Λογοτεχνία και ψαλτική
- Thread starter Nikolaos
- Start date
PetrosEfesios
Μέλος
Εξαιρετική η ιδέα σας!
Θα μου επιτρέψετε να αναρτήσω ένα κείμενο διαφορετικού, ωστόσο, είδους και ύφους.
Ένα διήγημα του συγγραφέα και πρωτοψάλτη Βασίλη Τσιαμπούση,
από την συλλογή διηγημάτων του με τίτλο "Χερουβικά στα κεραμίδια" (Κέδρος, 1996)...
Θα μου επιτρέψετε να αναρτήσω ένα κείμενο διαφορετικού, ωστόσο, είδους και ύφους.
Ένα διήγημα του συγγραφέα και πρωτοψάλτη Βασίλη Τσιαμπούση,
από την συλλογή διηγημάτων του με τίτλο "Χερουβικά στα κεραμίδια" (Κέδρος, 1996)...
Έχω την εντύπωση ότι πολλοί έχουν μπερδέψει την έννοια "διήγημα" (δηλαδή σύντομης διάρκειας λογοτεχνική αφήγηση με αισθητικό και όχι μόνο σκοπό) με την έννοια "διδακτική ιστορία" η οποία έχει απλώς σκοπό να περάσει ένα συγκεκριμένο μήνυμα... Φοβάμαι ότι ο εν λόγω συγγραφέας έχει κάνει αυτήν τη σύγχυση... Φυσικά είναι σεβαστή η άποψη του συγγραφέα να μη θέλει να λέει το αργό "Ήδη βάπτεται..." του Ι. Ναυπλιώτη (ουσιαστικά σύντμηση αυτού του Ιακώβου) το οποίο ο άρχοντας έλεγε σε αρκετά σύντομο χρόνο όπως έχω ακούσει σε ηχογράφηση αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η ιστορία που έστησε για να υποστηρίξει την άποψή του μπορεί να θεωρηθεί και διήγημα... Προσωπική άποψη...
Last edited:
PetrosEfesios
Μέλος
Από την συλλογή διηγημάτων -πάλι του κ. Τσιαμπούση- μέ τίτλο: "Να σ' αγαπάει η ζωή" (Πατάκης, 2004) 
PetrosEfesios
Μέλος
...
Last edited:
PetrosEfesios
Μέλος
"Οι Ψαρτάδες" [=οι ψαλτάδες] Από το βιβλίο του αγαπημένου διδασκάλου, εξαίρετου πρωτοψάλτη, μουσικολόγου και Άρχοντα Μαϊστορα κ. Γεωργίου Ι. Χατζηθεοδώρου "Στην Κάλυμνο του Μεσοπολέμου: Αναμνήσεις-Θρύλοι-Παραδόσεις-Ιστορίες αλλοτινού καιρού" [Δήμος Καλυμνίων (2η έκδοση), 2002]
PetrosEfesios
Μέλος
Ένα από τα κατ' εξοχήν πασχαλινά διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, το "Λαμπριάτικος Ψάλτης", που πρωτοδημοσιεύτηκε στην "Ακρόπολη" του Γαβριηλίδη, το 1893 ...
και
Από τον δικτυακό τόπο της Ιεράς Μητρόπολης Πατρών
το κείμενο του κ. Παναγιώτη Α. Ανδριόπουλου με τίτλο:
"Το Μέλος της Μεγάλης Εβδομάδος κατά τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη"
βλ. σχετ. και : http://www.i-m-patron.gr/keimena/papadiam_pasxa.html
και
Από τον δικτυακό τόπο της Ιεράς Μητρόπολης Πατρών
το κείμενο του κ. Παναγιώτη Α. Ανδριόπουλου με τίτλο:
"Το Μέλος της Μεγάλης Εβδομάδος κατά τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη"
βλ. σχετ. και : http://www.i-m-patron.gr/keimena/papadiam_pasxa.html
Last edited:
PetrosEfesios
Μέλος
Από την συλλογή ποιημάτων "Ως εν Παρόδω" του Κωνσταντίνου Ι. Δάλκου (Αθήνα, 2004), ξεχώρισα τα ακόλουθα ποιήματα :
"Μνήμη Δικαίου"
"Πεποικιλμένη"
"Ψαλμός ΛΖ ΄ "
"Αμφιθυμίες"
το " Ψαλμός ΛΖ' "
για καιρό ήταν καρφιτσωμένο στον χώρο που εργάζομαι...
