Περί πνευματικών δικαιωμάτων ηχογραφήσεων από εκκλησία

[erasitexnis]

[Σημείωμα συντονιστή (ΔΚ)] Μεταφορά από άλλο θέμα

Αγαπητοί συνάδελφοι θα μου επιτρέψετε να κάνω μια απλοική και αφελής ερωτηση -παρατήρηση γιατί εχω μπερδευτεί λίγο με ολο αυτό τον "ντόρο" που γίνεται περι πνευματικών δικαιωμάτων. Μέχρι προτινος είχα την εντυπωση οτι τα πνευματικά δικαιώματα αφορούν συνθέτες ζωγράφους λογοτέχνες κ.α. με λιγα λόγια την προστασία μιας δημιουργίας, συνθεσης, ζωγραφικης κτλ. απο πότε ενας ψάλτης που ψέλνει μεσα σε Ιερό Ναό και ηχογραφήται εχει πνευματική ιδιοκτησία επι των ψαλλομένων, νομίζω ειναι σαν να ζητάει καποιος Ιερέας να τον πληρώνουν για καποιες ηχογραφήσεις ή βιντεοσκοπήσεις. Ανήκει ο ψάλτης στον κατώτερο κλήρο ή κανω λάθος, ειναι η διακονία του αναλογίου κατ' ουσίαν λειτουργημα (άσχετα αν έχει καταντησει επαγγελμα) και υψιστη μορφη δοξολογικής εκφρασης στο Θεο? Νομίζω πως εχουμε ξεφύγει τελείως και πρώτος εγώ, η πολυ πλήση εγκεφάλου του star system και ο μαμμωνας μας εχει οδηγήσει να εξισωνουμε το ψαλτηρι με τους κάθε λογής τραγουδοποιους συνθετες κτλ. Συγνώμη και παλι για το "κηρυγματικό και επιθετικό" της ανάρτησης αλλα είχα όλους αυτούς τους λογισμούς και θα ήθελα να τους μοιραστώ μαζί σας.

 

[evangelos]

Πράξεις Αποστόλων 8,9-25

 

[nikosthe]

Η απάντηση αγαπητέ συνάδελφε εξαρτάται από τη φύση της ερώτησής σου: αυτή είναι θεολογική ή νομική; Γιατί το μεν πρώτο σκέλος της ερώτησής σου είναι καθαρά νομικό. Το δεύτερο όμως είναι θεολογικό. Το ότι δηλ. το έργο του ιεροψάλτη είναι "υψιστη μορφη δοξολογικής εκφρασης στο Θεο" δεν σημαίνει ότι ως πνευματικό δημιούργημα θα εξαιρεθεί από όσα προβλέπει ο νόμος.

Τα πνευματικά δικαιώματα δεν αφορούν μόνο "συνθέτες ζωγράφους λογοτέχνες", όπως γράφεις, αλλά κάθε δημιούργημα έργου ή λόγου. Το δικαίωμα πάνω σ' αυτό αποκτάται αυτόματα από το δημιουργό του (άλλο θέμα το ότι για να κατοχυρωθεί χρειάζεται κάποιος τύπος). Το θέμα στα ψαλτικά είναι ποιος είναι ο δημιουργός και ποιος ο εκτελεστής. Κι αυτό έχει μεγάλη σημασία: γιατί στο τραγούδι γενικώς, το μεν πνευματικό δημιούργημα (δηλ. η σύνθεση) προστατεύεται μέχρι και 70 χρόνια μετά το θάνατο του δημιουργού. Όμως η ερμηνεία ενός τραγουδιστή (ή η εκτέλεση γενικώς) είναι συγγενικό δικαίωμα και η προστασία του διαρκεί 50 χρόνια από την ερμηνεία ή την εκτέλεση. Επομένως:

Ό,τι ψάλλεις είναι πνευματικό δημιούργημα και έχεις σίγουρα δικαιώματα πάνω σ' αυτό. Είτε είναι σύνθεση δική σου, είτε όχι, ως εκτέλεση είναι συγγενικό της πνευματικής ιδιοκτησίας δικαίωμα και προστατεύεται 50 χρόνια από την εκτέλεση. Αν είναι και σύνθεση δική σου, μπορείς να την κατοχυρώσεις και προστατεύεται μέχρι και 70 χρόνια μετά το θάνατό σου.

