[Ερώτηση] Συλλογή μέ κείμενα Αγίων Πατέρων περί Ψαλτικής

μάρκελλος

Μάρκελλος Πιράρ, Γενικός συντονιστής
Που μπωρώ νά βρώ μία συλλογή μέ κείμενα Αγίων Πατέρων περί Ψαλτικής;

Βλ. τοῦ συγχωρεμένου Δημητρίου Γ. Τσάμη, ''Ψαλμωδία καὶ κατάνυξη'', ἐν Προσφορὰ Παντελεήμονι Β’ τῷ Παναγιωτάτῳ Μητροπολίτῃ Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1990, σ. 493-520.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἰ. Χρυσοστόμου (+407) Εἰς τὸν μα' ψαλμὸν §§ 1-3 ἔκδ. σειρὰ Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας (Ε.Π.Ε.) Ἰ. Χρυσοστόμου ἔργα τ. 5 σσ. 576-586.
Ἰ. Σιναΐτου (525-600) Κλίμαξ, λόγος ιη' περὶ τῆς ἐν συνοδείᾳ ψαλμωδίας.
Ἀντιόχου μοναχοῦ (α' ἥμισυ ζ' αἰ.) Πανδέκτης κεφ. ρε' περὶ ψαλμωδίας ἔκδ. σειρὰ Φιλοκαλία τῶν νηπτικῶν καὶ ἀσκητικῶν τ. 13Α σσ. 404-410.
 

μάρκελλος

Μάρκελλος Πιράρ, Γενικός συντονιστής
Ἡ ἰδιαίτερα αὐστηρὴ στάσι τῶν πατέρων τῆς ἐρήμου (κατεξοχὴν στὴν Αἴγυπτο καὶ τὴν Συρία) ἀπέναντι στὴν ψαλμωδία, τὸ ἆσμα, τὸ μελίζειν τροπάρια καὶ κανόνας, εἶναι γνωστὴ καὶ διατυπώνεται σὲ διάφορες συλλογὲς ἀποφθεγμάτων ὅπως τὰ Γεροντικά, τὴν Συλλογὴ τοῦ Παύλου Εὐεργετινοῦ κλπ. (βλ. λόγου χάριν τοὺς ἀββάδες Ἀντώνιο, Παμβώ, Σιλουανό). Τὸ χφ Καρακάλλου 251 (μεγαλογράμματο – 9 αἰ.) -καὶ τὸ ἀντίγραφό του Ἱεροσολ. Παν. Τάφου 113 (ἔτ. 1672) ποὺ ἀναπληρώνει εὐτυχῶς τὰ κενά του- ἀποτελεῖ πλούσια συλλογὴ ἀποφθεγμάτων περὶ ψαλμωδίας. Παραθέτω τρία σύντομα ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸν ἀββᾶ Παῦλο τὸν Καππαδόκη:
«Ὁ διάβολος δι’ αὐτῶν τῶν τροπαρίων καὶ τοῦ ἄσματος εἰς κενοδοξίαν καὶ ἀνθρωπαρέσκιαν καὶ γαστριμαργίαν καὶ πορνείαν τὸν μοναχὸν βοθρίζει» (Παν. Τάφου 113, φ. 204β).
«Μακρὰν γὰρ ἀπὸ μοναχοῦ θέλοντος σωθῆναι τὸ ἆσμα» (φ. 204β).
«Τὰ τροπάρια καὶ κανόνας καὶ ἤχους μελίζειν καὶ καλλιεπίᾳ τοῦ ἄσματος συντρέχειν μόνοις τοῖς ἱερεῦσι καὶ τοῖς κοσμικοῖς πρέπων. Διὰ τοῦτο γὰρ καὶ ὁ λαὸς ἐν ταῖς ἐκκλησίαις συναθροίζονται, μοναχοῖς δὲ ἀπρεπὲς καὶ ἀνάρμοστον» (φ. 204α).
Καὶ τὸ ἑξῆς, ἀπὸ τὸν ἀββᾶ Ἀντώνιο:
«Κἂν ἔχει ὁ μοναχὸς φωνῆς μέλος, ἑαυτῷ ψαλλέτω καὶ τῷ Θεῷ, μήποτε ψαλμὸς ὁ κοιμίζων ἡδονὰς ἐγείρῃ τῇ καλλιφωνίᾳ τοῦ ἄσματος τοὺς ἀκόλαστους λογισμούς. Εἰ καί τινας σπουδάσει ἀρέσαι τῶν ἐστώτων ἀνθρωπίνῳ λογισμῷ δελεασθεὶς τῇ καλλιεπίᾳ τοῦ ἄσματος. Τὸ γὰρ ἆσμα κινεῖ τοὺς προπετεῖς ὀφθαλμοὺς καὶ ἐρεθίζει τὰς ἀκοὰς τῶν κοσμικῶν …» (φ.167αβ).
Βλ. J.W. McKinnon, "Desert Monasticism and the Later Fourth-Century Psalmodic Movement", ἐν Music and Letters, 75/4 (1994), σ. 505-521. A. Lingas, "Hesychasm and Psalmody", ἐν Mount Athos and Byzantine Monasticism, Variorum Ashgate Publ. 1966, σ. 155-168. S.S. Froyshov, "La reticence a l'hymnographie chez des anachoretes de l'Egypte et du Sinai du 6e au 8e siecles", ἐν L'hymnographie. Conferences St-Serge, Roma 2000, σ. 229-245.
 
Last edited:
Top