"Μνήμη Δικαίου"
"Πεποικιλμένη"
"Ψαλμός ΛΖ ΄ "
"Αμφιθυμίες"
το " Ψαλμός ΛΖ' "
για καιρό ήταν καρφιτσωμένο στον χώρο που εργάζομαι...
Last edited:
Δεν μπορείς όμως να αρνηθείς ότι θέτει ζητήματα τυπικού και λειτουργικής για τα οποία υπάρχει και ενότητα στο forum. Δεν είναι θέμα χαμηλής αντίληψης, απλά εμπάθειας. Ξεπέρασέ το
chanendes
Ιωάννης Π. Αχιλλιάς
Απορία (καλοπροαίρετη): μα πώς γίνεται τώρα τελευταία να είναι όλοι εμπαθείς... και μάλιστα μόνο απέναντί σου???
να το κοιτάξεις... να μην το αφήσεις έτσι αυτό... βάλτου λίγο betadine.... μπορεί να εξελιχθεί άσχημα αν μείνει έτσι...
εξ' άλλου δεν έχω τίποτα να μοιράσω μαζί σου... ποιος ο λόγος να έχω εμπάθεια, όπως νομίζεις;;;
Last edited:
PetrosEfesios
Μέλος
Επιλέγω το ποίημα "Πάρε με, Θάλασσα", από την ποιητική συλλογή "Τα τροπάρια της Αγάπης" του καθηγητή
Γρ. Θ. Στάθη -έμπνευση της Μεγάλης Παρασκευής βράδυ, του 1966. Η συγκεκριμένη συλλογή, μαζί με "Τ' αντίφωνα της αγάπης" και την εκπληκτική σειρά ποιημάτων "Τα τραγούδια της Ροζαντέλφας", εκδόθηκαν τον Νοέμβριο του 2001 κάτω από τον τίτλο "Ερωτικός Λόγος" (Αθήνα, ΚΟΤΙΝΟΣ). Εκεί πληροφορούμαστε και την δεκαπεντασύλλαβη μετάφραση του τροπαρίου της Κασσιανής "Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις" (Μ. Τρίτη 2001) καθώς και άλλες μεταφράσεις τροπαρίων, παλιότερες.
Εκδεδομένα ποιήματά του (επίσης ήδη από το έτος 2001) βρίσκουμε στο βιβλίο - αφιέρωμα "Τιμή προς τον Διδάσκαλο": τις "Αγιορειτικές Εννεάδες" και τις "Μπαλάντες του φυλακισμένου".
Γρ. Θ. Στάθη -έμπνευση της Μεγάλης Παρασκευής βράδυ, του 1966. Η συγκεκριμένη συλλογή, μαζί με "Τ' αντίφωνα της αγάπης" και την εκπληκτική σειρά ποιημάτων "Τα τραγούδια της Ροζαντέλφας", εκδόθηκαν τον Νοέμβριο του 2001 κάτω από τον τίτλο "Ερωτικός Λόγος" (Αθήνα, ΚΟΤΙΝΟΣ). Εκεί πληροφορούμαστε και την δεκαπεντασύλλαβη μετάφραση του τροπαρίου της Κασσιανής "Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις" (Μ. Τρίτη 2001) καθώς και άλλες μεταφράσεις τροπαρίων, παλιότερες.
Εκδεδομένα ποιήματά του (επίσης ήδη από το έτος 2001) βρίσκουμε στο βιβλίο - αφιέρωμα "Τιμή προς τον Διδάσκαλο": τις "Αγιορειτικές Εννεάδες" και τις "Μπαλάντες του φυλακισμένου".
Last edited:
PetrosEfesios
Μέλος
Δεν είναι τρόπος να γένη άλλη
τόσον ωραία με τόσα κάλλη
κι όσοι θαρρούναι πως είναι κι άλλη
αναισθησίαν έχουν μεγάλη.
Αρχή και τέλος εσύ 'σαι, φως μου,
της ευμορφίας όλου του κόσμου
και κάθε κάλλος τα δευτερεία
έχει μπροστά σου τη αληθεία.
Οσα είν' χρεία να καλλωπίσουν
μίαν ωραίαν και να στολίσουν,
τα βλέπω, φως μου, στο πρόσωπόνσου
και εις το σώμα το εδικόν σου.
Κάθε σου μέλος μ' αναλογίαν
ισομετρίαν έχειν τελείαν.