 

[erasitexnis]

Αγαπητέ κύριε Θεοτοκάτο ευχαριστώ για την τοποθέτηση σας η οποία θα με κάλυπτε απόλυτα αν μιλούσαμε για "κοσμικούς" καλλιτεχνες απλα δεν πιστεύω πως μεσα στην εκκλησία μπορει να υπάρχει διαχορισμός νομου (κοσιμικής εξουσίας) και θεολογίας( Δόγματος Αγιας Παράδοσης και Ιερων Κανόνων) γιατι ναι μεν κατι μπορεί να είναι νομικό αλλα να μην είναι ηθικό. Αν παρ' όλα αυτα δεχτούμε την νομική πλευρά του θέματος θα έπρεπε και οι Ιερείς να ακολουθήσουν το ίδιο παραγδειγμα(κατωχήρωση ηχογ/σεων κτλ) αν οχι ποια η διαφορά απο τους ψαλτες?

 

[nikosthe]

Ο νόμος δεν απαγορεύει στην εκκλησία να έχει δικούς της ρυθμιστικούς κανόνες, όπως οι ιεροί κανόνες. Όταν λες "ναι μεν κατι μπορεί να είναι νομικό αλλα να μην είναι ηθικό", εννοείς προφανώς ότι μπορεί κάτι να είναι σύμφωνο με το νόμο, αλλά όχι και με τους ιερούς κανόνες (γιατί το "ηθικό", κατά πώς το αντιλαμβάνεται ο καθένας μας, φυσικά δεν παίζει ρόλο). Όταν λοιπόν το θέμα είναι καθαρά εκκλησιαστικό, ισχύουν οι ιεροί κανόνες, που είναι οι κανόνες εσωτερικής ρύθμισης της εκκλησίας. Όταν όμως εκφεύγει από τον καθαρά εκκλησιαστικό χαρακτήρα και έχει και κοσμική χροιά (π.χ. άπτεται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων), υπερτερεί ο νόμος, ο οποίος λέει στην εκκλησία: "Μπορείς να έχει ό,τι κανόνες θέλεις, αρκεί να μην παραβαίνει το Σύνταγμα και τους νόμους".

Οι ιεροψάλτες, ως προς το τι θα ψάλλουν, που είναι καθαρά εκκλησιαστικό θέμα (το Τυπικό, τα μέλη κλπ.), διέπονται αποκλειστικά από εκκλησιαστικούς κανόνες. Αλλά η τυπική διαδικασία διορισμού τους, ο μισθός τους, οι άδειες τους, οι υποχρεώσεις τους, η πνευματική ιδιοκτησία των ψαλλομένων, όλ' αυτά, δεδομένου ότι είναι εργαζόμενοι, υπόκεινται στους νόμους του κράτους.

Σε ό,τι αφορά τους ιερείς, ομοίως: το πώς θα επιτελέσουν τη θεία λειτουργία είναι θέμα εκκλησιαστικό και δεν παρεμβαίνει ο νόμος (εκτός αν γίνονται σημεία και τέρατα στη λατρεία, δηλ. πράγματα αντίθετα με το νόμο και τα χρηστά ήθη). Όμως η διαδικασία διορισμού τους, ο μισθός τους κλπ. είναι θέματα του κράτους. Για το θέμα των ιερατικών εκφωνήσεων που ρωτάς, ισχύει σαφώς το ίδιο με τους ιεροψάλτες: αφού οι εκφωνήσεις είναι "έργο λόγου", υπάγεται στις ρυθμίσεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας (εδώ πέρα υπάγεται ο προφορικός λόγος, πολύ περισσότερο μάλιστα αν είναι διανθισμένος με μουσικούς φθόγγους, που τους δημιουργεί ο ιερέας ή ο καλλιτέχνης, δεν παίζει ρόλο). Φυσικά και μπορεί ο ιερέας να κατοχυρώσει τα δικαιώματά του πάνω στις εκφωνήσεις και να ορίσει π.χ. τον τρόπο χρήσης τους ή οικονομικής εκμετάλλευσής τους. Ίσα ίσα που αν εξαιρούνταν οι ιερείς από αυτή τη ρύθμιση, θα είχαμε παραβίαση της αρχής της ισότητας.

Το ότι όλ' αυτά σου φαίνονται ψυχρά και αδιανόητο να γίνουν από εκκλησιαστικούς φορείς, είναι λογικό και έχεις δίκιο. Το ότι είναι αντίθετα με το πνεύμα προσφοράς και θυσίας της Εκκλησίας μας, και πάλι έχεις δίκιο, μαζί σου είμαι! Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο νόμος θα κάνει εξαίρεση στη ρύθμισή του. Τα δικαιώματα ο νόμος τα παρέχει σε όλους. Το αν κάποιος δεν θέλει να κάνει χρήση ενός δικαιώματός του, ας το κάνει ο ίδιος, δεν μπορεί να τον εξαναγκάσει ο νόμος. Την εξαίρεση λοιπόν από τις ψυχρές αυτές νομικές διατυπώσεις, μπορεί να την κάνει η εκκλησία από μόνη της. Βλέπεις όμως ότι ο πρώτος φορέας που δεν κάνει την εξαίρεση αυτή και εφαρμόζει κατά γράμμα το νόμο, αδιαφορώντας για την πνευματική / εκκλησιαστική διάσταση του ζητήματος, είναι η ίδια η Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος! Τι να πεις από κει και πέρα...

