Σταυροαναστάσιμοι κανόνες, α΄ και γ΄ ωδή

[Emmanouil Giannopoulos]

Στο ναό των Αγίων Αποστόλων, με την φροντίδα του π. Κωνσταντίνου Παπαγιάννη, σε ένα κύκλο της οκτωηχίας κάθε χρόνο περίπου, συνηθίζουμε να ψάλλουμε αντί των αναστασίμων κανόνων της Παρακλητικής, τους σταυροαναστασίμους.
(Γενικότερα, υπάρχουν περιπτώσεις όπου μπορούμε να επιλέγουμε και άλλα υμνογραφήματα, ώστε να μην ακούγονται πάντα τα πολύ γνωστά, αλλά να ερχόμαστε σε επαφή και με ύμνους που συνήθως ή και πάντοτε παραλείπονται και σχεδόν έχουν πέσει σε αχρηστία, ιδιαίτερα βέβαια στις ενορίες.)
Επειδή τα μεν τροπάρια των α' και γ' ωδών των κανόνων αυτών βρίσκονται στις ακολουθίες των Κυριακών μετά τους αναστασίμους, οι δε ειρμοί που πρέπει να προταχθούν, μερικές φορές πρέπει να αναζητηθούν σε άλλες ημέρες μέσα στον εβδομαδιαίο κύκλο του κάθε ήχου, για να μην υπάρχει αταξία χρησιμοποιούμε το φυλλάδιο που αναρτώ εδώ.
Ίσως και κάποια άλλοι ιεροψάλτες θελήσουν να κάνουν κάποια τέτοια "αλλαγή" ώστε να ακούγονται που και που στις ενορίες οι σταυροαναστάσιμοι κανόνες, οι οποίοι σύμφωνα με την αρχαία τάξη συμψάλλονταν τις Κυριακές (η μόνη περίπτωση που ψάλλονταν τέσσερις κανόνες στον Όρθρο: αναστάσιμος, σταυροαναστάσιμος, της Θεοτόκου και του αγίου).

 

[MTheodorakis]

Ἡ ἀναστάσιμος ἀκολουθία τῶν Κυριακῶν, ἡ παλαιὰ ὀκτώηχος Ἰ. τοῦ Δαμασκηνοῦ (+760), περιλαμβάνει πολλὰ σταυρώσιμα στοιχεία, καθὼς συνετέθη 130 ἔτη πρὸ τῶν σταυρωσίμων στιχηρῶν προσομοίων καὶ κανόνων-Τετάρτης καὶ Παρασκευῆς-τῆς νέας ὀκτωήχου Ἰωσὴφ τοῦ ὑμνογράφου (+886).




Ὁ σταυροαναστάσιμος κανών ψαλλόταν στὸ οἰκουμενικὸ πατριαρχεῖο τουλάχιστον μέχρι τὸ 1804, καθότι οἱ εἰρμοί του ἀκολουθοῦν ἀπαραιτήτως αὐτοὺς τοῦ ἀναστάσιμου στὸ εἰρμολόγιο Πέτρου τοῦ πρωτοψάλτου.

 

[giorgosgoudi]

Πού υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για αυτή την παλαιά οκτώηχο και το πότε προσετέθη ο κάθε επιπλέον ύμνος που έχουμε σήμερα;

 

[MTheodorakis]

Βλ. συνημμένη μελέτη σσ. 112-184.