π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Μοῦ τέθηκε ἡ ἐρώτηση, γιατί, ἀφοῦ ἀπό τά πολλά ἀναγνώσματα τῶν ἑσπερινῶν τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων φαίνεται ὅτι οἱ αὐτές οἱ θ. λειτουργίες εἶναι βαπτισματικές, δέν ψάλλεται τό «Ὅσοι εἰς Χριστόν», ὅπως τό Μ. Σάββατον τό πρωί στόν ἑσπερινό τῆς Ἀναστάσεως;
Ἡ (σύντομη) ἀπάντηση εἶναι, ὅτι οἱ ἀκολουθίες αὐτές καταρτίζονται κατά μίμηση τῶν ἀκολουθιῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος (τριῴδια ἀποδείπνων ὅπως τριῴδια ὄρθρων «Τῇ δευτέρᾳ» «Τρίτῃ τε» κλπ, μεγάλες ὧρες Μ. Παρασκευῆς) ἐνῶ στήν πραγματικότητα δέν εἶναι δυνατόν νά ἀντιστοιχισθοῦν οἱ σταθερές ἡμέρες τῆς Μ. Ἑβδομάδος μέ τίς ἐναλλασσόμενες κατ᾿ ἔτος ἡμέρες τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων.
Καί Κυριακή νά πέφτουν Χριστούγεννα καί Θεοφάνεια, πάλι ἡ παραμονή σέ Σάββατο δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τό Μέγα Σάββατον πού μόνον αὐτό (τό Σάββατον) ἔχει νηστεία.
Ἔτσι δέν τελεῖται ἑσπερινή θ. λειτουργία Μ. Βασιλείου ἄν οἱ παραμονές πέσουν Σάββατον ἤ Κυριακή, ἀλλά μέ ὄρθρο (ἤ ἀφ᾿ ἕκτης) θ. λειτουργία Ἱ. Χρυσοστόμου. Καί ἀφοῦ δέν ψάλλεται «Ὅσοι εἰς Χριστόν» αὐτές τίς παραμονές δέν μποροῦσε νά ψαλεῖ καί τίς συμπίπτουσες σέ ἄλλες ἡμέρες ἑσπερινές θ. λειτουργίες τοῦ Μ. Βασιλείου.
Οἱ ἑσπερινές θ. λειτουργίες τοῦ Μ. Βασιλείου συνδέθηκαν μέ νηστεία, ἀλλά ὁπωσδήποτε ἀνήκουν στίς παραμονές, ἄσχετα ἄν πρόκειται γιά τόν ἑσπερινό τῆς ἑορτῆς.
Στίς περιπτώσεις πού τά Χριστούγεννα καί τά Θεοφάνεια πέσουν Κυριακή ἤ Δευτέρα, τότε, ἀνήμερα τελεῖται ἡ θ. λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου μέ ὄρθρο (ἤ ἀφ᾿ ἕκτης).
Καί ἐπειδή (γι᾿ αὐτούς τούς λόγους) δέν ψάλλεται τό «Ὅσοι εἰς Χριστόν» τίς παραμονές, ὁρίσθηκε ἀπό τά νεώτερα Πατριαρχικά Τυπικά νά ψάλλεται τή δεύτερη ἡμέρα, γιά νά διατηρηθεῖ τό «δύο φορές» τῆς παραμονῆς καί ἀνήμερα Πάσχα, ἀλλά καί ἐπειδή τή δεύτερη ἡμέρα τοῦ Πάσχα ἀλλά καί λοιπές ἡμέρες τῆς Διακαινησίμου ψάλλεται τό «Ὅσοι εἰς Χριστόν».
Τό ΤΑΣ σαφῶς δέν προβλέπει τό «Ὅσοι εἰς Χριστόν» τίς δεύτερες ἡμέρες (α΄ μεθέορτες) καί κακῶς αὐθαιρέτως προστέθηκε στήν ἔκδοση ΤΑΣ2010 γιά τή β΄ ἡμέρα Χριστουγέννων.
