Εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Θράσυλλος ο Φλιάσιος, (;)· συνθέτης άγνωστης εποχής. Αναφέρεται από τον Πλούταρχο (Περί μουσ. 1137F, 21), μαζί με τον Τυρταίο από τη Μαντινεία (βλ. Τυρταίος 2) και τον Ανδρέα τον Κορίνθιο , ως παράδειγμα συνθέτη που κρατούσε την αρχαία παράδοση και απέφευγε το χρωματικόν γένος, τις μετατροπίες , τη χρήση πολλών χορδών και άλλες καινοτομίες στη ρυθμοποιία , στη μελοποιία και στην ερμηνεία.

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Πλούταρχο (Περί μουσ. 1137F, 21), μαζί με τον Τυρταίο από τη Μαντινεία (βλ. Τυρταίος 2) και τον Ανδρέα τον Κορίνθιο , ως παράδειγμα συνθέτη που κρατούσε την αρχαία παράδοση και απέφευγε το χρωματικόν γένος, τις μετατροπίες , τη χρήση πολλών χορδών και άλλες καινοτομίες στη ρυθμοποιία , στη μελοποιία και στην ερμηνεία.'']

Περί μουσ. 1137F, 21

(195) Ὁ αὐτὸς δὲ λόγος καὶ περὶ Τυρταίου τε τοῦ Μαντινέως καὶ Ἀνδρέα τοῦ Κορινθίου καὶ Θρασύλλου τοῦ Φλιασίου καὶ ἑτέρων πολλῶν, οὓς πάντας ἴσμεν διὰ προαίρεσιν ἀπεσχημένους χρώματός τε καὶ μεταβολῆς καὶ πολυχορδίας καὶ ἄλλων πολλῶν ἐν μέσῳ ὄντων ῥυθμῶν τε καὶ ἁρμονιῶν καὶ λέξεων καὶ μελοποιίας καὶ ἑρμηνείας.

http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/musiquegr.htm
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
θρεττανελό, κατά τα λεξικά LSJ και Δημ., απομίμηση του ήχου της κιθάρας κιθάρα, έγχορδο όργανο, πιο τελειοποιημένο και πιο επεξεργασμένο από τη λύρα. Διέφερε από αυτήν ως προς το ηχείο, το μέγεθος και την ηχητικότητα. Ήταν το όργανο των επαγγελματιών. Στους προκλασικούς χρόνους η κιθάρα είχε από τρεις ως επτά χορδές· η επτάχορδη κιθάρα ήταν μια καινοτομία του Τέρπανδρου (7ος αι. π.Χ.). Στον 6ο αι. προστέθηκε 8η χορδή και στον 5ο αι. χρησιμοποιήθηκαν κιθάρες με 9, 10, 11 και 12 χορδές., όπως περίπου το τραλαρά σ' εμάς. Αριστοφ. Πλούτος 290: "και μην εγώ βουλήσομαι θρεττανελό τον Κύκλωπα".

Πρβ. τα λ. βλίτυρι , τήνελλα, τορέλλη .

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Αριστοφ. Πλούτος 290: "και μην εγώ βουλήσομαι θρεττανελό τον Κύκλωπα".'']

Aristophanes, Plutus
Aristoph. Pl. 290

Αριστοφ. Πλούτος 290

Καρίων
290καὶ μὴν ἐγὼ βουλήσομαι θρεττανελὸ τὸν Κύκλωπα
μιμούμενος καὶ τοῖν ποδοῖν ὡδὶ παρενσαλεύων
ὑμᾶς ἄγειν. ἀλλ᾽ εἶα τέκεα θαμίν᾽ ἐπαναβοῶντες
βληχώμενοί τε προβατίων
αἰγῶν τε κιναβρώντων μέλη
295ἕπεσθ᾽ ἀπεψωλημένοι: τράγοι δ᾽ ἀκρατιεῖσθε.

Cario
singing, with appropriate gestures
[290] And I too, threttanelo! I want to imitate the Cyclops and lead your troop by stamping like this. Do you, my dear little ones, cry, aye, cry again and bleat forth the plaintive song of the sheep and of the stinking goats; [295] follow me like lascivious goats with their tools out.

