Ο ψάλτης - ο επισκέπτης - ο ιερέας

[ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ]

Πριν αναφερθώ σε κάποιο περιστατικό, να πω τον τρόπο που πλησιάζω σε άλλα άγνωστα αναλόγια... πχ σε μυστήρια κλπ.
Πλησιάζω διακριτικά, και τη στιγμή που ο διακονών συνάδελφος δεν λέει κάτι, τότε κάνω το βήμα να πλησιάσω και χαμηλοφώνως ρωτώ: «Γειά σας! Επιστρέπεται να βοηθήσω;» Και στην ερώτηση του συναδέλφου «Ψάλλετε;» απαντώ «το κατά δύναμιν». Χωρίς να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες «Ναι! Ήμουν βοηθός του Στανίτσα κλπ» Άσε που μπορεί να βρεθεί κανείς να πει: «Σιγά τον πολυέλαιο...).
Κάποτε, ενώ έψαλα σε κάποιο ναό, πλησιάζει ένας τύπος και μεγαλοφώνως εις επήκοον πάντων λέει: «Καλημέρα! Είμαι ψάλτης του τάδε ναού, φίλος του μακαρίτη που γίνεται το μνημόσυνό του». Χωρίς να πούμε άλλη κουβέντα (είχε τελειώσει ο αριστερός μου το μέλος του) κατέλαβε τη θέση δίπλα μου ψηλώνει το μικρόφωνο το φέρνει κοντά στο στόμα του και άρχισε να το φυσάει (test), και να ... ισοκρατεί δυνατά και φάλτσα, οπότε μόλις τελείωσα το μέλος που έλεγα του λέω: «Άσ' το! Δεν δουλεύει...» (Δεν φαινόταν το κουμπί ON-OFF)
Μετά από λίγο, έρχεται δεύτερη ... επίθεση! «Να πω κι εγώ τίποτα;»
Τα είχα ήδη πάρει στο κρανίο με το όλο σκηνικό, και του λέω: «Εγώ θα αποφασίσω πότε και αν σου επιτρέψω να ψάλλεις».
Δεν συνηθίζω να συμπεριφέρομαι με αυτό τον τρόπο, αλλά ο συγκεκριμένος κύριος ήταν προκλητικός, στην προσπάθειά του να δείξει ότι ξέρει να ψάλλει...
Ήταν μεγάλη γιορτή και στο κοινωνικό ζήτησε να ψάλλουμε το ... «Άμωμοι εν οδώ». Φυσικά δεν ύπηρχε περίπτωση να συναινέσω σε κάτι τέτοιο... γιατί εκτός από παρατυπία, σκέφτηκα, να γιορτάζει ο οποιοσδήποτε ... Κώστας, (τυχαίο το όνομα) να είναι στη σειρά να κοινωνήσει, και να ακούει τον ψάλτη «Άμωμοι εν οδώ». Θα σκεφτεί ότι αυτοί με ... ψέλνουνε προτού πεθάνω...
Βέβαια του παρεχώρησα κάποια μέλη (αρκετά) να ... εκτονωθεί αλλά ενοχλήθηκα πολύ από τη συμπεριφορά του.
Έχω πάει σε κάποιο αναλόγιο και ο συνάδελφος δεν με άφησε να πω ούτε ένα «Κυριε ελέησον», παρόλο που εξέφρασε την ευαρέσκειά του για το ισοκράτημά μου, και τότε μόνο του είπα ότι ήμουν ισοκράτης του Στανίτσα...
Δεν ξέρω αν υπάρχει ανάλογο θέμα (αν και ερεύνησα, αλλά όχι επισταμένως).
Αν δεν έχει σχολιασθεί τέτοιο θέμα, ας το σχολιάσουμε, ή να ενταχθεί αυτό το μήνυμα σε προϋπάρχουσα ενότητα...
Ν

 

[π. Μάξιμος]

Κύριε Νῖκο,
Κατ᾿ ἀρχάς τό μετέφερα ἀπό τήν ὑποενότητα "Ψάλτες και Ιερείς" πού τό θέσατε, γιατί δέν ἐμπλέκονται ἱερεῖς στό θέμα σας.
Βρῆκα δύο θέματα (μή δίνετε πολύ σημασία στούς τίτλους τῶν θεμάτων, τά ἴδια λένε...):
Ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά των ιεροψαλτών απέναντι σε καλεσμένους ιεροψάλτες;
Η συμπεριφορά μεταξύ των ιεροψαλτών πάνω στο αναλόγιο.
Καί ἕνα δικό σας: Φάλτσοι ... βοηθοί!
Ἄς μείνει αὐτό ὡς νέο θέμα.

Πιστεύω ὅτι πολλά μποροῦν νά γραφοῦν, καθώς πολλές ἐμπειρίες ἔχουν οἱ ψάλτες, εἴτε ὡς ἐπισκέπτες, εἴτε δεχόμενοι ἐπισκέπτες.
Ἀπό τό πρῶτο θέμα δείχνω ἕνα μήνυμα.

Τί θά λέγατε, ὡς πρώτη κίνηση ἀντιμετώπισης ἐπισκέπτου, εἶναι νά τόν παραπέμψετε στόν προεστῶτα τῆς συνάξεως ἱερέα;
Ἐγώ τό θεωρῶ ὡς δέον γενέσθαι. Ἀλλοῦ τό ἔχουν πεῖ προκαταβολικά στούς ψάλτες τους ἔτσι νά κάνουν.
Κάποιοι (ἐπισκέπτες) δέν τό δέχθηκαν καί σηκώθηκαν καί ἔφυγαν wink.

 

[aposto]

Να καταθεσω κ γω ενα γεγονος που πραγματικα ηρθα σε πολυ δυσκολη θεση αν κ τον εαυτο μου δεν τον συγκαταλεγω στους καλους ψαλτες τουλαχιστον μουσικα αυτο εννοω.
Την ημερα των Θεοφανειων ημουνα τελος παντων προς τα μερη καταγωγης μου κ ειχα εκκλησιαστει στον Αμπελωνα Λαρισης.
Δεξια εψαλλε ο Ευαγγελος Γκικας κ εκανα οσο μπορουσα ισοκρατημα,στα στιχηρα των αινων στο Πως Σε Χριστε επειδη δεν περιμενα να μου το δωσει μπερδευτηκα κ εκανα κ φαλτσο πρωτον γιατι ξεχασα τα λογια πηγα να το πω απ εξω οταν μου το πε ο Βαγγελης ηταν ηδη αργα κ δευτερον γιατι το μυαλο μου ηταν να κανω ισοκρατημα κ στον αριστερο της εν λογω εκκλησιας.
Αισθανθηκα φιλοι μου τοσο αβολα που την κλωτσια μου ρθε να την ριξω μονος μου στον εαυτο μου.
Μετα τα ιδια μου κανει κ ο φιλος μου ο Γιαννης Γαβαλακης αριστερος του Αρχοντα Παικοπουλου ο Γιαννης ειναι λιγο πιο τζεντλεμαν σου βαζει κατευθειαν το μικροφωνο του στο στομα να πεις ειτε φαλτσαρεις ειτε οχι,Γιαννη ειναι ο Αρχοντας απεναντι θα κανω κανα φαλτσο,οχι με το ζορι θα πεις..
Ειναι πολυ ωραια συζητηση παντως γιατι οντως υπαρχουν καποιοι που δεν ξερουν τιποτα κ ανεβαινουν κ ακουγεται αλλο πραγμα κ αλλοι που ξερουν εστω κ λιγο κ παυουν στην πρωτη παρατηρηση που συμφωνω πρεπει να γινεται με ωραιο τροπο κ οχι να κατεβαζουμε τον αλλον κατω με τις κλωτσιες.
Κ οντως πρεπει να θεσπιστει ο κανονας να παιρνει ο χ.ψ πρωτα την αδεια του Προισταμενου Ιερεα.

 

[Μοραλέτης]

Απο όσο γνωρίζω απο ένα φίλο που ασχολείται με τα τυπικά και τη δέουσα συμπεριφορα(χαίρε Ευστάθιε) το σωστόν είναι πρώτα να μπεί στο ιερό ο ψάλτης-επισκέπτης να πάρει την ευλογία του ιερέα,κατόπιν να χαιρετήσει με νεύμα διακριτικό τον Πρωτοψάλτη και εκείνος με ένα νεύμα επίσης να τον παροτρύνει δια χειρονομίας να ανέβει.Και εν συνεχεία να του δίνει κάποιο τροπάριο.Αν γνωρίζει και μουσική ας κάνουν και εναλλάξ ως δύο χοροί.Πάντως η σωστότερη απάντηση είναι αυτή του κυρίου Σαργιώτη εδω:
http://analogion.com/forum/showthread.php?p=137434#post137434

 

[ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ]

Τί θά λέγατε, ὡς πρώτη κίνηση ἀντιμετώπισης ἐπισκέπτου, εἶναι νά τόν παραπέμψετε στόν προεστῶτα τῆς συνάξεως ἱερέα;
Ἐγώ τό θεωρῶ ὡς δέον γενέσθαι. Ἀλλοῦ τό ἔχουν πεῖ προκαταβολικά στούς ψάλτες τους ἔτσι νά κάνουν.
Κάποιοι (ἐπισκέπτες) δέν τό δέχθηκαν καί σηκώθηκαν καί ἔφυγαν wink.

