Λείψανα της αρχαίας ελληνικής μουσικής

λείψανα ελληνικής μουσικής, τα λείψανα της αρχαίας ελληνικής μουσικής είναι λίγες φωνητικές και οργανικές μελωδίες, σε αποσπασματική κυρίως μορφή. Εκτός από τους δύο Δελφικούς Ύμνους (αρ. 3 και 4, κάτω), τον Επιτάφιο του Σεικίλου (αρ. 5) και τους Τρεις Ύμνους (αρ. 8, 9 και 10), όλα τα άλλα είναι μικρά αποσπάσματα. Έτσι, αντίθετα προς το σημαντικό σώμα θεωρητικών έργων που διασώθηκαν και των άλλων πηγών που παρέχουν πληροφορίες σχετικές με τη θεωρητική πλευρά της ελληνικής μουσικής, τα λείψανα της αρχαίας ελληνικής μουσικής αποτελούν ένα μικρό μόνο και περιορισμένο σύνολο μελωδιών, που δεν μπορούν να μας δώσουν παρά μια πολύ αμυδρή ιδέα της ελληνικής μουσικής στην πρακτική της εκδήλωση.
Κατά χρονολογική σειρά οι υπάρχουσες μελωδίες είναι οι ακόλουθες. Την πρώτη θέση θα είχε μια μελωδία που δημοσιεύτηκε από τον ιησουίτη Αθανάσιο Κίρχερ (Athanasius Kircher) στο βιβλίο του Musurgia Universalis (Ρώμη 1650, τόμ. Ι, 541-542, σε ελληνική και νεότερη σημειογραφία) με τον ισχυρισμό ότι είναι η αρχή του πρώτου Πυθιόνικου του Πινδάρου· η αυθεντικότητα της όμως έχει σοβαρά αμφισβητηθεί. Ο Κίρχερ ισχυρίστηκε ότι αντέγραψε τη μελωδία από ένα χειρόγραφο στη βιβλιοθήκη ενός μοναστηρίου κοντά στη Μεσίνα· το χειρόγραφο όμως αυτό δε βρέθηκε ποτέ και έτσι η μελωδία θεωρείται τώρα από πολλούς μελετητές ως πλαστογραφία. Δημοσιεύτηκε με καλή πίστη ως γνήσιο έργο από τον P. J. Burette (στη Dissertation sur la melopee de l' ancienne musique, fasc. 12, Νοέμβρ. 1720, 205-206), από τον Gevaert (1875, I, 142) και άλλους.
Στην πολύτιμη βιβλιογραφία του (1932-1957) για την αρχαία ελληνική μουσική, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lustrum (Gottingen, 1958/3, 5-57), ο καθηγητής R. P. Winnington-Ingram δίνει έναν ενδιαφέροντα κατάλογο με σύντομη περίληψη (σσ. 11-12) των κυριότερων μελετών, των σχετικών με τις συζητήσεις που δημιούργησε το πρόβλημα σε διάφορα περιοδικά, μεταξύ 1932 και 1940. Εκτός λοιπόν από αυτό, τα λείψανα της αρχαίας ελληνικής μουσικής είναι τα ακόλουθα:
1. Ένα απόσπασμα από το πρώτο στάσιμο (338 κε.) από τον Ορέστη του Ευριπίδη, που έχει συντεθεί γύρω στο 408 π.Χ.· είναι πολύ αποσπασματικό (33 νότες, σε έξι γραμμές, από τις οποίες καμιά δεν είναι πλήρης) . Βρέθηκε το 1892 σ' έναν πάπυρο Rainer (δημοσιευμένο στους Papyri Erzherzog Rainer· Βιέννη 1894, σχ. 4ο, σ. 126, αρ. 531 φωτοτυπία) και αντιγράφηκε πρώτα σε νεότερη γραφή από τον δρα Carl Wessely (Mitteilungen aus der Sammlung, Der Pap. Erzh. Rainer, τόμ. V, Βιέννη, 1892). Δημοσιεύτηκε, επίσης, από τον D. Β. Monro στο βιβλίο του The Modes of Ancient Greek Music (σ. 92, στη γραφή του Wessely, με μια επανόρθωση, που προτάθηκε από τον δρα Otto Crusius, ό.π. 130-131) και στη συλλογή του Carl v. Jan Mus. script. Gr. 1895, σσ. 430-431, και στο Συμπλήρωμά της, σσ. 6-7. Ο πάπυρος τοποθετείται από τον Wessely στον πρώτο αι. μ.Χ., ενώ άλλοι τον τοποθετούν πιο πριν ο Ε. G. Turner, στο Journal of Hellenic Studies 76 (1956), 95, τον τοποθετεί γύρω στο 200 π.Χ.
2. Ένα απόσπασμα, που βρέθηκε σε πάπυρο, ανάμεσα σε αριθμό παπύρων της σειράς Zenon, 1931, στο Μουσείο του Καΐρου (αρ. 59533), χρονολογούμενο γύρω στο 250 π.Χ.· είναι γνωστό ως το Απόσπασμα Καΐρου. Πρωτοδημοσιεύτηκε από τον J. F. Mountford στο Journal of Hellenic Studies 51 (1931), 91-100, με τίτλο Α New Fragment of Greek Music in Cairo· ο Mountford δίνει δύο μουσικές ερμηνείες (γραφές) του αποσπάσματος: (α) διατονική και χρωματική και (β) διατονική και εναρμόνια, σ. 99.
Βλ. το σχόλιο του Henri-Irenee Marrou στη Revue de Philologie, de Litterature et d' Histoire Anciennes 13 (1939), 308-320.
3 και 4. Δύο Ύμνοι στον Απόλλωνα, γνωστοί ως Δελφικοί Ύμνοι. Ήταν χαραγμένοι πάνω σε πέτρινες στήλες στο Θησαυρό των Αθηναίων στους Δελφούς και ανακαλύφθηκαν από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών το 1893. Είναι δύο παιάνες χρονολογούμενοι από τον 2ο αι. π.Χ. (ο Th. Reinach τους τοποθετεί, τον ένα γύρω στο 138 π.Χ. και τον άλλο γύρω στο 128 π.Χ.). Μεταγράφηκαν στη νεότερη σημειογραφία πρώτα από τον Theodore Reinach και δημοσιεύτηκαν με σχόλια του Henri Weil (στο κείμενο) και του Th. Reinach (στη μουσική) στο Bulletin de Correspondance Hellenique (ο πρώτος το 1893, XVII, 569-610, και ο δεύτερος το 1894, XVIII, 345 κε.). Οριστική έκδοση του Reinach στο Fouilles de Delphes III, 2 (1912). Πρβ. Carl v. Jan, ό.π., σσ. 435-449, και ιδιαίτερα στο Συμπλήρωμα (αρ. 2 και 3), σσ. 12-33. Οι ύμνοι αυτοί αντιπροσωπεύουν τα πιο εκτεταμένα δείγματα της αρχαίας ελληνικής μουσικής που ανακαλύφθηκαν ως σήμερα· ο συνθέτης του πρώτου είναι άγνωστος, ενώ ο δεύτερος ύμνος αποδίδεται στον Αθηναίο συνθέτη Λιμένιο. Οι στήλες εκτίθενται στο Δελφικό Μουσείο.
5. Επιτάφιο τον Σεικίλου, χρονολογούμενο από τον 2ο αι. π.Χ. ως τον 1ο μ.Χ.· ανακαλύφθηκε από το W. Μ. Ramsay το 1883, χαραγμένο σε επιτύμβια πέτρα, "μια μικρή στρογγυλή μαρμάρινη στήλη, που ανήκε στον κ. Purser και μεταφέρθηκε από το Αιδίνιο", καθώς έγραφε (Bulletin de Correspondance Hellenique VIII, 1883, 277). Το Αιδίνιο βρίσκεται κοντά στην αρχαία πόλη Τράλλεις της Μ. Ασίας, γι' αυτό και το Επιτάφιο είναι γνωστό και ως Επιγραφή των Τράλλεων ή του Αιδινίου (Tralleis ή Aidin Inscription).
Η μικρή επιτύμβια στήλη ήταν εκτεθειμένη ως το 1922 στη συλλογή του Young στον Μπουτζά, προάστιο της Σμύρνης, όπου ο Laumonier, μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, μπόρεσε να τη φωτογραφίσει για πρώτη φορά· τη δημοσίευσε στο Bulletin de Correspondance Hellenique XLVIII, 50. Χάθηκε μετά την πυρπόληση της Σμύρνης, 13 Σεπτ. 1923 (πρβ. Th. Reinach, La mus. gr. σσ. 191-192· Emile Martin, Trois documents de mus.gr., Παρίσι 1953, σ. 49, και φωτογραφία της στήλης, απέναντι στη σελ. 49).
Η Επιγραφή αποτελείται από δύο μέρη, από τα οποία το δεύτερο είναι το Επιτάφιο με μουσική· ο Ramsay, ωστόσο, "δεν κατάλαβε, καθώς γράφει, τη σημασία αυτών των μικρών γραμμάτων που βρίσκονταν πάνω από τις γραμμές του δεύτερου μέρους". Ο δρ Carl Wessely ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε πως αυτά τα "γράμματα" ήταν στην πραγματικότητα μουσικές νότες· μετέγραψε τη μουσική στη νεότερη σημειογραφία και δημοσίευσε και τις δύο, την Επιγραφή και τη μεταγραφή του, με σχόλια στο Antike Reste griechischer Musik (1891, σσ. 17-26· η μουσική στις σελίδες 21-24). Συζήτησε το θέμα της Επιγραφής με τον Ch.-Em. Ruelle στη Revue des Etudes Grecques (V, 1892, 265-280). Το Επιτάφιο δημοσιεύτηκε πολλές φορές· μπορούν να αναφερθούν οι ακόλουθες: (1) D. Β. Monro The Modes of Ancient Greek Music 89-90 (η μεταγραφή Wessely) με μια σημαντική διόρθωση στο τέλος της τελευταίας λέξης (απαιτεί la-fa δίεση) που πρότεινε ο J. Α. R. Munro (ό.π. σ. 145)· (2) C. v. Jan, Mus. script. Gr. σσ. 452-453, και Συμπλήρωμα, αρ. 4, Sicili epitaphium σ. 38 (στο Συμπλήρωμα το τέλος είναι διορθωμένο [οι τρεις νότες, la-fa δίεσ.-mi, αντί la-fa δίεσ.], όπως στου Monro, παραπάνω)· (3) Th. Reinach La mus. gr. 191-192.
To ποιητικό κείμενο είναι ένα μικρό εγκώμιο της καλοζωίας, ένα είδος σκολίου. Η μελωδία, αποτελούμενη από 37 νότες συνολικά και με έκταση μιας ογδόης, είναι αυτή καθαυτή πλήρης και έχει μια ξεχωριστή χάρη για μας. Όπως λέει ο Reinach, "είναι το πιο πλήρες και πιο ευανάγνωστο δείγμα της αρχαίας γραφής που έφτασε σε μας". Βλ. το κείμενο στο λ. Σείκιλος .
6. (α) ένα μικρό απόσπασμα (τέσσερις γραμμές) ενός παιάνα
για την αυτοκτονία του Αίαντα
(β) και (γ) δύο μικρά αποσπάσματα οργανικής μελωδίας (τρεις γραμμές το καθένα)·
(δ) ένα άλλο απόσπασμα παιάνα (δώδεκα γραμμές)·
(ε) μισή γραμμή ενός λυρικού τραγουδιού.
Όλα αυτά (α-ε) βρέθηκαν σ' έναν πάπυρο (Μουσείο Βερολίνου, αρ. 6870) και χρονολογούνται από τα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. (περ. 160). Πρώτη έκδοσή τους από τον W. Schubart το 1918 ("Ein griechischer Papyrus mit Noten", Sitzungsberichte der Koniglich Preussischer Akademie der Wissenschaften, XXXVI, σσ. 763-768).
7. Τέσσερις μικρές οργανικές μελωδίες άγνωστου συνθέτη, δημοσιευμένες στον Ανώνυμο (Bell. § 98, 99, 101, 104, σσ. 95, 96, 98). Δημοσιεύτηκαν με ελαφρές διαφορές και από τον Vincent (στις Notices 1847, 60-64). Επίσης, από τον R. Westphal στο Συμπλήρωμα του πρώτου τόμου της έκδοσής του Metrik der Griechen (1867, 50-54) και στο Die Musik des griechischen Alterthums (1883, 337, 339-341), και από τον Gevaert (I, 141, 154).
Δύο πιο μικρά αποσπάσματα, που δημοσιεύτηκαν επίσης από τον Bellermann (§ 97, 100, σσ. 94, 96), και από τους Gevaert (σ. 146) και Westphal (σ. 338), μπορούν να θεωρηθούν αποσπάσματα οργανικών ασκήσεων.
8. Ύμνος στη Μούσα (Καλλιόπη).
9. Ύμνος στον Ήλιο.
10. Ύμνος στη Νέμεση.
Οι τρεις αυτοί ύμνοι (8-10) πρωτοδημοσιεύτηκαν με την ελληνική τους σημειογραφία από τον Vincenzo Galilei στη Φλωρεντία το 1581 (Dialogo, di Vincentio Galilei Nobile Fiorentino, Della musica antica e della moderna, Φλωρεντία 1581, 97). Η σύνθεσή τους τοποθετείται στον 2ο αι. μ.Χ. και πιθανώς κατά τη βασιλεία του αυτοκράτορα Αδριανού (117-138 μ.Χ.). Διάφορες υποθέσεις και εικασίες έχουν γίνει για την προσωπικότητα του συνθέτη τους. Στο Διάλογο του Galilei ο πρώτος ύμνος έχει στα ελληνικά τον τίτλο: Διονυσίου εις Μούσαν. Ίαμβος βακχείος· ο δεύτερος και ο τρίτος δεν έχουν όνομα συνθέτη. Ο Burette (ό.π. [1720], 183 κε.) συζητά λεπτομερειακά το όλο θέμα των ύμνων και του συνθέτη τους. Σ' ένα χειρόγραφο των τριών ύμνων, που ανακάλυψε [ο Burette] στο τέλος μιας έκδοσης ελληνικής ποίησης του ’ρατου (Οξφόρδη 1672), το όνομα του Διονύσιου