Aristophanes. Aristophanes Comoediae, ed. F.W. Hall and W.M. Geldart, vol. 2. F.W. Hall and W.M. Geldart. Oxford. Clarendon Press, Oxford. 1907.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Aristoph.+Pl.+290&fromdoc=Perseus:text:1999.01.0039
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
θρήνος, τραγούδι που εκφράζει δυνατό αίσθημα λύπης· επίσης, θρηνώδημα και θρηνωδία.
Ο θρήνος πρέπει να διακριθεί από το επικήδειον , επειδή τραγουδιόταν χωρίς περιορισμό στο χρόνο ή στην περίπτωση, ενώ το επικήδειο τραγουδιόταν στην κηδεία με το σώμα του νεκρού εκτεθειμένο. Πρόκλ. (Χρηστομ. 25): "Διαφέρει δε του επικήδειου ο θρήνος· ότι το μεν επικήδειον παρ' αυτό το κήδος, έτι του σώματος προκειμένου λέγεται· ο δε θρήνος ού περιγράφεται χρόνω" (Διαφέρει ο θρήνος του επικήδειου μέλους, γιατί το επικήδειο τραγουδιέται στην κηδεία με το σώμα του νεκρού εκτεθειμένο [πριν από την ταφή], ενώ ο θρήνος δεν περιορίζεται από το χρόνο).

http://www.musipedia.gr/

~~~

θρῆνος : dirge, Il. 24.721.

Georg Autenrieth. A Homeric Dictionary for Schools and Colleges. New York. Harper and Brothers. 1891.



Βλ. λ. επικήδειον .

~~~~~~~

Thrēnos

(Gk.: ‘lamentation’).

Ancient Greek lament for a dead person, analogous to the Roman Nenia (also, according to Maas, the leader of such a lament). The latinized plural form of the term (threni) is used in the title of the biblical book of Lamentations; it was so used by Stravinsky in his setting of texts from that book (Threni, 1958); it also occurs as the designation of a category of chant sung during Lent in the Mozarabic rite (see Mozarabic chant, §4(vii)).

The music of lamentation was intended to praise the deceased and provide a release for the intense emotions of the bereaved; its power in dissipating grief is well attested in ancient culture. Plutarch (Table-Talk, 657a) observes that thrēnoidia (threnody) and the epikedeios aulos move the emotions and cause tears to flow, thus little by little consuming and removing distress; Aristides Quintilianus (On Music, ii.4) notes that music was employed in certain ‘funeral rites to break off the extreme of passion by means of melody’. Details about the type of music, performers and number of accompanying instruments appear in sources as diverse as the Talmud, Lucian and the Twelve Tables.

In ancient Greece the term thrēnos seems to have covered all different types of lament, but it was used particularly for that which accompanied the laying-out (prothesis) of the corpse, usually on the day after death. This lament was performed by a leader (exarchos) who was interrupted by choral refrains; although friends and relatives participated in the lamentation, it is apparent that mourners (normally women) were also hired to provide music and other services. Plato (Laws, vii, 800e) refers to the performance of ‘Karian music’ over the corpse by hired mourners; Josephus (Jewish War, iii.9.5) reports that hired auletes played threnodies during an extended period of mourning after the battle of Jotopata; and Cicero (Laws, ii.23.59) observes that the Twelve Tables limited the expense of funerals to ‘three veils, a purple tunic and ten auletes’.

The aulos was the normal accompanying instrument and was specially favoured during the ekphora (carrying-out); the Karian women, famous as professional mourners, used the aulos during thrēnoi. The Sirens are depicted on gravestones and elsewhere, from the 4th century bce, as mourners, tearing their hair, beating their breasts or playing the aulos like human mourners. Laments were also composed as aulos solos (nomoi thrēnētikoi) from an early period. Lydian and Mixolydian harmoniai were favoured (Plato, Republic, iii, 398e–399a).


The distinctions to be drawn between the term thrēnos and other words for laments are not always clear. The epikēdeion was claimed even in antiquity to have been sung only at a burial (kēdos), but may be a simple synonym for thrēnos. The terms goos and (less commonly) ialemos may have referred to less sophisticated and less literary laments than the thrēnos. The term kommos referred (though perhaps not exclusively) to the literary laments of Attic tragedy. According to Aristotle (Poetics, 1452b24–25), the kommos was the common lamentation of the chorus and the characters on the stage. The Byzantine treatise On Tragedy (4; ed. Browning) considered it to be one of the five parts of choral song: parodos, stasimon, emmeleia, kommos and exodos. Examples of the kommos can be identified, and these clearly illustrate the highly dramatic effect created by the antiphonal exchange between the actor and the chorus. The kommos between the chorus and Xerxes in Aeschylus’s Persians (1038–76), for example, is elided with the exodos and builds up to a tremendous climax through a group of seven strophes and antistrophes and an epode. Beginning with the sixth strophe, specific references are made to the action taking place on stage and in the orchestra.

