[Ερώτηση] Πως καθιερώθηκε η ψαλμώδηση του Επι Σοι Χαίρει στη Λειτουργία του Μ. Βασιλείου;
- Thread starter Αgis
- Start date
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
«Ἐν ταῖς ἡμέραις τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου κῦρ φιλοθέου» (τοῦ Κοκκίνου 1354-1355 καὶ 1364-1376) «ἦτον ἡγούμενος εἰς τὴν ἁγίαν λαύραν τοῦ ἄθωνος ὁ πανοσιώτατος ἐκεῖνος ἰάκωβος ὁ πρικανᾶς, ὁ παναγιώτατος ἐκεῖνος πατριάρχης κῦρ κάλλιστος» (ὁ Α' 1350-1354 καὶ 1355-1363) «ὥρισεν ὅπως ψάλλωσι τοῦτο» (ἐννοεῖ τὸ ῾῾Ἐπὶ σοὶ χαίρει᾿᾿) «εἰς τὴν θείαν λειτουργίαν, ἀντὶ τοῦ ἄξιον ἐστὶν ἐν ταῖς κυριακαῖς τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης τεσσαρακοστῆς ἐν τῇ μεγάλῃ πέμπτῃ καὶ τῷ μεγάλῳ σαββάτῳ ἐν τῇ παραμονῇ τῶν χριστοῦ γένων καὶ ἐν τῇ παραμονῇ τῶν θεοφανείων ὁ δὲ παναγιώτατος πατριάρχης κῦρ φιλόθεος ὥρισεν ἵνα ψάλλωσι τὸ ἄξιον ἐστὶν ὡς συντομότερον. Ἔτυχε τοίνυν ἡ παραμονὴ τῶν φώτων ἐν κυριακῇ καὶ λέγει ὁ ἀλεξανδρείας κῦρ γρηγόριος ἑνὶ δομεστίκῳ τοῦ χοροῦ κῦρ γρηγορίῳ τῷ κουκουζέλη ἵνα ψάλλῃ τὸ ἐπὶ σοὶ χαίρει ἐναντιώθησαν δὲ τινὲς ὅπου ἦσαν μέρος τοῦ κῦρ φιλοθέου, ὁ δὲ ἀλεξανδρείας ὥρισε νὰ εἰπῇ τοῦτο. ἔψαλλε λοιπὸν ὁ δομέστικος. ἑσπέρας δὲ ἀφοῦ ἐτελείωσεν ἡ ἀγρυπνία, ἔσοντας νὰ καθήσουσιν ὅλοι, ἐκοιμήθη ὀλίγον ὁ δομέστικος, καὶ θεωρεῖ τὴν δέσποιναν ἡμῶν θεοτόκον, καὶ ἔστεκεν ἐπάνω αὐτοῦ καὶ ἔλεγεν, ὦ δομέστικε, δέξαι τὸ ψαλτικὸν σου καὶ εὐχαριστῶ σοι πολλά. ἔσοντας νὰ εἰπῇ τοῦτο, δίδει του μὲ τὸ χέρι της ἕνα χρυσόν, τὸ ὁποῖον κρέμεται σήμερον εἰς τὴν ἁγίαν εἰκόνα τῆς ὑπεραγίας θεοτόκου, εἰς τὴν σεβασμίαν λαύραν τοῦ ἄθωνος. ἔκτοτε γοῦν ἔσοντας νὰ πλατύνει τὸ θαῦμα πανταχοῦ ὥρισεν ἡ ἐκκλησία ὅπως ψάλληται πάντοτε ἀπὸ ὅλους. ἀλλ’ ἀληθῶς καὶ ὅτε τελεῖται ἡ λειτουργία τοῦ μεγάλου βασιλείου καὶ εἰς τὰ ἀπόδειπνα καὶ μεσονυκτικὰ καὶ ὅτε θέλει ἕκαστος»
(Ἡ θεία λειτουργία ἐκδ. 1574 (φωτογραφία-πίνακας ΚΓα στὸ Σ. Καρᾶ Ἰωάννης μαΐστωρ ὁ Κουκουζέλης καὶ ἡ ἐποχή του).
domesticus
Lupus non curat numerum ovium
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
«Καὶ πάντες ἵστανται καὶ ψάλλουσιν· Ἐπὶ σοὶ χαίρει κεχαριτωμένη...»
(χφ. ἁγ. Σάβα 68 παρακλητικὴ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1382-1384 φ. 261v, ὁμοίως χφφ. παρακλητικὲς Σινὰ 802 ιε’ αἰ. φ. 293r, Vat. gr. 773 ιε’ αἰ. φ. 103v, Σινὰ 753 τοῦ ἔτους 1496 φ. 95r, Σινὰ 801 τοῦ ἔτους 1504 φ. 330v).
«Ὃ καὶ ψάλλομεν ἱστάμενοι μετὰ πάσης εὐλαβείας διὰ τὸ γεγονὼς θαῦμα ἐν τῇ ἁγία λαύρα τοῦ Ἄθω ἐπὶ τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου κυρίου Φιλοθέου»
(χφφ. παρακλητικὲς Paris. gr. 266 ιε’ αἰ. φ. 376r, Σινὰ 809 ιε’-ιστ’ αἰ. φ. 140v μὲ σχετικὴ διήγηση).
Τὰ καθίσματα ψάλλονται ἀπὸ καθήμενους ψάλτες. Βλ. Ἀρχέτυπες διατάξεις.
(χφ. ἁγ. Σάβα 68 παρακλητικὴ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1382-1384 φ. 261v, ὁμοίως χφφ. παρακλητικὲς Σινὰ 802 ιε’ αἰ. φ. 293r, Vat. gr. 773 ιε’ αἰ. φ. 103v, Σινὰ 753 τοῦ ἔτους 1496 φ. 95r, Σινὰ 801 τοῦ ἔτους 1504 φ. 330v).
«Ὃ καὶ ψάλλομεν ἱστάμενοι μετὰ πάσης εὐλαβείας διὰ τὸ γεγονὼς θαῦμα ἐν τῇ ἁγία λαύρα τοῦ Ἄθω ἐπὶ τοῦ ἁγιωτάτου πατριάρχου κυρίου Φιλοθέου»
(χφφ. παρακλητικὲς Paris. gr. 266 ιε’ αἰ. φ. 376r, Σινὰ 809 ιε’-ιστ’ αἰ. φ. 140v μὲ σχετικὴ διήγηση).
Τὰ καθίσματα ψάλλονται ἀπὸ καθήμενους ψάλτες. Βλ. Ἀρχέτυπες διατάξεις.
Last edited:
π. Δαβίδ
Γενικός συντονιστής
'Οταν διαβάζω αυτή την διήγηση, θυμάμαι έναν αείμνηστο πλέον ιεράρχη της Εκκλησίας της Ελλάδος, απόφοιτο της Χάλκης, ο οποίος με είχε διακόψει στα μισά του ύμνου (2η Κυριακή που υπηρετούσα στο ναό που ιερουργούσε εκείνη την ημέρα, Ε Κυριακή των Νηστειών). Ο Θεός συγχωρήσοι αυτώ και ημίν!