Γλυκόν το βλέμμα, χρυσόν το στόμα,
μέτρια όλα κατά το σώμα.
Και όσα κάλλη είδα ως τώρα
εις την καρδιά μου δεν έχουν χώρα.
Μήτ' αξιώθη να με ελκύσει,
άλλο κανένα να με νικήσει
παρά, καρδιά μου, το εδικόν σου
νούρι και κάλλος και πρόσωπόν σου.
Αυτά πληγώνουν και θανατώνουν
κάθε μου μέλος και με σκοτώνουν.
Τι είναι ύπνος, τι είν' χουζούρι
δεν ξεύρω φως μου, χρυσό μου νούρι.
Λοιπόν στοχάσου, δες την πληγήν μου
κι έλεος κάμε εις την ζωήν μου.
Ομως κοιτάζω δεν έχει τρόπον
για τούτο στέκει στον ίδιον τόπον
και τη ζωήν μου την τυραννίζω
χωρίς αγάπην σου να γνωρίζω.
(Ποίημα Πέτρου Λαμπαδαρίου)
τόσον ωραία με τόσα κάλλη
κι όσοι θαρρούναι πως είναι κι άλλη
αναισθησίαν έχουν μεγάλη.
Αρχή και τέλος εσύ 'σαι, φως μου,
της ευμορφίας όλου του κόσμου
και κάθε κάλλος τα δευτερεία
έχει μπροστά σου τη αληθεία.
Οσα είν' χρεία να καλλωπίσουν
μίαν ωραίαν και να στολίσουν,
τα βλέπω, φως μου, στο πρόσωπόνσου
και εις το σώμα το εδικόν σου.
Κάθε σου μέλος μ' αναλογίαν
ισομετρίαν έχειν τελείαν.
Γλυκόν το βλέμμα, χρυσόν το στόμα,
μέτρια όλα κατά το σώμα.
Και όσα κάλλη είδα ως τώρα
εις την καρδιά μου δεν έχουν χώρα.
Μήτ' αξιώθη να με ελκύσει,
άλλο κανένα να με νικήσει
παρά, καρδιά μου, το εδικόν σου
νούρι και κάλλος και πρόσωπόν σου.
Αυτά πληγώνουν και θανατώνουν
κάθε μου μέλος και με σκοτώνουν.
Τι είναι ύπνος, τι είν' χουζούρι
δεν ξεύρω φως μου, χρυσό μου νούρι.
Λοιπόν στοχάσου, δες την πληγήν μου
κι έλεος κάμε εις την ζωήν μου.
Ομως κοιτάζω δεν έχει τρόπον
για τούτο στέκει στον ίδιον τόπον
και τη ζωήν μου την τυραννίζω
χωρίς αγάπην σου να γνωρίζω.
(Ποίημα Πέτρου Λαμπαδαρίου)
PetrosEfesios
Μέλος
Η ωραιότης δεν θεωρείται,
μήτε τελείως καταμετρείται
εις ένα μόνον πρόσωπον πλέον
χωρίς να είναι κι άλλο ωραίο.
Γιατί δεν είναι τρόπος να γένει,
μήτε ακούσθη, μήτε συμβαίνει
όλες οι χάρες να μαζευθούνε
κι εις ένα πρόσωπον να δοθούνε.
Το κάθε κάλλος έχει κοντά του
ξεχωριστά τα χαρίσματά του,
κι η φύσις όλα τα καλλωπίζει,
με προτερήματα τα στολίζει.
Κι όποιος νομίζει κι αποφασίζει
κι εις ένα μόνον τα διορίζει
όλου του κόσμου την ευμορφίαν
βέβαια έχει αναισθησίαν!
Αρχή και τέλος των αναισθήτων,
φαίνονται να 'ναι και ανοήτων
τα τόσα κάλλη να μη κοιτάζουν
και ένα μόνο να εκθειάζουν.
Οι άλλοι όμως χρέος δεν έχουν
με τον σκοπόν του μαζί να τρέχουν
γιατί με μάτια καθαρά βλέπουν
τόσα και τόσα κάλλη που τρέχουν.
Για τούτο όλα τα επαινούνε,
ένα και μόνον δεν εννοούνε,
τ' ότι δεν είν' μια η ωραιότης
οπόταν λείπει η ομοιότης.
