Φίλε Χρήστο, οπωσδήποτε θα πρέπει να παίρνεις τις Τυπικές πληροφορίες σου από τον Βιολάκη, γιατί εδώ που τα λέμε, είναι και το μόνο εγγεκριμένο επίσημο Τυπικό της Εκκλησίας. Βέβαια όπως είπα και στο προηγούμενο μηνυμά μου, έχει αρκετά λάθη, που θα αναφέρω στη συνέχεια, αλλά η γνωστή ρήση των Αρχαίων, λέει : Προκειμένου χειροτέρου κακού, μη χείρον βέλτιστον.
Έχω απευθυνθεί αρκετές φορές στο Πατριαρχείο για Τυπικά θέματα και οι απαντήσεις που πήρα, είναι ότι θα τεθούν υπ' όψιν της περί του Τυπικού Επιτροπής και θα μελετηθούν. Τώρα κατά πόσο έχουν ή όχι μελετηθεί, αυτό είναι άλλο θέμα. Απ' ότι όμως έχω μάθει, προσανατολίζονται να εκδώσουν νέο Τυπικό, πληρέστερο, το οποίον θα διορθώσει πολλά από τα προγενέστερα σφάλματα. Είδομεν !!!!!!
Άλλωστε είναι γνωστή η ταχύτητα των Πατριαρχικών ενεργειών, αλλά πάνω απ' όλα, θα πρέπει να βεβαιωθεί εάν οι φήμες περί νέας εκδόσεως Τυπικού ευσταθούν ή είναι Ράδιο - Αρβύλα.
Και τώρα ανεβάζω ολόκληρη την Επιστολή που είχα στείλει τελευταία στην Πόλη :
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
ΑΡΧΩΝ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ Πειραιάς 3 – 5 – 2000
ΘΗΡΑΣ 123 Τ. Κ. 18541
ΚΑΜΙΝΙΑ - ΠΕΙΡΑΙΑΣ
ΤΗΛ. (FAX) 42 - 09 – 724
Πρός
Την Α. Θ. Παναγιώτητα
Τον Οικουμενικόν Πατριάρχην
Κ. Κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΝ
Παναγιώτατε Δέσποτα,
Τη ευκαιρία των Αγίων ημερών του Πάσχα, εύχομαι υιϊκώς και ταπεινώς, όπως ο Αναστάς Θεός ημών, χαρίζη Υμίν Υγείαν, Χαράν, Εγκαρτέρησιν και Μακροζωϊαν, επ’ αγαθώ της Εκκλησίας Του.
Παρακαλούμεν όπως επιτραπή εις ημάς, η επισήμανσις τινών Τυπικών μάλλον αβλεψιών, αίτινες διέφυγον της Υμετέρας προσοχής, αλλά που έχουν τυπωθεί εις το εκδιδόμενον Τυπικόν, της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, υπό της εν Κατερίνη Εκδοτικής Εταιρίας ΤΕΡΤΙΟΣ, δημιουργών αμφιλεγομένους καταστάσεις, εις τους ανατρέχοντας πρός ενημέρωσιν, εις τας σελίδας του.
1)Η χρήσις του « Δι’ ευχών » :
Το Τυπικόν του Βιολάκη ( σελ. 41, παρ. 50 ), ορίζει σαφώς, ότι τούτον αντικαθίσταται διά του « Χριστός Ανέστη » ΜΟΝΟ κατά την Διακαινήσιμον Εβδομάδα και την Απόδοσιν της Εορτής του Πάσχα. Από του Εσπερινού της Κυριακής του Θωμά, επανέρχεται ως επισφράγισμα των Ιερών Ακολουθιών.
Η αναγραφή του « Χριστός ανέστη », ως επισφράγισμα καθ’ όλην την περίοδον του Πεντηκοσταρίου, αποτελεί κατά την ταπεινήν γνώμην ημών, σφάλμα, το οποίον προτρέπει τους ακολουθούντας τας οδηγίας του προαναφερομένου Τυπικού, εις έτερα σφάλματα.