Ευχαριστώ πολύ για την απάντησή σας!
Να συμπληρώσω ότι στην περίπτωση που ανέφερα ο επισκέπτης (φίλος του μακαρίτη) πήγε στον προεστώτα και μετά παρεπέμφθη στο δεξί αναλόγιο.... αλλά....
Όντως είχε πολύ δυνατή φωνή και το ανεπαίσθητα φάλτσο ισοκράτημα που έκανε αρχικά, μόνο εγώ το πήρα χαμπάρι και το ... ρουφιανάκι που απενεργοποιήθηκε αμέσως....
(να μη ξοδεύουμε τζάμπα μπαταρίες..)
Διευκρίνισα ότι εκείνο που με πείραξε ήταν η σπουδή του να φτιάξει το μικρόφωνο, το test, και η απαίτηση! «Να πω κι εγώ τίποτα;»
Κάτσε ρε άνθρωπε του Θεού, υπάρχει ο ψάλτης του Ναού.... καλώς, κακώς, αυτός είναι ο επικεφαλής.... περίμενε να γυρίσει το αναλόγιο οικειοθελώς προς το μέρος σου ο έχων το πρόσταγμα, που αργά ή γρήγορα θα κάνει την πρέππουσα κίνηση για να διαπιστώσει τις ικανότητές σου, και αν δεν την κάνει, απλά μην ξαναπατήσεις το πόδι σου εκεί, χαρακτήρισέ τον ενδομύχως με όποιο κοσμητικό επίθετο θέλεις (συνήθως του ... συμπαθούς τετραπόδου)... και τα παράπονα στο ... δήμαρχο....

 

[apostoloskalpakidis]

Εντάξει , ο Θεός να φυλάει , κυκλοφορούν "παλαβοί".
Και δεν είναι τίποτα άλλο , παρά το ότι "χαλιέσαι" ψυχολογικά , κολάζεσαι και σου χαλάει η διάθεση .
Ο "ανεπιθύμητος" , με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο θα φύγει...

 

[destur]

Κύριε Νῖκο,
Κατ᾿ ἀρχάς τό μετέφερα ἀπό τήν ὑποενότητα "Ψάλτες και Ιερείς" πού τό θέσατε, γιατί δέν ἐμπλέκονται ἱερεῖς στό θέμα σας.
Βρῆκα δύο θέματα (μή δίνετε πολύ σημασία στούς τίτλους τῶν θεμάτων, τά ἴδια λένε...):
Ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά των ιεροψαλτών απέναντι σε καλεσμένους ιεροψάλτες;
Η συμπεριφορά μεταξύ των ιεροψαλτών πάνω στο αναλόγιο.
Καί ἕνα δικό σας: Φάλτσοι ... βοηθοί!
Ἄς μείνει αὐτό ὡς νέο θέμα.

Πιστεύω ὅτι πολλά μποροῦν νά γραφοῦν, καθώς πολλές ἐμπειρίες ἔχουν οἱ ψάλτες, εἴτε ὡς ἐπισκέπτες, εἴτε δεχόμενοι ἐπισκέπτες.
Ἀπό τό πρῶτο θέμα δείχνω ἕνα μήνυμα.

Τί θά λέγατε, ὡς πρώτη κίνηση ἀντιμετώπισης ἐπισκέπτου, εἶναι νά τόν παραπέμψετε στόν προεστῶτα τῆς συνάξεως ἱερέα;
Ἐγώ τό θεωρῶ ὡς δέον γενέσθαι. Ἀλλοῦ τό ἔχουν πεῖ προκαταβολικά στούς ψάλτες τους ἔτσι νά κάνουν.
Κάποιοι (ἐπισκέπτες) δέν τό δέχθηκαν καί σηκώθηκαν καί ἔφυγαν wink.

Εγώ προσωπικά διαφωνώ κάθετα στην πρόταση αυτή. Ο ιερεύς, πανσέβαστος, πάνω από όλους, αλλά το αναλόγιο είναι άλλου...ψάλτου ευαγγέλιο. Εκεί υπάρχει ο ειδήμων, ο υπεύθυνος για την ευταξία κ.λ.π. αλλά κυρίως αυτός που θα καθορίσει το πώς και ακόμη και με ποιους θα λειτουργήσει το αναλόγιο. Ώστε, ακόμη και αν διαφωνεί ο ιερέας για κάποιον που θα προσέλθει στο να ψάλλει, ή όχι, δεν είναι εκείνος ο υπεύθυνος, αλλά ο κορυφαίος του αναλογίου. Επομένως καλώς, κάλλιστα έπραξε ο κ. Γιάννου, στην άκομψη συμπεριφορά του προσελθόντος επίδοξου ψάλτου. Το ότι "Ἀλλοῦ τό ἔχουν πεῖ προκαταβολικά στούς ψάλτες τους ἔτσι νά κάνουν", νομίζω ότι είναι εκ του περισσού και οριακά ατυχής και αγενής φράση. Βεβαίως, μπορεί ο επισκέπτης, όχι απαραίτητα και εφόσον το θέλει, να (μην) ασπαστεί τη δεξιά του ιερέως, σεβασμού και τιμής ένεκεν, αλλά όχι και να πάρει την άδειά του για να ψάλλει. Διότι μπορούν να συμβούν διάφορα. Να γνωρίζει ο κορυφαίος του αναλογίου, τον επισκέπτη (ως ακατάλληλο), να δώσει ο ιερεύς την "ευλογία" για να ψάλλει και ιδού στιγμές αμηχανίας δι' αμφοτέρους.
Το ότι επίσης "Κάποιοι (ἐπισκέπτες) δέν τό δέχθηκαν καί σηκώθηκαν καί ἔφυγαν" πολύ καλά έκαναν. Ο ναός ανήκει σε όλους και αν ο ψάλτης του ναού κρίνει ότι μπορεί να ψάλλει ένας επισκέπτης χωρίς να δημιουργήσει χασμωδία και να χαλάσει το κλίμα του ναού, θα το κάνει. Δε χρειάζεται ευλογίες ευχές και άδειες. Μπορεί ο επισκέπτης να έχει κάτι με τον ιερέα και όχι με τον ψάλτη. Δεν υφίσταται λόγος να έρθει σε αμηχανία. Νομίζω ότι γίνεται αντιληπτό, ότι πολλοί εγγενείς λόγοι προκύπτουν, γι' αυτό φρονώ ότι στο συγκεκριμένο θέμα, και στον τρόπο χειρισμού, τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο (ακόμη και αν χρειαστεί να απαγορεύσει στον επισκέπτη να ανεβεί στο αναλόγιο) τον έχει ο ψάλλων και ουδείς άλλος.

 

[π. Μάξιμος]

Κι ἐγώ διαφωνῶ κάθετα μέ τήν ἀντικανονική καί ἀντιεκκλησιολογική αὐτή διατύπωση καί ἑρμηνεία.

Ο ναός ανήκει σε όλους... Δε χρειάζεται ευλογίες ευχές και άδειες.

Ἄν εἶναι ἔτσι τότε ἔχουμε ἀναρχία καί διάλυση τῆς κανονικῆς ἱεραρχίας.

Ἡ συλλειτουργία τοῦ ἀνωτέρου καί κατωτέρου κλήρου σ᾿ ἕνα ναό εἶναι δεδομένη καί τό ἔχω ἐπισημάνει παλαιότερα. Μάλιστα ἀντί τοῦ ὅρου «κορυφαίος του αναλογίου» (πού θυμίζει ἀρχαία τραγωδία) ἔχω γράψει γιά τόν «προεστῶτα τοῦ ἀναλογίου». Αὐτός δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν προεστῶτα τῆς συνάξεως, ὅπως ὁ προεστώς τῆς συνάξεως δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ὁ ὁποῖος (ἐπίσκοπος) δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τή σύνοδο.

Μέ αὐτές τίς προϋποθέσεις ἐγώ ἀναφέρθηκα (ὅπως καί κάπου ἀλλοῦ τό ἔχω γράψει) στή διευκόλυνση τοῦ ψάλτου τοῦ ναοῦ στά πλαίσια τῆς καλῆς «συλλειτουργίας» καί στό διέξοδο ἑνός ἀδιεξόδου. Ὁπωσδήποτε ὑπάρχουν πολλές παράμετροι, ὅπως φάνηκε ἀπό τά προηγούμενα καί ἀπό τά ἄλλα σχετικά θέματα.

Ὁ χειρισμός τέτοιων προβλημάτων ἐπαφίεται στόν κανονικό ψάλτη, ὁ ὁποῖος ὅμως ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία καί τήν εὐθύνη γιά τήν καλή λειτουργία τοῦ ἀναλογίου, ἡ ὁποία εὐθύνη σαφῶς τοῦ ἔχει ἐκχωρηθεῖ καί μάλιστα τοῦ ἐκχωρεῖται κάθε φορά πού ἀναλαμβάνει τά καθήκοντά του διά τῆς εὐλογίας ὑπό τοῦ προεστῶτος λειτουργοῦ, ὅπως ὁ λειτουργός ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ἀπό τόν ὁποῖο καί ἄμεσα τήν λαμβάνουν ἀμφότεροι παρισταμένου.

Ἐπανερχόμενος στίς πολλές καί διαφορετικές περιπτώσεις πού μπορεῖ νά συμβοῦν, λέγω ὅτι αὐτές μποροῦν νά λυθοῦν στά πλαίσια τῆς καλῆς συλλειτουργίας. Καί ὁπωσδήποτε κανείς δέν μπορεῖ νά ἀνέβει στό ἀναλόγιο χωρίς εὐλογία, ἡ ὁποία ὅμως μπορεῖ καί νά παρέχεται ἀπό τόν προεστῶτα τοῦ ἀναλογίου σέ περιπτώσεις σίγουρης γνωριμίας καί γιά νά μήν ἐνοχλεῖται ὁ ἐφημέριος ὅταν εἶναι βεβαιωμένη καί γνωστή ἠ ἰδιότητα τοῦ ἐπισκέπτου.

