Από την ιστοσελίδα: https://www.pemptousia.gr/2020/10/pios-ine-o-georgios-redestinos/
Σε μία εποχή κατά την οποία κυκλοφορούν πάρα πολλές συλλογές με ύμνους της Θείας Λειτουργίας, ποιος είναι ο λόγος της ύπαρξης ενός ακόμη μουσικού βιβλίου; Ποιος είναι ο Γεώργιος Ραιδεστηνός και γιατί τα έργα του κεντρίζουν το ενδιαφέρον όσων ασχολούνται με την βυζαντινή μουσική. Να σημειώσω στο σημείο αυτό ότι συνδρομητές από Ελλάδα και εξωτερικό (Κύπρο, Βαλκανικές χώρες, Ευρώπη, Αυστραλία) προαγοράζουν το βιβλίο από την στιγμή που ανακοινώθηκε η πρόθεση του Συλλόγου να το κυκλοφορήσει.
.
Ο Γεώργιος Ευστρατιάδης, γεννήθηκε στη Ραιδεστό το 1833, εξ ου και το επίθετο Ραιδεστηνός, και εκεί έζησε τα παιδικά του χρόνια. Διδάχθηκε την μουσική από κάποιο ιερέα Δομέτιο και από μικρή ηλικία ασκούσε το επάγγελμα του ιεροψάλτη. Στα δεκαέξι του, πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη. Μαθητεύει δίπλα στον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.Χ.Ε. Κωνσταντίνο τον Βυζάντιο. Το φωνητικό του τάλαντο του επιτρέπει να διακονεί σε διάφορους ναούς της Πόλης ενώ ακόμη είναι έφηβος. Σε ηλικία τριάντα ετών καλείται να αναλάβει την διακονία του αριστερού αναλογίου του Πατριαρχικού ναού ως Λαμπαδάριος. Στις 2 Φεβρουαρίου 1871 ανεδείχθη πρωτοψάλτης και παρέμεινε στη θέση αυτή έως τον Οκτώβριο του 1876. Μετά την απόσυρση του από το Πατριαρχείο διετέλεσε ψάλτης σε σημαντικούς ναούς της Πόλης, έως τον θάνατό του, τον Αύγουστο του 1889.
Ο Ραιδεστηνός είχε την φήμη άριστου ιεροψάλτου και μουσικοδιδασκάλου και τον θαύμαζαν οι σύγχρονοι του. Εξαιρετική εντύπωση προκαλούσε το αρχαιοπρεπές εκκλησιαστικό του ύφος, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο παρά «τό κατά σεμνοπρεπῆ τρόπον καί ἀπαγγελίαν ψάλλειν τά ἐκκλησιαστικά μέλη».
Ο Ραιδεστηνός κατόρθωσε να δώσει νέα ζωή στα τροπάρια, προσθέτοντας σε διάφορα σημεία δικές του μελικές θέσεις, δηλαδή μουσικές γραμμές. Προσάρμοσε τις μελωδίες σε μία σύγχρονη μουσική αντίληψη, η οποία ήταν σύμφωνη με το μουσικό αισθητήριο της εποχής του. Τα νέα μέλη που έγραφε απέκτησαν κίνηση και ζωή, χωρίς όμως να χαθεί η σεμνότητα και το εκκλησιαστικό τους ήθος. Κατόρθωσε με τον τρόπο αυτό να ενώσει την ποίηση του τροπαρίου με την μελωδία του ώστε αυτά να αποτελούν αχώριστο σύνολο. Με τον τρόπο αυτό ό,τι εκφράζει η υμνογραφία, το διερμηνεύει η μουσική.
Επομένως, ο τρόπος που μελοποιούσε και έψαλλε ο Ραιδεστηνός του επέτρεπε να επιτύχει τον βασικό σκοπό της εκκλησιαστικής ψαλτικής τέχνης: να οδηγήσει μέσω της ψαλμωδίας τους πιστούς στην προσευχή. Με τις μελικές του θέσεις και την απαράμιλλη τεχνική του δημιουργούσε κλίμα κατάνυξης που βοηθούσε τους εκκλησιαζομένους να πλησιάσουν προς τον ουρανό. Όταν έψαλλε συνέρρεαν πλήθη πιστών για να τον ακούσουν.