2)Η Ακολουθία της Αποδόσεως του Πάσχα :
Είναι γνωστόν, ότι εις τας Αποδόσεις των Εορτών, επαναλαμβάνονται τα κατά την ημέρα της Εορτής, ψαλλέντα τροπάρια αυτής.
Η Εορτή του Πάσχα, έχει ίδια τροπάρια, εκτός του « Χριστός Ανέστη », τον Αναστάσιμον Κανόνα, τα λεγόμενα Στιχηρά του Πάσχα ( τα « Πάσχα ιερόν » ) και το Εξαποστειλάριον. Αυτά και μόνον αυτά, επαναλαμβάνονται καθημερινώς εις την Διακαινήσιμον, επειδή θεωρείται ότι η ημέρα του Πάσχα, είναι η ιδία δι’ ολόκληρον την εβδομάδα.
Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος που διεξάγονται αι Ακολουθίαι την εβδομάδα ταύτην ( ήτοι, άνευ Προοιμιακού, Εξαψάλμου, Ψαλτηρίου κ.λ.π. ).
Τα Αναστάσιμα όμως του Α΄. Ήχου, του Εσπερινού του Μ. Σαββάτου και του Όρθρου της Κυριακής ( « Τας εσπερινάς ημών ευχάς » και « Υμνούμεν σου Χριστέ » κ. λ. π. ), δέν αποτελούν τροπάρια της Εορτής του Πάσχα, ούτε εγράφησαν ειδικώς δι’ αυτήν την Εορτήν. Είναι απλώς Στιχηρά Αναστάσιμα της Οκτωήχου, τα οποία επαναλαμβάνονται καθ’ όλον τον Ενιαυτόν, όποτε έρχεται η σειρά του Α΄. Ήχου.
Γνωρίζομεν τον καθορισμόν, όπως τα Αναστάσιμα όλων των Ήχων ( πλήν του Βαρέος ), να εναλλάσσονται κατά την αριθμητικήν σειράν των Ήχων, κάθ’ εκάστην ημέραν της Διακαινησίμου, από την Κυριακήν του Πάσχα, μέχρι και του Σαββάτου, χωρίς αυτή η κατ’ Ήχον εναλλαγή των Στιχηρών, να μειώνει την λαμπρότητα του εορτασμού καθ’ όλην την Διακαινήσιμον, της οποίας κάθε ημέρα, είναι Πάσχα.
Ο Πασχαλινός χαρακτήρ κάθε ημέρας, εξαρτάται από την επανάληψιν του « Χριστός Ανέστη », του Αναστασίμου Κανόνος, των Στιχηρών του Πάσχα, του Εξαποστειλαρίου και της « ειδικής διεξαγωγής της Ακολουθίας », ως προανεφέρθη.
Πώς λοιπόν συμβαίνει, κατά την Απόδοσιν του Πάσχα, να ψάλλονται τα Αναστάσιμα Στιχηρά του Α΄. Ήχου, εν μέσω εβδομάδος του Πλαγίου του Α΄., χωρίς να είναι ειδικά της Εορτής ;
Νομίζομεν ότι ορθόν, είναι να ψάλλονται τα Στιχηρά Αναστάσιμα του Πλαγίου του Α΄., ο οποίος έχει σειρά, την εβδομάδα ταύτην ( εβδομάς του Τυφλού ). Τοιουτοτρόπως, θα αποφευχθεί η παρένθεσις των Αναστασίμων του Α΄. Ήχου, εις την εβδομάδα του Πλαγίου του Α΄., πράγμα που κατά την ταπεινήν ημών γνώμην, είναι ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΝ.
Άλλωστε, εάν ανατρέξωμεν εις την παλαιάν διατύπωσιν της Αποδόσεως του Πάσχα, όταν αύτη ήτο συνενωμένη, με την Ακολουθία του Τυφλού, εψάλλοντο τα ειδικά όπως προανεφέρθη τροπάρια του Πάσχα ( Κανών, Στιχηρά κ. λ.π. ) αλλά και τα Αναστάσιμα του Πλαγίου του Α΄. Ήχου.