Ὑπάρχει καί ἡ περίπτωση πού προτείνει ὁ ἱερέας κάποιον ἐπισκέπτη, πού τυγχάνει γνωστός του (καί ἄγνωστος στόν ψάλτη), ἀλλά καί ἡ περίπτωση πού κάτι περισσότερο γνωρίζει ὁ ἱερέας γιά κάποιον (πού δέν γνωρίζει ὁ ψάλτης) καί μπορεῖ νά τοῦ ἀπαγορεύσει τήν ἄνοδο. Σ᾿ αὐτά τά πλαίσια (τῆς καλῆς συλλειτουργίας) μπορεῖ καί συμβουλευτικά νά συμβεῖ τό ἀντίθετο. Σέ καμμία περίπτωση ὅμως δέν «λειτουργοῦμε» ἀνεξάρτητα.

 

[ARGITAN]

Πριν αναφερθώ σε κάποιο περιστατικό, να πω τον τρόπο που πλησιάζω σε άλλα άγνωστα αναλόγια... πχ σε μυστήρια κλπ.
Πλησιάζω διακριτικά, και τη στιγμή που ο διακονών συνάδελφος δεν λέει κάτι, τότε κάνω το βήμα να πλησιάσω και χαμηλοφώνως ρωτώ: «Γειά σας! Επιστρέπεται να βοηθήσω;» Και στην ερώτηση του συναδέλφου «Ψάλλετε;» απαντώ «το κατά δύναμιν». Χωρίς να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες «Ναι! Ήμουν βοηθός του Στανίτσα κλπ» Άσε που μπορεί να βρεθεί κανείς να πει: «Σιγά τον πολυέλαιο...).
Κάποτε, ενώ έψαλα σε κάποιο ναό, πλησιάζει ένας τύπος και μεγαλοφώνως εις επήκοον πάντων λέει: «Καλημέρα! Είμαι ψάλτης του τάδε ναού, φίλος του μακαρίτη που γίνεται το μνημόσυνό του». Χωρίς να πούμε άλλη κουβέντα (είχε τελειώσει ο αριστερός μου το μέλος του) κατέλαβε τη θέση δίπλα μου ψηλώνει το μικρόφωνο το φέρνει κοντά στο στόμα του και άρχισε να το φυσάει (test), και να ... ισοκρατεί δυνατά και φάλτσα, οπότε μόλις τελείωσα το μέλος που έλεγα του λέω: «Άσ' το! Δεν δουλεύει...» (Δεν φαινόταν το κουμπί ON-OFF)
Μετά από λίγο, έρχεται δεύτερη ... επίθεση! «Να πω κι εγώ τίποτα;»
Τα είχα ήδη πάρει στο κρανίο με το όλο σκηνικό, και του λέω: «Εγώ θα αποφασίσω πότε και αν σου επιτρέψω να ψάλλεις».
Δεν συνηθίζω να συμπεριφέρομαι με αυτό τον τρόπο, αλλά ο συγκεκριμένος κύριος ήταν προκλητικός, στην προσπάθειά του να δείξει ότι ξέρει να ψάλλει...
Ήταν μεγάλη γιορτή και στο κοινωνικό ζήτησε να ψάλλουμε το ... «Άμωμοι εν οδώ». Φυσικά δεν ύπηρχε περίπτωση να συναινέσω σε κάτι τέτοιο... γιατί εκτός από παρατυπία, σκέφτηκα, να γιορτάζει ο οποιοσδήποτε ... Κώστας, (τυχαίο το όνομα) να είναι στη σειρά να κοινωνήσει, και να ακούει τον ψάλτη «Άμωμοι εν οδώ». Θα σκεφτεί ότι αυτοί με ... ψέλνουνε προτού πεθάνω...
Βέβαια του παρεχώρησα κάποια μέλη (αρκετά) να ... εκτονωθεί αλλά ενοχλήθηκα πολύ από τη συμπεριφορά του.
Έχω πάει σε κάποιο αναλόγιο και ο συνάδελφος δεν με άφησε να πω ούτε ένα «Κυριε ελέησον», παρόλο που εξέφρασε την ευαρέσκειά του για το ισοκράτημά μου, και τότε μόνο του είπα ότι ήμουν ισοκράτης του Στανίτσα...
Δεν ξέρω αν υπάρχει ανάλογο θέμα (αν και ερεύνησα, αλλά όχι επισταμένως).
Αν δεν έχει σχολιασθεί τέτοιο θέμα, ας το σχολιάσουμε, ή να ενταχθεί αυτό το μήνυμα σε προϋπάρχουσα ενότητα...
Ν

Όλα εξαρτώνται από την αυτογνωσία,την ευγένεια και την κοινωνική μόρφωση-συμπεριφορά που διαθέτει ο κάθε ένας.
Τώρα το να αναγγείλει κανείς ότι είναι του τάδε σπουδαίου δασκάλου μαθητής ισοκράτης κλ.π.δεν νομίζω να του προσθέτει απολύτως τίποτα εάν αυτός δεν είναι ο ίδιος σπουδαίος.Στην αντίθετη περίπτωση εκτός από τον ευατό του,μάλλον υποβαθμίζει και το δάσκαλό του.

 

[EIRYK EMNOSHELE]

...Έχω πάει σε κάποιο αναλόγιο και ο συνάδελφος δεν με άφησε να πω ούτε ένα «Κυριε ελέησον», παρόλο που εξέφρασε την ευαρέσκειά του για το ισοκράτημά μου...
Ν

Πάλι καλά που μπορέσατε να κάνετε ισοκράτημα κ. Νίκο. Δυστυχώς υπάρχουν περιπτώσεις που ακόμα κι αυτό είναι αδύνατο!
Πήγα πριν λίγες μέρες σε ναό όπου τελέστηκε πανηγυρική ακολουθία για ένα αγιορείτικο γεγονός που προτιμώ να μην αναφέρω. Βρισκόντουσαν αγιορείτες μοναχοί από συγκεκριμένο μοναστήρι. Πήγα με τόση χαρά στο ναό παρότι οι συνθήκες δεν ήταν οι καλύτερες, πήρα και αντιγραφικό μαζί μου, καθώς πίστευα πως θα ακούσω αγιορείτικο ψάλσιμο. Μέχρι να μπορέσω μέσα από τον πολύ κόσμο να αγγίξω το δεξί αναλόγιο άρχισαν να λένε τα ανοιξαντάρια. Αντί για αγιορείτες ήταν ένας ψάλτης νεαρός, με την ένταση του μικροφώνου στο τέρμα, με μέλη κλασσικά δήθεν αλλά διασκευασμένα και σε κάποιες θέσεις εντελώς κοσμικά και με μηχανικό ισοκρατη, αυτόν τον μεγάλο του κ. Ναούμ με τα πλήκτρα. Σάστισα! Ούτε να συμψάλλω μπορούσα μα ούτε και να κάνω ισοκράτημα. Δε μου είχε ξανασυμβεί κάτι τέτοιο ποτέ.

Ο ψάλτης μπορεί πλέον με τα σύγχρονα, μέσα όπως το μικρόφωνο και ο ισοκράτης, να πιστέψει πως είναι αυτάρκης και δεν έχει ανάγκη κανέναν.

Στεναχωρήθηκα πολύ. Βρισκόμουν στο αναλόγιο και δεν είχα τη δυνατότητα ούτε να συμψάλλω, γιατί ο ψάλτης είχε κολλήσει στο μικρόφωνο και έψελνε δυνατά και μέλη διανθισμένα με τραγουδίστικες θέσεις σε κάποια σημεία, αλλά ούτε και να ισοκρατήσω γιατί ο μηχανικός ισοκράτης και κάλυπτε τη φωνή μου, αλλά και έκανε αρμονικό ισοκράτημα. Καθαρή περίπτωση πλήρους αποκλεισμού βοηθών από αναλόγιο.

Ήμουν έτοιμος να μιλήσω, όμως έβλεπα όλους να σιωπούν. Τους ιερείς όλων των βαθμίδων, τους αγιορείτες, τους πιστούς και το δεχόντουσαν αυτό το άκουσμα. Έτσι δε μίλησα, δεν έψαλλα και ίσως να έγινα και εγώ συμμέτοχος σε αυτή την αποξένωση της πολυκοσμίας εκτός και ο λόγος της σιωπής των προεστών τουλάχιστον οφείλονταν σε πνευματικούς λόγους όπως αυτόν της διάκρισης.

Εντάξει , ο Θεός να φυλάει , κυκλοφορούν "παλαβοί".
Και δεν είναι τίποτα άλλο , παρά το ότι "χαλιέσαι" ψυχολογικά , κολάζεσαι και σου χαλάει η διάθεση .
Ο "ανεπιθύμητος" , με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο θα φύγει...

Το θέμα δε πιστεύω πως έχει να κάνει με "παλαβούς", αλλά με τον τρόπο που εξελίσσεται η κοινωνία μας. Να είσαι αυτάρκης, να μην έχεις ανάγκη κανέναν, να είσαι ένας μικρός θεός. Θέλεις μεγάλο αγώνα να μη το πιστέψεις. Και σε κάποιες περιπτώσεις αρκετοί ενεργούμε με τον ίδιο ή παρόμοιο τρόπο. Δηλαδή όσο απομακρύνομαι από το Θεό, άλλο τόσο απομακρύνομαι και από τους ανθρώπους.