Ο Ραιδεστηνός πρόλαβε και εξέδωσε δύο βιβλία. Την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα και το Πεντηκοστάριον. Πρόθεσή του ήταν να προχωρήσει στην έκδοση μουσικών βιβλίων για κάθε ακολουθία του έτους δυστυχώς όμως δεν πρόλαβε. Τα τελευταία έτη έχουν εκδοθεί τρία ακόμη βιβλία, τα οποία περιέχουν αποκλειστικά δικές του συνθέσεις. Πρόκειται για το «Αναστασιματάριον», το «Τριώδιον» και τώρα την «Θεία Λειτουργία» του.
Πρέπει στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι τα μέλη που συνθέτει για την Θεία Λειτουργία ο Ραιδεστηνός είναι λιτά, περισσότερο εκκλησιαστικά, έχουν πιο απλές γραμμές, χωρίς υπερβολές.
Επιστρέφω στο αρχικό ερώτημα. Γιατί μία ακόμη Θεία Λειτουργία; Τι έχει να προσφέρει; Η απάντηση είναι εύκολη. Σε μία εποχή που όλοι έχουν την δυνατότητα να μελοποιήσουν και να εκδώσουν μουσικά βιβλία, υπάρχει ο κίνδυνος να επικρατήσουν μελωδίες μη εκκλησιαστικές, ακατάλληλες για την λατρεία μας. Έχουμε ως ιεροψάλτες χρέος να ψάλλουμε σεμνά, να βοηθούμε τους πιστούς να προσεύχονται. Για τον λόγο αυτό πρέπει να επιστρέψουμε στην πηγή και να αντλήσουμε από τα κρυστάλλινα νερά της παραδόσεως. Η έκδοση αυτή πηγάζει απευθείας από την πηγή αυτή και φιλοδοξεί να προσφέρει σε όλους τους φιλόμουσους ύδωρ ζων, διαυγές και ικανό να ξεδιψάσει τους εκκλησιαζομένους.
Με αφορμή την συμπλήρωση 130 ετών από την κοίμηση του Γεωργίου Ραιδεστηνού, τον Αύγουστο του 2019, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κ.κ. Άνθιμος απέστειλε επιστολή προς την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο. Στην επιστολή αυτή ζητούσε την πατριαρχική ευλογία για την έκδοση της Θείας Λειτουργίας του Γεωργίου Ραιδεστηνού του Β΄.
23 Οκτωβρίου 2020
Γεώργιος Δροσάκης, Πρωτοψάλτης Ιεράς Μητροπόλεως ΑλεξανδρουπόλεωςΣε μία εποχή κατά την οποία κυκλοφορούν πάρα πολλές συλλογές με ύμνους της Θείας Λειτουργίας, ποιος είναι ο λόγος της ύπαρξης ενός ακόμη μουσικού βιβλίου; Ποιος είναι ο Γεώργιος Ραιδεστηνός και γιατί τα έργα του κεντρίζουν το ενδιαφέρον όσων ασχολούνται με την βυζαντινή μουσική. Να σημειώσω στο σημείο αυτό ότι συνδρομητές από Ελλάδα και εξωτερικό (Κύπρο, Βαλκανικές χώρες, Ευρώπη, Αυστραλία) προαγοράζουν το βιβλίο από την στιγμή που ανακοινώθηκε η πρόθεση του Συλλόγου να το κυκλοφορήσει.
.
Ο Γεώργιος Ευστρατιάδης, γεννήθηκε στη Ραιδεστό το 1833, εξ ου και το επίθετο Ραιδεστηνός, και εκεί έζησε τα παιδικά του χρόνια. Διδάχθηκε την μουσική από κάποιο ιερέα Δομέτιο και από μικρή ηλικία ασκούσε το επάγγελμα του ιεροψάλτη. Στα δεκαέξι του, πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη. Μαθητεύει δίπλα στον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της Μ.Χ.Ε. Κωνσταντίνο τον Βυζάντιο. Το φωνητικό του τάλαντο του επιτρέπει να διακονεί σε διάφορους ναούς της Πόλης ενώ ακόμη είναι έφηβος. Σε ηλικία τριάντα ετών καλείται να αναλάβει την διακονία του αριστερού αναλογίου του Πατριαρχικού ναού ως Λαμπαδάριος. Στις 2 Φεβρουαρίου 1871 ανεδείχθη πρωτοψάλτης και παρέμεινε στη θέση αυτή έως τον Οκτώβριο του 1876. Μετά την απόσυρση του από το Πατριαρχείο διετέλεσε ψάλτης σε σημαντικούς ναούς της Πόλης, έως τον θάνατό του, τον Αύγουστο του 1889.