εμφανίζεται ως του συνθέτη και των τριών· τίτλος του πρώτου: Διονυσίου εις Μούσαν. Ίαμβος βακχείος· του δεύτερου: Ύμνος εις Απόλλωνα του αυτού· και του τρίτου: Ύμνος εις Νέμεσιν του αυτού. Πρβ. επίσης Fr. Bellermann, Die Hymnen des Dion. u. Mesomedes (1840, 11-14). Ο Ύμνος στη Νέμεση αποδιδόταν από τον Έλληνα συγγραφέα Ιωάννη Φιλαδελφέα, της εποχής του Ιουστινιανού, στον Έλληνα ποιητή Μεσόδμη· αυτό το όνομα θεωρήθηκε ως λαθεμένη διατύπωση του ονόματος Μεσομήδης (Πρβ. John Anthony Cramer, Anecdota graeca e codd. manuscriptis Bibliothecae Regiae Parisiensis, τόμ. Ι, Παρίσι 1839, 406). To πρόβλημα ποιος είναι ο συνθέτης των τριών αυτών ύμνων παραμένει ακόμα άλυτο· μερικοί μελετητές αποκλίνουν υπέρ του Μεσομήδη (ο C. v. Jan Mus. script. Gr. 460, ωστόσο, στο Συμπλήρωμα αποδίδει στον Μεσομήδη τους αρ. 9 και 10· ο Κ. Sachs The Rise of Music in the Ancient World 198, γράφει: "και οι τρεις είχαν πιθανώς συντεθεί τον 2ο αι. μ.Χ. από τον Μεσομήδη [ή ο Ύμνος στη Μούσα ίσως από τον Διονύσιο]")· ο Th. Reinach σε μια ειδική διάλεξή του (Conference sur la mus. gr. et l' Hymne a Apollon σ. 8) αποδίδει έμμεσα τους ύμνους στον Μεσομήδη "ο οποίος, καθώς λέει, είχε αρκετά μεγάλη φήμη, ενώ η ύπαρξη του Διονυσίου αμφισβητείται σήμερα" (βλ. το κείμενο στο λ. Μεσομήδης ). Στο βιβλίο του όμως La mus. gr, 196 και 199, οριστικά αποδίδει μόνο τους δύο τελευταίους, αρ. 9 και 10, στον Μεσομήδη. ’λλοι αποδίδουν τους δύο πρώτους, 8 και 9, στον Διονύσιο και τον τρίτο στον Μεσομήδη (Fr. Snedorf De Hymnis Veterum Graecorum, Λιψία 1786, 65-72· ο Snedorf δημοσιεύει μόνο το κείμενο χωρίς τη μουσική· βλ. και Monro, 87).
Η άποψη που γενικά επικρατεί σήμερα είναι ότι ο Ύμνος στη Νέμεση είναι του Μεσομήδη και, ίσως, ο Ύμνος στον Ήλιο. Όσο για τον Ύμνο στη Μούσα, ο οποίος μπορεί να είναι δύο χωριστά κομμάτια (υπόθεση του Wilamowitz, Timotheus Perser 97· πρβ. και Th. Reinach, Deux preludes citharodiques), πιστεύεται πως ο συνθέτης του είναι άγνωστος (ή κάποιος Διονύσιος, ή ακόμα ο Διονύσιος ο νεότερος, ο Αλικαρνασσεύς, ο επονομαζόμενος "ο μουσικός"· πρβ. Westphal, Die Musik des gr. Alterth. 327· Gev. I, 445 και λ. Διονύσιος