Δηλαδή, πάντοτε κατά την γνώμην ημών :
Απόδοσις του Πάσχα : Τη Τρίτη Εσπέρας.
Εις το Κύριε εκέκραξα, 6 Αναστάσιμα του Πλ. Α΄. το Διά του Τιμίου σου Σταυρού Χριστέ, και τα έτερα 5, ως λέγονται το Σάββατον εσπέρας, Δόξα, το έβδομον Κύριε, ο τον Άδην σκυλεύσας, Και νύν Εν τη Ερυθρά θαλάσση, Είσοδος, κ.λ.π. Εις τα Απόστιχα, το Αναστάσιμον του Πλ. Α΄. Σε τον σαρκωθέντα Σωτήρα Χριστόν, και τα Στιχηρά του Πάσχα Πάσχα ιερόν, ως συνήθως. Δόξα, Και νύν, Αναστάσεως ημέρα, Χριστός Ανέστη γ΄. και Απόλυσις.
Τη Τετάρτη πρωία : Η συνήθης Ακολουθία του Πάσχα.
Εις τους Αίνους, 4 Στιχηρά Αναστάσιμα του Πλ. Α΄. τα Κύριε εσφραγισμένου του τάφου, Κύριε τους μοχλούς τους αιωνίους συντρίψας, Κύριε αι γυναίκες έδραμον, Κύριε ώσπερ εξήλθες, και ευθύς τα Πάσχα ιερόν κ.λ.π. , Δόξα, Και νύν Αναστάσεως ημέρα και το Χριστός Ανέστη γ΄.
Δηλαδή, διεξάγεται ολόκληρος η Ακολουθία κατά τον τύπον των Ακολουθιών της Διακαινησίμου, τον οποίον άλλωστε ορίζει και το Υμέτερον Τυπικόν της Μ. Εκκλησίας, αλλ’ αντί των Αναστασίμων Στιχηρών του Α΄. Ήχου, εις τον Εσπερινόν και τον Όρθρον, χρησιμοποιούνται τα Αναστάσιμα Στιχηρά του Πλαγίου του Α΄. Ήχου.
3)Την Πέμπτην της Αναλήψεως :
Τα Τυπικά ορίζουν Καταβασίας « Θείω καλυφθείς ».
Αυτό είναι λάθος, διά πολλούς και διαφόρους λόγους.
Όταν εις τας Δεσποτικάς Εορτάς ( Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνεια ) υπάρχουν διπλαί Καταβασίαι, ΠΑΝΤΟΤΕ πρό της Εορτής, ψάλλονται αι Πεζαί, την ημέραν της Εορτής αμφότεραι και από την επομένην, αι Ιαμβικαί.
Πώς συμβαίνει κατά την ημέραν της Αναλήψεως του Κυρίου, ημέραν κατά την οποίαν, υπάρχουν αποκλειστικαί και επώνυμοι Καταβασίαι, να ψάλλονται αι Ιαμβικαί της Εορτής της Πεντηκοστής, και μάλιστα δέκα ( 10 ) ημέρας, πρό Αυτής ;
Εάν έπρεπε να ψαλλούν Καταβασίαι της μελλούσης Εορτής, θα έπρεπε να ψαλλούν αι Πεζαί « Πόντω εκάλυψεν ». Απεναντίας, ψάλλονται αι Ιαμβικαί « Θείω καλυφθείς », αι οποίαι συνεχίζονται και μετά την Εορτήν.
Πάντοτε κατά την ημετέραν ταπεινότητα, το ορθόν είναι να ψαλλούν αι Καταβασίαι « Τω Σωτήρι Θεώ », που είναι της Εορτής της Αναλήψεως, καθώς επίσης και την Κυριακήν των Πατέρων. Εκτός εάν υπάρχουν λόγοι τους οποίους δέν γνωρίζομεν ( οπότε αιτώμεν την Υμετέραν επιείκειαν ), οι οποίοι επιβάλλουν τας Καταβασίας της Πεντηκοστής, οπότε νομίζομεν, ότι θα πρέπει να ψάλλονται αι Πεζαί.
