτό, ἐὰν πρόκειται γιὰ ἰσχυρὸ ἢ ἀσθενὲς μέρος τοῦ μέτρου κ.α.

 

[ψαλμός 50ός]

Κ. Ἑλένη, νὰ συμπληρώσω στὸν προβληματισμό σας ὅτι αὐτὴ ἡ περίπτωση ποὺ ἀναφέρετε ὡς λάθος:
View attachment 90183
λόγῳ τῆς ἔλλειψης νέας συλλαβῆς, δὲν εἶναι ἀκριβές, μάλιστα πρόκειται γιὰ σύνηθες μελώδημα (θὰ χρησιμοποιήσω τὴν ὄμορφη λέξη τοῦ κ. Ἀρβανίτη). Παραθέτω ἀπόσπασμα απὸ τὸ κοινωνικὸ Αἰνεῖτε τοῦ Ἰωάννου πρωτοψάλτου σὲ ἦχο Γ΄:
View attachment 90185
ὄπου ἐνῶ ἡ συλλαβὴ ἐπεκτείνεται, δὲν προτιμάται ὑπορροή.

Προσωπικὰ θεωρῶ ὅτι παίζουν ρόλο κὶ ἄλλοι παράγοντες, ὄπως τὸ πῶς χωρίστηκαν οἱ συλλαβὲς πρὶν φτάσουμε στὴν ἀναγκαιότητα ἢ μὴ ἀναγραφῆς κεντημάτων στὸ σημεῖο αὐτό, ἐὰν πρόκειται γιὰ ἰσχυρὸ ἢ ἀσθενὲς μέρος τοῦ μέτρου κ.α.

Ευχαριστώ πολύ κ. Χρήστο για την απάντηση.
Από τα λίγα που έχω διαβάσει, κι εγώ σε αυτή την άποψη κατέληξα, αλλά ήθελα και την γνώση και γνώμη των ειδικών.
Αν το δούμε δε και απο αισθητικής πλευράς, αυτή η θέση "στέκει" πιο καλά?

 

[Stathis]

Στα κείμενα του Χουρμουζίου δεν θα βρείτε ποτέ, οποιαδήποτε κατάβαση μετά από κεντήματα μόνα. Πάντοτε θα υπάρχει ολίγον για 'στήριγμα'.

Το συνεχές ελαφρόν δεν ακολουθεί ούτε αυτόν τον κανόνα. θέλει αυστηρά ολίγον μόνο του πριν και συνήθως μετά ψηφιστού.

Η υπορροή μπορεί να μπει μετά τη σύνθεση ολίγον κεντήματα ή ισον-κεντηματα-ολιγον ή κάτι ανάλογο.

Επίσης, η υπορροή δεν ξεκινάει δική της συλλαβή όπως και τα κεντήματα.

Ελπίζω να γίνομαι κατανοητός χωρίς τα σύμβολα.

 

[dimitrios.zaganas]

Ο "κανόνας" σχετικά με την ασυμβατότητα κεντημάτων προ της υπορροής (όπως και αρκετοί άλλοι "κανόνες ορθογραφίας") πηγάζει από τη μελέτη των κλασικών κειμένων της Νέας Μεθόδου, όπου κυριαρχεί η απλή (κλασική) σημειογραφία. Ως εκ τούτου, ισχύει και θα πρέπει να εφαρμόζεται σε αντίστοιχες περιπτώσεις, δηλ. όπου έχουμε χρήση γοργού επί της υπορροής ή συνεχές ελαφρόν μετά από κεντήματα.

Ωστόσο, ο "κανόνας" αυτός παύει να ισχύει στην αναλυτική σημειογραφία, όπως παρατηρούμε π.χ. σε συνθέσεις Πέτρου Εφεσίου και Ιωάννου Πρωτοψάλτου (βλ. Πανδέκτη, τ. Δ΄, σελ. 414, 877), κυρίως όταν των κεντημάτων με δίγοργο έπονται δύο μόνο καταβάσεις. Συνεπώς, δεν είναι τυχαία ούτε "ακαλαίσθητη" η επικράτηση χρήσης της υπορροής (ως συνοπτικότερης σε σχέση με τις δύο αποστρόφους) στην αναλυτική γραφή, τουναντίον.

Αυτό ομώς δεν σημαίνει ότι είναι "εσφαλμένη" η χρήση δύο αποστρόφων αντί υπορροής, κυρίως όπου έπονται πλείον των δύο καταβάσεων, όπως δεν είναι "λανθασμένη" και η χρήση ολίγου με αντικένωμα (όχι ψηφιστό, βλ. #4) και δίγοργο προ της υπορροής, η οποία συναντάται σε χφφ Κωνσταντινουπολιτών μελοποιών.