Νέος ψάλτης

Καλησπέρα σας. Ώντας μόλις τελειώσει το λύκειο, εδώ και αρκετό καιρό η ιδέα του να ασχοληθώ με την βυζαντινή μουσική έγινε πιο έντονη, και χωρίς να θέλω να σας κουράσω, ρωτώ τα εξής:

Πώς μπορώ να ξεκινήσω να μαθαίνω ζώντας σε μια μικρή πόλη που δεν υπάρχουν δωρεάν μαθήματα; Μπορώ να μάθω μόνος μου αρχικά; Πόσο καιρό θα μου πάρει για να γίνω αριστερός ψάλτης σε χωριά, μικρές εκκλησίες κλπ;

Ευχαριστώ
 
Καλησπέρα σας. Ώντας μόλις τελειώσει το λύκειο, εδώ και αρκετό καιρό η ιδέα του να ασχοληθώ με την βυζαντινή μουσική έγινε πιο έντονη, και χωρίς να θέλω να σας κουράσω, ρωτώ τα εξής:

Πώς μπορώ να ξεκινήσω να μαθαίνω ζώντας σε μια μικρή πόλη που δεν υπάρχουν δωρεάν μαθήματα; Μπορώ να μάθω μόνος μου αρχικά; Πόσο καιρό θα μου πάρει για να γίνω αριστερός ψάλτης σε χωριά, μικρές εκκλησίες κλπ;

Ευχαριστώ
Καλησπέρα σας. Και εγώ σχετικά νέος ψάλτης είμαι, μαθαίνοντας πρώτα πρακτικά για λίγο καιρό και έπειτα μέσα από βιβλία παρασημαντικής ( πχ Αναστασιματάριον και μουσικές εκδόσεις της Θείας Λειτουργίας). Θα μπορούσατε να απευθυνθείτε στο πλησιέστερο αναλόγιο της ενορίας και αναπτύξετε σχέση με την ενορία. Ο προϊστάμενος του Ι. Ναού μπορεί έπειτα να σας προτείνει την πλησιέστερη σχολή Βυζαντινής Μουσικής. Εναλλακτικά, μπορείτε να ζητήσετε εκμάθηση από τον πρωτοψάλτη της ενορίας σας, εάν διαθέτει γνώσεις Βυζαντινής Μουσικής.

Πρωτίστως όμως, η τακτική επαφή με τις ιερές ακολουθίες, και εάν μπορείτε, πιο συγκεκριμένα ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία των καθημερινών μπορούν να σας βοηθήσουν να μάθετε κάποια βασικά στοιχεία των ήχων της Βυζαντινής Μουσικής αλλά και διαφόρων ψαλλομένων μελών του Όρθρου και της Θείας Λειτουργίας, τα οποία είναι χρήσιμα για το μέλλον.


Για αρχή, θα μπορούσατε να μάθετε μόνος σας Βυζαντινή Μουσική. Αλλά να ξέρετε ότι θα χρειαστεί και βοήθεια από κάποιον έμπειρο στην Βυζαντινή Μουσική. Η εντατική εκμάθηση των βασικών της Βυζαντινής Μουσικής μπορεί να πάρει 1 με 2 χρόνια, που έπειτα μπορεί να εξελιχθεί στην εκμάθηση της παρασημαντικής.

Φυσικά όμως, η καλύτερη επιλογή είναι, εάν φυσικά εφικτό, η εκμάθηση της Βυζαντινής Μουσικής στην πλησιέστερη σχολή/ Ωδείο.

Καλή Κυριακή και είθε να εορτάσουμε με την πρέπουσα λαμπρότητα και κατάνυξη την Μεγάλη Εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου.
 
Για να γίνεις αριστερός ψάλτης σε μη κεντρικό ναό αρκεί να γνωρίζεις μια σειρα από σύντομους ύμνους και ορισμένους αργούς. Με λίγο μουσικό αυτί και τακτικό εκκλησιασμο μπορείς να τους μάθεις και μόνος σου. Ωστόσο μη κεντρικός ναός δύσκολο να έχει τους πόρους να πληρώνει για να υπάρχουν δύο ψάλτες στις ακολουθίες. Σίγουρα θα απαιτήσει να αναλάβεις κάποιες και μόνος σου, άρα θα χρειαστεί να μάθεις όλους τους ύμνους. Αυτό δεν μπορεί να γίνει εμπειρικά οπότε οπουδήποτε κι αν θες να γίνεις ψάλτης με αμοιβή θα χρειαστεί να ξοδέψεις και συ κάποια χρήματα. Ως τότε παραμένεις βοηθητικός, χωρίς αμοιβή.
 
Για να γίνεις αριστερός ψάλτης σε μη κεντρικό ναό αρκεί να γνωρίζεις μια σειρα από σύντομους ύμνους και ορισμένους αργούς. Με λίγο μουσικό αυτί και τακτικό εκκλησιασμο μπορείς να τους μάθεις και μόνος σου. Ωστόσο μη κεντρικός ναός δύσκολο να έχει τους πόρους να πληρώνει για να υπάρχουν δύο ψάλτες στις ακολουθίες. Σίγουρα θα απαιτήσει να αναλάβεις κάποιες και μόνος σου, άρα θα χρειαστεί να μάθεις όλους τους ύμνους. Αυτό δεν μπορεί να γίνει εμπειρικά οπότε οπουδήποτε κι αν θες να γίνεις ψάλτης με αμοιβή θα χρειαστεί να ξοδέψεις και συ κάποια χρήματα. Ως τότε παραμένεις βοηθητικός, χωρίς αμοιβή.
Μπορεί να γίνει και εμπειρικά αλλά θα πάρει πολλά χρόνια. Αλλά αν θέλει σε 1-2 χρόνια να τα ξέρει κάποιος, πρέπει όντως να γίνει επένδυση προς την εκμάθηση της Βυζαντινής Μουσικής.
 
