Βινάκης Γεώργιος

duodim

Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Κατόπιν προτροπής του Δημητρή (μήνυμα 3-3-08), ανοίγω νέο θέμα για τον Γ.Βινάκη, ελπίζοντας ότι θα γίνει αφορμή, ώστε να μάθομε πολλά πράγματα γι'αυτόν τον μεγάλο ψάλτη. Αρχικά, δίνω ένα βιογραφικό του από γραπτές πηγές και προφορική παράδοση στη Χίο. Στο τέλος επισυνάπτω ένα δείγμα σύνθεσης του Βινάκη με γραφή Γ.Γεμέλου.

Γεώργιος Βινάκης
Ονομαστός πρωτοψάλτης και μουσικοδιδάσκαλος. Γεννήθηκε στην Αφθόνη του Μαρμαρά το 1865. Σε μικρή ακόμη ηλικία, λόγω εξαιρετικού φωνητικού τάλαντου, τον πρόσεξε ο Γεώργιος Ραιδεστηνός (πρωτοψάλτης της Μ. Εκκλησίας 1871-1876) και τον επέλεξε για μαθητή του. Εκτιμώντας στη συνέχεια και τη μουσική του ιδιοφυία, έβλεπε στο πρόσωπό του τον αντάξιο διάδοχο του. Μάλιστα, ο Βινάκης έγινε και γαμπρός του Ραιδεστηνού.
Έψαλε σε αρκετούς ναούς της Κωνσταντινούπολης και για πολλά χρόνια στον ναό του Αγίου Ιωάννη των Χίων στο Γαλατά. Οι Χιώτες, φιλακόλουθοι και φιλόμουσοι, τον προσκαλούν να έλθει στη Χίο και εκείνος δέχεται την πρόσκληση. Έρχεται στο νησί, λίγο μετά την απελευθέρωση του (1912) , τον Σεπτέμβριο του 1913 και αναλαμβάνει πρωτοψάλτης στον Μητροπολιτικό Ναό των Αγίων Βικτώρων, διαδεχόμενος ουσιαστικά τον μουσικότατο Ιωάννη (Γιάγκο) Καββάδα (πρωτοψάλτης 1863-1895), αφού στο μεσοδιάστημα 1895-1913 δεν βρέθηκε άλλος αντάξιος να τον διαδεχθεί.
Ο Βινάκης, άφησε εποχή στη Χίο. Μέχρι και σήμερα κυκλοφορούν στη Χίο διηγήσεις γεγονότων από τη μακρόχρονη και λαμπρή του σταδιοδρομία. Εκφράσεις όπως, «φωνή αγγελική», «μουσική ιδιοφυία», «ανεπανάληπτη τέχνη», ακούμε, μέχρι και σήμερα, από υπέργηρους συμπολίτες που είχαν την τύχη τότε να τον ακούσουν. Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως άξιος λαμπαδάριος του Βινάκη, στα 25 χρόνια παρουσίας του στο πρώτο ψαλτήρι του νησιού, στάθηκε ο καλλίφωνος και μουσικότατος Αντώνιος Μανάρας.
Ανεξάντλητος σε μουσική έμπνευση, διατηρώντας το Πολίτικο ύφος, μελοποίησε σε μουσικές συνθέσεις Εωθινά, Δοξαστικά, Χερουβικά, Λειτουργικά και πολλά άλλα. Δίδαξε την ψαλτική σε πολλούς Χιώτες και μη, μετέπειτα πρωτοψάλτες και μουσικοδιδασκάλους. Δημήτριος Κουτσαρδάκης (διάδοχός του στο Μητροπ. Ναό 1940-1948), Νικόλαος Χατζησταμάτης (μετέπειτα λαμπαδαρ. στο Μ.Ναό 1942-1947 και στη συνέχεια πρψ 1948-1981), Λεωνίδας Σφήκας, Γεώργιος Γέμελος, Αδελφοί Δημητριάδη και πολλοί άλλοι ήταν μαθητές του Βινάκη.
Πέθανε στη Χίο τον Οκτώβριο του 1939.
Το περιοδικό «Εθνομάρτυς Πλάτων Ο Χίου» στο φύλλο της 30ης Οκτ. 1939, μεταξύ άλλων, γράφει για τον Βινάκη « Η σταδιοδρομία του δεν είναι τοιαύτη απλού ιεροψάλτου. Ο Βινάκης υπήρξεν ερμηνευτής της Β. Εκκλησιαστικής μας μουσικής εκ των κορυφαίων, ως αυτή απεδίδετο αρτίως εις Κωνσταντινούπολιν…Η αναπαραγωγή δεν είναι πλέον ικανοποιητική, οι δε ολίγοι εναπομείναντες πιθανόν να έχουν πολλά προσόντα, αλλά δεν είναι της δυνάμεως εκείνων, των οποίων τελευταίος ο Βινάκης κατήλθε πρότινος είς τον τάφον…»
Ο Βινάκης άφησε πολλά μαθήματα, προσφέροντάς τα σε μαθητές του. Δυστυχώς, το έργο του δεν έχει εκδοθεί συνολικά. Κάποιες συνθέσεις του περιλαμβάνονται σε διάφορες μουσικές συλλογές. Ορισμένοι, προχώρησαν σε συντμήσεις και διασκευές τους. Ένα σημαντικό μέρος του έργου του, με πιστή καταγραφή και σωστή ορθογραφία έχει διασώσει σε χειρόγραφη μορφή, ο αείμνηστος Γεώργιος Γέμελος. Είθε, κάποτε, το έργο αυτό να δημοσιευθεί εις κοινήν ωφέλειαν.
Η φωνή του, δυστυχώς, δεν έχει καταγραφεί.
Δ.Π. Δημητρακόπουλος​
 