Κι ἐγώ διαφωνῶ κάθετα μέ τήν ἀντικανονική καί ἀντιεκκλησιολογική αὐτή διατύπωση καί ἑρμηνεία.

Ἄν εἶναι ἔτσι τότε ἔχουμε ἀναρχία καί διάλυση τῆς κανονικῆς ἱεραρχίας.

Ἡ συλλειτουργία τοῦ ἀνωτέρου καί κατωτέρου κλήρου σ᾿ ἕνα ναό εἶναι δεδομένη καί τό ἔχω ἐπισημάνει παλαιότερα. Μάλιστα ἀντί τοῦ ὅρου «κορυφαίος του αναλογίου» (πού θυμίζει ἀρχαία τραγωδία) ἔχω γράψει γιά τόν «προεστῶτα τοῦ ἀναλογίου». Αὐτός δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν προεστῶτα τῆς συνάξεως, ὅπως ὁ προεστώς τῆς συνάξεως δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ὁ ὁποῖος (ἐπίσκοπος) δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τή σύνοδο.

Μέ αὐτές τίς προϋποθέσεις ἐγώ ἀναφέρθηκα (ὅπως καί κάπου ἀλλοῦ τό ἔχω γράψει) στή διευκόλυνση τοῦ ψάλτου τοῦ ναοῦ στά πλαίσια τῆς καλῆς «συλλειτουργίας» καί στό διέξοδο ἑνός ἀδιεξόδου. Ὁπωσδήποτε ὑπάρχουν πολλές παράμετροι, ὅπως φάνηκε ἀπό τά προηγούμενα καί ἀπό τά ἄλλα σχετικά θέματα.

Ὁ χειρισμός τέτοιων προβλημάτων ἐπαφίεται στόν κανονικό ψάλτη, ὁ ὁποῖος ὅμως ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία καί τήν εὐθύνη γιά τήν καλή λειτουργία τοῦ ἀναλογίου, ἡ ὁποία εὐθύνη σαφῶς τοῦ ἔχει ἐκχωρηθεῖ καί μάλιστα τοῦ ἐκχωρεῖται κάθε φορά πού ἀναλαμβάνει τά καθήκοντά του διά τῆς εὐλογίας ὑπό τοῦ προεστῶτος λειτουργοῦ, ὅπως ὁ λειτουργός ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ἀπό τόν ὁποῖο καί ἄμεσα τήν λαμβάνουν ἀμφότεροι παρισταμένου.

Ἐπανερχόμενος στίς πολλές καί διαφορετικές περιπτώσεις πού μπορεῖ νά συμβοῦν, λέγω ὅτι αὐτές μποροῦν νά λυθοῦν στά πλαίσια τῆς καλῆς συλλειτουργίας. Καί ὁπωσδήποτε κανείς δέν μπορεῖ νά ἀνέβει στό ἀναλόγιο χωρίς εὐλογία, ἡ ὁποία ὅμως μπορεῖ καί νά παρέχεται ἀπό τόν προεστῶτα τοῦ ἀναλογίου σέ περιπτώσεις σίγουρης γνωριμίας καί γιά νά μήν ἐνοχλεῖται ὁ ἐφημέριος ὅταν εἶναι βεβαιωμένη καί γνωστή ἠ ἰδιότητα τοῦ ἐπισκέπτου.

Ὑπάρχει καί ἡ περίπτωση πού προτείνει ὁ ἱερέας κάποιον ἐπισκέπτη, πού τυγχάνει γνωστός του (καί ἄγνωστος στόν ψάλτη), ἀλλά καί ἡ περίπτωση πού κάτι περισσότερο γνωρίζει ὁ ἱερέας γιά κάποιον (πού δέν γνωρίζει ὁ ψάλτης) καί μπορεῖ νά τοῦ ἀπαγορεύσει τήν ἄνοδο. Σ᾿ αὐτά τά πλαίσια (τῆς καλῆς συλλειτουργίας) μπορεῖ καί συμβουλευτικά νά συμβεῖ τό ἀντίθετο. Σέ καμμία περίπτωση ὅμως δέν «λειτουργοῦμε» ἀνεξάρτητα.

Θα μπορούσα να αρκεστώ και σε ένα thanks, όμως μου άρεσαν πολύ αυτά που γράψατε και θέλησα εκτός από κλικ να το γράψω αυτό το ευχαριστώ.

Όλα εξαρτώνται από την αυτογνωσία,την ευγένεια και την κοινωνική μόρφωση-συμπεριφορά που διαθέτει ο κάθε ένας...

Ναι αλλά το βλέπω θεωρητικό αυτό. Στην πράξη όσο και να αγωνιστεί κανείς κατορθώνει να είναι πάντα και πραγματικά ευγενείς; η κοινωνική μόρφωση και συμπεριφορά που γράψατε πως επιτυγχάνετε; με ποιους τρόπους; είναι κάτι μόνιμο;

Το θέμα αυτό βέβαια είναι φανερό πως ξεφεύγει από τα ψαλτικά, συγνώμη γι αυτό. Απλά ήθελα να γράψω και τη δική μου αντίληψη στο θέμα. Με δυο λόγια πιστεύω λοιπόν πως είσοδος και κατόπιν η ανεξέλεγκτη χρήση της τεχνολογίας μέσα στους ναούς, δημιούργησε κατά τη γνώμη μου περισσότερα προβλήματα.
Τα πράγματα χωρίς ακόμα και καθόλου ηλεκτρικό ρεύμα μέσα στους ναούς πιστεύω πως θα ένωναν περισσότερο τους ανθρώπους και θα δημιουργούσαν εκ του μη όντως πολυμελείς χορούς. Στο τέλος της ακολουθίας που περιέγραψα στην αρχή του μηνύματός μου, οι αγιορείτες έψαλλαν κάποια άλλη ακολουθία. Κάτω από το αναλόγιο, χωρίς μικρόφωνα κολλημένα στο στόμα χωρίς μηχανικούς ισοκράτες. το αποτέλεσμα ξέρετε ποιο ήταν; να μαζευτούν από το πουθενά πάνω από δεκαπέντε άτομα τα οποία άλλα άρχισαν να συμψάλλουν μαζί τους και άλλα να ισοκρατούν!!!

 

[destur]

Αν είναι αντιεκκλησιολογική η διατύπωση ότι η εκκλησία είναι για όλους, και δεν είναι κτήμα κανενός, καλώς έχει. Και ποια είναι η έννομη τάξη της κανονικής ιεραρχίας; Μπορεί κανείς να διαφωνεί με ό,τι θέλει. Σε ποιο ιερό βιβλίο αναφέρεται, και τέλος πάντων εξ' ονόματος ποιας αρχής γίνεται λόγος...; Μάλλον άλλοι είναι οι λόγοι...

Κι ἐγώ διαφωνῶ κάθετα μέ τήν ἀντικανονική καί ἀντιεκκλησιολογική αὐτή διατύπωση καί ἑρμηνεία.

Ἄν εἶναι ἔτσι τότε ἔχουμε ἀναρχία καί διάλυση τῆς κανονικῆς ἱεραρχίας.

Ἡ συλλειτουργία τοῦ ἀνωτέρου καί κατωτέρου κλήρου σ᾿ ἕνα ναό εἶναι δεδομένη καί τό ἔχω ἐπισημάνει παλαιότερα. Μάλιστα ἀντί τοῦ ὅρου «κορυφαίος του αναλογίου» (πού θυμίζει ἀρχαία τραγωδία) ἔχω γράψει γιά τόν «προεστῶτα τοῦ ἀναλογίου». Αὐτός δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν προεστῶτα τῆς συνάξεως, ὅπως ὁ προεστώς τῆς συνάξεως δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ὁ ὁποῖος (ἐπίσκοπος) δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τή σύνοδο.



Μέ αὐτές τίς προϋποθέσεις ἐγώ ἀναφέρθηκα (ὅπως καί κάπου ἀλλοῦ τό ἔχω γράψει) στή διευκόλυνση τοῦ ψάλτου τοῦ ναοῦ στά πλαίσια τῆς καλῆς «συλλειτουργίας» καί στό διέξοδο ἑνός ἀδιεξόδου. Ὁπωσδήποτε ὑπάρχουν πολλές παράμετροι, ὅπως φάνηκε ἀπό τά προηγούμενα καί ἀπό τά ἄλλα σχετικά θέματα.


Ὁ χειρισμός τέτοιων προβλημάτων ἐπαφίεται στόν κανονικό ψάλτη, ὁ ὁποῖος ὅμως ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία καί τήν εὐθύνη γιά τήν καλή λειτουργία τοῦ ἀναλογίου, ἡ ὁποία εὐθύνη σαφῶς τοῦ ἔχει ἐκχωρηθεῖ καί μάλιστα τοῦ ἐκχωρεῖται κάθε φορά πού ἀναλαμβάνει τά καθήκοντά του διά τῆς εὐλογίας ὑπό τοῦ προεστῶτος λειτουργοῦ, ὅπως ὁ λειτουργός ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ἀπό τόν ὁποῖο καί ἄμεσα τήν λαμβάνουν ἀμφότεροι παρισταμένου.



Ἐπανερχόμενος στίς πολλές καί διαφορετικές περιπτώσεις πού μπορεῖ νά συμβοῦν, λέγω ὅτι αὐτές μποροῦν νά λυθοῦν στά πλαίσια τῆς καλῆς συλλειτουργίας. Καί ὁπωσδήποτε κανείς δέν μπορεῖ νά ἀνέβει στό ἀναλόγιο χωρίς εὐλογία, ἡ ὁποία ὅμως μπορεῖ καί νά παρέχεται ἀπό τόν προεστῶτα τοῦ ἀναλογίου σέ περιπτώσεις σίγουρης γνωριμίας καί γιά νά μήν ἐνοχλεῖται ὁ ἐφημέριος ὅταν εἶναι βεβαιωμένη καί γνωστή ἠ ἰδιότητα τοῦ ἐπισκέπτου.



