[Ερώτηση] Κεντήματα κάτω από Ολίγον

[Νίκος Κ.]

Έχω την εξής ερώτηση όσον αφορά το συνδυασμό Κεντημάτων και Ολίγου, όταν τα Κεντήματα γράφονται κάτω από το Ολίγο. Υπάρχει η γραφή, όπου τα Κεντήματα βρίσκονται κάτω από το Ολίγο στο κέντρο και αυτή όπου βρίσκονται κάτω από το Ολίγο, αλλά στα δεξιά. Ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει κάποιος ορθογραφικός κανόνας σχετικά με τις δύο γραφές ή είναι απλώς διαφορετικές μορφές γραφής, τις οποίες δε διαχωρίζει κάποιος κανόνας;

Υ.Γ. Από τα όσα κείμενα έχω μελετήσει, τείνω προς το συμπέρασμα ότι όταν ακολουθεί χαρακτήρας καταβάσεως, τα Κεντήματα μπαίνουν κεντραρισμένα κάτω από το Ολίγο, ενώ όταν ακολουθεί χαρακτήρας αναβάσεως, μπαίνουν κάτω από το Ολίγο δεξιά. Δε γνωρίζω όμως το κατά πόσον ευσταθεί η άποψη αυτή και αν έχει κάποια βάση.

 

[Nikolaos]

Αγαπητέ συνάδελφε, δεν υπάρχει γραφή με τα κεντήματα κάτω από το ολίγο στο κέντρο, αλλά δεξιά. Υπάρχει όμως γραφή με τα κεντήματα στο κέντρο ΠΑΝΩ από το ολίγο. Μήπως αυτό εννοείς;

 

[Ηλίας Παπαδόπουλος]

Αγαπητέ συνάδελφε, δεν υπάρχει γραφή με τα κεντήματα κάτω από το ολίγο στο κέντρο, αλλά δεξιά. Υπάρχει όμως γραφή με τα κεντήματα στο κέντρο ΠΑΝΩ από το ολίγο. Μήπως αυτό εννοείς;

Σωστά. Απλά κάποιες φορές ξεφεύγουν λίγο στα χφ ή πιθανώς και σε καποιες τυπογραφικές εκδοχές. Αλλά πάλι εννοούνται δεξιά.

 

[Nikolaos]

Σωστά. Απλά κάποιες φορές ξεφεύγουν λίγο στα χφ ή πιθανώς και σε καποιες τυπογραφικές εκδοχές. Αλλά πάλι εννοούνται δεξιά.

Ακριβώς!

 

[tsak77]

Ο λόγος που τα κεντήματα μπορεί να βρεθούν στη μέση και κάτω από το ολίγο, είναι καθαρά αισθητικός και αφορά στην περίπτωση όπου υπάρχει ψηφιστόν ή αντικένωμα. Αυτά στην τυπογραφία. Ειδάλλως κάτω και δεξιά. Δεν τίθεται ορθογραφικό ζήτημα απ' όσο γνωρίζω στη νέα γραφή τουλάχιστον.

 

[Δημήτρης Μαούνης]

Ήθελα να ρωτήσω αν υπάρχει κάποιος ορθογραφικός κανόνας σχετικά με τις δύο γραφές ή είναι απλώς διαφορετικές μορφές γραφής, τις οποίες δε διαχωρίζει κάποιος κανόνας;

Κατ' αρχήν το αν τα κεντήματα πρέπει, όταν τίθενται κάτω από το ολίγον, να γράφονται στη μέση του ολίγου ή στα δεξιά του, αυτό δεν είναι θέμα ορθογραφίας και ουδεμία ουσιαστική επίδραση ασκεί στην ψαλμώδησή τους.
Το πότε τίθενται κάτω ή πάνω από ολίγον υπάρχει, βεβαίως, ορθογραφικός κανόνας, που ορίζει ότι αν προηγείται στην εκτέλεση το ολίγον, τότε τα κεντήματα τίθενται πάνω από αυτό. Αν προηγούνται τα κεντήματα τότε τίθενται κάτω από το ολίγον.
Στο ΨΑΛΤΟΛΟΓΙΟ μπορείς να αναζητήσεις του κανόνες ορθογραφίας της Βυζαντινής Μουσικής. Μελέτησέ τους και θα σε βοηθήσουν πολύ. Θα τους βρείς στην ενότητα "Σημειογραφία, Παλαιογραφία και Μελοποιία" υποενότητα Ορθογραφία.