Besides laments for the dead, Greek tradition included special laments for gods and heroes (e.g. Adonis and Linus), perhaps still reflected in medieval staurotheotokia (laments of the Virgin Mary at the cross) and other Byzantine chants such as the epitaphios thrēnos (lament for Christ in Holy Week), and laments for the fall of cities. The Hymenaios and the thrēnos represent two extremes of music in daily life: one marks the beginning of adult life, the other the end. Because they were both so closely tied to particular individuals and events, it is hardly surprising that so few fragments of these two types survive.

Bibliography

H.W. Smyth: Greek Melic Poets (London, 1904/R), p.cxx

E. Diehl: ‘Kommoi’, Paulys Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, xi (Stuttgart, 1921), 1195–1207

J. Quasten: Musik und Gesang in den Kulten der heidnischen Antike und christlichen Frühzeit (Münster, 1930, 2/1973; Eng. trans., 1983), 195–211

C.M. Bowra: Greek Lyric Poetry from Alcman to Simonides (Oxford, 1936, 2/1961)

P. Maas: ‘Thrēnos’, Paulys Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, 2nd ser., vi (Stuttgart, 1937), 596–608

E. Reiner: Die rituelle Totenklage der Griechen (Stuttgart and Berlin, 1938)

A. Pickard-Cambridge: The Dramatic Festivals of Athens (Oxford, 1953, rev. 2/1968 by J. Gould and D.M. Lewis)

R. Browning: ‘A Byzantine Treatise on Tragedy’, Geras: Studies Presented to George Thomson on the Occasion of his 60th Birthday, ed. L. Varcl and R.F. Willetts (Prague, 1963), 67–81

M. Alexiou: The Ritual Lament in Greek Tradition (London, 1974)

Geoffrey Chew/Thomas J. Mathiesen

Grove
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Πρόκλ. (Χρηστομ. 25): "Διαφέρει δε του επικήδειου ο θρήνος· ότι το μεν επικήδειον παρ' αυτό το κήδος, έτι του σώματος προκειμένου λέγεται· ο δε θρήνος ού περιγράφεται χρόνω" (Διαφέρει ο θρήνος του επικήδειου μέλους, γιατί το επικήδειο τραγουδιέται στην κηδεία με το σώμα του νεκρού εκτεθειμένο [πριν από την ταφή], ενώ ο θρήνος δεν περιορίζεται από το χρόνο).'']

BIBLIOTHÈQUE DE PHOTIUS
239 PROCLUS,

Πρόκλ., Χρηστομ. 25

Ὁ δὲ σίλλος λοιδορίας καὶ διασυρμοὺς πεφεισμένως ἀνθρώπων ἔχει. Διαφέρει δὲ τοῦ ἐπικηδείου ὁ θρῆνος, ὅτι τὸ μὲν ἐπικήδειον παρ΄ αὐτὸ τὸ κῆδος, ἔτι τοῦ σώματος προκειμένου, λέγεται· ὁ δὲ θρῆνος οὐ περιγράφεται χρόνῳ.

http://webcache.googleusercontent.c...ε+του+επικήδειου+ο+θρήνος·&cd=3&hl=en&ct=clnk
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
θρηνωδία, ωδή, τραγούδι με θρηνητικό χαρακτήρα, μοιρολόι. Πλούτ. Συμποσιακά (III, 8, 2): "ώσπερ [γαρ] η θρηνωδία και ο επικήδειος αυλός" ([γιατί] όπως η θρηνωδία, έτσι και ο επικήδειος αυλός).

συν. θρηνώδημα

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Πλούτ. Συμποσιακά (III, 8, 2): "ώσπερ [γαρ] η θρηνωδία και ο επικήδειος αυλός" ([γιατί] όπως η θρηνωδία, έτσι και ο επικήδειος αυλός).'']

[3,0] ΣΥΜΠΟΣΙΑΚΩΝ - ΒΙΒΛΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ.