αρ. 4).
Τελευταία έχει προταθεί μια νέα υπόθεση από την Isobel Henderson (The New Oxford History of Music I, 1957, 372-373): οι Ύμνοι που αποδίδονται στον Μεσομήδη μπορεί να θεωρηθούν ως βυζαντινές ανασυνθέσεις ("Η πιθανότητα, λοιπόν, φαίνεται να ευνοεί μια έντεχνη βυζαντινή ανασύνθεση").
Και οι τρεις Ύμνοι έχουν δημοσιευτεί αρκετές φορές: από τον Burette (ό.π. 1720, 169 κε.)· τον Fr. Bellermann (Die Hymnen des Dion. u. Mesom. 1840, 11-14)· τον R. Westphal (Metrik, Συμπλ. 1867, 50-54· Die Mus. des gr. Alterth. 1883, 327-336)· τον Gevaert (Hist. et theor. de la mus. de l' antiquite I, 1875, 445-449)· τον Carl. v. Jan (Mus. script. Gr. 1895, 460-473 και Συμπλήρωμα, 44-59)· τον Th. Reinach (La mus. gr. 1926, 194-201).
11. Ένα απόσπασμα χριστιανικού ύμνου με ελληνική σημειογραφία, χρονολογούμενο από τον 3ο αι. μ.Χ.· ανακαλύφθηκε από τον Α. S. Hunt το 1918 σ' έναν πάπυρο στην Oξύρυγχο της Αιγύπτου· δημοσιεύτηκε στον 15ο τόμο των παπύρων Oξυρύγχου (The Oxyrhynchus Papyri 1922) και μεταγράφηκε στη νεότερη σημειογραφία από τον Η. Stuart Jones. Αρκετές άλλες μεταγραφές και μελέτες έχουν δημοσιευτεί από διάφορους ειδικούς μελετητές: Th. Reinach, Revue Musicale 1922· Η. Abert, Zeitschrift fur Musikwissenschaft IV, 1922· R. Wagner, Philologus LXXIX, 1923, και Egon Wellesz στην Ιστορία της Βυζαντινής Μουσικής και Yμνογραφίας (History of Byzantine Music and Hymnography 1949, 125-129).
12. "Αποσπάσματα από ένα άγνωστο ελληνικό κείμενο τραγωδίας με μουσική γραφή"· πρβ. Symbolae Osloenses fasc. XXXI, Όσλο 1955, 1-87. Αυτός ο πάπυρος (Pap. Osl. Inv. αρ. 1413) ανήκε σε μια συλλογή ελληνικών παπύρων που αγοράστηκαν στο Βερολίνο το 1933 από τον καθηγητή Carl Schmidt. To δημοσίευμα περιέχει σημειώσεις: Ι, πάνω στο κείμενο (σσ. 1-29) από τους S. Eitrem και Lev Amundsen, και II, πάνω στη μουσική (σσ. 29-71) από τον R. P. Winnington-Ingram, ο οποίος δίνει επίσης μια μεταγραφή των αποσπασμάτων Α και Β σε νεότερη γραφή (σσ. 62-63). Η χρονολογία της σύνθεσης είναι αβέβαιη.
13. Μια Μονωδία με μουσικές νότες (Monody with Musical Notation· The Oxyrhynchus Papyri, μέρος XXV, Λονδίνο 1959, αρ. 2436, σσ. 113-122). To δημοσίευμα περιέχει σημειώσεις: Ι, πάνω στο κείμενο από τον Ε. G. Turner (σσ. 113-115), και II πάνω στη μουσική από τον R. P. Winnington-Ingram (σσ. 116-121). Η Μονωδία, τελείως αποσπασματική, δημοσιεύεται όπως μεταγράφηκε από τον R. P. W.-Ingram σε νεότερη σημειογραφία (σ. 122) και τοποθετείται από τον ίδιο "μετά τον 2ο αι. π.Χ., αλλά πριν από τον 2ο αι. μ.Χ.".
14. Ένας πάπυρος Οξυρύγχου (Oxyrhynchus Papyrus) του Πανεπιστημίου Michigan, αρ. 2958. Δημοσιεύτηκε από τους Ο. Μ. Pearl και R. Ρ. Winnington-Ingram με τον τίτλο "A Michigan Papyrus with Musical Notation" στο Journal of Egyptian Archaeology 51 (1965), 179-195. To άρθρο περιλαμβάνει φωτογραφία και μεταγραφή σε νεότερη σημειογραφία.
15. Ένα μικρό απόσπασμα από την Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη, που ανακαλύφθηκε τον Δεκέμβριο του 1972 από τη μουσικολόγο Denise Jourdan-Hemmerdinger σ' έναν πάπυρο του Πανεπιστημίου του Leyden (αρ. 510). Αναγγέλλοντας την ανακάλυψή της σε μια ανακοίνωση στην Academie des Inscriptions et Belles Lettres στο Παρίσι την 1η Ιουνίου 1973, ισχυρίστηκε πως αυτό το μουσικό απόσπασμα είναι, πιθανόν, αρχαιότερο του παπύρου Zenon, που χρονολογείται γύρω στο 250 π.Χ. (βλ. παραπάνω, 2) και, επομένως, είναι το αρχαιότερο δείγμα αρχαίας ελληνικής μουσικής που ανακαλύφθηκε ως σήμερα. Ο πάπυρος είναι πολύ κολοβωμένος και περιέχει "τα υπόλοιπα 16 γραμμών, κείμενο και μουσική, από τις οποίες, καθώς λέει, μόνο 8 γραμμές μπορούν να επανορθωθούν"· κατόρθωσε να διαβάσει τους στίχους 784-792 της Ιφιγένειας. Πολλά από τα μουσικά σημεία ανήκουν στη φωνητική σημειογραφία, ενώ 2 ή 3 στην οργανική.
Η ανακοίνωσή της δημοσιεύτηκε στο Comptes Rendus des Seances de l' annee 1973, avril-juin της Ακαδημίας (Παρίσι, Νοέμβρ. 1973, 292-299), μαζί με μια φωτογραφία του παπύρου (σ. 295) και μια προσωρινή μεταγραφή (σ. 294).

