[Ερώτηση] Στιχολογία Αίνων σε χοροστασία

[tsak77]

Κατ' αρχήν, καλό μήνα σε όλη την σεβαστή παρέα του forum.
Όταν χοροστατεί Αρχιερέας και ψάλλουμε το "πάσα πνοή" ακολουθεί μετά το "Αινείτε αυτόν πάντες οι Άγγελοι" και αμέσως "Τον Δεσπότην..." ή "Άνωθεν κ.λ.π. για να πάρει καιρόν. Όταν ψαλλεί όλη η στιχολογία των Αίνων λέγεται κάτι που να αφορά στην προσκύνηση των εικόνων από τον Ιεράρχη ή απλά ψάλλουμε τη στιχολογία και κατά την διάρκεια αυτής παίρνει καιρόν; Πιστεύω δε, ότι ορθότερο αισθητικά (ίσως και πρακτικότερο) είναι η ψαλμώδηση του "Αινείτε αυτόν..." σε αργό στιχηραρικό μέλος, όπου κατά την διάρκει αυτού παίρνει καιρόν ο Αρχιερέας και κατόπιν να ψάλλεται η στιχολογία, αλλά αυτό είναι δική μου καθαρά άποψη και άπτεται της δικής μου αισθητικής αντιλήψεως στο θέμα, όπως το αντιλαμβάνομαι. Θα παρακαλούσα τους ειδικούς του Τυπικού ή όσους έχουν παρεβρεθεί σε παρόμοια κατάσταση (κυρίως στις Ιερές Μονές) να μας διαφωτίσουν με μία ορθή και ισχύουσα άποψη και όχι με "νομίσματα" όπως το παραπάνω.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων.

 

[Firfiris]

Στην Ι.Μ.Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω που παρεβρέθηκα προ ημερών εψάλλησαν τα μέλη από τους Δανιηλαίους και Θωμάδες πατέρες με την αυτή σειρά:

Πασαπνοάριο.
Στιχολογία.
Στιχηρά Αίνων.
Δοξολογία.
Τον Δεσπότην.
Άνωθεν οι προφήται.
Απολυτίκιον.
"Ευλογημένη..."

 

[MISTIS]

Κατ' αρχήν, καλό μήνα σε όλη την σεβαστή παρέα του forum.
Όταν χοροστατεί Αρχιερέας και ψάλλουμε το "πάσα πνοή" ακολουθεί μετά το "Αινείτε αυτόν πάντες οι Άγγελοι" και αμέσως "Τον Δεσπότην..." ή "Άνωθεν κ.λ.π. για να πάρει καιρό. Όταν ψαλλεί όλη η στιχολογία των Αίνων λέγεται κάτι που να αφορά στην προσκύνηση των εικόνων από τον Ιεράρχη ή απλά ψάλλουμε τη στιχολογία και κατά την διάρκεια αυτής παίρνει καιρό; Πιστεύω δε, ότι ορθότερο αισθητικά (ίσως και πρακτικότερο) είναι η ψαλμώδηση του "Αινείτε αυτόν..." σε αργό στιχηραρικό μέλος, όπου κατά την διάρκει αυτού παίρνει καιρό ο Αρχιερέας και κατόπιν να ψάλλεται η στιχολογία, αλλά αυτό είναι δική μου καθαρά άποψη και άπτεται της δικής μου αισθητικής αντιλήψεως στο θέμα, όπως το αντιλαμβάνομαι. Θα παρακαλούσα τους ειδικούς του Τυπικού ή όσους έχουν παρεβρεθεί σε παρόμοια κατάσταση (κυρίως στις Ιερές Μονές) να μας διαφωτίσουν με μία ορθή και ισχύουσα άποψη και όχι με "νομίσματα" όπως το παραπάνω.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων.