Πλούτ., Συμποσιακά III, 8, 2

ὥσπερ γὰρ ἡ θρηνῳδία καὶ
ὁ ἐπικήδειος αὐλὸς ἐν ἀρχῇ πάθος κινεῖ καὶ δάκρυον ἐκβάλλει,
προάγων δὲ τὴν ψυχὴν εἰς οἶκτον οὕτω κατὰ
μικρὸν ἐξαιρεῖ καὶ ἀναλίσκει τὸ λυπητικόν, ὁμοίως ἴδοις
ἂν καὶ τὸν οἶνον, ὅταν σφόδρα ταράξῃ καὶ παροξύνῃ τὸ
ἀκμαῖον καὶ θυμοειδές, αὖθις καταδύοντα καὶ καθιστάντα
τὴν διάνοιαν, ὡς πορρωτέρω μέθης προϊοῦσαν ἡσυχάζειν.’

http://pot-pourri.fltr.ucl.ac.be/files/AClassFTP/TEXTES/PLUTARQUE/propos_table_03.txt
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
θρηνωδός, τραγουδιστής θρήνων , μοιρολογητής, θρηνωδός. Επίσης και θρηνητήρ. Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν επαγγελματίες θρηνωδοί που πληρώνονταν για να τραγουδούν τα μοιρολόγια· στον Όμηρο αναφέρονται οι "θρήνων έξαρχοι " (βλ. Ιλ. Ω 720-722, και λ. αοιδός για το κείμενο).

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''στον Όμηρο αναφέρονται οι "θρήνων έξαρχοι "] βλ. Ιλ. Ω 720-722.

Homer, Iliad

Hom. Il. 24.720

Ιλ. Ω 720-722

οἳ δ᾽ ἐπεὶ εἰσάγαγον κλυτὰ δώματα, τὸν μὲν ἔπειτα
720τρητοῖς ἐν λεχέεσσι θέσαν, παρὰ δ᾽ εἷσαν ἀοιδοὺς
θρήνων ἐξάρχους, οἵ τε στονόεσσαν ἀοιδὴν
οἳ μὲν ἄρ᾽ ἐθρήνεον, ἐπὶ δὲ στενάχοντο γυναῖκες.

[720] laid him on a corded bedstead, and by his side set singers, leaders of the dirge, who led the song of lamentation—they chanted the dirge, and thereat the women made lament.

Homer. Homeri Opera in five volumes. Oxford, Oxford University Press. 1920.

http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0133:book=24:card=707
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
θυροκοπικόν, τραγούδι με συνοδεία αυλού και χορού, που το εκτελούσε κανείς μπροστά στην πόρτα της αγαπημένης του. Επίσης, αύλησις (σόλο αυλού). Άλλος όρος ήταν το κρουσίθυρον
, είδος σερενάτας και αυτό. Ο Αλεξανδρινός λεξικογράφος Τρύφων (Αθήν. ΙΔ', 618C, 9) περιλαμβάνει και τα δύο, το θυροκοπικό και το κρουσίθυρο, στον κατάλογο των αυλήσεων (βλ. λ. αύλησις ).
Το ρήμα θυροκοπώ σήμαινε χτυπώ την πόρτα· στον Φρύνιχο (Επιτομή, έκδ. I. de Borries, σ. 74) ερμηνεύεται αλλιώς: "θυροκοπείν· επικωμάζειν" ([χτυπώ την πόρτα και] εισορμώ εύθυμος [ή μεθυσμένος] ή με άλλους εύθυμους [κωμαστές]). Βλ. λ. κώμος.
Το κρουσίθυρον προέρχεται από τα κρούω + θύρα: χτυπώ την πόρτα.

συν. κρουσίθυρον

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Αλεξανδρινός λεξικογράφος Τρύφων (Αθήν. ΙΔ', 618C, 9) περιλαμβάνει και τα δύο, το θυροκοπικό και το κρουσίθυρο, στον κατάλογο των αυλήσεων (βλ. λ. αύλησις ).'']

Athénée de Naucratis, les Deipnosophistes, livre XIV

Αθήν. ΙΔ', 618C, 9

‘ ’αὐλήσεων δ΄ εἰσὶν ὀνομασίαι, ὥς φησι Τρύφων ἐν δευτέρῳ Ὀνομασιῶν, αἵδε· κῶμος, βουκολισμός, γίγγρας, τετράκωμος, ἐπίφαλλος, χορεῖος, καλλίνικος, πολεμικόν, ἡδύκωμος, σικιννοτύρβη, θυροκοπικόν (τὸ δ΄ αὐτὸ καὶ κρουσίθυρον), κνισμός, μόθων. ταῦτα δὲ πάντα μετ΄ ὀρχήσεως ηὐλεῖτο.‘