Attachments

  • Binakis digma.jpg
    331.4 KB · Views: 411
  • Like
Reactions: tzo

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Πολλές ευχαριστίες κ. Δημήτρη. Αν μπορεί κάποιος ας προσθέσει και την αναφορά του Βουδούρη στο Βινάκη επίσης. Επίσης φαντάζομαι θα κυκλοφορούν στη Χίο (και αλλού) προφορικές ιστορίες για το Βινάκη από τους μαθητές του. Είναι αλήθεια;
 
  • Like
Reactions: tzo

duodim

Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Αγαπητέ Δημήτρη,
Όπως μου συνέστησε και άλλος συνάδελφος, μήπως το θέμα πρέπει να μεταφερθεί σε άλλη ενότητα (πχ μουσικά κείμενα); Δεν είμαι βέβαιος αν μπορώ να το κάνω ο ίδιος.
Ευχαριστώ.
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Πιστεύω πως ο χώρος αυτός, εξ' αφορμής των ηχογραφήσεων, έχει γίνει και παρουσίασης του έργου διαφόρων Πρωτοψαλτών, οπότε είναι ο πιο πρόσφορος για την παρουσίαση αυτή. Σαν ηχητικό υλικό δε, μπορούνε να ανεβούνε μαθήματά του ερμηνευμένα από τον Σφήκα και από άλλους μαθητές του (με το αντίστοιχα link και στην υποενότητα του αντίστοιχου ψάλτη). Ήδη ο κ. Αγγελόπουλος έχει κατά καιρούς ανεβάσει διάφορα δοξαστικά του ερμηνευμένα από τον Σφήκα. Όταν κάνω τη σχετική εκκαθάριση, θα τα ανεβάσω.
 
Last edited:

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Κάποια μαθήματα αυτού βρίσκονται εδώ:
http://www.analogion.com/forum/showpost.php?p=16434&postcount=1
στο αρχείο "Ύμνοι Εκκλησιαστικοί", όπου περιέχονται συν τοις άλλοις και το δοξαστικό "Των Αγίων Πατέρων" και τα χερουβικά σε α' και πλ. β' του Βινάκη σε εκτέλεση Λεωνίδα Σφήκα.

Και, παρεμπιπτώντως, μιας και αρχίσατε να ανεβάζετε το κείμενο από το δοξαστικό "Των Αγίων Πατέρων", δεν το ανεβάζετε ολόκληρο μην μένουμε με την όρεξη;
 

duodim

Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Και, παρεμπιπτώντως, μιας και αρχίσατε να ανεβάζετε το κείμενο από το δοξαστικό "Των Αγίων Πατέρων", δεν το ανεβάζετε ολόκληρο μην μένουμε με την όρεξη;

Αγαπητέ Γιάννη,
Θάθελα να ανεβάσω ολόκληρο το δοξαστικό και όχι μόνο αυτό. Προέρχεται από πολυσέλιδο χειρόγραφο βιβλίο του Γ.Γεμέλου. Δεν ξεύρω τι γίνεται με πνευματικά δικαιώματα. Έχω πληροφορηθεί ότι υπάρχει κάποια ενασχόληση με το έργο του. Αν κάποιος γνωρίζει περισσότερα ας μας ενημερώσει.
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Αγαπητέ Γιάννη,
Θάθελα να ανεβάσω ολόκληρο το δοξαστικό και όχι μόνο αυτό. Προέρχεται από πολυσέλιδο χειρόγραφο βιβλίο του Γ.Γεμέλου. Δεν ξεύρω τι γίνεται με πνευματικά δικαιώματα. Έχω πληροφορηθεί ότι υπάρχει κάποια ενασχόληση με το έργο του. Αν κάποιος γνωρίζει περισσότερα ας μας ενημερώσει.


Σε κάποιο τόμο του έργου του, ο Χαράλαμπος Καρακατσάνης, υπόσχεται μεταξύ άλλων άπαντα Γέμελου, Βινάκη αλλά και άλλων.

Μάλλον ευσεβείς πόθοι είναι όμως.

Δ.
 