 

[dimitris]

Είναι λίγο συγκεχυμένα τα πράγματα μεταξύ νόμων του κράτους και νόμων της εκκλησίας.
Οι αποφάσεις συνόδων επικυρώνονται σαν νόμος κράτους.
Υπάρχει όμως διάστασις μεταξύ εκκλησίας και κρατικής νομοθεσίας για την έννοια του πνευματικού (δικαιώματος κ.α.).
Η λέξις πνευματικό για την εκκλησία σημαίνει θεολογικά κάτι το μή εμπορεύσιμο.
Η ίδια λέξις στην Ελληνική νομοθεσία και την παγκόσμια διαφυλάττει τους κόπους του καλλιτέχνη. καλόν και ευάρεστον. Και αναφέρεται στο εμπορεύσιμο.

Κάποιοι ομως τα έκαναν αχταρμα και δεν καταλαβαίνουν αν πρόσκεινται στο πνευματατικό (δικαίωμα) της εκκλησίας ή της νομοθεσίας.
Μετά λύπης
Δημήτρης.

 

[tsak77]

Κύριε Θεοτοκάτο, πέρα από τα όντως πολύ ενδιαφέροντα που μας αναφέρετε παραπάνω, μία ερώτηση (που πάντα είχα) πάνω σε αυτό:

Το δικαίωμα πάνω σ' αυτό αποκτάται αυτόματα από το δημιουργό του (άλλο θέμα το ότι για να κατοχυρωθεί χρειάζεται κάποιος τύπος).

Ποιος είναι ο τύπος που αναφέρεστε ο οποίος κατοχυρώνει το δικαίωμα στον δημιουργό ενός έργου; Δηλαδή, τι πρέπει να κάνει κανείς εάν θέλει να κατοχυρώσει τα πνευματικά του δικαιώματα;

 

[nikosthe]

Γενικώς η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται αυτόματα, με το που δημιουργείς το έργο σου, χωρίς διατυπώσεις. Αλλά άντε να το αποδείξεις, αν τύχει κάτι... Οι τρόποι κατοχύρωσης που ξέρω εγώ είναι:
α) Μέσω συμβολαιογράφου: καταθέτεις ένα αντίγραφο του βιβλίου σου ή ένα CD με την ηχογράφησή σου (καλό θα είναι να συνοδεύεται και από μια παρτιτούρα με τις νότες), ο συμβολαιογράφος βεβαιώνει την κατάθεση, πληρώνεις (δεν φαντάζομαι κάτι τραγικό) και είσαι έτοιμος.
β) Μέσω κάποιων υπηρεσιών κατοχύρωσης, π.χ. http://www.copyrightsworld.com/ (σαφώς φθηνότερο από το συμβολαιογράφο!)
γ) Με ταχυδρόμηση του έργου στον... εαυτό σου (!) χωρίς ν' ανοίξεις το γράμμα που θα παραλάβεις (λίγο μπακαλίστικος τρόπος για να διασφαλιστείς, προτιμώ τους 2 προηγούμενους, αλλά αν είσαι "τζαμπατζής", από το τίποτα είναι καλύτερο...)

Με τους παραπάνω τρόπους μπορείς, σε περίπτωση που εμφανιστεί κάποιος και οικειοποιηθεί το έργο σου, να αποδείξεις ότι εσύ το κατέχεις πριν απ' αυτόν.
Οι τρόποι αυτοί αφορούν την περίπτωση που το έργο δεν έχει εκτελεστεί / προβληθεί δημόσια. Γιατί αν υπάρξει δημόσια εκτέλεση / προβολή, στην οποία εσύ κατονομάζεσαι ως δημιουργός, με αυτήν αποδεικνύεται και η πνευματική σου ιδιοκτησία. Εάν προκύψει κάποιο πρόβλημα αργότερα, επικαλείσαι τη δημόσια εκτέλεση της δημιουργίας σου και την εκεί ονομασία σου ως δημιουργού και είσαι καλυμμένος (εννοείται ότι θα έχεις αποδείξεις της δημόσια προβολής: π.χ. κάποια ανακοίνωση, CD με την ηχογράφηση, εισιτήρια κλπ.) ΠΡΟΣΟΧΗ: η εκτέλεση λ.χ. σ' ένα δωμάτιο με φίλους δεν είναι δημόσια. Πρέπει να είσαι σε δημόσιο χώρο και αυτό που εκτελείς να το παρακολουθεί κάποιο κοινό, όχι μόνο στενοί σου συγγενείς.

Αυτά τα λίγα ξέρω, δεν είμαι και ειδικός.