"Πάτερ ημών" στην ακολουθία τυπικών

[dkalpakidis]

Ένα θέμα το οποίο με προβληματίζει ιδιαίτερα την περίοδο της μεγάλης τεσσαρακοστής, αφού εκείνη την περίοδο τελούνται οι ώρες και η ακολουθία των Τυπικών είναι εάν αναγνώσκεται το "Πάτερ ημών" όταν πρόκειται να τελεσθεί προηγιασμένη.
Ο μακαρίτης καθηγητής Ιωάννης Φουντούλης κάπου αναφέρει [στην ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ Α'] ότι στο Άγιον Όρος παραλείπεται σε αυτήν περίπτωση, επειδή θα αναγνωσθεί στην θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων.
Αντίστοιχα και ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης προτείνει τη Μεγάλη Πέμπτη και το Μεγάλο Σάββατο και την παράλειψη του "Πιστεύω".
(πρακτικά δεν υπάρχει ενδιαφέρον για τις ενορίες τις δύο αυτές ημέρες...)
Ο Ρήγας στο Τυπικόν του δεν αναφέρει τίποτα περί αυτής της τάξεως.
Αν θυμάμαι καλά, ούτε στα Δίπτυχα 2008 αναφέρεται κάποια παράλειψη.

 

[dkalpakidis]

Δεν θυμόμουν τελικά καλά.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχα με τον συντάκτη των Διπτύχων κ. Διονύσιο Ανατολικιώτη, τον οποίον και ευχαριστώ και εκ του Ψαλτολογίου για την ενημέρωση, μου είπε ότι στα Δίπτυχα του 2008 αναφέρεται η ακρίβεια αυτή της πράξεως (της παραλείψεως δηλ. του "Πάτερ ημών", όταν τελεσθεί προηγιασμένη) στην υποσημείωση 57.
Φαίνεται λοιπόν έτσι πόσο χρήσιμα είναι τα Δίπτυχα 2008 και πόσο βοηθούν αυτές οι υποσημειώσεις όχι μόνο στην ορθή τέλεση των ακολουθιών αλλά και στην έρευνα των Τυπικών Διατάξεων.

 

[π. Μάξιμος]

Αὐτή εἶναι μία ὠραία λεπτομέρεια τηρήσεως ἀκριβείας, πού μᾶς παραπέμπει στό νά ἐξετάσουμε καί νά μάθουμε τί ἦταν καί τί ἐξυπηρετοῦσε ἀρχικά ἡ Ἀκολουθία τῶν Τυπικῶν, κάτι πού ἐπαναλαμβάνεται καί στήν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ μετά Προηγιασμένης «Λειτουργίας», ἤτοι ἡ μετάληψις τῶν Τιμίων Δώρων σέ καιρούς καί χρόνους καί περιόδους καί περιστάσεις πού δέν ἦταν (καί δέν εἶναι) δυνατή ἡ τέλεση τελείας Θείας Λειτουργίας, ὅπως πολύ σοφά ἐξηγεῖ ὁ μακαριστός Καθηγητής Ἰω. Φουντούλης στήν 596 ἀπάντηση. Μέ αὐτήν τήν ἔννοια, ἐνῶ τό «Πάτερ ἡμῶν» λέγεται πολλάκις στίς Ἀκολουθίες, ἐδῶ εἶναι σάν νά λέγεται δύο φορές σέ «Ἀκολουθία Θείας Μεταλήψεως».
Αὐτή ἡ ἀκρίβεια, θεμιτή μέν, δέν ξέρω κατά πόσον μπορεῖ νά ἐφαρμόζεται δέ στίς Ἐνορίες, ὅταν δέν ἔχεις ἀνθρώπους καταλλήλως ἐκπαιδευμένους στό Ψαλτῆρι, κι ἄν ἔχεις, κατά πόσον θά φανεῖ παράξενο στούς ἐκκλησιαζομένους, πού συνήθως τήν Μ. Τεσσαρακοστήν κρατοῦν βιβλία, πού δέν προβλέπουν αὐτή τήν παράλειψη στήν ἐπισυναπτόμενη Ἀκολουθία τῶν Τυπικῶν (ἄνευ τῶν ψαλμῶν) στήν Θ΄ Ὥρα.
Γι᾿ αὐτό (ὅπως γράφεται στήν ὑποσημείωση τῶν Διπτύχων) μόνον στόν «Διονυσιάτη» (πού φημίζεται γιά τήν ἀκρίβεια) τό συναντᾶμε ἐγγράφως (ἴσως καί σέ ἄλλα μοναχικά Τυπικά, κατά τόν Φουντούλη). «Ἐξ ἔθους» καί βάσει ἀγράφων τυπικῶν διατάξεων ἴσως εἶναι γενικευμένο αὐτό σέ πλεῖστες Μονές καί σέ ἐλάχιστες Ἐνορίες (πάλι κατά τόν Φουντούλη).
Ἐγώ προσπάθησα νά τό ἐφαρμόσω «ἀλλά μᾶλλον θόρυβος γίνεται».

