Laosynaktis
Παλαιό Μέλος
Πρώτα απ' όλα, μήπως πρέπει να ορίσουμε ποιο και τι είναι το ειρμολογικό είδος, διότι είμαι βέβαιος ότι όλοι έχουμε κάτι διαφορετικό στο μυαλό μας.
Διότι, αν ειρμολογικό είδος είναι αυτό που υπάρχει στο ειρμολόγιο, τότε απλά κοιτάμε το ειρμολόγιο, βλέπουμε τι φθορές χρησιμοποιούνται, δεχόμαστε και ότι
Είναι σαφές, όπως πολύ ωραία το εξηγεί ο Γιάννης και νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε.
Οι δοξολογίες, οι στιχολογίες του Εσπερινού και των Αίνων, τα Καθίσματα και οι Υπακοές, μήπως δεν ανήκουν στο ειρμολογικό είδος; Έναν προβληματισμό θέτω.
Ως ειρμολογικό γένος θεωρώ κατ' αρχήν το μέλος των ειρμών και μόνο, και κατόπιν όσων μελών ψάλλονται κατά το μέλος των ειρμών (π.χ. σύντομα στιχηρά, Δοξολογ'ιες). Τα Απολυτίκια, Καθίσματα, Κοντάκια, Υπακοές (που παρουσιάζουν μεταξύ τους ταυτόσημα χαρακτηριστικά, αν και υπάρχουν και εξαιρέσεις), λόγω των μελωδικών (αλλά και ρυθμικών) ιδιαιτεροτήτων τους τα θεωρώ λίγο-πολύ ως ένα ιδιαίτερο γένος (δεν του έχω δώσει κάποιο όνομα). Το μέλος τους σε κάποιες περιπτώσεις συμπίπτει με το των ειρμών, σε άλλες όχι. Μιας και η διαίρεση σε γένη μελοποιίας είναι κατ' αρχήν υμνογραφική, ένα τέταρτο γένος θεμελιώνεται και υμνογραφικά, μιας και τα Απολυτίκια κλπ είναι ύμνοι διαφορετικοί από τους ειρμούς και, επίσης, υπάρχει σχέση μεταξύ των ειδών αυτού του τετάρτου γένους: Καθίσματα έχουν ως προσόμοια Απολυτίκια και τούμπαλιν, Καθίσματα είναι παλιά προοίμια Κοντακίων κλπ.
Αυτά ως μια σύντομη και γενική περιγραφή.