Last edited:

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Μακάρι να τυπωθούνε αυτά! Εν τω μεταξύ, αφού έχουνε ανεβεί τόσα και τόσα κείμενα, δεν νομίζω να υπάρχει πρόβλημα δικαιωμάτων αν ανεβεί κι άλλο ένα... Και στα χειρόγραφα του Στανίτσα θεωρητικά υπάρχει πρόβλημα και πιο έντονο αλλά έχουνε ανεβεί αρκετά. Δεν θέλω να σας πιέσω. Πράξετε όπως νομίζετε.
 
Last edited:

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Α! Και για τα άπαντα του Στανίτσα πότε και πόσο δυνατά το είπε; :wink::cool:
 

duodim

Δημήτρης Δημητρακόπουλος
.. Επίσης φαντάζομαι θα κυκλοφορούν στη Χίο (και αλλού) προφορικές ιστορίες για το Βινάκη από τους μαθητές του. Είναι αλήθεια;
.

Πράγματι στη Χίο κυκλοφορούν πολλές ιστορίες για τον Βινάκη. Ψάλτες και μη διηγούνται περιστατικά από τη ζωή του. Σίγουρα, μαζί με αλήθειες, φαίνεται πως δεν λείπει, μερικές φορές και κάποια υπερβολή. Θα αρκεστώ σε αναφορές του Πατέρα μου (συγχωρεμένος από το 1985), που δεν ήταν ψάλτης, ήταν όμως άνθρωπος της Εκκλησίας, εραστής της ψαλτικής και θαυμαστής του Βινάκη που τον άκουγε πάνω από 15 χρόνια. Μου έλεγε λοιπόν, πως ο Βινάκης , μικρός το δέμας, είχε εκπληκτική φωνή (μεγάλη έκταση, υψιφωνία, ευστροφία, γλυκύτητα) και εξαιρετική τέχνη. Από τους μαθητές του οι αείμνηστοι Χατζησταμάτης και Σφήκας, είχαν πολλά προσόντα αλλά δεν του έμοιαζαν φωνητικά. Πολύ καλός και ο μόνιμος λαμπαδάριός του Αντώνιος Μανάρας με τον οποίο είχαν και «κόντρες ψαλτικές». Είναι, γνωστό στη Χίο το παρακάτω περιστατικό από το δίδυμο Βινάκης – Μανάρας. Βρέθηκαν για κάποια υπόθεση και οι δυό τους στην Αθήνα. Αποφάσισαν και πήγαν την Κυριακή στη Μητρόπολη. Ο Βινάκης στο δεξιό και ο Μανάρας στο αριστερό ψαλτήρι, χωρίς να πούν ποιοι είναι (σαν ονόματα ήταν γνωστά στον ψαλτικό τότε κόσμο). Σημασία δεν τους έδωσε κανείς. Στο Χερουβικό, γυρίζει ο Βινάκης με την ισχνή του ομιλία και λέει στον πρωτοψάλτη «Θα μου επιτρέψετε να πω το χερουβικό;». Η απάντηση περίπου «μα εδώ είναι μητρόπολη, από τη φωνή σας αντιλαμβάνομαι πως δεν θα τα καταφέρετε καλά. Είστε ψάλτης;» «Ναι, με λένε Βινάκη». Κόκαλο ο πρωτοψάλτης. Η λειτουργία ολοκληρώθηκε με τους Βινάκη – Μανάρα να ψάλουν, με τους κληρικούς να βγαίνουν στην Ωραία Πύλη για να δούν ποιοι ψάλουν και τον κόσμο στο τέλος να τους συγχαίρει και να τους ασπάζεται.
Παρόμοιο περιστατικό διηγούνται ότι έγινε και στη Σύρο.
Επισυνάπτω φωτογραφία του Βινάκη
 

Attachments

  • Binakis foto.jpg
    92.2 KB · Views: 180

duodim

Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Μακάρι να τυπωθούνε αυτά! Εν τω μεταξύ, αφού έχουνε ανεβεί τόσα και τόσα κείμενα, δεν νομίζω να υπάρχει πρόβλημα δικαιωμάτων αν ανεβεί κι άλλο ένα... Και στα χειρόγραφα του Στανίτσα θεωρητικά υπάρχει πρόβλημα και πιο έντονο (ο έχων τα δικαιώματα τα εκμεταλλεύεται πλήρως) αλλά έχουνε ανεβεί αρκετά. Δεν θέλω να σας πιέσω. Πράξετε όπως νομίζετε.

Μια πληροφορία μου είναι, πως με το έργο του Γέμελου ασχολείται Αγιορείτης Μοναχός.
 

mousikos

Παλαιό Μέλος
μεγάλο μέρος του εργου του Βινάκη ειχε αντιγραψει ο μακαριστος Λεωνίδας Σφήκας και το ειχε στο προσωπικο του αρχειο και απο κει εψαλε τα ωραια δοξαστικα που ακουμε. Μιλαμε για πολλά τετράδια. Τι έγινε αυτό το αρχειο?
?
 
Top