(Ποίημα Ιακώβου Πρωτοψάλτου)
μήτε τελείως καταμετρείται
εις ένα μόνον πρόσωπον πλέον
χωρίς να είναι κι άλλο ωραίο.
Γιατί δεν είναι τρόπος να γένει,
μήτε ακούσθη, μήτε συμβαίνει
όλες οι χάρες να μαζευθούνε
κι εις ένα πρόσωπον να δοθούνε.
Το κάθε κάλλος έχει κοντά του
ξεχωριστά τα χαρίσματά του,
κι η φύσις όλα τα καλλωπίζει,
με προτερήματα τα στολίζει.
Κι όποιος νομίζει κι αποφασίζει
κι εις ένα μόνον τα διορίζει
όλου του κόσμου την ευμορφίαν
βέβαια έχει αναισθησίαν!
Αρχή και τέλος των αναισθήτων,
φαίνονται να 'ναι και ανοήτων
τα τόσα κάλλη να μη κοιτάζουν
και ένα μόνο να εκθειάζουν.
Οι άλλοι όμως χρέος δεν έχουν
με τον σκοπόν του μαζί να τρέχουν
γιατί με μάτια καθαρά βλέπουν
τόσα και τόσα κάλλη που τρέχουν.
Για τούτο όλα τα επαινούνε,
ένα και μόνον δεν εννοούνε,
τ' ότι δεν είν' μια η ωραιότης
οπόταν λείπει η ομοιότης.
(Ποίημα Ιακώβου Πρωτοψάλτου)
PetrosEfesios
Μέλος
...Φαίνεται πως ο ερωτικός ποιητικός λόγος, ήταν το είδος εκείνο με το οποίο ασχολήθηκαν περισσότερο οι ψάλτες όλων των εποχών, όπως μπορούμε σήμερα να διαπιστώνουμε από τις πρώτες σχετικές έρευνες.
Σχετικά με τα πιο πάνω ποιήματα... η έμμετρη "διαμάχη" του Ιακώβου και του Πέτρου (των Πελοποννησίων) για τα μάτια μιας Φαναριώτισσας. Σχολιάζει σχετικά ο Γιάννης Πλεμμένος σε δύο δημοσιεύσεις του στην εφημερίδα "Το Βήμα" (βλ. Εφημερίδα "Το Βήμα"/Γνώμες/Νέες Εποχές/28.5.2000, http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=114&artid=122689&dt=28/05/2000, και Εφημερίδα "Το Βήμα"/Γνώμες/Νέες Εποχές/18.7.1999, http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=114&artid=112814&dt=18/07/1999).
Περισσότερα για τους προαναφερθέντες μουσικούς-ποιητές, καθώς και για τον α) Παναγιώτη Χαλάτζογλου, β) Αγάπιο Παλιέρμο, γ) τα ποιήματα "Καλλονή ωραιοτήτων", "Ω σελήνη λαμπροτάτη", "Μετά ασπλαχνίας άκρας" του Παλαιών Πατρών Γερμανού, δ) τα εννέα -μεταξύ άλλων- ποιηματάκια του Πέτρου Βυζαντίου, τα οποία διηγούνται το κομμάτι εκείνο της ζωής του από τη συνάντησή του με την πρώτη του γυναίκα μέχρι ...τη "φυγή" του και το άδοξο τέλος του, ε) Χρύσανθο εκ Μαδύτων και στ) τον "κοσμοπολίτη" καλόγερο Νικηφόρο Ναυτουνιάρη, διαβάζουμε στο βιβλίο του Γιάννη Πλεμμένου "Το Μουσικό Πορτραίτο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού" (Ψηφίδα, 2003).
Σχετικά με τα πιο πάνω ποιήματα... η έμμετρη "διαμάχη" του Ιακώβου και του Πέτρου (των Πελοποννησίων) για τα μάτια μιας Φαναριώτισσας. Σχολιάζει σχετικά ο Γιάννης Πλεμμένος σε δύο δημοσιεύσεις του στην εφημερίδα "Το Βήμα" (βλ. Εφημερίδα "Το Βήμα"/Γνώμες/Νέες Εποχές/28.5.2000, http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=114&artid=122689&dt=28/05/2000, και Εφημερίδα "Το Βήμα"/Γνώμες/Νέες Εποχές/18.7.1999, http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=114&artid=112814&dt=18/07/1999).
