Μηνολόγιον, Συναξάριον, Υπόμνημα κατά τη Μεγάλη και τη Διακαινήσιμο Εβδομάδα

[dimskrekas]

Συναξάριον ἐννοῶ τὸ ὅλο κείμενο, τοῦ ὁποίου οἱ βίοι μετετράπησαν σὲ ψιλὰ γράμματα μόλις στὰ μέσα τοῦ ιθ' αἰ. Τὸ συναξάριο τοῦ μηναίου τὸ ΤΜΕ ἀποκαλεῖ μηνολόγιο, καὶ τὸ διατάσσει γιὰ ὅλες τὶς ἡμέρες, πλὴν τῆς Μ. Κυριακῆς καὶ τῆς νέας Δευτέρας (Δευτέρας τῆς διακαινησίμου, δηλ. τῆς νέας ἑβδομάδος, δηλ. τοῦ νέου ἔτους).

Τὰ μεταγενέστερα συναξάρια τοῦ τριῳδίου καὶ πεντηκοσταρίου Νικηφόρου Καλλίστου τοῦ Ξανθοπούλου (+1330) ἀγνοῦνται ἀπὸ τὰ παλαιὰ τυπικά (ΤΑΣ, ΤΕ, ΤΜ, κ.λ.π.).

Τὸ ΤΑΣ ὑπενθυμίζει τὸ συναξάριο γιὰ τὴν Μ. Τρίτη καὶ Μ. Παρασκευή, ἀποκλείοντάς το γιὰ τὴν ἁγία Κυριακή.

Χριστός ανέστη,

τα ψιλά γράμματα είναι υψηλά ήδη και στους προ του ιθ αιώνες, όπως ενδεικτικά βλέπουμε εδώ

Δ.

 

[Dimitri]

Ευχαριστώ και εδώ όλους για τις απαντήσεις και χρήσιμες πληροφορίες. Άλλαξα τον τίτλο του θέματος εφόσον εστιάστηκε στο θέμα του μηνολογίου. Ας ανοιχθούν ξεχωριστά για άλλα ζητήματα.

Ὑποπτεύομαι ὅτι οἱ Θεοδωράκης καί Κουμπαρούλης λέγοντες «Συναξάριον» ἐννοοῦν τά ψιλά γράμματα τοῦ βίου τῶν μνημονευομένων ἁγίων, πού προφανῶς καταλιμπάνονται αὐτή τήν ἡμέρα, ἐνῶ ὁ Κουμπαρούλης πρώτη φορά τό ἄκουσε φέτος στό μοναστῆρι.

Όχι, δεν διαβάζουμε ακόμα τους βίους στο μοναστήρι (ελπίζουμε να το κάνουμε κάποια στιγμή). Δεν θυμάμαι να έχω ακούσει πουθενά (ούτε στο Όρος) να διαβάζονται οι βίοι πάντως. Εννοούσα τις αναφορές στις μνήμες των αγίων του μηναίου και τους στίχους. Στις ενορίες που έχω βρεθεί στο παρελθόν συνήθως ούτε οι στίχοι λέγονται.

Δέν νομίζω ὅτι ἐννοεῖ τό Μηνολόγιον. Δέν διάβαζαν τό Μηνολόγιον στόν Καθεδρικό;

Όχι, δεν το διαβάζαμε κατ'εντολήν του προεστώτος από τη Μεγάλη Τετάρτη εσπέρας και μετά.

 

[dkalpakidis]

Τὸ ΤΑΣ ὑπενθυμίζει τὸ συναξάριο γιὰ τὴν Μ. Τρίτη καὶ Μ. Παρασκευή, ἀποκλείοντάς το γιὰ τὴν ἁγία Κυριακή.

Εάν αυτό γίνεται για τις ημέρες του Πάσχα γιατί να μή γίνει και σε άλλες Δεσποτικές εορτές; Γιατί όχι την Μ. Εβδομάδα; της Αναλήψεως; της Πεντηκοστής;

 

[ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ]

Εγώ στην ενορία μου το διαβάζω πάντα χωρίς στοίχους αφήνοντας τελευταίαν την κυρίως εορτήν της ημέρας της οποίας λέγω και τους στοίχους.

 

[MTheodorakis]

Εάν αυτό γίνεται για τις ημέρες του Πάσχα γιατί να μή γίνει και σε άλλες Δεσποτικές εορτές; Γιατί όχι την Μ. Εβδομάδα; της Αναλήψεως; της Πεντηκοστής;

Διότι κανεὶς ἅγιος δὲν ἀνέστη, γιὰ νὰ παραλληλίζεται μὲ τὴν ἀνάσταση τοῦ ἀρχηγοῦ.