Καλημέρα, καλό μήνα,
Όταν ψάλουν οι χοροί τα πασαπνοάρια θα ψαλλεί και η στιχολογία και πριν πούμε τα στιχηρά των αίνων θα ξεκινήσουμε "Τον Δεσπότη..." όχι το "Άνωθεν..."-αν θέλουν να ψαλλεί το δεύτερο, θα το πούμε στο τέλος της δοξολογίας μαζί με το "Το δεσπότη...", Δεξιός ¨Τον δεσπότη...", αριστερός "Άνωθεν οι προφήται..." και ο Αρχιερεύς ενδύεται έξω του Ιερού.
Όσο για την πρόταση που κάνεις.Αυτό ψάλλεται όταν δεν θα ιερουργεί ο Αρχιερεύς(Μεγάλη εβδομάδα).
Αυτά τα λίγα γνωρίζω από την πράξη, οι πιο ειδικοί μπορούν να πουν περισσότερα.

 

[George]

Σε όσους Μητροπολίτες έχω ψάλει, αλλά και σε όσους Ναούς έχω τύχη με Αρχιερέα, πάντα μετά το "Ανείτε..." ψάλεται το "Τον Δεσπότην..." για να πάρει καιρό ο Αρχιερέας, και ντύνεται μέσα στο Ιερό ενώ εμείς συνεχίζουμε τους Αίνους.
Δεν έχω τύχει ποτέ κάποιος Αρχιερέας να ντυθεί έξω από το Ιερό για να σας πω σε αυτή τη περίπτωση το ψάλεται ή και το πως γίνεται, απλά ξέρω ότι σε αυτή τη περίπτωση ψάλεται το "Άνωθεν...".

Ελπίζω να βοήθεισα, να έβαλα και εγώ ένα λιθαράκι.

 

[Firfiris]

...Όταν ψαλλεί όλη η στιχολογία των Αίνων λέγεται κάτι που να αφορά στην προσκύνηση των εικόνων από τον Ιεράρχη ή απλά ψάλλουμε τη στιχολογία και κατά την διάρκεια αυτής παίρνει καιρό; Πιστεύω δε, ότι ορθότερο αισθητικά (ίσως και πρακτικότερο) είναι η ψαλμώδηση του "Αινείτε αυτόν..." σε αργό στιχηραρικό μέλος, όπου κατά την διάρκει αυτού παίρνει καιρό ο Αρχιερέας και κατόπιν να ψάλλεται η στιχολογία...

Πάντως να σου πω την αλήθεια Χρήστο, δεν κατάλαβα ακριβώς την ερώτηση:

Αφού ο Αρχιερέας θα "πάρει καιρό" κατά "Τον Δεσπότην...", γιατί απορείς για την στιχολογία ή αναφέρεσαι σε αργό "Αινείτε";

Μήπως μπερδεύτηκες... (νωρίς ξύπνημα για την ακολουθία, Κυριακή ημέρα ξεκούρασης κλπ )

 

[master_yianni]

Στο Τριωδιο του Στανιτσα νομιζω οτι υπαρχει μια μικρη παραπομπη στο τελος περι της σωστης ταξης του δεσποτη και του ανωθεν.
Αν το εχει καποιος προχειρο ας το ανεβασει.

 

[Firfiris]

Καλημέρα, καλό μήνα

Επίσης!

Όταν ψάλουν οι χοροί τα πασαπνοάρια θα ψαλλεί και η στιχολογία και πριν πούμε τα στιχηρά των αίνων θα ξεκινήσουμε "Τον Δεσπότη..."

Θα διαφωνήσω ελαφρώς, ενθυμούμενος τις αντίστοιχες πανηγύρεις στο Άγιον Όρος όπου έχουμε:

1. Πασαπνοάριον
2. Τον Δεσπότην
3. Στιχολογία - στιχηρά

κ.λπ.

