Οι ίδιοι οι Φράγκοι ευφηύραν και την φάλτσα συγκερασμένη κλίμακα την οποία επίσης θέλησαν διαχρονικά να επιβάλουν αντί της φυσικής (που χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα εμείς σε πείσμα του φραγκικού πολιτισμικού επεκτατισμού και φασισμού).
Όχι, δεν χρησιμοποιούμε σήμερα τη "φυσική" κλίμακα ως βασική στη μουσική μας. Με την ονομασία "φυσική" κλίμακα έχει επικρατήσει να δηλώνεται η κλίμακα που πρότεινε ο Zarlino τον 16ο αι., με διαστήματα τετραχόρδου όχι τα γνωστά 12-12-6 της σημερινής δυτικής μουσικής (τόνος-τόνος-ημιτόνιο) αλλά 12-11-7. Η μετάβαση δηλ. είναι κάπως πιο μαλακή, γι' αυτό και μερικοί αποκαλούν το γένος αυτό ως το μαλακό διάτονο της ευρωπαϊκής μουσικής. Τα διαστήματα δεν είναι δυτική ανακάλυψη, τα πρωτοσυναντάμε ως λόγους (9/8 - 10/9 - 16/15 αντίστοιχα) το 1ο μ.Χ. αι. στο Δίδυμο τον Αλεξανδρέα, γι' αυτό λέγονται και "διδυμικά", και λίγο αργότερα στον Πτολεμαίο, εξ ου και "πτολεμαϊκά", λόγω των πτολεμαϊκών ή επιμορίων λόγων που χρησιμοποιούνται. Περισσότερα έχω γράψει
εδώ.
Τα βυζαντινά διαστήματα όμως που όλοι γνωρίζουμε δεν είναι αυτά, αλλά τα 12-10-8. Αν και έγιναν κατά καιρούς δεκτοί από κάποιους οι λόγοι της φυσικής κλίμακας, προκειμένου να δηλώσουν τη βασική διατονική κλίμακα της μουσικής μας (έχω αναφέρει σχετικά
εδώ), εν τέλει δεν επικράτησαν, αφού τους ίδιους λόγους χρησιμοποιούσε και η δυτική μουσική κι αυτό "δεν έλεγε". Ο Χρύσανθος ήδη είναι ο πρώτος που διαφοροποιεί τα βυζαντινά διαστήματα από αυτά της φυσικής κλίμακας, κάνοντας και σύγκριση και επισημαίνοντας τις διαφορές στο κεφάλαιο του Μεγάλου Θεωρητικού "περί της εν φθόγγοις διαφοράς", αν θυμάμαι καλά. Αργότερα έκανε το ίδιο και η Επιτροπή, ενώ στον 20ο αι. επεσήμανε τη διαφορά και ο Καράς. Δυστυχώς όμως, όπως εξηγώ αναλυτικά
εδώ (κοιτάξτε το 2ο μήνυμα), ο Ψάχος στις αρχές του αιώνα έκανε το λάθος να παραλληλίσει τους λόγους της φυσικής κλίμακας με τα βυζαντινά διαστήματα, δίνοντας αναλογίες που δεν είναι σωστές (αναφέρει λ.χ. ότι ο επιέννατος λόγος 10/9 δίνει 10 τμήματα, ενώ δίνει 11 -10 δίνει ο επιδέκατος 11/10-), με το παράδοξο αποτέλεσμα να αντιγράψουν το λάθος του πλείστα όσα θεωρητικά του 20 αι. (κοιτάξτε στο κείμενο που παρέπεμψα) και να γράφεται μέχρι σήμερα ότι οι λόγοι της φυσικής κλίμακας δίνουν το βυζαντινό τετράχορδο 12-10-8, όπερ εστί μέγα σφάλμα. Κι αυτό τη στιγμή που η διαφορά έχει επισημανθεί πολλάκις, όπως είπαμε! Το γιατί δεν διαβάζουν τη θεωρία της Επιτροπής, να δουν ποια κλίμακα χρησιμοποιείται στη μουσική μας, αλλά επιμένουν στη "φυσική" κλίμακα της παλαιάς δυτικής μουσικής, δεν το γνωρίζω. Ίσως επειδή η κλίμακα αυτή γίνεται δεκτή από την επιστήμη της ακουστικής, δεν ξέρω τι άλλο να υποθέσω.
Είναι κρίμα να χρησιμοποιούμε την ονομασία που μας χρεώνουν οι "εχθροί" του πολιτισμού μας. Θα πρότεινα ,λοιπόν, αν θέλετε να χρησιμοποιούμε τις λέξεις "ημετέρα", "εκκλησιαστική" ή "ρωμαίϊκη
Το "ημετέρα" το λέμε μεν εδώ μέσα, αναφερόμενοι στη μουσική που ψέλνουμε εμείς, οι ψάλτες ("η μουσική μας" λέμε), αλλά, εφόσον δεν αναφερόμαστε σε αμιγώς βυζαντινο-μουσικό κοινό, αλλά γενικώς σε Έλληνες, μπορεί να δηλώνει και άλλα είδη ελληνικής μουσικής. Από την άλλη, "εκκλησιαστική" μουσική είναι και η ρωσική, "ελληνική εκκλησιαστική" είναι και του Σακελλαρίδη, ενώ "ρωμαίικη" μπορεί να είναι και μη εκκλησιαστική, όπως και η "ελληνική παραδοσιακή", που παραπέμπει περισσότερο στη δημοτική μουσική με χρήση παραδοσιακών οργάνων. Άρα το "βυζαντινή", από τη στιγμή μάλιστα που έχει συνδεθεί στη συνείδηση του κόσμου με τα όσα ψάλουμε, το βρίσκω κι εγώ μια χαρά! Η ένσταση είναι ότι βυζαντινή δεν είναι μόνο η εκκλησιαστική. Δεκτό, αλλά αυτό λύνεται με την υιοθέτηση του όρου "κοσμική βυζαντινή μουσική", που χρησιμοποιείται κι αυτός. Δεν νομίζω επομένως ότι θα πρέπει να τεθεί θέμα ονομασίας και συμφωνώ κι εγώ με την ωραία τοποθέτηση του κ. Μακρή.