Τό Ψυχοσάββατον τῆς ᾿Απόκρεω

π. Μάξιμος

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Τό Ψυχοσάββατον τῆς ᾿Απόκρεω παρουσιάζει ἕνα πρόβλημα ἀκολουθητέας τυπικῆς διατάξεως ἀναφορικῶς μέ τά ἀπόστιχα τοῦ ἑσπερινοῦ, καθ᾿ ὅσον στό λειτουργικό βιβλίο Τριῴδιον ἀναγράφεται ἡ ἐξῆς διάταξη:
Τὰ Ἀπόστιχα.
Τὰ δ' Μαρτυρικὰ τὰ τοῦ Ἤχου καὶ τὰ β' Νεκρώσιμα, Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ.​
Ὅπως καταλαβαίνετε 6 τροπάρια σέ ἀπόστιχα δέν προβλέπεται. Ὁπότε ἐδῶ ἔχουμε παρανάγνωση τοῦ χειρογράφου τό ὁποῖον ἔλεγε «Τὸ δ' Μαρτυρικὸν τὸ τοῦ Ἤχου καὶ τὰ β' Νεκρώσιμα».
Στό ΤΜΕ ἀντιμετωπίζεται μέ μόνη τή διατύπωση «Τὰ δ' Μαρτυρικὰ τοῦ ἤχου», ἡ ὁποία ἑρμηνεύθηκε ὅτι ἐννοοῦνται τά 4 μαρτυρικά πού προβλέπονται γιά τό Σάββατο τό πρωί στούς αἴνους τοῦ τυχόντος ἤχου στό τέλος τοῦ Τριῳδίου.

Στά Δίπτυχα βλέπετε παραλλήλως σέ ὑποσημείωση καί τά ὀρθῶς προβλεπόμενα ἀπόστιχα.

Αὐτό τό θέμα ἤδη ἀπό τό 1ο τεῦχος τῆς ΣΥΜΒΟΛΗΣ ἀντιμετωπίσθηκε (σελ. 3 κ.ἑ.) ὑπό τοῦ ἐκδότου καθώς καί στό 4ο (σελ. 20 κ.ἑ.). Στό τεῦχος 7 δημοσιεύθηκε ἄρθρο δικό μου ἐπί τοῦ αὐτοῦ θέματος τό ὁποῖον δημοσιεύεται καί ἐδῶ σέ συνέχεια τῆς ὅλης μέχρι τότε προβληματικῆς..

Ἐπίσης ἐδῶ σᾶς προσφέρω ἐργασία μου πού προβλέπει ὅλην τήν ἀκολουθίαν, ὅλα τά τροπάρια δηλαδή, τοῦ ἑσπερινοῦ τοῦ Σαββάτου πρό τῶν ᾿Απόκρεω (Ψυχοσάββατον) γιά ὅλους τούς ἤχους πού ἤθελε συμπέσει τό Ψυχοσάββατον τῆς ᾿Απόκρεω σύμφωνα βέβαια μέ τήν ὀρθή ἀντιμετώπιση τοῦ θέματος τῶν ἀποστίχων, πού ὅμως καθορίζει καί τά ψαλτέα μαρτυρικά στά κεκραγάρια.


 
Last edited:
π. Μάξιμος said:

Ὁπότε ἐδῶ ἔχουμε παρανάγνωση τοῦ χειρογράφου τό ὁποῖον ἔλεγε «Τὸ δ' Μαρτυρικὸν τὸ τοῦ Ἤχου καὶ τὰ β' Νεκρώσιμα».
Click to expand...


Ἀκριβῶς. Βλ. Συμβολὴ τεῦχος 25.
 
π. Μάξιμος;28570 said:
Ὁπότε ἐδῶ ἔχουμε παρανάγνωση τοῦ χειρογράφου τό ὁποῖον ἔλεγε «Τὸ δ' Μαρτυρικὸν τὸ τοῦ Ἤχου καὶ τὰ β' Νεκρώσιμα».
Click to expand...

Πάτερ είστε καταπληκτικός.

Αν δεν απατώμαι (και το γράφω χωρίς να έχω μπροστά μου τα Δίπτυχα) στην υποσημείωση τους για το α΄ απόστιχο δεν έβαζαν το δ΄ μαρτυρικό αλλά το πρώτο, διότι τα στιχηρά ξεκινούσαν από το β΄ μαρτυρικό.

Αν το θυμούμαι ορθά λοιπόν, είναι αβλεψία ή υπάρχει λόγος;
 
Christos Kazilas said:
Αν δεν απατώμαι (και το γράφω χωρίς να έχω μπροστά μου τα Δίπτυχα) στην υποσημείωση τους για το α΄ απόστιχο δεν έβαζαν το δ΄ μαρτυρικό αλλά το πρώτο, διότι τα στιχηρά ξεκινούσαν από το β΄ μαρτυρικό.