Τα χρόνια που θα πάρει εξαρτώνται από το αυτί του και το πόσο τακτικά προσέρχεται στο ψαλτήρι.

Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι ότι είτε εμπειρικά είτε με διετεις σπουδές το αποτέλεσμα δεν είναι οικονομικά αξιοποιήσιμο. Δε σε πληρώνει κανείς για να λες μερικά στιχηρά χωρίς να καλύπτεις και ορισμένες ημέρες μόνος σου.
 
Σοβαρευτείτε. Ο καθένας χρειάζεται διαφορετικό χρόνο, ανάλογα με τις ικανότητές του. Ο αριστερός ψάλτης δεν είναι κάποιος που κάνει πασαλείμματα, είναι ο β' ψάλτης του Ναού και πρέπει να μπορεί να ανταποκρίνεται αξιοπρεπώς σε όλες τις Ακολουθίες, άρα να ξέρει Κοινωνικά κατ' ήχον, που θα του χρειαστούν για όλες τις ημέρες που θα ψάλλει με τον άλλο ψάλτη (επομένως να ολοκληρώσει την ύλη του πτυχίου ή έστω να μπορεί να διαβάζει παπαδικά μέλη, που δε γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη), καθώς και Χερουβικά για τις ημέρες που θα ψάλλει μόνος. Για να γίνει αυτό, πρέπει να γνωρίσει και να μελετήσει ενδελεχώς τους ήχους με όλους τους κλάδους τους και να του γίνουν βίωμα οι θέσεις τους. Πάντως, δεν ξεκινούμε μουσική για να πιάσουμε αναλόγιο, αυτό έρχεται με τον καιρό. Δε στοχεύουμε στο να βιοποριστούμε από το αναλόγιο, άσχετα αν αυτό έρθει κάποια στιγμή. Αρχικά, μαθαίνουμε την ψαλτική γιατί είμαστε φιλακόλουθοι και μας αρέσει να συμμετέχουμε και να βοηθούμε, αλλά και γιατί μας αρέσει το άκουσμά της. Πρέπει να συλλέξει κανείς αρκετή εμπειρία για να αναλάβει αναλόγιο.
 
Τι διαφορετικό λέμε;
"Για να γίνεις αριστερός ψάλτης σε μη κεντρικό ναό αρκεί να γνωρίζεις μια σειρα από σύντομους ύμνους και ορισμένους αργούς."

Όχι δα, ο αριστερός οφείλει να είναι ολοκληρωμένος ψάλτης. Στο "μια σειρά από σύντομους και ορισμένους αργούς" συμπεριλαμβάνονται ακριβώς τα μισά όλης της ύλης, Ιδιόμελα, μέλη Μεγ. Εβδομάδος, παπαδικά μέλη κλπ. Μην παραμυθιάζεστε, η ψαλτική έχει πολύ δρόμο. Όπως λέει και η νουθεσία του Παναγιώτου Χρυσάφου, "ο θέλων μουσικήν μαθείν και θέλων επαινείσθε θέλει πολλάς υπομονάς, θέλει πολλάς ημέρας"...
 
Δεν έγραψα ότι ο δρόμος θα είναι λίγος, αν έγινε κάποια σύγκριση, αυτή έγινε με τις απαιτήσεις ενός δεξιού ψάλτη.

Το ερώτημα αφορά ναό - παρεκκλήσιο και όχι κανονική ενορία, οπότε ο αριστερός ψάλτης δεν θα κληθεί να "απαντήσει" σε αργή δοξολογία ή πολυέλαιο. Ακόμα και κοινωνικό μπορεί να το λέει ο δεξιός.. ο ρόλος του αριστερού είναι να μπορεί να απαντάει για να μπορεί ο δεξιός να παίρνει μια ανάσα.

Μιλάμε πάντα για το πώς είναι τα πράγματα και όχι το πώς θα έπρεπε να είναι.

Το θέμα είναι ότι τέτοιος ναός συνήθως δεν έχει καθόλου αριστερό ψάλτη. Η ανάγκη της αντιφωνιας καλύπτεται από εθελοντές ή δεν καλύπτεται. Οπότε δεν έχει και νόημα να μιλάμε για ελάχιστες γνώσεις αριστερού.

Η ζήτηση ξεκινά κατευθείαν για δεξιούς. Άρα οι απαιτήσεις ακόμα υψηλότερες και η ανάγκη εξειδικευμένης κατάρτισης μεγαλύτερη.

Η φράση που σας έκανε εντύπωση γράφτηκε με μοναδικό στόχο να ακυρωθεί και να δοθεί περισσότερη έμφαση.
 
Εδώ που τα λέμε, στην επαρχία οι περισσότεροι ψάλτες των μικρών εφοριακών Ιερών Ναών σπάνια να έχουν και ιδιαίτερες μουσικές γνώσεις. Οπότε έχετε δίκιο, οι ανάγκη εκμάθησης των δυσκολότερων μελών είναι λιγότερο αναγκαία. Αλλά από την άλλη, η τακτική μελέτη της Β.Μ. σε καθημερινή βάση, σίγουρα θα βοηθήσει προς την ταχύτερη εκμαθηση της.
 
Back
Top