Ὑπάρχει καί ἡ περίπτωση πού προτείνει ὁ ἱερέας κάποιον ἐπισκέπτη, πού τυγχάνει γνωστός του (καί ἄγνωστος στόν ψάλτη), ἀλλά καί ἡ περίπτωση πού κάτι περισσότερο γνωρίζει ὁ ἱερέας γιά κάποιον (πού δέν γνωρίζει ὁ ψάλτης) καί μπορεῖ νά τοῦ ἀπαγορεύσει τήν ἄνοδο. Σ᾿ αὐτά τά πλαίσια (τῆς καλῆς συλλειτουργίας) μπορεῖ καί συμβουλευτικά νά συμβεῖ τό ἀντίθετο. Σέ καμμία περίπτωση ὅμως δέν «λειτουργοῦμε» ἀνεξάρτητα.

Είναι καιρός να διαχωριστούν οι μύθοι. Δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος κλήρος (μεταξύ ψάλτου και ιερέως). Ο ψάλτης είναι λαϊκός και ας χρησιμοποιείται ο όρος εκατέρωθεν κατά πως βολεύει για λόγους συμφερόντων. Όσο για τον όρο "κορυφαίος" καλός είναι, δεν θυμίζει τραγωδία, τραγωδία είναι ο ίδιος ο κορυφαίος...ξέρουν οι υπεύθυνοι γιατί...
Και φυσικά δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από τον κορυφαίο του ιερού, αλλά δεν έχει καμία σχέση με το συγκεκριμένο υπό συζήτηση θέμα.

Ο λειτουργός καλά κάνει και έχει την άδεια από τον επίσκοπο. Ο ψάλτης έχει διορισμό υπαλλήλου και μόνο (πολλές φορές ούτε αυτόν). Επομένως, άδειες, ευλογίες, εκχωρήσεις, παραχωρήσεις και τα συναφή είναι εκ του περισσού.

Η ευλογία, ως γνωστόν, είναι όρος που απαντάται (τουλάχιστον στα εκκλησιαστικά πράγματα) και χρησιμοποιείται ως άδεια για μια πράξη από ιερωμένο, προς ιερωμένο ή και προς λαϊκό. Επομένως, στο αναλόγιο, επειδή ο κορυφαίος θα αποφασίσει εάν θα ψάλλει ή όχι ο επισκέπτης, δεν τίθεται θέμα ευλογίας, αλλά ευθύνης στην ευταξία των ακολουθιών του ναού, στην αποφυγή χασμωδίας, στην εφαρμογή του τυπικού και εν γένει στην απόδωση του αρμόζοντος εκκλησιαστικού χαρακτήρα που αρμόζει σε κάθε ιερουργία. Η ευλογία δεν είναι μεταδοτική από τον ιερέα στον ψάλτη...

Και φυσικά η μόνη λογική λύση είναι να "λειτουργούμε" μαζί, όταν και εφόσον πρέπει, πάντοτε δι' αμφότερες τις πλευρές.

 

[Γιώργος Μ.]

Κι ἐγώ διαφωνῶ κάθετα μέ τήν ἀντικανονική καί ἀντιεκκλησιολογική αὐτή διατύπωση καί ἑρμηνεία. [...]

Ἄν εἶναι ἔτσι τότε ἔχουμε ἀναρχία καί διάλυση τῆς κανονικῆς ἱεραρχίας.

Ἡ συλλειτουργία τοῦ ἀνωτέρου καί κατωτέρου κλήρου σ᾿ ἕνα ναό εἶναι δεδομένη καί τό ἔχω ἐπισημάνει παλαιότερα. Μάλιστα ἀντί τοῦ ὅρου «κορυφαίος του αναλογίου» (πού θυμίζει ἀρχαία τραγωδία) ἔχω γράψει γιά τόν «προεστῶτα τοῦ ἀναλογίου». Αὐτός δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν προεστῶτα τῆς συνάξεως, ὅπως ὁ προεστώς τῆς συνάξεως δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ὁ ὁποῖος (ἐπίσκοπος) δέν λειτουργεῖ ἀνεξάρτητα ἀπό τή σύνοδο.

Μέ αὐτές τίς προϋποθέσεις ἐγώ ἀναφέρθηκα (ὅπως καί κάπου ἀλλοῦ τό ἔχω γράψει) στή διευκόλυνση τοῦ ψάλτου τοῦ ναοῦ στά πλαίσια τῆς καλῆς «συλλειτουργίας» καί στό διέξοδο ἑνός ἀδιεξόδου. Ὁπωσδήποτε ὑπάρχουν πολλές παράμετροι, ὅπως φάνηκε ἀπό τά προηγούμενα καί ἀπό τά ἄλλα σχετικά θέματα.

Ὁ χειρισμός τέτοιων προβλημάτων ἐπαφίεται στόν κανονικό ψάλτη, ὁ ὁποῖος ὅμως ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία καί τήν εὐθύνη γιά τήν καλή λειτουργία τοῦ ἀναλογίου, ἡ ὁποία εὐθύνη σαφῶς τοῦ ἔχει ἐκχωρηθεῖ καί μάλιστα τοῦ ἐκχωρεῖται κάθε φορά πού ἀναλαμβάνει τά καθήκοντά του διά τῆς εὐλογίας ὑπό τοῦ προεστῶτος λειτουργοῦ, ὅπως ὁ λειτουργός ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ἀπό τόν ὁποῖο καί ἄμεσα τήν λαμβάνουν ἀμφότεροι παρισταμένου.

Ἐπανερχόμενος στίς πολλές καί διαφορετικές περιπτώσεις πού μπορεῖ νά συμβοῦν, λέγω ὅτι αὐτές μποροῦν νά λυθοῦν στά πλαίσια τῆς καλῆς συλλειτουργίας. Καί ὁπωσδήποτε κανείς δέν μπορεῖ νά ἀνέβει στό ἀναλόγιο χωρίς εὐλογία, ἡ ὁποία ὅμως μπορεῖ καί νά παρέχεται ἀπό τόν προεστῶτα τοῦ ἀναλογίου σέ περιπτώσεις σίγουρης γνωριμίας καί γιά νά μήν ἐνοχλεῖται ὁ ἐφημέριος ὅταν εἶναι βεβαιωμένη καί γνωστή ἠ ἰδιότητα τοῦ ἐπισκέπτου.

Ὑπάρχει καί ἡ περίπτωση πού προτείνει ὁ ἱερέας κάποιον ἐπισκέπτη, πού τυγχάνει γνωστός του (καί ἄγνωστος στόν ψάλτη), ἀλλά καί ἡ περίπτωση πού κάτι περισσότερο γνωρίζει ὁ ἱερέας γιά κάποιον (πού δέν γνωρίζει ὁ ψάλτης) καί μπορεῖ νά τοῦ ἀπαγορεύσει τήν ἄνοδο. Σ᾿ αὐτά τά πλαίσια (τῆς καλῆς συλλειτουργίας) μπορεῖ καί συμβουλευτικά νά συμβεῖ τό ἀντίθετο. Σέ καμμία περίπτωση ὅμως δέν «λειτουργοῦμε» ἀνεξάρτητα.

Αν είναι αντιεκκλησιολογική η διατύπωση ότι η εκκλησία είναι για όλους, και δεν είναι κτήμα κανενός, καλώς έχει.
[...]
Και ποια είναι η έννομη τάξη της κανονικής ιεραρχίας; Μπορεί κανείς να διαφωνεί με ό,τι θέλει. Σε ποιο ιερό βιβλίο αναφέρεται, και τέλος πάντων εξ' ονόματος ποιας αρχής γίνεται λόγος...; Μάλλον άλλοι είναι οι λόγοι...

Είναι καιρός να διαχωριστούν οι μύθοι. Δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος κλήρος (μεταξύ ψάλτου και ιερέως). Ο ψάλτης είναι λαϊκός και ας χρησιμοποιείται ο όρος εκατέρωθεν κατά πως βολεύει για λόγους συμφερόντων. Όσο για τον όρο "κορυφαίος" καλός είναι, δεν θυμίζει τραγωδία, τραγωδία είναι ο ίδιος ο κορυφαίος...ξέρουν οι υπεύθυνοι γιατί...
Και φυσικά δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από τον κορυφαίο του ιερού, αλλά δεν έχει καμία σχέση με το συγκεκριμένο υπό συζήτηση θέμα.

Ο λειτουργός καλά κάνει και έχει την άδεια από τον επίσκοπο. Ο ψάλτης έχει διορισμό υπαλλήλου και μόνο (πολλές φορές ούτε αυτόν). Επομένως, άδειες, ευλογίες, εκχωρήσεις, παραχωρήσεις και τα συναφή είναι εκ του περισσού.

Η ευλογία, ως γνωστόν, είναι όρος που απαντάται (τουλάχιστον στα εκκλησιαστικά πράγματα) και χρησιμοποιείται ως άδεια για μια πράξη από ιερωμένο, προς ιερωμένο ή και προς λαϊκό. Επομένως, στο αναλόγιο, επειδή ο κορυφαίος θα αποφασίσει εάν θα ψάλλει ή όχι ο επισκέπτης, δεν τίθεται θέμα ευλογίας, αλλά ευθύνης στην ευταξία των ακολουθιών του ναού, στην αποφυγή χασμωδίας, στην εφαρμογή του τυπικού και εν γένει στην απόδωση του αρμόζοντος εκκλησιαστικού χαρακτήρα που αρμόζει σε κάθε ιερουργία. Η ευλογία δεν είναι μεταδοτική από τον ιερέα στον ψάλτη...

