Τὰ μουσικά ὄργανα τῆς βυζαντινῆς περιόδου

[nektar]

https://www.pemptousia.gr/2021/07/ta-mousika-organa-tis-vizantinis-peri-2/

 

[Κωσταντής1]

https://www.pemptousia.gr/2021/07/ta-mousika-organa-tis-vizantinis-peri-2/

(2) παρατηρήσεις στὸ παραπάνω κείμενο ἐπειδὴ τυγχάνει νὰ τὰ κοιτάω αὐτὸν τὸν καιρό. 1) ὁ ὅρος θυμελικὰ παίγνια εἶναι ὅρος-ὀμπρέλα ποὺ καλύπτει καὶ τοὺς ἠθοποιούς, καὶ τοὺς ἐπαγγελματίες μουσικούς. Συνεπῶς ἡ συμμετοχὴ ἠθοποιῶν/μίμων στοὺς γάμους εἶναι ἀμφισβητήσιμη. 2) Ὑπάρχει στὴν Ἱνδία ἔνα ὄργανο ὀνόματι ταμπουρὰ ἢ ταν-πουρά, κάπως ἔτσι, ποὺ ὁ ῥόλος του εἶναι νὰ κρατάει τὸ... ἴσον (κάτι ἀντίστοιχο μὲ τὸ δεύτερο στόμιο τῆς γκάιντας) καὶ ἐγείρεται τὸ ἐρώτημα ἂν ὑπηρχε καὶ βυζαντινὸ ἀντίστοιχο ὑπὸ τὶς ὀνομασίες ταμποῦρι(ν), πανδούρα κ.τ.ὁ.

 

[Κωσταντής1]

υγ. Ἐφόσον ὁ Βαλσαμὼν τὸν 12ο αἱ., ἑρμηνεύοντας τὶς διατάξεις τῆς ὲν Τρούλλωι Συνόδου (Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς) γράφει ὅτι αὐτοὶ ποὺ μεταχειρίζονται τὰ μουσικὰ ὄργανα εἶναι ἔντιμοι, σὲ ἀντίθεση μὲ μίμους, θηριομάχους καὶ λοιποὺς τῶν Θεαμάτων, δικαιούμεθα νὰ ὑποθέσουμε πὼς ἔχει σημειωθῇ μιὰ κάποια ἀλλαγὴ ἀπὸ τὸν καιρὸ τοῦ Ἱουστινιανοῦ τοῦ Β. ποὺ συνεκάλεσε τὴν Πενθέκτη, ὡς πρὸς τὴν κοινωνικὴ θέση τῶν μουσικῶν.

Αὐτὸ ἴσως ἑνδιαφέρει καὶ τὴν ἱστορία τῆς ψαλτικῆς: μὴν ξεχνᾶμε ὅτι τὸ ταμποὺρ ὲπὶ τοῦ ὁποίου ὁ Χρύσανθος στὸ Θεωρητικό του ὁρίζει τὰ διαστήματα τῆς κατ' αὐτὸν ἑλληνικῆς μουσικῆς εἶναι ἕνα μουσικὸ ὄργανο.

Αὐτὴ ἡ ἀναβάθμιση τοῦ ὀργανοπαίκτη δὲν συνοδεύεται βέβαια ἀπὸ εἱσαγωγὴ ὀργάνων στὴν λατρεία τέτοια τουλάχιστον ποὺ νὰ ἔχει ἀφήσηι σήμερα εὑδιάκριτα ἴχνη. Ἴσως σχετίζεται μὲ τὰ τῶν γάμων. Στὴν Δύση ἐκείνη τὴν ἑποχὴ ἀκόμα ἡ ἐκεῖ ἐκκλησία προσπαθοῦσε νὰ ἁποσπάσῃ τοὺς γάμους ἀπὸ τὴν ἱδιωτικὴ σφαίρα, κάτι ποὺ στὴν Ἀνατολὴ εἶχε γίνηι πιθανῶς πολὺ πρωτύτερα. Δὲν ξέρω. υγ. Πάντως ὁ ἀρραβώνας εἶναι ὁ προεκκλησιαστικὸς γάμος.