Βιβλιογραφία:
Εκτός από όσα μνημονεύονται παραπάνω μέσα στο λήμμα, μπορούν να αναφερθούν και τα ακόλουθα:
Η. Hunger und Ε. Pohlmann, "Neue griech. Musikfragmente", Wiener Studien LXXV, 1962.
Ε. Κ. Borthwick, "The Oxyrhynchus Mus. Monody"..., American Journal of Philology LXXXIV, 1963.
Ebert Pohlmann, Denmaler altgriechischen Musik, Νυρεμβέργη 1971.

http://www.musipedia.gr/

Persée : Un nouveau document musical A Bélis - 1984 -
Par recoupement des deux échelles (celle donnée par les syllabes TO, TE et TH et celle des harmoniques), une seule restitution mélodique est possible : ...
www.persee.fr/web/revues/.../bch_0007-4217_1984_num_108_1_1848

~~~~~~~~~

Persée
http://www.persee.fr
Un nouveau document musical
Annie Bélis
Bélis Annie, . Un nouveau document musical. In: Bulletin de correspondance hellénique. Volume 108, livraison 1,
1984. pp. 99-109.
Voir l'article en ligne
Le fragment d'épinétron 907 du Musée d'Eleusis représente une Amazone sonnant de la trompette et appelant ses
compagnes aux armes ; elle est entourée de lettres jusqu'à présent considérées comme dépourvues de sens :
TOTOTETO(T)H. Ces syllabes appartiennent en réalité à une notation musicale de type « solfégique » qui ne nous
était connue jusqu'ici que par des théoriciens postérieurs au IIe siècle ap. J.-C, qui la faisait cependant remonter à
Damon. Cette inscription constitue le plus ancien document musical grec parvenu jusqu'à nous : oeuvre du peintre de
Sappho, l'épinétron est daté des débuts du Ve siècle. Elle atteste l'ancienneté de la notation solfégique, la première
qu'aient connue les Grecs.

Si tratta di una breve melodia, che secondo Kircher sarebbe dovuta risalire al 900 a.C., e di un frammento da lui attribuito a Pindaro: purtroppo i manoscritti sono scomparsi e quindi non è possibile dimostrare l'autenticità del ritrovamento e l'attendibilità delle trascrizioni. Circa tale questione si possono consultare: A. Rome, "L'origine de la prétendue mélodie de Pindare", Études Classiques, I, 1932, pp. 3-11; id., "Pindare ou Kircher", Études Classiques, IV, 1932, pp. 337-350; Paul Friedländer, "Pindar oder Kircher", Hermes, vol. 70 (1935), pp. 463-471.

http://www.chierotti.net/2-caratteri-generali.

~~~~~~~~~~~~~~~

http://www.archive.org/stream/musiciscriptore00jangoog#page/n534/mode/1up

Pythian 1
ΙΕΡΩΝΙ ΑΙΤΝΑΙΩι ΑΡΜΑΤΙ

χρυσέα φόρμιγξ, Ἀπόλλωνος καὶ ἰοπλοκάμων
σύνδικον Μοισᾶν κτέανον: τᾶς ἀκούει μὲν βάσις, ἀγλαΐας ἀρχά,
πείθονται δ᾽ ἀοιδοὶ σάμασιν,
ἁγησιχόρων ὁπόταν προοιμίων ἀμβολὰς τεύχῃς ἐλελιζομένα.
5καὶ τὸν αἰχματὰν κεραυνὸν σβεννύεις

Golden lyre, rightful joint possession of Apollo and the violet-haired Muses, to which the dance-step listens, the beginning of splendid festivity; and singers obey your notes, whenever, with your quivering strings, you prepare to strike up chorus-leading preludes. [5] You quench even the warlike thunderbolt of everlasting fire.

Pindar. The Odes of Pindar including the Principal Fragments with an Introduction and an English Translation by Sir John Sandys, Litt.D., FBA. Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1937.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0161:book=P.:poem=1

http://imgbase-scd-ulp.u-strasbg.fr/displayimage.php?pos=-187162
http://imgbase-scd-ulp.u-strasbg.fr/displayimage.php?pos=-187163

http://num-scd-ulp.u-strasbg.fr:808...er=bytitle&basic_srchtype=ALL&_satisfyall=ALL

Kircher, Athanasius (1665) Mundus subterraneus [Tome 1]

Kircher, Athanasius (1664) Mundus subterraneus [Tome 2]

Kircher, Athanasius (1650) Musurgia universalis sive ars magna consoni et dissoni [Tome 1]

Kircher, Athanasius (1650) Musurgia universalis sive ars magna consoni et dissoni [Tome 2]

λείψανα ελληνικής μουσικής

''...μια μελωδία που δημοσιεύτηκε από τον ιησουίτη Αθανάσιο Κίρχερ (Athanasius Kircher) στο βιβλίο του Musurgia Universalis (Ρώμη 1650, τόμ. Ι, 541-542, σε ελληνική και νεότερη σημειογραφία) με τον ισχυρισμό ότι είναι η αρχή του πρώτου Πυθιόνικου του Πινδάρου· η αυθεντικότητα της όμως έχει σοβαρά αμφισβητηθεί. Ο Κίρχερ ισχυρίστηκε ότι αντέγραψε τη μελωδία από ένα χειρόγραφο στη βιβλιοθήκη ενός μοναστηρίου κοντά στη Μεσίνα· το χειρόγραφο όμως αυτό δε βρέθηκε ποτέ και έτσι η μελωδία θεωρείται τώρα από πολλούς μελετητές ως πλαστογραφία. Δημοσιεύτηκε με καλή πίστη ως γνήσιο έργο από τον P. J. Burette (στη Dissertation sur la melopee de l' ancienne musique, fasc. 12, Νοέμβρ. 1720, 205-206), από τον Gevaert (1875, I, 142) και άλλους.''

http://www.musipedia.gr/

''Ένα απόσπασμα από το πρώτο στάσιμο (338 κε.) από τον Ορέστη του Ευριπίδη, που έχει συντεθεί γύρω στο 408 π.Χ.· είναι πολύ αποσπασματικό (33 νότες, σε έξι γραμμές, από τις οποίες καμιά δεν είναι πλήρης) . Βρέθηκε το 1892 σ' έναν πάπυρο Rainer (δημοσιευμένο στους Papyri Erzherzog Rainer· Βιέννη 1894, σχ. 4ο, σ. 126, αρ. 531 φωτοτυπία) και αντιγράφηκε πρώτα σε νεότερη γραφή από τον δρα Carl Wessely (Mitteilungen aus der Sammlung, Der Pap. Erzh. Rainer, τόμ. V, Βιέννη, 1892). Δημοσιεύτηκε, επίσης, από τον D. Β. Monro στο βιβλίο του The Modes of Ancient Greek Music (σ. 92, στη γραφή του Wessely, με μια επανόρθωση, που προτάθηκε από τον δρα Otto Crusius, ό.π. 130-131) και στη συλλογή του Carl v. Jan Mus. script. Gr. 1895, σσ. 430-431, και στο Συμπλήρωμά της, σσ. 6-7. Ο πάπυρος τοποθετείται από τον Wessely στον πρώτο αι. μ.Χ., ενώ άλλοι τον τοποθετούν πιο πριν ο Ε. G. Turner, στο Journal of Hellenic Studies 76 (1956), 95, τον τοποθετεί γύρω στο 200 π.Χ.''

~~~~~~~~

Eur. Orest. 338

Χορός
ἰὼ Ζεῦ,
τίς ἔλεος, τίς ὅδ᾽ ἀγὼν
φόνιος ἔρχεται,
335θοάζων σε τὸν μέλεον, ᾧ δάκρυα
δάκρυσι συμβάλλει
πορεύων τις ἐς δόμον ἀλαστόρων
ματέρος αἷμα σᾶς, ὅ σ᾽ ἀναβακχεύει;
340ὁ μέγας ὄλβος οὐ μόνιμος ἐν βροτοῖς:
339κατολοφύρομαι κατολοφύρομαι.
341ἀνὰ δὲ λαῖφος ὥς
τις ἀκάτου θοᾶς τινάξας δαίμων
κατέκλυσεν δεινῶν πόνων ὡς πόντου
λάβροις ὀλεθρίοισιν ἐν κύμασιν.
345τίνα γὰρ ἔτι πάρος οἶκον ἕτερον ἢ τὸν ἀπὸ
θεογόνων γάμων,
τὸν ἀπὸ Ταντάλου, σέβεσθαί με χρή;

Chorus
O Zeus! What pity, what deadly struggle is here, [335] hurrying you on, the wretch on whom some avenging fiend is heaping tears upon tears, bringing to the house your mother's blood, which drives you raving mad? [340] Great prosperity is not secure among mortals. I lament, I lament! But some divine power, shaking it to and fro like the sail of a swift ship, plunges it deep in the waves of grievous affliction, violent and deadly as the waves of the sea. [345

Euripides. The Complete Greek Drama, edited by Whitney J. Oates and Eugene O'Neill, Jr. in two volumes. 2. Orestes, translated by E. P. Coleridge. New York. Random House. 1938.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0116:card=332