http://hodoi.fltr.ucl.ac.be/concordances/athenee_deipnosophistes_14/texte.htm
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ιάλεμος, πένθιμο, παραπονετικό τραγούδι· μοιρολόι. Ο Μοίρις (Λεξ. σ. 190) λέει ότι στην αττική διάλεκτο σημαίνει: "το μοιρολόι και τον ψυχρό άνθρωπο". Ο Αριστοφάνης ο γραμματικός, ο επονομαζόμενος Βυζάντιος (257-180 π.Χ.) στο λεξικό του (Αττικαί Λέξεις, Αθήν. ΙΔ', 619Β, 10) λέει ότι "ο ιάλεμος τραγουδιόταν σε πένθη".
Το ρήμα ιαλεμίζω σήμαινε θρηνώ, μοιρολογώ.

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Μοίρις (Λεξ. σ. 190) λέει ότι στην αττική διάλεκτο σημαίνει: "το μοιρολόι και τον ψυχρό άνθρωπο".'']

Μοίρι
Λέξεις Αττικαί

Μοίρις, Λεξ. σ. 19

ἰάλεμος Ἀττικοί. σημαίνει δὲ τὸν θρῆνον καὶ τὸν ψυχρὸν ἄν-
θρωπον.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ιαμβική, είδος χορού

που αναφέρεται από τον Αθήναιο (ΙΔ', 629D, 27) ως ένας "από τους λιγότερο ζωηρούς, τους πιο ποικιλμένους και πιο απλούς χορούς".

http://www.musipedia.gr/
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''ιαμβική, είδος χορού που αναφέρεται από τον Αθήναιο (ΙΔ', 629D, 27) ως ένας "από τους λιγότερο ζωηρούς, τους πιο ποικιλμένους και πιο απλούς χορούς".'']

Athénée de Naucratis, les Deipnosophistes, livre XIV

Αθήναιο, ΙΔ', 629D, 27

τὰ δὲ στασιμώτερα καὶ πυκνότερα καὶ τὴν ὄρχησιν ἁπλουστέραν ἔχοντα καλεῖται δάκτυλοι, ἰαμβική, Μολοσσικὴ ἐμμέλεια, κόρδαξ, σίκιννις, Περσική, Φρύγιος νιβατισμός, Θρᾴκιος κολαβρισμός, τελεσιάς· Μακεδονικὴ δ΄ ἐστὶν αὕτη ὄρχησις, ᾗ χρησάμενοι οἱ περὶ Πτολεμαῖον Ἀλέξανδρον τὸν Φιλίππου ἀδελφὸν ἀνεῖλον, ὡς ἱστορεῖ Μαρσύας ἐν τρίτῳ Μακεδονικῶν.

http://hodoi.fltr.ucl.ac.be/concordances/athenee_deipnosophistes_14/texte.htm
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ιαμβικόν, (α) το τρίτο μέρος του πυθικού νόμου , κατά το οποίο γίνεται ο αγώνας (η πάλη) ανάμεσα στον Απόλλωνα και το δράκοντα. Στο μέρος αυτό ο αυλητής έπρεπε να μιμηθεί τα σαλπίσματα και το τρίξιμο των δοντιών του δράκοντα (τον λεγόμενο "οδοντισμό"). Ο Πολυδεύκης (IV, 84) γράφει γι' αυτό το μέρος: "εν δε τω ιαμβικώ μάχεται [ο Απόλλων], εμπερείληφε δε το ιαμβικόν και τα σαλπιστικά κρούσματα και τον οδοντισμόν".
(β) ιαμβικόν, ως επίθετο, σήμαινε εκείνο που αποτελούνταν από ίαμβους, π.χ. ιαμβικόν μέτρον.
ιαμβικόν γένος· το ρυθμικό γένος, όπου η άρση και η θέση ήταν σε σχέση 1 προς 2.

http://www.musipedia.gr/
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
[''Ο Πολυδεύκης (IV, 84) γράφει γι' αυτό το μέρος: "εν δε τω ιαμβικώ μάχεται [ο Απόλλων], εμπερείληφε δε το ιαμβικόν και τα σαλπιστικά κρούσματα και τον οδοντισμόν".'']

Πολυδεύκης, IV, 84

http://www.archive.org/stream/onomasticon01polluoft#page/n313/mode/1up
 

Attachments

  • onomasticon01polluoft_0314.jpg
    211.1 KB · Views: 0
Top