 

[Νίκος Κ.]

Κατ' αρχήν το αν τα κεντήματα πρέπει, όταν τίθενται κάτω από το ολίγον, να γράφονται στη μέση του ολίγου ή στα δεξιά του, αυτό δεν είναι θέμα ορθογραφίας και ουδεμία ουσιαστική επίδραση ασκεί στην ψαλμώδησή τους.
Το πότε τίθενται κάτω ή πάνω από ολίγον υπάρχει, βεβαίως, ορθογραφικός κανόνας, που ορίζει ότι αν προηγείται στην εκτέλεση το ολίγον, τότε τα κεντήματα τίθενται πάνω από αυτό. Αν προηγούνται τα κεντήματα τότε τίθενται κάτω από το ολίγον.
Στο ΨΑΛΤΟΛΟΓΙΟ μπορείς να αναζητήσεις του κανόνες ορθογραφίας της Βυζαντινής Μουσικής. Μελέτησέ τους και θα σε βοηθήσουν πολύ. Θα τους βρείς στην ενότητα "Σημειογραφία, Παλαιογραφία και Μελοποιία" υποενότητα Ορθογραφία.

Σας ευχαριστώ όλους θερμά για τις απαντήσεις σας! Φυσικά και παίζει μεγάλο ρόλο αν βρίσκονται πάνω ή κάτω από το Ολίγο, ανάλογα με το ποιου σημείου η εκτέλεση προηγείται. Σας ευχαριστώ και για την παραπομπή στους κανόνες. Την έχω υπόψην μου και την έχω μελετήσει. Η απορία μου περιοριζόταν απλώς στη θέση τους κάτω από το Ολίγον, γιατί δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις είτε σε χειρόγραφα είτε σε βιβλία που βρίσκονται ''κεντραρισμένα'' και μου κίνησε το ενδιαφέρον. Καταλαβαίνω το να μπαίνουν στο κέντρο όταν από κάτω υπάρχει Ψηφιστό, γιατί αν έμπαιναν σε αυτήν την περίπτωση δεξιά, θα ''μπλέκονταν'' τα δύο σημάδια. Δεν έχω διαβάσει σε κάποιον κανόνα ορθογραφίας κάτι σχετικά με αυτήν την περίπτωση και θέλησα να δω αν μου έχει ξεφύγει κάτι και υπάρχει όντως κάποια διαφορά, όχι όσον αφορά την εκτέλεση, αλλά την ορθογραφία. Απ' ό,τι φαίνεται όμως όχι.

Ο λόγος που τα κεντήματα μπορεί να βρεθούν στη μέση και κάτω από το ολίγο, είναι καθαρά αισθητικός και αφορά στην περίπτωση όπου υπάρχει ψηφιστόν ή αντικένωμα. Αυτά στην τυπογραφία. Ειδάλλως κάτω και δεξιά. Δεν τίθεται ορθογραφικό ζήτημα απ' όσο γνωρίζω στη νέα γραφή τουλάχιστον.

Η αλήθεια είναι ότι αισθητικώς, στο μάτι, προσωπικά μου φαίνεται πιο όμορφο όταν τα κεντήματα βρίσκονται στο κέντρο. Μελετώντας όμως τα παλαιότερα βιβλία, μοιάζει να είναι ένας τρόπος γραφής που ''εισήχθη'' τα τελευταία χρόνια.

 

[antonios]

Η γραφή του κεντήματος από κάτω από το ολίγο προέρχεται από την γραφή του κεντήματος κάτω από οξεία. Στην ουσία είναι το κέντημα δεξιά του χαρακτήρα. Όταν είναι ολίγο είναι ακριβώς δεξιά. Τότε που ήταν οξεία ερχόταν και έμοιαζε λίγο κάτω. (Αν δεν ισχύει διορθώστε οι γνωρίζοντες). Ε, αυτά κάποτε έπαψαν να ισχύουν έτσι, έμειναν τα οπτικά. Ήρθε και η τυπογραφία το έφερε στο κέντρο να μην ακουμπάει στο ψηφιστό.

 

[ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ]

γενικα χρησιμο για κανονες ορθογραφιας απο τον π.Εφραιμ της αριζονα εδω
http://www.cmkon.gr/files/picture1_4155.pdf ,
απο το συλλογο μουσικοφιλων Κων/πολεως, αν μπορει να βοηθησει σε κατι