Και φυσικά η μόνη λογική λύση είναι να "λειτουργούμε" μαζί, όταν και εφόσον πρέπει, πάντοτε δι' αμφότερες τις πλευρές.

Ωραία, χάρη στον παραπάνω «διαξιφισμό» το θέμα πήρε (ευτυχώς) πιο σοβαρή τροπή από το επικαιρικό, πρακτικό στυλ του «τι κάνετε όταν...;» και από ένα απλό περιστατικό φτάσαμε στο μεδούλι της λειτουργίας του ψάλτη.

Μια εισαγωγική παρατήρηση τώρα: η μάλλον «αυτονομιστική» οπτική του destur (που περισσότερο φάνηκε στο δεύτερο μήνυμά του) είναι ιδιαιτέρως δημοφιλής ανάμεσα στους ψάλτες (οπότε διαφωνώντας είμαι ήδη στη μειοψηφία, αλλά βέβαια δεν είναι εκεί το θέμα).
Θα έλεγα ότι σε κάποια σημεία της είναι μια δικαιολογημένη οπτική, καθώς εκφράζει τη βασική έννοια του καιρού μας, την κόπωση. Έναν κουρασμένο πραγματισμό. Δεκτό ως στάση, μάλλον κατανοητό, αφού ζούμε σε μια εποχή παρακμής (εκκλησιαστικών) αρχών και πνευματικών αξιών. Κάπως έτσι μπορώ να ακούσω τα «περί μύθου της υπάρξεως κατώτερου κλήρου».
ΟΜΩΣ: κάνοντας μια θεωρητική συζήτηση με αφορμή συγκεκριμένα περιστατικά, πρέπει τέλος πάντων να αποφασίσουμε αν μιλούμε επι της αρχής ή μόνο επί των περιστατικών. Τα περιστατικά και οι εμπειρίες του καθενός καλό είναι να σχολιαστούν. Αφού όμως το θέλετε να πάμε γενικότερα, δεν πρέπει τα περιστατικά και οι εμπειρίες να ανάγονται σε ερμηνευτικά εργαλεία αντί των αρχών. Η συζήτηση επι της αρχής πρέπει να ασχοληθεί με αρχές. Και ειδικά προκειμένου για υψηλές αρχές, όπως είναι ό,τι αφορά τη ζωή στην εκκλησία, χρειάζεται τον κόπο να αναχθεί κανείς αρκετά πάνω και πέρα από τα επικαιρικά.

Τώρα, μιλώντας επι της αρχής: σε λειτουργικό χώρο και χρόνο είναι αδύνατο να αγνοήσουμε την εκκλησιαστική ταυτότητα της ψαλτικής. Της αφαιρούμε, αν το κάνουμε, όχι μόνο το υπαρκτικό στοιχείο, αλλά τον ίδιο τον λόγο ύπαρξης. Αυτή η θεώρηση, προσοχή, δεν αναιρεί τον επαγγελματικό ή καλλιτεχνικό χαρακτήρα της. Να συνυπάρξουν - ιδανικά εξαγιάζοντας το ένα τα άλλα. Ναι. Αλλά: δεν μπορώ να επιτρέψω στον επαγγελματικό ή καλλιτεχνικό χαρακτήρα να προδιορίσει την ψαλτική, ΑΝ ΜΗ ΤΙ ΑΛΛΟ εντός λειτουργικού χώρου και χρόνου. Όσο ο ψάλτης λειτουργεί μέσα σε αυτόν, έχει εκκλησιαστική διακονία. Αν δεν θέλετε να το πείτε «κλήρο», με το σκεπτικό ότι ο ψάλτης είναι λαϊκός, άρα όχι κληρικός, τότε έχουμε κάποιο θέμα ορολογίας. Είναι όμως παραπλανητικό, όταν η ορολογία γίνεται αφορμή για αφορισμούς του τύπου "είναι μύθος η διάκριση ανώτερου και κατώτερου κλήρου", "ο ιερέας έχει άδεια από επίσκοπο, ο ψάλτης διορισμό" κ.λπ. Έτερον εκάτερον.

Η προσέγγιση του π. Μαξίμου, ίσως περισσότερο από ποτέ, με βρίσκει σύμφωνο όχι μόνο στο πνεύμα της (την ουσία), αλλά και στο απόλυτο γράμμα της (που μετουσιώνεται σε ουσία). Και όχι μόνο για τον λεπτό εκκλησιαστικό προσανατολισμό της, αλλά και γιατί οικονομικώς ορίζει τη διακριτότητα μέσα στη συναλληλία. Δεν μπορεί να υπάρξει ιδανικότερος και υψηλότερος προσδιορισμός του ρόλου του ψάλτη από την «καλή συλλειτουργία» στη λατρεία ή πιο αναβαθμισμένη αντίληψη αυτής της συλλειτουργίας από αυτήν όπου (υπογραμμίζω):

Ὁ χειρισμός τέτοιων προβλημάτων ἐπαφίεται στόν κανονικό ψάλτη

με την αναγκαιότατη συμπλήρωση ότι

ὁ ὁποῖος ὅμως ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία καί τήν εὐθύνη γιά τήν καλή λειτουργία τοῦ ἀναλογίου, ἡ ὁποία εὐθύνη σαφῶς τοῦ ἔχει ἐκχωρηθεῖ καί μάλιστα τοῦ ἐκχωρεῖται κάθε φορά πού ἀναλαμβάνει τά καθήκοντά του διά τῆς εὐλογίας ὑπό τοῦ προεστῶτος λειτουργοῦ, ὅπως ὁ λειτουργός ἔχει τήν ἄδεια καί εὐλογία ἀπό τόν ἐπίσκοπο, ἀπό τόν ὁποῖο καί ἄμεσα τήν λαμβάνουν ἀμφότεροι παρισταμένου.

(την οποία ιεραρχική δομή, που στην κορυφή της καταλήγει στον επίσκοπο χαίρομαι πολλαπλώς [παρεμπιπτόντως] που ακούω, μέσα στον θόρυβο μιας μοντέρνας, εσχάτως πολλά χειροκροτούμενης, αλλά και πολλαπλώς επικίνδυνης ρητορικής περί επισκοπικών αξιωμάτων που συμπιέζουν τον απλό, αγωνιζόμενο κλήρο, σαν να επρόκειτο για κάποιο νέο είδος ταξικής πάλης).

Στην πράξη, ας μην κρυβόμαστε, μπορεί ποτέ να μη (χρειαστεί να) ζητήσουμε ευλογία επισκεπτόμενοι έναν ναό και μπορεί ποτέ να μη (χρειαστεί να) παραπέμψουμε έναν επισκέπτη του αναλογίου μας στο ιερό για ευλογία. Αλλα αυτό είναι τελείως διαφορετικό από το πώς αντιλαμβανόμαστε τη λειτουργία μας μέσα στον ναό. Ως ψάλτες είναι η «καλή συλλειτουργία» που μας αναβαθμίζει, όχι η γήινη, σχεδόν "θύραθεν" κυριαρχία πάνω στο αναλόγιο (παρεμπιπτόντως: σημασιολογικά, ο όρος «κορυφαίος του αναλογίου» μόνο με αναφορά στην τραγωδία γίνεται κατανοητός. Κάθε άλλη σημασία της λέξης στα Ελληνικά είναι αξιολογική και μόνο).

Κανείς δεν υποχρεώνει κανέναν να έχει συγκεκριμένη άποψη για το τι κάνει πάνω στο αναλόγιο (αυτό είναι το θαύμα της ελευθερίας στην εκκλησία) και, τελειώνοντας όπως άρχισα, δεν είναι δημοφιλής ανάμεσά μας η προσέγγιση που περιγράφηκε παραπάνω. Αλλά αν το σκεφτούμε καλύτερα, είναι αυτή που μετατρέπει το τάλαντο σε διακονία, το κληροδότημα σε «κλήρο». Εν ολίγοις που νοηματοδοτεί την ψαλτική. Διαλέγεις και παίρνεις.


ΥΓ Λίαν επιθυμητή κάθε απάντηση, κατά προτίμηση με επίκληση στη λογική και όχι στο ήθος.

 

[domesticus]

Είναι καιρός να διαχωριστούν οι μύθοι. Δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος κλήρος (μεταξύ ψάλτου και ιερέως). Ο ψάλτης είναι λαϊκός και ας χρησιμοποιείται ο όρος εκατέρωθεν κατά πως βολεύει για λόγους συμφερόντων. Όσο για τον όρο "κορυφαίος" καλός είναι, δεν θυμίζει τραγωδία, τραγωδία είναι ο ίδιος ο κορυφαίος...ξέρουν οι υπεύθυνοι γιατί...
Και φυσικά δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από τον κορυφαίο του ιερού, αλλά δεν έχει καμία σχέση με το συγκεκριμένο υπό συζήτηση θέμα.

Ο λειτουργός καλά κάνει και έχει την άδεια από τον επίσκοπο. Ο ψάλτης έχει διορισμό υπαλλήλου και μόνο (πολλές φορές ούτε αυτόν). Επομένως, άδειες, ευλογίες, εκχωρήσεις, παραχωρήσεις και τα συναφή είναι εκ του περισσού.