Άλλωστε, εφ’ όσον δέν ψάλλονται την ημέραν της Εορτής εις την οποίαν ανήκουν ( διά τας Καταβασίας « τω Σωτήρι Θεώ » ο λόγος ), διατί να ονομάζονται « Καταβασίαι της Αναλήψε-ως » και όχι του Τυφλού, αφού μόνον αυτήν την ημέραν ψάλλονται ;
Παρόμοιον φαινόμενον, έχομεν και εις τας 6 Αυγούστου, Εορτήν της Μεταμορφώσεως. Το Τυπικόν, ορίζει Καταβασίας « Σταυρόν χαράξας ». Το ορθόν όμως είναι « Χοροί Ισραήλ ».
4) Επίσης εις τας 15 και 23 Αυγούστου, Εορτήν και Απόδοσιν της Κοιμήσεως, τα Αρχαία Τυπικά επέβαλλον διπλάς Καταβασίας ( τούτον άλλωστε διαπιστούται και από την Θ΄. Ωδήν των δύο Κανόνων που ψάλλονται, αντί της « Τιμιωτέρας » ).
5) Την Κυριακή του Θωμά, πάλι τα Αρχαία Τυπικά, επέβαλλον το Εξαποστειλάριον χωρίς το « Άγιος Κύριος ο Θεός ημών ». Διατί σήμερον επικρατούν άλλα ;
6) Το Αναστάσιμον Θεοτοκίον του Απολυτικίου του Ήχου, όταν καταλιμπάνεται λόγω ετεροήχου Απολυτικίου ως Δόξα εις τον Όρθρον των Κυριακών. Ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Δοσίθεος, ηγούμενος της Ιεράς Κοινοβιακής & Σταυροπηγιακής Μονής, της Παναγίας της Τατάρνης, εις το περισπούδαστον πόνημά του « Διάταξις της Αγρυπνίας », εις την σελ. 63, παρ. 99, γράφει : « Εάν αντί Θεοτοκίου του ήχου ( το Α΄. ), εψάλη εις το « Θεός Κύριος » έτερον ομόηχον τω Απολυτικίω του Αγίου, τότε εις τα Αναστάσιμα Καθίσματα της Α΄. στιχολογίας, ως Και νύν, λέγομεν το παραλειφθέν Θεοτοκίον, καταλιμπάνοντες το υπάρχον ( όρα και Τυπικόν της Διονυσίου του 1841, Δ/σκη ΙΙΙ, 566 ) ». Τούτο, το βλέπουμε εις τας Κυριακάς του Πεντηκοσταρίου ( Μυροφόρων, Σαμαρείτιδος, Πατέρων και Αγίων Πάντων ).
Ομοίως σημείωνε και ο μακαριστός Γ. Μπεκατώρος εις την « ΤΑΞΗΝ » του 1972.
Παναγιώτατε Δέσποτα
Συγχωρήσατε την ενόχλησιν ταύτην, ήτις σκοπόν έχει την Ευταξίαν και μόνον. Το υπό την γεραράν Υμετέραν καθοδήγησιν Οικουμενικόν Πατριαρχείον, κατείχεν ανέκαθεν τον Τίτλον της Παραδόσεως και της ρήσεως « πάντα κατά Τάξιν γενέσθω ». Πιστεύομεν λοιπόν ( εκτός ως προανεφέρθη συντρέχωσιν έτεροι λόγοι ), ότι θα πρέπει να εξακολουθήση να τον κατέχει εσσαεί.
Αιτούντες και πάλιν την συμπάθειαν Υμών, διά το παρόν τόλμημα, καθώς επίσης και την Υμετέραν ευλογίαν,
υποκλινώμεθα ασπαζόμενοι την Αγίαν Υμών Δεξιάν,
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ
ΑΡΧΩΝ ΠΡΩΤΟΨΑΛΤΗΣ
ΤΗΣ
ΑΓΙΩΤΑΤΗΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