~~~~~~~~~~~

Katolophyromai is the headword in a musical fragment from the first stasimon of Orestes by Euripides (lines 338-344, Vienna Papyrus G 2315). It means "I cry, lament so much." In 1892, among a number of papyri from Hermopolis, Egypt, in the collection of Archduke Rainer Ferdinand of Austria, a fragment was discovered and published[1] by the musicologist Carl Wessely, containing a mutilated passage with musical notation and dated to the 3rd century BC[2]. Since then, it has been the subject of numerous studies.
“ I cry, I cry, your mother's blood that drives you mad, great happiness in mortals neverlasting, but like a sail of a swift ship, which a god shook up and plunged it with terrible troubles into the greedy and deadly waves of sea ”
“ katolophyromai, katolophyromai materos haima sas ho s’anbaccheuei ho megas olbos ou monimos en brotois ana de laiphos hos tis akatou thoas tinaxas daimon kateklysen deinon ponon hos pontou labrois olethrioisin en kymasin [3] ”
The rhythm of the song is Dochmius and the mode Lydian in chromatic genus. The arrangement of the fragmentary text differs from the traditional editions, in which the lines begin with materos haima (mother's blood) and katolophyromai appears after brotois (mortals). Unlike other fragments, however, the text and musical notations are quite well preserved.
Whether this fragment represents the original music Euripides composed in 408 BC is an open question, given also the absence of 5th century BC musical inscriptions. Nevertheless, there is some evidence in favour of the authenticity. Psellus and Plutarch credit Euripides and Agathon with the introduction of chromatic genus and the fragment accords with it but also with observations of Dionysius of Halicarnassus and Aristophanes about the complexity of Euripidean style, which appear in the source: alteration of textual rhythm, reduplication of syllables and chromatic or disjunct musical lines.
If the Hellenistic and Roman era musicians and musicologists imitated and reproduced the Classical works the same way librarians, grammarians, Atticists did for literature, this would be another argument or point of further discussion.
[edit]References

^ Mitteilungen aus der Sammlung der Papyrus Erzherzog Rainer vol. 5 part 3
^ Thomas J. Mathiesen (1999) places it ca. 125 years after the death of Euripides. Cambridge University Press (1928) in the Augustan age.
^ Greek text: κατολοφύρομαι κατολοφύρομαι ματέρος αἷμα σᾶς, ὅ σ’ ἀναβακχεύει, ὁ μέγας ὄλβος οὐ μόνιμος ἐν βροτοῖς,
ἀνὰ δὲ λαῖφος ὥς τις ἀκάτου θοᾶς τινάξας δαίμων κατέκλυσεν δεινῶν πόνων ὡς πόντου λάβροις ὀλεθρίοισιν ἐν κύμασιν
Apollo's lyre: Greek music and music theory in antiquity and the Middle Ages By Thomas J. Mathiesen Pages 116-124 (1999)
The Orestes of Euripides Excursus B ,the Musical Fragment, Pages 203-204 Cambridge University Press (1928)

http://en.wikipedia.org/wiki/Katolophyromai
http://www.hs-augsburg.de/~harsch/odeion/Msante05/Euripides/eur_ores.html

~~~~~~~~

'' Το Α΄ Στάσιμο από τον «Ορέστη» (το τελευταίο έργο του Ευριπίδη που διδάχτηκε στην Αθήνα πριν την αναχώρηση, το 408 π.Χ.) είναι μουσικό κείμενο το οποίο ευρίσκεται στη Βιέννη. Σώθηκε σε θραυσματική μορφή στην Μεγάλη Ερμούπολη της Αιγύπτου. Ήταν γραμμένο για τον χορό των Αργείων γυναικών οι οποίες ικετεύουν τις τρομερές Ευμενίδες («καθιετεύομαι καθικετεύομαι») και θρηνούν («κατολοφύρομαι κατολοφύρομαι») για την κακή μοίρη του Ορέστη. Η μουσική είναι τονισμένη από τον ιδιοφυή Ευριπίδη με θαυμαστούς χρωματισμούς, γεμάτη πάθος και ένταση, και δένεται αριστοτεχνικά με το συγκλονιστικό κείμενο.''

~~~~~~~~~

Psaroudakes, Stelios. "The Orestes Papyrus: some thoughts on the dubious musical signs." Musikarchäologische Quellengruppen = Music-Archaeological Sources: finds, oral transmission, written evidence. Papers from the 3rd Symposium of the International Study Group on Music Archeology at Monastery Michaelstein, 9-16 June 2002. Eds. Ellen Hickmann, and Ricardo Eichmann. Studien zur Musikarchäologie 4; Orient-Archäologie 14. Rahden: Leidorf, 2004. 471-492. Tagged XML BibTex Google Scholar

http://moisasociety.org/de-musicis/author/134

~~~~~~~

http://paideiamusical.blogspot.com/2008/09/histria-da-msica-ocidental-captulo-1_06.html

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

[Speichern/Senden] [Zur Merkliste]

ID-Nr. RZ00001532
Gattung Dichtung
Textart literarisch
Inv.-Nr. G 2315 Pap
Inv.-Nr. alt 8029
PERF / AN 531
Autor Euripides
Originaltitel Euripides, Orestes 338-44 (Pöhlmann/West)
Herkunftsort Hermupolis
Fundort Mumienkartonnage
Datierung 225-175 v. Chr.
Format / Maße 9,2 x 8,5 cm
Sprache Griechisch
Schrift Buchschrift
(Be)Schreibstoff Papyrus
Rückseite leer
Besonderheiten im Papyrusmuseum der ÖNB auf Dauer ausgestellt mit Video/Audio Display
Schlagwort Orestes
Musik
Noten
Tragödie
Schlagwort Euripides
Externer Link Photo
LDAB
Fotos Pöhlmann/West, Titelbild
West, M., ZPE 92, S. 1 Umschrift (mit Ergänzungen)
Turner, E./Parsons, P., Greek Manuscripts of the Ancient World, 2. Auflage London 1987, BICS Suppl. 46, No.35
GRBS 18 (1977), gegenüber S.81
Deutsches Jahrbuch der Musikwissenschaft 16 (1971), S. 123
Wiener Studien 75 (1962), gegenüber S.76
Wessely, K., PERF-Führer durch die Ausstellung, Wien 1894, S. 126, Nr. 531
MPER V S. 66
Publikation(en) Pöhlmann, E./West, M., Documents of Ancient Greek Music, Oxford 2001, S. 12ff., No. 3
Poehlmann, E., Denkmäler altgriechischer Musik. Sammlung, Übertragung u. Erläuterung aller Fragmente u. Fälschungen. [Mit Noten.], Nürnberg 1970 (Erlanger Beiträge zur Sprach- u. Kunstwissenschaft 31), Nr. 21, S. 78-82
Ruelle, C. E., Le Papyrus musical d’Euripide, REG 5 (1892), S. 265-80
MPER V S. 65-73, Wessely, C., Wien 1892
Wessely, C., Antike Reste griechischer Musik, Wien 1891. Programm des k.k. Real-Obergymnasiums auf der Landstrasse in Wien 22 (1891), S. 16-26
Literatur Gammacurta, T., Papyrologica scaenica, Hellenica 20 (2006), S. 131-142, No. 13
Prauscello, L., Singing Alexandria, Mnemosyne Suppl. 274, Leiden 2006, S. 123-159
West, M., Analecta Musica, ZPE 92 (1992), S. 1
Wessely, K., PERF-Führer durch die Ausstellung, Wien 1894, S. 126f., Nr. 531
Torr, C., The Music of the Orestes, CR 8 (1894), S. 397f.
Williams, C., Notes on a Fragment of the Music of Orestes, CR 8 (1894), S. 313-17
Crusius, O., Zu neuentdeckten antiken Musikresten, Philologus 52 (1893), S. 174-200
Bemerkungen bis dato publ. Literatur bei Pöhlmann/West; siehe auch LDAB
LDAB 1047
Mertens-Pack3 0411
Digitales Objekt G 2315

http://aleph18.onb.ac.at/F/IMML6KTP...nd_code=WRD&adjacent=N&request=music+&x=0&y=0

G 2315

G 2315 - 150 dpi

G 2315 - 600 dp

http://aleph18.onb.ac.at/F/IMML6KTP...nd_code=WRD&adjacent=N&request=music+&x=0&y=0

http://www.onb.ac.at/papyrusmuseum.htm

'' Ένα απόσπασμα, που βρέθηκε σε πάπυρο, ανάμεσα σε αριθμό παπύρων της σειράς Zenon, 1931, στο Μουσείο του Καΐρου (αρ. 59533), χρονολογούμενο γύρω στο 250 π.Χ.· είναι γνωστό ως το Απόσπασμα Καΐρου. Πρωτοδημοσιεύτηκε από τον J. F. Mountford στο Journal of Hellenic Studies 51 (1931), 91-100, με τίτλο Α New Fragment of Greek Music in Cairo· ο Mountford δίνει δύο μουσικές ερμηνείες (γραφές) του αποσπάσματος: (α) διατονική και χρωματική και (β) διατονική και εναρμόνια, σ. 99.
Βλ. το σχόλιο του Henri-Irenee Marrou στη Revue de Philologie, de Litterature et d' Histoire Anciennes 13 (1939), 308-320.''