 

[π. Μάξιμος]

Ἀγαπητέ Χρῆστο,
Καλό μῆνα καί σέ σένα καί σέ ὅλους.
Ὅπως τά λέει ὁ Εὐθύμης, ὁ ὁποῖος ἠχογράφησε καί τόν Ὄρθρο (καί τή Λειτουργία) τῆς πανηγύρεως τοῦ Ναοῦ μας (κι ἐσύ τά ἄκουσες), χοροστατοῦντος τοῦ Μακ. Ἀρχ/που κ.κ. Ἱερωνύμου, ὁ ὁποῖος πῆρε «Καιρόν» στό Τὸν Δεσπότη καί Ἀρχιερέα καί μετά ἀκολούθησε ἡ στιχολογία.

Σημ.: Ἀργό Αἰνεῖτε ἔχει στούς Ὄρθρους τῆς Μ. Ἑβδομάδος γιά τήν προσκύνηση τοῦ Νυμφίου ἤ τοῦ Ἐσταυρωμένου καί ὄχι γιά λήψη «Καιροῦ» προκειμένου νά ἱερουργήσει μετέπειτα στή Θ. Λειτουργία. Τότε δέν λέμε τό Τὸν Δεσπότη καί Ἀρχιερέα. Ἐπίσης τό Ἄνωθεν οἱ Προφῆται ψάλλεται μόνον κατά τήν ἔνδυση ἐκτός τοῦ Ἱ. Βήματος στό τέλος τῆς Μ. Δοξολογίας. Ἔχει προηγηθεῖ τό Τὸν Δεσπότη καί Ἀρχιερέα ἐπίσης στό τέλος τῆς Μ. Δοξολογίας προκειμένου τότε νά πάρει «Καιρόν» καί ὕστερον συναπτῶς νά ἐνδυθεῖ. Στήν περίπτωση τῆς ἐκτός τοῦ Ἱ. Βήματος ἐνδύσεως τό Τὸν Δεσπότη καί Ἀρχιερέα δέν ψάλλεται μετά τό Αἰνεῖτε .

 

[tsak77]

Στην Ι.Μ.Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω που παρεβρέθηκα προ ημερών εψάλλησαν τα μέλη από τους Δανιηλαίους και Θωμάδες πατέρες με την αυτή σειρά:

Πασαπνοάριο.
Στιχολογία.
Στιχηρά Αίνων.
Δοξολογία.
Τον Δεσπότην.
Άνωθεν οι προφήται.
Απολυτίκιον.
"Ευλογημένη..."

Δηλαδή, ο Δεσπότης πήρε καιρόν μετά την δοξολογία; Ομολογώ ότι πρώτη φορά το ακούω, αν και απ' ότι φαίνεται παρακάτω δεν είναι άστοχο.

Πάντως να σου πω την αλήθεια Χρήστο, δεν κατάλαβα ακριβώς την ερώτηση:

Αφού ο Αρχιερέας θα "πάρει καιρό" κατά "Τον Δεσπότην...", γιατί απορείς για την στιχολογία ή αναφέρεσαι σε αργό "Αινείτε";

Αναφέρομαι στην περίπτωση όπου το αργό "Αινείτε" θα αντικαταστήσει το "Τον Δεσπότην" και κατά την ώρα εκείνη θα πάρει καιρό ο Επίσκοπος. Το έχω δει την Μεγάλη Εβδομάδα από τον Άγιο Δημήτριο Θεσσαλονίκης επί Χρυσάνθου όπου δεν λεγόταν "Τον Δεσπότην", κάτι που όντως με μπέρδεψε, διότι όπως αναφέρεται παρακάτω, η κάθε περίπτωση αντιμετωπίζεται διαφορετικά, όπως... αυτή τη στιγμή βλέπω στο μήνυμα του π. Μάξιμου. Ευχαριστώ πολύ γέροντα τα είχα λίγο μπερδεμένα στο μυαλό μου...

Μήπως μπερδεύτηκες... (νωρίς ξύπνημα για την ακολουθία, Κυριακή ημέρα ξεκούρασης κλπ )

Αυτό άστο καλύτερα, πικραμένη ιστορία . Καλά, μην μπερδεύεσαι με τα όσα γράφω εγώ, δεν έχω εμπερειστατωμένη άποψη στο θέμα, απλά με ενδιαφέρει η ορθή τάξη.
Το Τριώδιου του αείμνηστου Θ. Στανίτσα αναφέρει τα εξής:

View attachment 1.jpgView attachment 2.jpg

που δίνει και αυτό αρκετές πιστεύω απαντήσεις. Ty για την υπενθύμηση master_yianni.

