Ακολουθία Πατέρων Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου (Οκτωβρίου)

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ἀπό Τα χαμένα μηνύματα 2017 (10 Ιουνίου - 9 Δεκεμβρίου)

Καραογλάν βασίλειος :
Εάν προσέξουμε την ακολουθία των Πατέρων της εβδόμης Οικουμενικής συνόδου(Οκτωβρίου), θα παρατηρήσουμε ότι μεγάλο μέρος αυτής (ειδικά ο Εσπερινός) όχι απλώς είναι άσχετο με την εορταζομένη Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο , αλλά αναφέρεται και σε άλλες Οικουμενικές Συνόδους και περισσότερο στην α΄ που συνήλθε και αυτή στη Νίκαια( πχ *«Τὰς ἑπτὰ Συνόδους», «Τοὺς Μακεδονίους καὶ Νεστορίους καὶ τοὺς Εὐτυχέας καὶ Διοσκόρους Ἀπολλιναρίους τε Σαβελλιοσεβήρους», «τοὺς καθαιρέτας Ἀρείου», «Ἀρείου τὸ βλάσφημον συνοδικῶς κατεβάλετε», «Μεθ' ὃν καὶ Μακεδόνιον πνευματομάχον ἀπελέγξαντες, κατεκρίνατε Νεστόριον, Εὐτυχέα καὶ Διόσκορον, Σαβέλλιόν τε, καὶ Σεβῆρον τὸν Ἀκέφαλον», «τοῦ δεινοῦ Ἀρείου τὸ ἄθεον δόγμα, εὐσεβοφρόνως καθεῖλον» « καὶ σεπτὸν Σύμβολον, οἱ σεπτοὶ Πατέρες, θεογράφως διεχάραξαν, κτλ»*). Το ανακόλουθο του πράγματος , νομίζω, εντόπισε και ο Άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης.
Τα ερωτήματά μου είναι τα εξής:
1.Υπάρχει- εκτός φυσικά των εντύπων μηναίων- καταλληλότερη ακολουθία της Ζ΄ οικουμενικής Συνόδου; Είναι εύκολο να βρεθεί;
2.Δεν θα έπρεπε να γίνει μια κάποια καλύτερη διευθέτηση των πραγμάτων (αναζήτηση καταλληλότερων τροπαρίων , απαλοιφή ή διόρθωση φράσεων ή και συγγραφή νέας ακολουθίας, εφ΄όσον δεν διασώζεται παλαιά ακολουθία);
Άλλωστε ,κατά την ταπεινή και ελάχιστη βέβαια γνώμη μου, υποτιμούμε την λειτουργική μας ζωή με το να δείχνουμε ως Εκκλησία αδιαφορία και να συνεχίζουμε να ψάλλουμε εν γνώσει μας άλλα αντί άλλων ,σαν να μην έχει ιδιαίτερη σημασία το νόημα των ψαλλομένων. Δίνουμε , εξάλλου την εντύπωση, ότι απευθυνόμαστε σε πιστούς που ούτως ή άλλως δεν καταλαβαίνουν τι ψάλλεται και εγείρουμε και δικαιολογημένα ερωτήματα εκ μέρους τους.
Ευχαριστώ και συγχωρέστε με για το απόλυτο του ύφους.

π. Μάξιμος :
Ἀκριβῶς αὐτό σχολίασα τήν Κυριακή στό κήρυγμα, ὅτι ἡ Σύνοδος δέν εἶναι αὐτοτελής καί ἀνεξάρτητη, ἀλλά *συνέχεια τῶν προηγουμένων* καί πολύ σωστά τά τροπάρια τοῦ ἑσπερινοῦ ἀναφέρονται στήν ἑνότητα καί τῶν Ζ΄ Οἰκ. Συνόδων.
Διάβασε τό θέμα Κυριακή Πατέρων ᾿Ιουλίου (13 - 19) (http://analogion.com/forum/showthread.php?t=6403) γιά τίς ΣΤ΄ Συνόδους καί ὄχι μόνον τήν Δ΄, καί τό θέμα Κυριακή Ἁγίων Πατέρων τῆς Ζ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου (Ὀκτωβρίου 11 - 17) (http://analogion.com/forum/showthread.php?t=7361) γιά τό μεταγενέστερον τῆς καθιερώσεως.
Καί τήν Κυριακή μετά τήν Ἀνάληψιν κατά τό ΤΑγΣ ἑώρταζαν «ἐκτός ἀπό τούς Πατέρας τῆς Α΄ καί τούς ἄλλους Πατέρας τῶν ἕξ οἰκουμενικῶν Συνόδων ... γιά νά παρασταθῇ ... ἡ ἑνότης τῆς ἐκκλησιαστικῆς διδασκαλίας...» (Ἰω. Φουντούλη, Λογική Λατρεία, σ. 122).
Καί ἡ Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐκτός ἀπό τήν Ἀναστήλωση τῶν Ἁγίων Εἰκόνων, ἀφορᾶ στή σύνολη ἀντιμετώπιση τῶν αἱρέσεων.
Ὡς ἐκ τούτου θεωρῶ ἀβάσιμη τήν ἔνστασή σου καί τίς προτάσεις σου. Πιστεύω ὅτι «το απόλυτο του ύφους» θά μετριασθεῖ...:)
Πρεσβείαις, ὑπεράγαθε Κύριε, τῆς Μητρός σου, καὶ τῶν ἐν ἑπτὰ Συνόδοις, ἀθροισθέντων Πατέρων, τὴν Ἐκκλησίαν στήριξον, καὶ τὴν πίστιν κράτυνον· καὶ οὐρανῶν Βασιλείας, δεῖξον πάντας κοινωνούς, ὅταν ἔλθῃς ἐπὶ γῆς, τοῦ κρῖναι πᾶσαν τὴν κτίσιν.