Αν το θυμούμαι ορθά λοιπόν, είναι αβλεψία ή υπάρχει λόγος;
Click to expand...
Σ᾿ εὐχαριστῶ Χρῆστο καί δέν ἀπατᾶσαι.
Τά Δίπτυχα ἔχουν πολύ ὀρθῶς τήν πρόβλεψη.
Ἄν πρόσεξες τήν μελέτη μου περί τῶν ψαλτέων, στά ἀπόστιχα γράφω: «Τὸ δ΄ (μὴ ψαλέν, ὅ ἐστι τὸ α΄) Μαρτυρικὸν τοῦ ἤχου τῆς ἑβδομάδος».
Τά Δίπτυχα ἐπίσης στήν ὑποσημείωση ὀρθῶς σημειώνουν «τό ὑπολειφθέν».
Σύμφωνα μέ τή σειρά τῶν μαρτυρικῶν πού ἀλλάζει κάθε μέρα, τό Σάββατο προβλέπονται στά μέν κεκραγάρια τό β΄, γ΄ καί δ΄ καί στά ἀπόστιχα τό α΄.
Μήν παρασύρεσαι ἀπό τήν σειρά τους στό τέλος τοῦ Τριῳδίου. Ἐκεῖ δέν ὑπάρχουν ἀπόστιχα γιατί τίς Παρασκευές τῆς Σαρακοστῆς ἐπειδή ἔχουμε Προηγιασμένη. Τά τροπάρια στό τέλος τοῦ Τριῳδίου δέν πρέπει νά τά χρησιμοποιοῦμε ἐκτός Σαρακοστῆς. Ἐκτός Σαρακοστῆς χρησιμοποιοῦμε τήν Παρακλητική, ἡ ὁποία βέβαια τήν διάταξη τῶν τροπαρίων γιά Σάββατα μέ Ἀλληλούια τήν ἔχει μόνο στούς πλαγίους ἤχους. Ἄλλο ἄν γιά πρακτικούς, καί ὄχι μόνον, λόγους τά Δίπτυχα παραπέμπουν στό τέλος τοῦ Τριῳδίου γιά τά ἀπόστιχα (ὄχι τῆς ὑποσημειώσεως, ἀλλά αὐτά πού ἔχουν ἀπό τήν παρερμηνεία ἐπικρατήσει), ἐπειδή αὐτά οὐσιαστικά εἶναι τά στιχηρά μαρτυρικά τῶν αἴνων τοῦ ὄρθρου τοῦ Σαββάτου καί ἐκεῖ μόνον ὑπάρχουν 4 μαρτυρικά. Στήν Παρακλητική ὑπάρχουν μόνον 3 γιά τούς κυρίους ἐννοεῖται. Αὐτό εἶναι ἀκόμη ἕνα στοιχεῖο γιά τήν παρερμηνεία τῆς διατάξεως.
Δέν πιστεύω νά σέ μπέρδεψα. Πρέπει νά μελετήσεις καλά αὐτά πού παραπέμπω στό #1.

Συμπερασματικῶς δέ, οὐδεμία ἀβλεψία ὑπάρχει στά Δίπτυχα καί τόν λόγο τόν ἐξήγησα.


 
Last edited:
π. Μάξιμος said:
Click to expand...

Παρακαλώ πάτερ Μάξιμε, να γίνουν κάποιες διευκρινίσεις. ΄Οσον αφορά στα απόστιχα του Εσπερινού, βλέπω από την εργασία σας στον γ΄ήχο να θέλετε ως πρώτο ψαλτέο, το δ΄κατά σειράν (όπως τα έχει το Τριώδιο). Επίσης εις τον δ΄ήχο το απόστιχο "Επήλθεν, ο θάνατος ως άρπαξ...", γιατί αντικαθιστά το νεκρώσιμον "Εις την κατάπαυσίν σου Κύριε...". Εκτός αυτού δεν μπορώ να το βρώ. Το ίδιο συμβαίνει και εις τον πλάγ. του β΄ ήχο, στα δύο νεκρώσιμα,"Ετίμησας εικόνι σου..." και "΄Ινα μοι το αξίωμα...", γιατί αντικαθιστούν τα δύο αντίστοιχα "Αρχή μοι και υπόστασις..." και "Άλγος τω Αδάμ...". Υποθέτω για να μην έχουμε επανάληψη. Αλλά δεν μπορώ να τα βρω.Παρακαλώ διαφωτίστε με.
 