Η ευλογία, ως γνωστόν, είναι όρος που απαντάται (τουλάχιστον στα εκκλησιαστικά πράγματα) και χρησιμοποιείται ως άδεια για μια πράξη από ιερωμένο, προς ιερωμένο ή και προς λαϊκό. Επομένως, στο αναλόγιο, επειδή ο κορυφαίος θα αποφασίσει εάν θα ψάλλει ή όχι ο επισκέπτης, δεν τίθεται θέμα ευλογίας, αλλά ευθύνης στην ευταξία των ακολουθιών του ναού, στην αποφυγή χασμωδίας, στην εφαρμογή του τυπικού και εν γένει στην απόδωση του αρμόζοντος εκκλησιαστικού χαρακτήρα που αρμόζει σε κάθε ιερουργία. Η ευλογία δεν είναι μεταδοτική από τον ιερέα στον ψάλτη...

Και φυσικά η μόνη λογική λύση είναι να "λειτουργούμε" μαζί, όταν και εφόσον πρέπει, πάντοτε δι' αμφότερες τις πλευρές.

Κι ἄν ὁ ψάλτης εἶναι ἀναγνώστης (ἀρκετὰ συχνὸ φαινόμενο πλέον), τότε τί γίνεται;

Ὁ διορισμὸς τοῦ ψάλτου ὡς ὑπαλλήλου ἐστω καὶ προφορικὰ καὶ ἀνεπίσημα ἀπὸ ποιὸν γίνεται; ἈΠὸ τὸ Ἐκκλησιαστικὸ ΣΥμβούλιο, ἐστω καὶ προφορικά. Πρόεδρος αὐτοῦ εἶνια ὁ ἑκάστοτε Ἐφημέριος.

Ὁ ψάλτης διοικητικὰ εἶναι ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΣ ὑπάλληλος μὲ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟ γενικὰ τῆς ἑνορίας καὶ τοῦ ναοῦ τὸν ἑκάστοτε ἐφημέριο καὶ φυσικὰ ὀφείλει νὰ έκτελεῖ τὶς ἐντολές του, ὅπως σὲ κάθε διοικητικὴ ἱεραρχία. Ἄν ὁ ὑπάλληλος θεωρεῖ πὼς ἀδικεῖται ἤ δὲν δύναται νὰ ὑπακούσει σὲ νόμιμες ἐντολές, πρώτα τὶς ἐκτελεῖ καὶ ἀκολούθως ἀναφέρεται στὴν προϊσταμένη ἀρχή ἤ ἁπλὰ παραιτειται καὶ ἀναζητεῖ ἄλλον ἐργοδότη.

Ὁ ψάλτης εἶνια μὲν Προιστάμενος τοῦ ἀναλογίου, ἀλλὰ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ στὸν Προιστάμενο τοῦ ναοῦ, δηλαδὴ τὸν ἑκάστοτε ἐφημέριο.

 

[π. Μάξιμος]

Ἄλλαξα τόν τίτλο καί μετάφερα πάλι (μέ ἀνακατεύθυνση) στήν ὑποενότητα "Ψάλτες και Ιερείς".
Ἀναρτῶ ἀπόσπασμα τοῦ Κανονισμοῦ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

 

[Μελωδός]

Κατ' αρχάς δεν διαφωνώ όσον αφορά τη σχέση Εφημερίου- Ιεροψάλτου και την ιεραρχία προϊσταμένου- υφισταμένου που υπάρχει ανάμεσα τους σχετικά με τη θέση που υπηρετεί ο καθένας μέσα σε έναν ναό.
Τώρα όσον αφορά την ευλογία που πρέπει να παίρνει ο επισκέπτης ιεροψάλτης από τον ιερέα έχω να εκφράσω τις εξής αντιρρήσεις- σκέψεις:
Σε πολλές περιπτώσεις, ανάλογα με τη νοοτροπία του ιερέως, η ευλογία στην οποία αναφερόμαστε λειτουργεί ως τρόπον τινά έγκριση του επισκέπτη που του επιτρέπει να λάβει θέση στο αναλόγιο και να βοηθήσει τον εκάστοτε ιεροψάλτη. Όμως υπεύθυνος για την ψαλτική εντός του ναού είναι ο ιεροψάλτης και όχι ο ιερέας και αυτό διότι η σχέση ιεροψάλτου- ιερέα σε θέματα μουσικής είναι σχέση ειδικού προς γενικό. Επίσης, στην περίπτωση όπου η ευλογία λειτουργεί ως έγκριση υπάρχει το ενδεχόμενο ο ιεροψάλτης του ναού λόγω του εγκεκριμένου επισκέπτη ιεροψάλτου να εκτεθεί στο εκκλησίασμα.
Επομένως, προσωπικά θεωρώ ότι η ευλογία πρέπει όντως να δίνεται όμως σαν ΕΥΛΟΓΙΑ και οχι σαν έγκριση. Το ποιός και τί θα ψάλλει είναι ζήτημα καθαρά του ιεροψάλτου του ναου. Έτσι το ορθόν είναι ο επισκέπτης να παίρνει πρώτα την έγκριση από τον ιεροψάλτη και στη συνέχεια να παίρνει την ευλογία του ιερέως.

 

[domesticus]

Είναι καιρός να διαχωριστούν οι μύθοι. Δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος κλήρος (μεταξύ ψάλτου και ιερέως). Ο ψάλτης είναι λαϊκός και ας χρησιμοποιείται ο όρος εκατέρωθεν κατά πως βολεύει για λόγους συμφερόντων.


Όσο για τον όρο "κορυφαίος" καλός είναι, δεν θυμίζει τραγωδία, τραγωδία είναι ο ίδιος ο κορυφαίος...ξέρουν οι υπεύθυνοι γιατί...
Και φυσικά δεν λειτουργεί ανεξάρτητα από τον κορυφαίο του ιερού, αλλά δεν έχει καμία σχέση με το συγκεκριμένο υπό συζήτηση θέμα.

Ο λειτουργός καλά κάνει και έχει την άδεια από τον επίσκοπο. Ο ψάλτης έχει διορισμό υπαλλήλου και μόνο (πολλές φορές ούτε αυτόν). Επομένως, άδειες, ευλογίες, εκχωρήσεις, παραχωρήσεις και τα συναφή είναι εκ του περισσού.

Η ευλογία, ως γνωστόν, είναι όρος που απαντάται (τουλάχιστον στα εκκλησιαστικά πράγματα) και χρησιμοποιείται ως άδεια για μια πράξη από ιερωμένο, προς ιερωμένο ή και προς λαϊκό. Επομένως, στο αναλόγιο, επειδή ο κορυφαίος θα αποφασίσει εάν θα ψάλλει ή όχι ο επισκέπτης, δεν τίθεται θέμα ευλογίας, αλλά ευθύνης στην ευταξία των ακολουθιών του ναού, στην αποφυγή χασμωδίας, στην εφαρμογή του τυπικού και εν γένει στην απόδωση του αρμόζοντος εκκλησιαστικού χαρακτήρα που αρμόζει σε κάθε ιερουργία. Η ευλογία δεν είναι μεταδοτική από τον ιερέα στον ψάλτη...

Και φυσικά η μόνη λογική λύση είναι να "λειτουργούμε" μαζί, όταν και εφόσον πρέπει, πάντοτε δι' αμφότερες τις πλευρές.

Ὅσο γιὰ τοὺς μύθους.

Ἄς δοῦμε καὶ κανένα ἐπίσημο κείμενο τὶ ὁρίζει, συγκεκριμένα ὁ γνωστὸς ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ 176/2006/06 (ΦΕΚ 268 Α/19-12-2006) : Περί των Ιεροψαλτών και της καταστάσεως αυτών.

Άρθρο 2

1. Ο Ιεροψάλτης λογίζεται κατώτερος Κληρικός της Ορ*θοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας, προ δε του διορισμού του και της αναλήψεως υπηρεσίας σε κάποιο Ιερό Ναό, ευκταίο είναι να δέχεται την κεκανονισμένη χειροθεσία, εφ’ όσον διαθέτει τα κανονικά προσόντα.

Άρθρο 6

1. Ο Ιεροψάλτης οφείλει να έχει πλήρη συνείδηση των εκ της ιδιότητός του, ως κατωτέρου κληρικού, απορρεόντων καθηκόντων. Τούτο σημαίνει ότι πρέπει να διάγει ως πιστός και ευλαβής Ιεροψάλτης τόσο εντός, όσο και εκτός του Ιερού Ναού.

2. Ο Ιεροψάλτης αποτελεί τον βασικό συνεργάτη του Ιερέ*ως του Ιερού Ναού, τον οποίο οφείλει να σέβεται αβίαστα και να θεωρεί Πνευματικό Προϊστάμενο και Πατέρα του. Μαζί του συνεννοείται σε ό,τι αφορά στο λατρευτικό και λειτουργικό μέρος. Στην περίπτωση κατά την οποία διαπιστωθεί συνε*χής και έντονη δυσαρμονία μεταξύ τους, επιλαμβάνεται και επιλύει ταύτην τελικώς ο Μητροπολίτης.

Τὸ κατὰ πόσον ἐφαρμόζεται και πὼς τὸ γνωρίζουμε ὅλοι. Ἐπισήμως πάντως αὐτὰ ποὺ γράφει ἰσχύουν ἀρέσει δὲν ἀρέσει.