~~~~~~

A New Fragment of Greek Music in Cairo
by JF Mountford - 1931
A NEW FRAGMENT OF GREEK MUSIC IN CAIRO. 93 in some way connected with Heracleotes the harper, who in two other papyri appeals to Zenon for the restitution ...
www.jstor.org/stable/627422

http://www.jstor.org/pss/627422

Photographic Archive of Papyri in the Cairo Museum


P.Cair.Zen. 4 59533

13 x 12

CG59533; JE51535; SR0251


Fragments of verse with musical notation

(?)

The earliest Greek document with musical notation. Perhaps part of an exercise or excerpt written by a pupil on an odd piece of papyrus. Below are some large letters and combinations of letters, probably drawn without any definite meaning.

http://ipap.csad.ox.ac.uk/4DLink4/4DACTION/IPAPwebquery?vPub=P.Cair.Zen.&vVol=4&vNum=59533

''Δύο Ύμνοι στον Απόλλωνα, γνωστοί ως Δελφικοί Ύμνοι. Ήταν χαραγμένοι πάνω σε πέτρινες στήλες στο Θησαυρό των Αθηναίων στους Δελφούς και ανακαλύφθηκαν από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών το 1893. Είναι δύο παιάνες χρονολογούμενοι από τον 2ο αι. π.Χ. (ο Th. Reinach τους τοποθετεί, τον ένα γύρω στο 138 π.Χ. και τον άλλο γύρω στο 128 π.Χ.). Μεταγράφηκαν στη νεότερη σημειογραφία πρώτα από τον Theodore Reinach και δημοσιεύτηκαν με σχόλια του Henri Weil (στο κείμενο) και του Th. Reinach (στη μουσική) στο Bulletin de Correspondance Hellenique (ο πρώτος το 1893, XVII, 569-610, και ο δεύτερος το 1894, XVIII, 345 κε.). Οριστική έκδοση του Reinach στο Fouilles de Delphes III, 2 (1912). Πρβ. Carl v. Jan, ό.π., σσ. 435-449, και ιδιαίτερα στο Συμπλήρωμα (αρ. 2 και 3), σσ. 12-33. Οι ύμνοι αυτοί αντιπροσωπεύουν τα πιο εκτεταμένα δείγματα της αρχαίας ελληνικής μουσικής που ανακαλύφθηκαν ως σήμερα· ο συνθέτης του πρώτου είναι άγνωστος, ενώ ο δεύτερος ύμνος αποδίδεται στον Αθηναίο συνθέτη Λιμένιο. Οι στήλες εκτίθενται στο Δελφικό Μουσείο.''

Musipedia

~~~~~~

Both Delphic Hymns were addressed to Apollo, and were found inscribed on stone fragments from the south outer wall of the Athenian treasury at Delphi in 1893 by a French archaeologist (Weil 1893; Reinach 1893). Reconstruction of the fragments was facilitated by the fact that the first hymn uses vocal notation, and the second employs instrumental notation (Pöhlmann and West 2001, 70). It was long believed that all that could be told of the composer of the First Hymn is that it was written by an Athenian, around 138 BCE, since the heading of the inscription giving the name of the composer is damaged and difficult to read. However, careful reading of this inscription shows that it cannot be the ethnic "Athenaîos" (from Athens), but rather names "Athénaios Athenaíou" (Athenios son of Athenios) as the composer (Bélis 1992, 48–49, 53–54; Pöhlmann and West 2001, 71). The Second Delphic hymn has been dated to precisely 128 BC; evidently it was first performed in the same year. The name of the composer has also survived, both in the heading of the hymn and in a separate inscription: Limenios, son of Thoinos, an Athenian (Pöhlmann and West 2001, 71). The occasion of the both hymns was the Pythian Festival, held only once every ten years, and according to the former assumption of dating the earlier hymn was probably written for the boys' choir at the Pythian Games in 138 BCE.

The Second Hymn is headed Paean and Prosodion to the God (Pöhlmann and West 2001, 75, 85). It consists of ten sections in all, the first nine in cretic metre constituting the paean, the tenth in aeolic rhythms (glyconics and choriambic dimeters) is the prosodion. Their tonalities are (Pöhlmann and West 2001, 85):
Lydian
Hypolydian
Hypolydian
Chromatic Lydian
Hypolydian
Hypolydian
Chromatic Lydian
Hypolydian
Lydian
Lydian


Οι Δελφικοί Ύμνοι αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα από τα ελάχιστα δείγματα αρχαίας Ελληνικής μουσικής. Πρόκειται για δύο ύμνους αφιερωμένους στον θεό Απόλλωνα που βρίσκονται χαραγμένοι σε μάρμαρο στο Θησαυροφυλάκιο των Δελφών. Πιθανή χρονολογία είναι το 138 ή 128 π.Χ.[1] και εκδόθηκαν σε βιβλίο το έτος 1893-94.
Ο Παιάνας των Δελφών του έτους 138 π.Χ. είναι εξαιρετικό δείγμα εφαρμογής του Τετράχορδου.

[Ελικώ]να βαθύδενδρον αι λά[χε]-
[τε Διός] έ[ρι]βρόμουου θύγατρες ευώλε[νοι.]



μόλε[τε], συνόμαιμον ίνα Φοιοίβον ωιδαεί-
σε μέλψητε χρυσοκόμαν, ός ανά δικορύν-
ια Παρνασσίδος ταάσδε πατέρας έδρανα μ[ε]-
τά κλυταιείς Δεελφίσιιν Κασταλγίδος



εουύδρου νάματ' επενίσεται, Δελφόν ανά
[πρ]ωώνα μααντειείον εφέπων πάγον.


Ακούστε με, κάτοικοι του παρθένου δάσους του Ελικώνα,
και σεις πολεμοχαρείς κόρες του Δία του αγέρωχου,


Ανοίξτε τις φτερούγες σας, και με λόγια μαγικά
πλανέψτε τον αδελφό σας, τον ξανθόμαλλο τον Φοίβο
που συνοδευόμενος από πανέμορφες παρθένες των Δελφών
ξεκινάει το ταξίδι του από τις δίδυμες κορφές του Παρνασσού
για να πάει στα κρυστάλλινα νερά της Κασταλίας


Αιωρούμενος πάνω από τους Δελφούς
και πάνω από το προφητικό βουνό.

↑ Egert Pöhlmann: "Denkmäler altgriechischer Musik" = Erlanger Beiträge zur Sprach- und Kunstwissenschaft Bd.31, Nürnberg 1970
↑ Παύλος Διομήδης, επιμ. (1894) (in Ελληνικά). Εικονογραφημένη Εστία. Αθήνα: Γεώργιος Δροσίνης, Τυπογραφείο της Εστίας. Ανακτήθηκε την 4 Απριλίου 2010.

Μελέτη και παρουσίαση των ύμων: Otto Crusius (1857-1918), επιμ. (1894) (in Γερμανικά και αρχαία Ελληνικά). Die delphischen Hymnen. Untersuchungen über Texte und Melodien. Göttingen: Dieterich. Ανακτήθηκε την 5 Μαρτίου 2010.

Anderson, Warren, and Thomas J. Mathiesen. [2001]. "Limenius," Grove Music Online, ed. L. Macy (Accessed 24 August 2005), (subscription access)
Bélis, Annie (ed.). 1992. Corpus des inscriptions de Delphes, vol. 3: "Les Hymnes à Apollon". Paris: De Boccard. ISBN 2-86958-051-7
Davison, Archibald T., and Willi Apel (eds.). 1949–1950. Harvard Anthology of Music. Two volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1949. ISBN 0-674-39300-7
Pöhlmann, Egert, and Martin L. West. 2001. Documents of Ancient Greek Music: The Extant Melodies and Fragments, edited and transcribed with commentary by Egert Pöhlmann and Martin L. West. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-815223-X
Reinach, Théodore. 1893. "La Musique des hymnes de Delphes". Bulletin de Correspondance Hellénique 17:584–610.
Weil, Henri. 1893. "Nouveaux fragments d'hymnes accompagnés de notes de musique". Bulletin de Correspondance Hellénique 17:569–83.
Weil, Henri. 1894. "Un Nouvel Hymn à Apollon". Bulletin de Correspondance Hellénique 18:345–62.

http://en.wikipedia.org/wiki/Delphic_Hymns