Σαργιώτης Δημήτριος said:
Παρακαλώ πάτερ Μάξιμε, να γίνουν κάποιες διευκρινίσεις. ΄Οσον αφορά στα απόστιχα του Εσπερινού, βλέπω από την εργασία σας στον γ΄ήχο να θέλετε ως πρώτο ψαλτέο, το δ΄κατά σειράν (όπως τα έχει το Τριώδιο).
Click to expand...
Σ᾿ ὅλους τούς ἤχους μπαίνει τό α΄ μαρτυρικό (πού τό βρίσκουμε στήν Παρακλητική σέ ὅλους τούς ἤχους τίς Κυριακές ἑσπέρας στά ἀπόστιχα), πού εἶναι τό δ΄ στή σειρά στό τέλος τοῦ Τριῳδίου μόνον γιά τόν γ΄ ἦχο (πρόβλημα τοῦ Τριῳδίου). Ἀλλ᾿ ὅμως δέν πρέπει νά βλέπουμε τό Τριῴδιο, ὅσο τήν Παρακλητική. Ἡ ἐξήγηση ἐδῶ, μήνυμα πού δέν διάβασες. Νά διαβάσεις ὅμως καί τήν ἄλλη ἐργασία μου, πού μνημονεύω [ἐδῶ].

Σαργιώτης Δημήτριος said:
Επίσης εις τον δ΄ήχο το απόστιχο "Επήλθεν, ο θάνατος ως άρπαξ...", γιατί αντικαθιστά το νεκρώσιμον "Εις την κατάπαυσίν σου Κύριε...". Εκτός αυτού δεν μπορώ να το βρώ.
Click to expand...
Αὐτό εἶναι μιά δική μου εὔλογη ἐπιλογή. Εἶναι ἀπό τό Μέγα Εὐχολόγιον, στή νεκρώσιμον εἰς ἱερεῖς, πού εἶναι μετά τό «Ποῦ ἐστιν, ἡ τοῦ κόσμου προσπάθεια;» καί μάλιστα προσόμοιον αὐτοῦ. Ὁ δ΄ ἦχος ὅμως ποτέ δέν συμπίπτει σέ Ψυχοσάββατο, ὅπως γράφω στήν ἀρχή τῆς ἐργασίας μου.


Σαργιώτης Δημήτριος said:
Το ίδιο συμβαίνει και εις τον πλάγ. του β΄ ήχο, στα δύο νεκρώσιμα,"Ετίμησας εικόνι σου..." και "΄Ινα μοι το αξίωμα...", γιατί αντικαθιστούν τα δύο αντίστοιχα "Αρχή μοι και υπόστασις..." και "Άλγος τω Αδάμ...". Υποθέτω για να μην έχουμε επανάληψη. Αλλά δεν μπορώ να τα βρω.Παρακαλώ διαφωτίστε με.
Click to expand...
Στό Πεντηκοστάριον, Τῼ ΣΑΒΒΑΤῼ ΤΗΣ Ζ' ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΗΤΟΙ Τῼ ΠΡΟ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ, πού εἶναι προσόμοια τοῦ «Ἀρχή μοι καὶ ὑπόστασις». Πάλι τό ἕνα βρίσκεται στή νεκρώσιμον εἰς ἱερεῖς. Φέτος πού τό Ψυχοσάββατον πρό τῆς Ἀπόκρεω συμπίπτει πλ. β΄, τό Ψυχοσάββατον πρό τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι σχεδόν «τυφλοσούρτης». Ἐξ αὐτοῦ καθιερώθηκε καί ὁ νεκρώσιμος κανών τοῦ πλ. β΄ στόν ἑσπερινό, σέ ὅ,τι ἦχο πέσει τό Ψυχοσάββατον. Διάβασε τήν ἐργασία μου.

 

Attachments

  • 148135.pdf
    284.4 KB · Views: 265
Last edited:


Στὰ ἀπόστιχα τοῦ ἑσπερινοῦ τοῦ ψυχοσαββάτου ψάλλεται «τὸ δ’ μαρτυρικόν» (χφ. Μ. Λαύρας Δ-45 τριῴδιο ια’ αἰ. φ. 206v· ὁμοίως χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 110r καὶ 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 90r, ψυχοσάββατο Πεντηκοστῆς), ποὺ βρίσκεται στὴν Παρακλητικὴ τῇ Τετάρτῃ ἑσπέρας, καὶ ὄχι «τὰ δ’ μαρτυρικὰ τοῦ ἤχου» (ΤΜΕ σ. 319). «Εἰς τὸν στίχον τὸ μαρτυρικὸν τοῦ στίχου καὶ νεκρώσιμα β’ τοῦ ἤχου» (χφ. Σινὰ 755 τριῴδιο περὶ τὸν ι’ αἰ. φ. 7v καὶ τυπικὸ Εὐεργέτιδος σ. 503).