 

[pransot]

θερμές ευχαριστίες στον π. Μάξιμο και στον Γιώργο για την ωραία ανάλυση αυτονόητων προϋποθέσεων της ψαλτικής, η οποία εκτός αυτών των πλαισίων δεν είναι ψαλτική

Σε πρακτικό επίπεδο, το καλύτερο που έχω ακούσει είναι το εξής:

Ο επισκέπτης παραπέμπεται για ευλογία στο ιερό από τον ψάλτη είτε ανέβει αυτοκλήτως, είτε ζητήσει ευγενικά να ψάλλει. Ο ιερέας δίνει την ευλογία τονίζοντάς του πως θα ανέβει στο αναλόγιο για να βοηθήσει ακολουθώντας τις οσηγίες του ψάλτη. Οπότε υπάρχει φιλοξενία υπό σαφείς όρους: το κουμάντο το κάνει ο ψάλτης του ναού

Εδώ προβάλλει το πρόβλημα της παντελούς απουσίας παιδείας και εμεπιρίας συμψαλμώδησης. Ο καθένας θέλει να πει κάτι μόνος του ή έστω ως πρώτος. Τέτοιου είδους προβλήματα λύνονται αυτόματα με τον ψαλτικό χορό, όπου πάντα αυτονόητα προΐσταται ο πρωτοψάλτης και ψάλλουν όλοι μαζί

 

[Λάτρης Β.Μ.]

Όταν πηγαίνω σε ναό άλλου συναδέλφου που τον γνωρίζω, θα πάω πάντα πρώτα μέσα στο ιερό να πάρω την ευλογία του ιερέως, είτε τον ξέρω, είτε όχι, αποδίδοντάς του με αυτόν τον τρόπο τον σεβασμό, αλλά και την ευχαριστία που θα με ‘’ανεχτεί’’, τόσο αυτός, όσο και ο συνάδελφός μου. Θα ήταν εκ μέρους μου προσβλητικό αν το παράβλεπα όλο αυτό, θα ήταν δηλαδή κάπως σαν να του γύριζα την πλάτη και τον περιφρονούσα (τον ιερέα), ή και γιατί όχι, να αισθανόταν κάπως μειωμένος και εκείνος με την στάση μου αυτή, με το να μη πάρω δηλ. την ευλογία του. Ας μη ξεχνάμε ότι το χέρι του σε λίγη ώρα (αν είναι να γίνει Θ. Λειτουργία) θα πιάσει τα Άχραντα Μυστήρια, αλλά και να είναι ώρα άλλου μυστηρίου πάλι ένας σεβασμός απαιτείται προς αυτόν.
Το ίδιο κάνω και όταν έρχονται άλλοι συνάδελφοί μου στο αναλόγιό μου. Τους παραπέμπω πρώτα μέσα στο ιερό να πάρουν ευχή και μετά έρχονται δίπλα μου. Δεν μπορώ να ξεκόψω τον ιερέα από την εργασία που κάνω εκείνη τη στιγμή. Μπορεί να μη συμμετέχει στα στο αναλόγιο, να μην ψέλνει, δεν παύει όμως να είναι ο προεστώς του ναού, το αφεντικό μου, ο εργοδότης μου και οφείλω να τον σεβαστώ και εγώ και οι φιλοξενούμενοι συνάδελφοί μου.

 

[Δημήτρης Μαούνης]

Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι σε κάθε συντεταγμένη ομάδα τα πάντα ρυθμίζονται και επιβάλλεται να γίνονται με βάση τους κανόνες, που ρυθμίζουν τη λειτουργία της. Ακόμα και τα μέλη ενός απλού σωματείου έίναι υποχρεωμένα να εφαρμόζουν πιστά το καταστατικό του, διαφορετικά στον παραβάτη δείχνουν (ή κάποιες φορές και τον σπρώχνουν προς) την πόρτα εξόδου.
Δεν λέω, καλή είναι και η αυτονόμηση και η απόλυτη ελευθερία, αλλά μέχρι εκεί "που μας παίρνει" δηλαδή μέχρις εκείνου του σημείου, που δεν θίγει τα δικαιώματα των άλλων, γιατί τότε επέρχεται η αναρχία.
Αυτά ισχύουν ακόμα περισσότερο για την Εκκλησία του Χριστού και ιδιαίτατα για την Ορθόδοξη Εκκλησία, στην οποία τα πάντα επιβάλλεται να γίνονται "ευσχημόνως και κατά τάξιν".
Νομίζω, ότι μετά από όσα γράφτηκαν παραπάνω και ιδιαιτέρως από τον αγαπητό "Γιώργο Μ.", η συζήτηση πρέπει να θεωρείται, ότι έχει ολοκληρωθεί.
Θα μου επιτραπεί μόνο να προσθέσω και τα ακόλουθα:
Πολύ καλά έκαναν και ο π. Μάξιμος και ο "Domesticus" και παρέθεσαν τις σχετικές διατάξεις του πρόσφατου Κανονισμού Ιεροψαλτών. Σε αυτές θέλω να προσθέσω και αυτήν του άρθρου 6, παράγρ. 9, περ. β, με την οποία ορίζεται, ότι:
"9.Ο ιεροψάλτης οφείλει: α)... β) Να παίρνει ευχή, "καιρόν" από τον Λειτουργό Ιερέα."
Και κάτι ακόμα: Για την καθιέρωση και κατοχύρωση αυτού του Κανονισμού Ιεροψαλτών, χρειάστηκαν πολλοί και επίμονοι αγώνες από την ιεροψαλτική οικογένεια. Και η καθιέρωσή του χαιρετίσθηκε πανηγυρικά. Και πράγματι, παρά τις κάποιες ατέλειές του, είναι ένα πρώτο, μα και το πιο αποφασιστικό βήμα, που ρυθμίζει και τα δικαιώματα, αλλά και τις υποχρεώσεις των ιεροψαλτών,
Δεν πρέπει, επομένως με απρόσεκτη και επιπόλαιη συμπεριφορά, να πλήττομε και να αποδυναμώνομε αυτό που με τόσο κόπο πετύχαμε.

 

[Θαλασσινός Θαλασσινός]

Παίρνοντας αφορμή από το συγκεκριμένο θέμα, στο οποίο με γλαφυρό τρόπο εξιστορεί και παραθέτει τις θέσεις του ο αγαπητός συμπατριώτης, φίλος και κοντοχωριανός αξιότιμος κ. Γιάννου, θέλω να τον ευχαριστήσω.
Στα τριάντα χρόνια της παρουσίας μου στο δεξιό ψαλτήρι, του ίδιου ναού, έχω κι εγώ αντιμετωπίσει, ευτυχώς, μία και μόνη περίπτωση ενοχλητικής παρέμβασης στις ψαλτικές μου υποχρεώσεις, από βαθύφωνο μπάσσο που μετείχε στην τετράφωνη χορωδία της εκκλησίας μου και κατάγεται από ένα νησί των Κυκλάδων. Περιορίζομαι σ' αυτές και μόνο τις πληροφορίες θέλοντας, κατά κάποιο τρόπο, να διαφυλάξω την ανωνυμία του. Εκείνο που σημειώνω αρχικά είναι ότι η απόδοση του συγκεκριμένου προσώπου σε βυζαντινό ύφος απέχει κατά πολύ των δικών μου αποδόσεων. Ένα ύφος καθαρά "όπερας" με παρατονισμούς και λάθη και με τραγουδιστικό καθαρά αποτέλεσμα. Επί πλέον και ο Προϊστάμενος του ναού σεβαστός Αρχιμανδρίτης και καθηγητής του Πανεπιστημίου π. Νικόλαος Ιωαννίδης δυσανασχετούσε κάθε φορά που τον άκουγε να ψάλλει κανένα κομμάτι, το οποίο, ευγενώς προσφερόμενοι, του παραχωρούσαμε για να εκτονωθεί κατά κάποιο τρόπο στις "ψαλτικές του επιθυμίες". Αυτή η ευγένειά μας θεωρήθηκε απ' αυτόν και σαν δικαίωμα κάθε φορά, σχεδόν να "απαιτεί" να ψάλλει το "Άσπιλε" στους χαιρετισμούς ή το "Σήμερον κρεμάται" την Μ. Παρασκευή κ.τ.λ.. Και όχι μόνο αυτά, αλλά και φανερά οι κρίσεις του σε τρίτους για το δικό μου ψάλσιμο και του Αριστερού τελείως απαξιωτικές.
Μετά από την πολυχρόνια απαράδεκτη αυτή συμπεριφορά του, η στάση μου στο εξής άλλαξε δραστικά, χωρίς πλέον να του επιτρέπω, αν τολμήσει και πλησιάσει το ψαλτήρι, να ψάλλει ακόμη και το "Κύριε ελέησον". Λεπτομέρειες δεν έχουν καμμιά αξία για το θέμα μας.
Σαν συμπέρασμα όλων, θέλω να συστήσω στους συναδέλφους να φέρονται με ευγένεια και μάλιστα να προσφέρουν σε συναδέλφους, που στερούνται για διάφορους λόγους το ψαλτήρι. Επίσης, δεν είναι ανάγκη κάθε φορά να τους παραπέμπουν στον Προϊστάμενο για έγκριση, μια και αυτοί αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους και από από την αρχή, που τις αναλαμβάνουν, θα πρέπει τά τα θέματα αυτά να τα έχουν συζητήσει. Ακόμη, έχω την άποψη ότι οι έμπειροι συνάδελφοι με ένα κομμάτι που θα δώσουν σ' ένα χρονικό σημείο του όρθρου, κυρίως, αλλά και ακούγοντας τον άλλον, να συμψάλλει δίπλα τους ή να ισοκρατεί, καταλαβαίνουν περί τίνος πρόκειται. Τέλος, σημειώνω ότι όλα χρειάζεται να διευθετούνται με αγάπη και διακριτικότητα, ακόμη και για τους δύσκολους και υπέρμετρα εγωϊστές συναδέλφους μας.