~~~~~~~~

La musique des hymnes de Delphes
Théodore Reinach
Bulletin de correspondance hellénique
Année 1893 Volume 17 Numéro 17 pp. 584-610

http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bch_0007-4217_1893_num_17_1_3766

Weil Henri, . Nouveaux fragments d'hymnes accompagnés de notes de musique (pl. XXI, XXI bis, XXII). In: Bulletin de
correspondance hellénique. Volume 17, 1893. pp. 569-583.

http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bch_0007-4217_1893_num_17_1_3765

Ύμνοι στον Απόλλωνα

Οι δύο ύμνοι, που βρέθηκαν χαραγμένοι σε δύο λίθους του θησαυρού των Αθηναίων, είναι τα παλαιότερα σωζόμενα δείγματα της αρχαίας ελληνικής μουσικής σημειογραφίας. Είναι από τα σημαντικότερα ευρήματα του ιερού των Δελφών όχι μόνο για την ιστορία της αρχαίας ελληνικής μουσικής, αλλά και για τη λατρεία του Απόλλωνα. Στους ύμνους αναφέρονται μύθοι και γεγονότα σχετικά με τον Απόλλωνα και γίνεται επίκληση στο θεό για βοήθεια και προστασία. Στη μία επιγραφή τα σύμβολα ήταν γράμματα του ιωνικού αλφαβήτου, που αντιπροσώπευαν νότες για το τραγούδι και στην άλλη τα σύμβολα ήταν στιγμές και γράμματα, που έδιναν νότες για μουσικά όργανα. Τα σύμβολα αυτά έχουν μεταγραφεί σε σύγχρονες νότες, επομένως, η μουσική μπορεί να ακουστεί, αλλά ο ρυθμός της παραμένει άγνωστος. Ο πρώτος ύμνος γράφηκε από Αθηναίο συνθέτη και εκτελέσθηκε στην επίσημη πομπή των Αθηναίων στους Δελφούς, την Πυθαΐδα, το 138 π.Χ., ενώ ο δεύτερος εκτελέσθηκε στην ίδια πομπή, δέκα χρόνια αργότερα, το 128 π.Χ.




Στοιχεία εκθέματος


Χρονολόγηση: Ρωμαϊκή περίοδος, 138 π.Χ.



Τόπος Εύρεσης: Δελφοί, Θησαυρός Αθηναίων



Διαστάσεις: μήκος: 1,985 μ., πλάτος: 0,59 μ., ύψος: 1,30 μ.



Υλικό: Μάρμαρο


Ενδεικτική Βιβλιογραφία


Belis A., Corpus des inscriptions de Delphes, Tome III, Les Hymnes a Apollon, Παρίσι, 1992


Δείτε επίσης


Θησαυρός των Αθηναίων

Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών

http://webcache.googleusercontent.c...ον+Απόλλωνα+Δελφικοί+Ύμνοι&cd=3&hl=en&ct=clnk

'' Επιτάφιο τον Σεικίλου, χρονολογούμενο από τον 2ο αι. π.Χ. ως τον 1ο μ.Χ.· ανακαλύφθηκε από το W. Μ. Ramsay το 1883, χαραγμένο σε επιτύμβια πέτρα, "μια μικρή στρογγυλή μαρμάρινη στήλη, που ανήκε στον κ. Purser και μεταφέρθηκε από το Αιδίνιο", καθώς έγραφε (Bulletin de Correspondance Hellenique VIII, 1883, 277). Το Αιδίνιο βρίσκεται κοντά στην αρχαία πόλη Τράλλεις της Μ. Ασίας, γι' αυτό και το Επιτάφιο είναι γνωστό και ως Επιγραφή των Τράλλεων ή του Αιδινίου (Tralleis ή Aidin Inscription).
Η μικρή επιτύμβια στήλη ήταν εκτεθειμένη ως το 1922 στη συλλογή του Young στον Μπουτζά, προάστιο της Σμύρνης, όπου ο Laumonier, μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, μπόρεσε να τη φωτογραφίσει για πρώτη φορά· τη δημοσίευσε στο Bulletin de Correspondance Hellenique XLVIII, 50. Χάθηκε μετά την πυρπόληση της Σμύρνης, 13 Σεπτ. 1923 (πρβ. Th. Reinach, La mus. gr. σσ. 191-192· Emile Martin, Trois documents de mus.gr., Παρίσι 1953, σ. 49, και φωτογραφία της στήλης, απέναντι στη σελ. 49).
Η Επιγραφή αποτελείται από δύο μέρη, από τα οποία το δεύτερο είναι το Επιτάφιο με μουσική· ο Ramsay, ωστόσο, "δεν κατάλαβε, καθώς γράφει, τη σημασία αυτών των μικρών γραμμάτων που βρίσκονταν πάνω από τις γραμμές του δεύτερου μέρους". Ο δρ Carl Wessely ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε πως αυτά τα "γράμματα" ήταν στην πραγματικότητα μουσικές νότες· μετέγραψε τη μουσική στη νεότερη σημειογραφία και δημοσίευσε και τις δύο, την Επιγραφή και τη μεταγραφή του, με σχόλια στο Antike Reste griechischer Musik (1891, σσ. 17-26· η μουσική στις σελίδες 21-24). Συζήτησε το θέμα της Επιγραφής με τον Ch.-Em. Ruelle στη Revue des Etudes Grecques (V, 1892, 265-280). Το Επιτάφιο δημοσιεύτηκε πολλές φορές· μπορούν να αναφερθούν οι ακόλουθες: (1) D. Β. Monro The Modes of Ancient Greek Music 89-90 (η μεταγραφή Wessely) με μια σημαντική διόρθωση στο τέλος της τελευταίας λέξης (απαιτεί la-fa δίεση) που πρότεινε ο J. Α. R. Munro (ό.π. σ. 145)· (2) C. v. Jan, Mus. script. Gr. σσ. 452-453, και Συμπλήρωμα, αρ. 4, Sicili epitaphium σ. 38 (στο Συμπλήρωμα το τέλος είναι διορθωμένο [οι τρεις νότες, la-fa δίεσ.-mi, αντί la-fa δίεσ.], όπως στου Monro, παραπάνω)· (3) Th. Reinach La mus. gr. 191-192.
To ποιητικό κείμενο είναι ένα μικρό εγκώμιο της καλοζωίας, ένα είδος σκολίου. Η μελωδία, αποτελούμενη από 37 νότες συνολικά και με έκταση μιας ογδόης, είναι αυτή καθαυτή πλήρης και έχει μια ξεχωριστή χάρη για μας. Όπως λέει ο Reinach, "είναι το πιο πλήρες και πιο ευανάγνωστο δείγμα της αρχαίας γραφής που έφτασε σε μας". Βλ. το κείμενο στο λ. Σείκιλος . ''

~~~~~~~~~~

Σείκιλος, λυρικός ποιητής και μουσικός των ρωμαϊκών χρόνων. Το όνομά του έγινε γνωστό χάρη σε μια επιτάφια επιγραφή πού βρέθηκε κοντά στις αρχαίες Τράλλεις της Μ. Ασίας· το επιτάφιο συζητείται λεπτομερειακά στο λήμμα λείψανα ελληνικής μουσικής (αρ. 5). Το ποιητικό κείμενο της επιγραφής αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο, χωρίς μουσική, είναι η αφιέρωση: "Εικών η λίθος ειμί, τίθησί με Σείκιλος ένθα μνήμης αθανάτου, σήμα πολυχρόνιον" (Εικόνα είμαι, αυτή η πέτρα· ο Σείκιλος με αφιερώνει σε αθάνατη μνήμη, ένα μνημείο για πολλά χρόνια). Το δεύτερο μέρος, το κύριο επιτάφιο, με μουσική, είναι ένα μικρό εγκώμιο της καλοζωίας:

Οσον ζής φαίνου,
Μηδέν όλως σύ λυπού
Προς ολίγον εστί το ζήν
Το τέλος ο χρόνος απαιτεί.

Όσο ζεις, φαίνου [να χαίρεσαι],
Μη λυπάσαι διόλου,
Η ζωή είναι σύντομη,
Ο χρόνος οδηγεί στο τέλος.

Το επιτάφιο τελειώνει με τις λέξεις Σείκιλος-Ευτέρ[πη] (ο Σείκιλος στην Ευτέρπη).