Ο Ραιδεστηνός είχε την φήμη άριστου ιεροψάλτου και μουσικοδιδασκάλου και τον θαύμαζαν οι σύγχρονοι του. Εξαιρετική εντύπωση προκαλούσε το αρχαιοπρεπές εκκλησιαστικό του ύφος, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο παρά «τό κατά σεμνοπρεπῆ τρόπον καί ἀπαγγελίαν ψάλλειν τά ἐκκλησιαστικά μέλη».
Ο Ραιδεστηνός κατόρθωσε να δώσει νέα ζωή στα τροπάρια, προσθέτοντας σε διάφορα σημεία δικές του μελικές θέσεις, δηλαδή μουσικές γραμμές. Προσάρμοσε τις μελωδίες σε μία σύγχρονη μουσική αντίληψη, η οποία ήταν σύμφωνη με το μουσικό αισθητήριο της εποχής του. Τα νέα μέλη που έγραφε απέκτησαν κίνηση και ζωή, χωρίς όμως να χαθεί η σεμνότητα και το εκκλησιαστικό τους ήθος. Κατόρθωσε με τον τρόπο αυτό να ενώσει την ποίηση του τροπαρίου με την μελωδία του ώστε αυτά να αποτελούν αχώριστο σύνολο. Με τον τρόπο αυτό ό,τι εκφράζει η υμνογραφία, το διερμηνεύει η μουσική.
Επομένως, ο τρόπος που μελοποιούσε και έψαλλε ο Ραιδεστηνός του επέτρεπε να επιτύχει τον βασικό σκοπό της εκκλησιαστικής ψαλτικής τέχνης: να οδηγήσει μέσω της ψαλμωδίας τους πιστούς στην προσευχή. Με τις μελικές του θέσεις και την απαράμιλλη τεχνική του δημιουργούσε κλίμα κατάνυξης που βοηθούσε τους εκκλησιαζομένους να πλησιάσουν προς τον ουρανό. Όταν έψαλλε συνέρρεαν πλήθη πιστών για να τον ακούσουν.
Ο Ραιδεστηνός πρόλαβε και εξέδωσε δύο βιβλία. Την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα και το Πεντηκοστάριον. Πρόθεσή του ήταν να προχωρήσει στην έκδοση μουσικών βιβλίων για κάθε ακολουθία του έτους δυστυχώς όμως δεν πρόλαβε. Τα τελευταία έτη έχουν εκδοθεί τρία ακόμη βιβλία, τα οποία περιέχουν αποκλειστικά δικές του συνθέσεις. Πρόκειται για το «Αναστασιματάριον», το «Τριώδιον» και τώρα την «Θεία Λειτουργία» του.
Πρέπει στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι τα μέλη που συνθέτει για την Θεία Λειτουργία ο Ραιδεστηνός είναι λιτά, περισσότερο εκκλησιαστικά, έχουν πιο απλές γραμμές, χωρίς υπερβολές.
Επιστρέφω στο αρχικό ερώτημα. Γιατί μία ακόμη Θεία Λειτουργία; Τι έχει να προσφέρει; Η απάντηση είναι εύκολη. Σε μία εποχή που όλοι έχουν την δυνατότητα να μελοποιήσουν και να εκδώσουν μουσικά βιβλία, υπάρχει ο κίνδυνος να επικρατήσουν μελωδίες μη εκκλησιαστικές, ακατάλληλες για την λατρεία μας. Έχουμε ως ιεροψάλτες χρέος να ψάλλουμε σεμνά, να βοηθούμε τους πιστούς να προσεύχονται. Για τον λόγο αυτό πρέπει να επιστρέψουμε στην πηγή και να αντλήσουμε από τα κρυστάλλινα νερά της παραδόσεως. Η έκδοση αυτή πηγάζει απευθείας από την πηγή αυτή και φιλοδοξεί να προσφέρει σε όλους τους φιλόμουσους ύδωρ ζων, διαυγές και ικανό να ξεδιψάσει τους εκκλησιαζομένους.
Με αφορμή την συμπλήρωση 130 ετών από την κοίμηση του Γεωργίου Ραιδεστηνού, τον Αύγουστο του 2019, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κ.κ. Άνθιμος απέστειλε επιστολή προς την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο. Στην επιστολή αυτή ζητούσε την πατριαρχική ευλογία για την έκδοση της Θείας Λειτουργίας του Γεωργίου Ραιδεστηνού του Β΄.