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Αντίστοιχα και ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης προτείνει τη Μεγάλη Πέμπτη και το Μεγάλο Σάββατο και την παράλειψη του "Πιστεύω".

Αν παραλειφθεί το «Πιστεύω...» μετά το «Καὶ νῦν...» τι ακολουθεί;
Αν παραλειφθούν και τα «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου... Δόξα. Καὶ νῦν. Εὐλογήσω... Ὑψώσω...» (εφόσον αυτά ψαλούν στη λειτουργία κατά αρχαιότερη τάξη), τότε η ακολουθία των τυπικών πώς θα διαμορφωθεί και με ποια δομή θα απολύσει;

 

[dkalpakidis]

Αν παραλειφθεί το «Πιστεύω...» μετά το «Καὶ νῦν...» τι ακολουθεί;

Το "'Ανες, άφες...". (στην τέλεση τελείας Θείας Λειτουργίας)

Αν παραλειφθούν και τα «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου... Δόξα. Καὶ νῦν. Εὐλογήσω... Ὑψώσω...» (εφόσον αυτά ψαλούν στη λειτουργία κατά αρχαιότερη τάξη), τότε η ακολουθία των τυπικών πώς θα διαμορφωθεί και με ποια δομή θα απολύσει;

Τυπικά- Μακαρισμοί κλπ χωρίς "Πιστεύω" και "Πάτερ ημών" ευθύς Κοντάκιον, "Κύριε ελέησον" (ιβ') Δόξα... Και νυν... "Την τιμιωτέραν..." [Ο Θεός... Παναγία Τριάς] και απόλυσις.

 

[Παναγιώτης εξ Αιγίου]

Ένα θέμα το οποίο με προβληματίζει ιδιαίτερα την περίοδο της μεγάλης τεσσαρακοστής, αφού εκείνη την περίοδο τελούνται οι ώρες και η ακολουθία των Τυπικών είναι εάν αναγνώσκεται το "Πάτερ ημών" όταν πρόκειται να τελεσθεί προηγιασμένη.
Ο μακαρίτης καθηγητής Ιωάννης Φουντούλης κάπου αναφέρει [στην ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ Α'] ότι στο Άγιον Όρος παραλείπεται σε αυτήν περίπτωση, επειδή θα αναγνωσθεί στην θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων.
...

Στο τυπικό της Διονυσίου (και σ' όσες το ακολουθούν, και εκτός Όρους) παραλείπεται ...

 

[dkalpakidis]

Στο τυπικό της Διονυσίου (και σ' όσες το ακολουθούν, και εκτός Όρους) παραλείπεται ...

Αναφέρεται στο προηγούμενο μήνυμα από τον π. Μάξιμο εδώ:
http://analogion.com/forum/showpost.php?p=16532&postcount=3
ο "Διονυσιάτης" προβλέπει αυτή την παράλειψη.
Επισήμανα στο παρακάτω μήνυμα ότι αυτό σημειώθηκε και στα Δίπτυχα 2008:
http://analogion.com/forum/showpost.php?p=16261&postcount=2
Μπορείτε όμως να μας πείτε, που ακολουθούν, εκτός Όρους, το Τυπικό της μονής Διονυσίου;