 

[π. Μάξιμος]

Αναφέρομαι στην περίπτωση όπου το αργό "Αινείτε" θα αντικαταστήσει το "Τον Δεσπότην" και κατά την ώρα εκείνη θα πάρει καιρό ο Επίσκοπος.

Αὐτό ποτέ δέν γίνεται. Κάτι δέν θυμᾶσαι καλά. Τώρα τά ξεκαθάρισες.
Σ᾿ εὐχαριστοῦμε γιά τήν ἀνάρτηση τῆς Τάξεως ἀπό τό Τριῴδιο τοῦ μακαριστοῦ Θ. Στανίτσα. Ὅπως τά ἔγραψα...

 

[MTheodorakis]

«Μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς f'(ἕκτης) ὥρας...Τὸν Δεσπότην...Ἱερεῖς ἐξέλθετε...Ἄνωθεν οἱ προφῆται...Εἰς πολλὰ ἔτη Δέποτα...Εὐλογημένη ἡ βασιλεία...» (Ἁγιορειτικὸν τυπικὸν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀκολουθίας ἐκδ. Καστανιώτη 1995 σσ. 116-117).

 

[π. Μάξιμος]

«Μετὰ τὴν ἀπόλυσιν τῆς f'(ἕκτης) ὥρας...Τὸν Δεσπότην...Ἱερεῖς ἐξέλθετε...Ἄνωθεν οἱ προφῆται...Εἰς πολλὰ ἔτη Δέποτα...Εὐλογημένη ἡ βασιλεία...» (Ἁγιορειτικὸν τυπικὸν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀκολουθίας ἐκδ. Καστανιώτη 1995 σσ. 116-117).

Ὀρθῶς.
Αὐτή ἡ τάξις τηρεῖται πάντοτε σέ ἀρχιερατική λειτουργία στίς Σλαβικές Ἐκκλησίες, ὅπου ὡς γνωστόν ἡ λειτουργία εἶναι πάντα ἀποσυνδεδεμένη ἀπό τόν ὄρθρο καί ἄρχεται μετά τήν ἀπόλυση τῆς ἕκτης ὥρας.
Ἀλλά περί αὐτοῦ γνωρίζουν περισσότερα ἄλλοι, ἐν οἷς Μάρκελλος καί Παναγιώτης.

 

[Π. Δαβίδ]

Ὀρθῶς.
Αὐτή ἡ τάξις τηρεῖται πάντοτε σέ ἀρχιερατική λειτουργία στίς Σλαβικές Ἐκκλησίες, ὅπου ὡς γνωστόν ἡ λειτουργία εἶναι πάντα ἀποσυνδεδεμένη ἀπό τόν ὄρθρο καί ἄρχεται μετά τήν ἀπόλυση τῆς ἕκτης ὥρας.
Ἀλλά περί αὐτοῦ γνωρίζουν περισσότερα ἄλλοι, ἐν οἷς Μάρκελλος καί Παναγιώτης.