Καραογλάν βασίλειος :
Π. Μάξιμε την ευχή σας.
Σας ευχαριστώ πολύ για την άμεση και ιδιαιτέρως θεολογική απάντηση σας η οποία, ασφαλώς «μετρίασε το απόλυτο του ύφους» μου και εν πολλοίς με ανέπαυσε.
Ωστόσο , νομίζω ότι το γεγονός «ὅτι ἡ Σύνοδος δέν εἶναι αὐτοτελής καί ἀνεξάρτητη, ἀλλά συνέχεια τῶν προηγουμένων» καί το ότι υπάρχει « ἑνότητα καί τῶν Ζ΄ Οἰκ. Συνόδων» και «ἑνότης τῆς ἐκκλησιαστικῆς διδασκαλίας...» θα μπορούσε να τονισθεί και με καταλληλότερα τροπάρια με τα οποία να τονίζεται αφ΄ενός η οργανική ενότητα των οικουμενικών συνόδων και αφ΄ετέρου να προβάλλονται τα της Ζ ΄ Οικουμενικής, χωρίς να επαναλαμβάνονται αυτούσια τα τροπάρια που συνετέθησαν προφανώς για τον εορτασμό των Πατέρων της α΄ Οικουμενικής ή άλλων Συνόδων.
Επίσης με προβληματίζει και η ένσταση που προβάλλει ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης στην διευθέτηση των υμνολογικών κατά τις εορτές των Συνόδων.
Σημασία, όμως , τελικά έχει η θεολογία (για την ανάδειξη της οποίας και πάλι σας ευχαριστώ) και η πράξη της Εκκλησίας, η οποία με την επανάληψη μας μυεί στα ουσιώδη της πίστεώς μας και όχι τι κρίνουμε σκόπιμο εμείς.

π. Μάξιμος :
Γιά δῶσε καμμιά παραπομπή.

Καραογλάν βασίλειος :
Πάτερ Μάξιμε , ευλογείτε.

Οι πληροφορίες μου για τις «ενστάσεις» του αγίου Νικοδήμου προήλθαν:
1.Από το συναξαριστή του Ματθαίου Λαγγή (υποσημειώσεις στις εορτές των Πατέρων Οκτωβρίου και Ιουλίου).
2.Από το έργο «Ακολουθίαι αγίων» του π. Γεωργίου Ρήγα (τ. 6, υποσημείωση σελ 1062),οπότε έψαξα στο συναξαριστή του οσίου και βρήκα την υποσημείωση της 11ης Οκτωβρίου :

«Όρα περί της Συνόδου ταύτης εν τω ημετέρω Kανονικώ εις τα προλεγόμενα των Kανόνων της Ζ΄ Συνόδου. Σημειούμεν δε ενταύθα, ότι τα τροπάρια οπού ψάλλονται εν τω εσπερινώ της Kυριακής ταύτης των Πατέρων της Ζ΄ Συνόδου, δεν είναι αρμόδια να ψάλλωνται. Kαθότι αυτά μεν διαλαμβάνουσι περί των επτά Oικουμενικών Συνόδων. Ον τη Kυριακή δε ταύτη, ουχί πάσαι αι επτά Σύνοδοι εορτάζονται, αλλά μόνη η Ζ΄. Όθεν αρμοδιώτερον είναι να ψάλλωνται κατά την δεκάτην έκτην του Iουλίου, ότε αι έξ Σύνοδοι ομού εορτάζονται, ως είπομεν εκεί. Aγκαλά και εκεί έπρεπε να εορτάζωνται ομού και αι επτά, και ουχί αι έξ μόνον. Tο δε να ψάλλωνται κατά την Kυριακήν ταύτην, εν τη λιτή μεν το «Αποστολικών παραδόσεων», εν τοις από στίχου δε, δοξαστικόν το «Tην ετήσιον μνήμην των θεοφόρων Πατέρων, των εκ πάσης της Oικουμένης συναθροισθέντων, εν τη λαμπρά πόλει Nικαίων» κτ., ταύτα λέγω είναι πάντη ανάρμοστα να ψάλλωνται εν αυτή. Kαθότι, το μεν της Λιτής, αναφέρει μόνον τας τέσσαρας Συνόδους. Tο δε δοξαστικόν, αναφέρει μόνον την πρώτην Σύνοδον. Περί δε της εβδόμης, ούτε το ένα, ούτε το άλλο, το σύνολον αναφέρουσιν. Όθεν θαυμάζω, πώς ούτως ατάκτως εβάλθησαν!»