 

[dimskrekas]

Διότι κανεὶς ἅγιος δὲν ἀνέστη, γιὰ νὰ παραλληλίζεται μὲ τὴν ἀνάσταση τοῦ ἀρχηγοῦ.

Η Ανάσταση συνιστά γεγονός μοναδικό και ανεπανάληπτο που συνέβη άπαξ εν χρόνω, αλλά όλοι ως τέκνα Θεού μετέχουμε σε αυτό, πολλώ δε μάλλον οι άγιοι, οι όντως φίλοι του Θεού. Κανείς κίνδυνος παραλληλισμού δεν υφίσταται. Οι τα πάντα καλώς διαταξάμενοι θείοι πατέρες είχαν σοφία, και μακάρι να αντλήσουμε κάτι κ εμέις από αυτούς. Δογματικές τοποθετήσεις επί ζητημάτων τυπικού επιβάλλονται κατ'εξαίρεσιν μόνο σε παγιωμένες αλήθειες τοπικής ή άλλης ειδικής προέλευσης, και έχουν φύσει περιορισμένο χαρακτήρα. Αυτό είναι το τυπικό: τύπος τελέσεως, πρόγραμμα και τάξη, που όταν την ουσία δεν υπηρετεί, ποικίλα ορμέμφυτα εξωτερικεύονται.

Χριστός ανέστη!
Δ.

 

[MTheodorakis]

Τὸ συναξάριον τοῦ μηναίου λείπει καὶ ἀπὸ τά: Πεντηκοστάριον ἐκδ. 1525, Πανθέκτη ἐκδ. 1817 τ. 2 σ. 1655, τυπικὸν Διονυσίου σ. 493.

 

[domesticus]

Διότι κανεὶς ἅγιος δὲν ἀνέστη, γιὰ νὰ παραλληλίζεται μὲ τὴν ἀνάσταση τοῦ ἀρχηγοῦ.

Ἡ ἑρμηνεία ποὺ δίνετε βασίζεται σὲ κάποια πατερικὴ ἀναφορὰ ἤ εἶναι ὑποκειμενικὴ;

Εὐχαριστῶ.

 

[MTheodorakis]

Εἶναι ὑποκειμενική, λανθασμένη. Ἀνέστησαν ὁ Λάζαρος ὁ τετραήμερος, «πολλὰ σώματα τῶν κεκοιμημένων ἁγίων» (Μτ.κζ', 52), Ταβιθᾶ ἡ ἐλεήμων (Πρ. θ', 40).

 

[petrosgrc]

Το πρόβλημα νομίζω πάντως δεν είναι στο αν αναστήθηκαν ή όχι άλλοι άγιοι αλλά στην νοοτροπία που εκφράζεται πίσω από τέτοιου είδους αποφάνσεις. Δηλ. ακόμα κι αν δεν είχε αναστηθεί κανένας άγιος, αυτό δεν μου λέει κάτι στο αν θα πρέπει ή όχι να διαβάζεται το Συναξάριό τους την Κυριακή του Πάσχα... Ούτως ή άλλως κατά την διδασκαλία την Ορθ. Εκκλησίας απάντων τα σώματα δικαίων τε και αδίκων θα αναστηθούν εν εκείνη τη ημέρα...

 

[chryslago]

Χριστός ανέστη,
Βλέποντας τα λειτουργικά κείμενα του π. Leo Scheffe παρατηρησα πως καθ' όλη τη Διακαινήσιμο στο τέλος του Συναξαρίου αναφέρει το ίδιο υπόμνημα με αυτό της Κυριακής του Πάσχα. Για αύριο πιο συγκεκριμένα γράφει:

Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Δευτέρᾳ τοῦ Πάσχα, αὐτὴν τὴν ζωηφόρον Ἀνάστασιν ἑορτάζομεν τοῦ Κυρίου, καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Στίχοι
Χριστὸς κατελθὼν πρὸς πύλην ᾍδου μόνος
Λαβὼν ἀνῆλθε πολλὰ τῆς νίκης σκῦλα.

Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, Ἀμήν.


Τηρείται αυτό στην πράξη; Νομίζω πως οι εκδόσεις του Πεντηκοσταρίου που έχουν οι περισσότεροι ναοί δεν αναφέρουν κάτι τέτοιο.

 

[MTheodorakis]

Λέγεται μόνο τὸ συναξάριο τοῦ Μηναίου.

Μόνο τὴν Παρασκευὴ προστίθεται τὸ τῆς Ζωοδόχου πηγῆς.