Αὐτά ἐν συντομίᾳ, ὅπως διαμορφώθηκαν. Γιά ὅ,τι ἄλλο συμπληρώσατε ἤ ἐρωτήσατε.
Ἡ (σύντομη) ἀπάντηση εἶναι, ὅτι οἱ ἀκολουθίες αὐτές καταρτίζονται κατά μίμηση τῶν ἀκολουθιῶν τῆς Μ. Ἑβδομάδος (τριῴδια ἀποδείπνων ὅπως τριῴδια ὄρθρων «Τῇ δευτέρᾳ» «Τρίτῃ τε» κλπ, μεγάλες ὧρες Μ. Παρασκευῆς) ἐνῶ στήν πραγματικότητα δέν εἶναι δυνατόν νά ἀντιστοιχισθοῦν οἱ σταθερές ἡμέρες τῆς Μ. Ἑβδομάδος μέ τίς ἐναλλασσόμενες κατ᾿ ἔτος ἡμέρες τῶν Χριστουγέννων καί τῶν Θεοφανείων.
Καί Κυριακή νά πέφτουν Χριστούγεννα καί Θεοφάνεια, πάλι ἡ παραμονή σέ Σάββατο δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τό Μέγα Σάββατον πού μόνον αὐτό (τό Σάββατον) ἔχει νηστεία.
Ἔτσι δέν τελεῖται ἑσπερινή θ. λειτουργία Μ. Βασιλείου ἄν οἱ παραμονές πέσουν Σάββατον ἤ Κυριακή, ἀλλά μέ ὄρθρο (ἤ ἀφ᾿ ἕκτης) θ. λειτουργία Ἱ. Χρυσοστόμου. Καί ἀφοῦ δέν ψάλλεται «Ὅσοι εἰς Χριστόν» αὐτές τίς παραμονές δέν μποροῦσε νά ψαλεῖ καί τίς συμπίπτουσες σέ ἄλλες ἡμέρες ἑσπερινές θ. λειτουργίες τοῦ Μ. Βασιλείου.
Οἱ ἑσπερινές θ. λειτουργίες τοῦ Μ. Βασιλείου συνδέθηκαν μέ νηστεία, ἀλλά ὁπωσδήποτε ἀνήκουν στίς παραμονές, ἄσχετα ἄν πρόκειται γιά τόν ἑσπερινό τῆς ἑορτῆς.
Στίς περιπτώσεις πού τά Χριστούγεννα καί τά Θεοφάνεια πέσουν Κυριακή ἤ Δευτέρα, τότε, ἀνήμερα τελεῖται ἡ θ. λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου μέ ὄρθρο (ἤ ἀφ᾿ ἕκτης).
Καί ἐπειδή (γι᾿ αὐτούς τούς λόγους) δέν ψάλλεται τό «Ὅσοι εἰς Χριστόν» τίς παραμονές, ὁρίσθηκε ἀπό τά νεώτερα Πατριαρχικά Τυπικά νά ψάλλεται τή δεύτερη ἡμέρα, γιά νά διατηρηθεῖ τό «δύο φορές» τῆς παραμονῆς καί ἀνήμερα Πάσχα, ἀλλά καί ἐπειδή τή δεύτερη ἡμέρα τοῦ Πάσχα ἀλλά καί λοιπές ἡμέρες τῆς Διακαινησίμου ψάλλεται τό «Ὅσοι εἰς Χριστόν».
Τό ΤΑΣ σαφῶς δέν προβλέπει τό «Ὅσοι εἰς Χριστόν» τίς δεύτερες ἡμέρες (α΄ μεθέορτες) καί κακῶς αὐθαιρέτως προστέθηκε στήν ἔκδοση ΤΑΣ2010 γιά τή β΄ ἡμέρα Χριστουγέννων.
Αὐτά ἐν συντομίᾳ, ὅπως διαμορφώθηκαν. Γιά ὅ,τι ἄλλο συμπληρώσατε ἤ ἐρωτήσατε.