αλλά και της 16ης Ιουλίου :

«Σημειούμεν εδώ, ότι συγκεχυμένα και ανάρμοστά εστι τα της παρούσης Kυριακής των Πατέρων. Eνταύθα γαρ λέγεται, ότι εορτάζομεν την μνήμην των έξι Συνόδων. Eν τω Συναξαρίω δε, αναφέρεται μόνη η Tετάρτη Σύνοδος. Oμοίως και εν τω Kανόνι τω υπό του Φιλοθέου συντεθέντι, αναφέρονται αι δύω μόναι Σύνοδοι, η Tετάρτη και η Έκτη αι κατά Mονοφυσιτών και Mονοθελητών. Όθεν έπρεπε να ψάλλωνται εδώ τα τροπάρια του Eσπερινού τα ψαλλόμενα εν τη Kυριακή τη τυχούση μετά την ενδεκάτην του Oκτωβρίου, ων το πρώτον λέγει• «Tας Eπτά Συνόδους τας των Πατέρων, κατά διαφόρους καιρούς συστάσας, εις ένα συνήγαγεν, ενί Kανόνι τώδε, μάλα καλώς ο Πατριάρχης, ο Γερμανός ο νέος».
Aνάρμοστον γαρ είναι να ψάλλωνται εν τω Eσπερινώ τα τροπάρια ταύτα, μετά την ενδεκάτην του Oκτωβρίου, ότε μία μόνη Σύνοδος εορτάζεται, η Eβδόμη. Aρμοδιώτερον δε είναι να ψάλλωνται τώρα, ότε εορτάζονται αι έξ Σύνοδοι. Mάλλον δε και αι επτά Σύνοδοι έπρεπεν να εορτάζωνται τώρα όλαι ομού, καθώς διαλαμβάνουσι και τα ρηθέντα τροπάρια περί όλων ομού των επτά Συνόδων, και ουχί να είναι χωρισμένη από αυτάς η Eβδόμη Σύνοδος. Διατί γαρ αύτη μόνη να χωρίζεται από την συνάθροισιν και εταιρείαν των φίλων αυτή Συνόδων;
Oμοίως έπρεπε να ψάλλεται εν τω Όρθρω και ο υπό του τροπαρίου αναφερόμενος θαυμαστός εκείνος Kανών του Aγίου Γερμανού του νέου εν χειρογράφοις σωζόμενος, ο οποίος περιέχει τας υποθέσεις όλων των επτά Oικουμενικών Συνόδων, καθώς αυτός ψάλλεται κατά την παρούσαν Kυριακήν εν τοις ευαγέσι Mοναστηρίοις του Aγίου Όρους, και ουχί να ψάλλεται ο υπό του Φιλοθέου συντεθείς Kανών, ο τας υποθέσεις δύω μόνον Συνόδων αναφέρων.
Όθεν εγώ, _επειδή υπόσχομαι εν τω προοιμίω του Συναξαριστού τούτου, να ρυθμίσω τα άτακτα,_ διά τούτο αφαίρεσα το ενταύθα Συναξάριον της Oικουμενικής Tετάρτης Συνόδου. Ένα μεν, διατί αυτό περιττώς εδώ γράφεται, καθότι αυτό εγράφη κατά την ενδεκάτην του παρόντος μηνός, ότε τον Tόμον της αυτής Συνόδου εκράτυνεν η Aγία Eυφημία. Tούτο δε, και διατί είναι πάντη ανάρμοστον εις την υπόθεσιν των αγίων και Oικουμενικών έξ Συνόδων. Eν τω τέλει δε του παρόντος Iουλίου προσέθηκα τον γλαφυρόν εκείνον Kανόνα του νέου Γερμανού, ίνα ο βουλόμενος τούτον ψάλη, αντί του Kανόνος του Φιλοθέου, ως εκείνου ασυγκρίτως αρμοδιώτερον. Λυπηρόν γαρ μοι εφάνη να μη μεταδώσω τούτον εις το κοινόν. Σημείωσαι δε, ότι η μεν αγία και Oικουμενική Πρώτη Σύνοδος, εορτάζεται ιδιαιτέρως κατά την Kυριακήν την μετά την Aνάληψιν. H δε Δευτέρα, κατά την εικοστήν δευτέραν Mαΐου. H Tρίτη, κατά την ενάτην του Σεπτεμβρίου. H Tετάρτη, κατά την ενδεκάτην του παρόντος ως είπομεν. H Πέμπτη, κατά την εικοστήν πέμπτην του παρόντος. H Έκτη, κατά την δεκάτην τετάρτην του Σεπτεμβρίου. Kαι η Eβδόμη κατά την ενδεκάτην του Oκτωβρίου. Σημείωσαι, ότι η Kυριακή αύτη των Πατέρων ψάλλεται από την δεκάτην τρίτην του παρόντος, έως εις την δεκάτην ενάτην αυτού.

http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp
http://www.snhell.gr/references/synaxaristis/search.asp?id=1142

Εύχεσθε.
 
Top