H αποσύνδεση της Θ. Λειτουργίας από τον όρθρο (ο οποίος τελείται αφ' εσπέρας συνημμένα με τον εσπερινό ως αγρυπνία είτε μεμονωμένα) είναι σὐνηθες φαινὀμενο αν όχι ο κανόνας στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και τις γειτονικές της εκκλησίες (Πολωνία, Τσεχία, Ουκρανία κλπ). Λόγω του εν χρήσει τρόπου ψαλμωδίας αυτών των εκκλησιών ο οποίος δεν είναι ιδιαιτέρως μελισματικός έχουν προστεθεί διάφορα μέλη προς κάλυψη του χρόνου του καιρού και της ενδὐσεως (πχ με την είσοδο του αρχιερέα στο ναό εκφώνηση από τον πρώτο τη τάξει διάκονο "Σοφία" και ψαλμωδία των στίχων του ριβ΄ ψαλμού "Από ανατολών ηλίου μέχρι δυσμών αινετόν το όνομα Κυρίου. Είη το ὀνομα Κυρίου ευλογημένον από του νυν και έως του αιώνος" ή ψαλμωδία της φήμης του, ψαλμωδία του "Άξιον εστι" (ή του ειρμού της Θ' ωδής εάν αυτός θα ψαλλεί στη λειτουργία) στον ασπασμό των εικόνων και τον καιρό και του σύντομου "Τον Δεσπότην" στην ευλογία, ψαλμωδία του ειρμού "Την Σιών επ' όρους" κατά την έξοδο εκ του βήματος για την ένδυση και κατά την ένδυση του αρχιερέα εκτός του "Άνωθεν οι Προφήται", του στίχου "Αγαλλιάσεται η ψυχή σου" και στο τέλος της ένδυσης πάλι σύντομο "Τον Δεσπότην").

Στη Σερβική και Ρουμανική Εκκλησία ο όρθρος τελείται είτε αφ' εσπέρας είτε το πρωί. Σε περίπτωση τελέσεως του όρθρου το πρωί ο αρχιερεύς προσέρχεται προς το τέλος των αίνων, ψάλλεται το "Άξιον εστι" κατά τη διάρκεια του καιρού, ντύνεται ἐξω από το βήμα ψαλλομένων των στιχηρών των αίνων και στο τέλος της ένδυσης ευλογεί ψαλλομένου συντόμως "Τον Δεσπότην". Εάν ο όρθρος έχει ήδη τελεσθεί αφ' εσπέρας κατά την ένδυση του αρχιερέως ψάλλεται το θεοτοκίον "Ο Βασιλεύς των ουρανών".

Στη Βουλγαρία η τέλεση του όρθρου με τον εσπερινό ως αγρυπνία δεν συνηθίζεται πολύ, εκτός των κεντρικών ναών που έχουν χορωδία Ρωσικού τύπου mad. Στις λοιπές περιπτώσεις ο Αρχιερέας ψάλλει Καταβασίες (εάν μπορεί), λαμβάνει καιρό προ των στιχηρών των αίνων και γενικώς τηρούνται όσα και εδώ.

Να σημειώσω τέλος ότι ενώ στη Ρωσία και στις γύρω χώρες ο ύμνος "Τον Δεσπότην" ψάλλεται στην Ελληνική ακόμη και από τους Ουνίτες, στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία ψάλλεται στην τοπική λειτουργική γλώσσα.

 

[Beatle]

Σήμερα (Κυριακή της Ορθοδοξίας 2023) στον Πατριαρχικό Ναό ο χοροστατών Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, παραλειφθήσης της ψαλμώδησης της (αργής) αρχαίας φήμης, ασπάσθηκε τις εικόνες κατά την ψαλμώδηση του αργού "Αινείτε" από τον αριστερό χορό. Κατόπιν ευλόγησε, εισήλθε στο ιερό βήμα, εψάλησαν τα στιχηρά των αίνων και η λοιπή ακολουθία.

 

[π. Μάξιμος]

Σήμερα (Κυριακή της Ορθοδοξίας 2023) στον Πατριαρχικό Ναό ο χοροστατών Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, παραλειφθήσης της ψαλμώδησης της (αργής) αρχαίας φήμης, ασπάσθηκε τις εικόνες κατά την ψαλμώδηση του αργού "Αινείτε" από τον αριστερό χορό. Κατόπιν ευλόγησε, εισήλθε στο ιερό βήμα, εψάλησαν τα στιχηρά των αίνων και η λοιπή ακολουθία.

Μήν τά μπερδεύετε...
Δέν εἰπώθηκε ἡ ἀκολουθία τοῦ "καιροῦ" ἔξωθεν. Γι᾿ αὐτό.
Καί ὑπάρχει λόγος γι᾿ αὐτό.