Περισσότερα για τους προαναφερθέντες μουσικούς-ποιητές, καθώς και για τον α) Παναγιώτη Χαλάτζογλου, β) Αγάπιο Παλιέρμο, γ) τα ποιήματα "Καλλονή ωραιοτήτων", "Ω σελήνη λαμπροτάτη", "Μετά ασπλαχνίας άκρας" του Παλαιών Πατρών Γερμανού, δ) τα εννέα -μεταξύ άλλων- ποιηματάκια του Πέτρου Βυζαντίου, τα οποία διηγούνται το κομμάτι εκείνο της ζωής του από τη συνάντησή του με την πρώτη του γυναίκα μέχρι ...τη "φυγή" του και το άδοξο τέλος του, ε) Χρύσανθο εκ Μαδύτων και στ) τον "κοσμοπολίτη" καλόγερο Νικηφόρο Ναυτουνιάρη, διαβάζουμε στο βιβλίο του Γιάννη Πλεμμένου "Το Μουσικό Πορτραίτο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού" (Ψηφίδα, 2003).
Last edited:
PetrosEfesios
Μέλος
Θέλοντας να επιμείνω λίγο ακόμα στην θεματική μας, παραθέτω τους ακόλουθους στίχους:
"Ην δε σκοτία / αλλ' εκείνην πόθος κατέλαμπεν"
"Κυμματούνται μου τα σπλάχνα / ου χωρεί μου την χαρά η ψυχή"
Δύο συγκλονιστικές συνθέσεις -στιχουργήματα- του Ρωμανού του Μελωδού, εδώ μελοποιημένες με τον τρόπο του Λουδοβίκου των Ανωγείων και συνοδευόμενες με τις φωνές του Αργύρη Μπακιρτζή (Χειμερινοί Κολυμβητές) και της Όλια Λαζαρίδου.
Από τον δίσκο: "Ανοιξα Μανταρίνι και σε Θυμήθηκα" (Λύρα/Κίνησις, 4/2001)
Συναφώς, να σας υπενθυμίσω σχετικά και την θαυμάσια απόδοση των ύμνων που έχει συνθέσει ο Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός στα νέα ελληνικά, από τον π. Ανανία Κουστένη:
Ρωμανού Μελωδού Ύμνοι: Απόδοση στα νέα ελληνικά Αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης (Αρμός, 2003). Αγαπημένο μου έργο, στο οποίο προστρέχω συχνά-πυκνά.
**Το πρώτο στιχούργημα του Ρωμανού, στην σύνθεση "Ο Θρήνος της Ερμιόνης" του Λουδοβίκου, συνυπάρχει με το ακόλουθο πλέγμα (αρχαίων) στίχων:
Δάκροισι μυρωμένη
μεμνημένη σου
ού διαλείπω
μητρός τής γλυκερής
πλείον έγώ
σέ ποθώ..
"Ην δε σκοτία / αλλ' εκείνην πόθος κατέλαμπεν"
"Κυμματούνται μου τα σπλάχνα / ου χωρεί μου την χαρά η ψυχή"
Δύο συγκλονιστικές συνθέσεις -στιχουργήματα- του Ρωμανού του Μελωδού, εδώ μελοποιημένες με τον τρόπο του Λουδοβίκου των Ανωγείων και συνοδευόμενες με τις φωνές του Αργύρη Μπακιρτζή (Χειμερινοί Κολυμβητές) και της Όλια Λαζαρίδου.
Από τον δίσκο: "Ανοιξα Μανταρίνι και σε Θυμήθηκα" (Λύρα/Κίνησις, 4/2001)
Συναφώς, να σας υπενθυμίσω σχετικά και την θαυμάσια απόδοση των ύμνων που έχει συνθέσει ο Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός στα νέα ελληνικά, από τον π. Ανανία Κουστένη:
Ρωμανού Μελωδού Ύμνοι: Απόδοση στα νέα ελληνικά Αρχιμανδρίτης Ανανίας Κουστένης (Αρμός, 2003). Αγαπημένο μου έργο, στο οποίο προστρέχω συχνά-πυκνά.
**Το πρώτο στιχούργημα του Ρωμανού, στην σύνθεση "Ο Θρήνος της Ερμιόνης" του Λουδοβίκου, συνυπάρχει με το ακόλουθο πλέγμα (αρχαίων) στίχων:
Δάκροισι μυρωμένη
μεμνημένη σου
ού διαλείπω
μητρός τής γλυκερής
πλείον έγώ
σέ ποθώ..