~~~~~~~~



ΕΙΚΩΝΗ ΛΙΘΟΣ
ΕΙΜΙ· ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ
ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ
ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ
ΣΗΜΑ ΠΟΛΥ ΧΡΟΝΙΟΝ

Ὅσον ζῇς φαίνου
μηδὲν ὅλως σὺ λυποῦ·
πρὸς ὀλίγον ἐστὶ τὸ ζῆν.
τὸ τέλος ὁ χρόνος ἀπαιτεῖ.

~~~~~~~~~~
http://paideiamusical.blogspot.com/2008/09/histria-da-msica-ocidental-captulo-1_06.html

~~~~~~~~~~

Το επιτάφιο άσμα του Σείκιλου βρέθηκε στο Αιδίνι της Μικράς Ασίας το 1883. Παρατίθεται πιο κάτω, πρώτα σε ακριβές αντίγραφο και μετά με σύγχρονη μουσική μεταγραφή, όπως εμφανίζεται στο Vox Graeca.

Allen [1968] 2000, 142.
© Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλίδη]

http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/history/thema_09/pop02.html.

Τόνοι και πνεύματα στα αρχαία ελληνικά κείμενα
Ελένη Αντωνοπούλου (2007)

''Στην αρχαία ελληνική γλώσσα οι κανόνες που αναφέρονται στη θέση του τόνου αφορούν κυρίως τα φωνήεντα, δηλαδή τα στοιχεία που μπορούν να «τραγουδηθούν», επειδή επιτρέπουν αλλαγές στο ύψος της φωνής. Τόνος της λέξης στην αρχαιότητα είναι επομένως το υψηλό ύψος, η κορύφωση που υπάρχει σε μία και μοναδική συλλαβή της λέξης. Όλες οι υπόλοιπες συλλαβές έχουν χαμηλό ύψος που σημαίνει απλά απουσία του υψηλού. Γι' αυτό τον λόγο το υψηλό ονομαζόταν κύριος τόνος (ύψος με την κύρια σημασία της λέξης), ενώ το χαμηλό ονομαζόταν συλλαβικός τόνος. Σε μια συλλαβή που είχε μακρό φωνήεν ή δίφθογγο το υψηλό ύψος μπορούσε να υπάρχει στο πρώτο ή το δεύτερο κομμάτι της (mora). Στην πρώτη περίπτωση το δεύτερο κομμάτι θα εμφάνιζε χαμηλό ύψος και έτσι στην ίδια συλλαβή θα υπήρχε συνδυασμός υψηλού και χαμηλού ύψους που είχε διάφορα ονόματα όπως «δίτονος προσωδία», «οξύβαρις», «περισπωμένη».

Το ύψος της φωνής άλλαζε σε κάθε λέξη της αρχαίας γλώσσας, όπως περίπου συμβαίνει με τη σημερινή νορβηγική. Οι τονικές αυτές διαφορές δεν σημειώνονταν στις αρχαίες επιγραφές, εκτός και αν περιείχαν μουσικά αποσπάσματα. Στις μουσικές επιγραφές όμως, όπως για παράδειγμα στην επιγραφή των Δελφών (τέλη 2ου αι. π.Χ.), εμφανίζεται η τάση να συμφωνεί η μουσική με τα μελωδικά σχήματα του λόγου. Το ίδιο ισχύει και για το επιτάφιο άσμα του Σείκιλου (τέλη 2ου αι. π.Χ.) που σώθηκε σε καλύτερη κατάσταση από οποιοδήποτε άλλο μουσικό απόσπασμα με ακέραιη τη σημειογραφία του. Μόνο σε τέτοια κείμενα σημειώνεται η συλλαβή στην οποία θα ανέβαινε η φωνή, ώστε να τραγουδηθεί σε υψηλότερη νότα από οποιαδήποτε άλλη συλλαβή της λέξης. Στις υπόλοιπες επιγραφές δεν υπάρχει δήλωση του τόνου: οι φυσικοί ομιλητές της γλώσσας ήξεραν τη φύση και τη θέση του (εφόσον ήταν μέρος της καθημερινής τους ομιλίας) και επομένως δεν χρειαζόταν να δηλωθεί στη γραφή.''

http://www.greek-language.gr/greekLang/studies/history/thema_09/index.html

Αίαντα,

ένα μικρό απόσπασμα (τέσσερις γραμμές) ενός παιάνα
για την αυτοκτονία του Αίαντα.

~~~~~~~~

Ancient Greek music -
Martin Litchfield West - 1994
Berlin papyrus 6870

books.google.com/books?isbn=0198149751...

~~~~~~~~~


M. L. WEST ANALECTA MUSICA aus: Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 92 (1992) 1–54

ON THE TEXT OF THE GREEK MUSICAL DOCUMENTS

''P. Berol. 6870 (Pöhlmann Nos. 30-33)Since Pöhlmann’s edition a small fragment (inv. 14097) has been attached at the top right of thepapyrus, giving seven additional letters or parts of letters from the text of the Paean and threeassociated musical notes. I should like to thank Dr Günter Poethke for sending me word of thisand for supplying a photograph, and Dr Priese, Direktor of the Ägyptisches Museum andPapyrussammlung, for permission to publish it (Pl. I). Stephanie West kindly examined thepapyrus in Berlin and answered a series of my queries about readings of the musical symbols.Here is a revised text.''

["The Berlin musical papyrus" = E. Pöhlmann, 1970. Denkmäler altgriechischer Musik. Nuremberg. No. 30. [On P. Berol. inv. 6870]

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

''Dramatic lament on Ajax's suicide, Anon. (late 2nd c. AD) Berlin papyrus 6870. There is an enharmonic interval in this piece. Translation: "There with suicidal hand and lying on your sword, (Oh Achilles, I found) Ajax son of Telamon, and because of Odysseus, the evil one, the hero has died from his wounds, he whom we long for (with many tears of women)."

¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬

www.uni-koeln.de/phil-fak/ifa/zpe/downloads/1992/092pdf/092001.pdf

http://webcache.googleusercontent.c....pdf+Berlin+papyrus+6870&cd=113&hl=hu&ct=clnk