 
MTheodorakis said:
Στὰ ἀπόστιχα τοῦ ἑσπερινοῦ τοῦ ψυχοσαββάτου ψάλλεται «τὸ δ’ μαρτυρικόν» (χφ. Μ. Λαύρας Δ-45 τριῴδιο ια’ αἰ. φ. 206v· ὁμοίως χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 110r καὶ 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 90r, ψυχοσάββατο Πεντηκοστῆς), ποὺ βρίσκεται στὴν Παρακλητικὴ τῇ Τετάρτῃ ἑσπέρας, καὶ ὄχι «τὰ δ’ μαρτυρικὰ τοῦ ἤχου» (ΤΜΕ σ. 319). «Εἰς τὸν στίχον τὸ μαρτυρικὸν τοῦ στίχου καὶ νεκρώσιμα β’ τοῦ ἤχου» (χφ. Σινὰ 755 τριῴδιο περὶ τὸν ι’ αἰ. φ. 7v καὶ τυπικὸ Εὐεργέτιδος σ. 503).
Click to expand...

«Τῷ Σαββάτῳ πρὸ τῆς Πεντηκοστῆς ψάλλονται εἰς τὸ «Κύριε ἐκέκραξα...» τὰ στιχηρὰ Μαρτυρικά, οὐχί κατὰ τὴν εἰθισμένην τάξιν αὐτῶν (ἤτοι τὸ β΄, τὸ γ΄ καὶ τὸ δ΄ καὶ εἶτα εἰς τὸν Στίχον τὸ α΄), ἀλλ᾿ ἐν μὲν τοῖς ἑσπερίοις τὸ α΄, τὸ β΄ καὶ τὸ γ΄, εἰς δὲ τὸν Στίχον τὸ δ΄, ἐπειδὴ εἰς τὰς προηγηθείσας καθημερινὰς τῆς μεθεόρτου ἑβδομάδος τῆς θ. Ἀναλήψεως οὐδὲν Μαρτυρικὸν ἐψάλη» Γ. Μπεκατώρου, ΤΑΞΙΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ, σ. 19, ὑποσ. 1..​
Ὁπότε ἰσχύουν αὐτά πού ἔχω ἀναλύσει παραπάνω κι ἐκεῖ πού παραπέμπω, αὐτά πού ἔχω στήν ἐργασία μου γιά τά ψαλτέα καί αὐτά πού κατ᾿ ἔτος τά Δίπτυχα ὁρίζουν (ὅπως καί φέτος· δές συνημμένο).
Μήν ἐπικαλεῖσαι, λοιπόν, τό Ψυχοσσάβατον πρό τῆς Πεντηκοστῆς.
«Τὸ δ΄ Μαρτυρικὸν τὸ τοῦ ἤχου» τοῦ Τριῳδίου σαφῶς εἶναι τὸ α΄τῆς σειρᾶς, πού τό βρίσκουμε στήν Παρακλητική σέ ὅλους τούς ἤχους τίς Κυριακές ἑσπέρας στά ἀπόστιχα, μὴ ψαλέν στά ἑσπέρια σύμφωνα μέ τήν τάξη τῆς Παρακλητικῆς.

Σημ.: Τό λάθος μου παραπάνω εἶναι ὅτι ἔγραψα «τό Ψυχοσάββατον πρό τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι «τυφλοσούρτης»» γι᾿ αὐτό τό Ψυχοσάββατο (πλ. β΄), ἀλλ᾿ ἐννοοῦσα στά νεκρώσιμα ἀπόστιχα κυρίως, στόν κανόνα τῆς παννυχίδος, στά καθίσματα τοῦ ὄρθρου καί στά ἀπόστιχα αὐτοῦ. Τό διορθώνω σέ «σχεδόν τυφλοσούρτης».

 

Attachments

  • diptyxa2011_104-109.pdf
    49.3 KB · Views: 127
Last edited:
π. Μάξιμος said:
Σ᾿ ὅλους τούς ἤχους μπαίνει τό α΄ μαρτυρικό (πού τό βρίσκουμε στήν Παρακλητική σέ ὅλους τούς ἤχους τίς Κυριακές ἑσπέρας στά ἀπόστιχα), πού εἶναι τό δ΄ στή σειρά στό τέλος τοῦ Τριῳδίου μόνον γιά τόν γ΄ ἦχο (πρόβλημα τοῦ Τριῳδίου). Ἀλλ᾿ ὅμως δέν πρέπει νά βλέπουμε τό Τριῴδιο, ὅσο τήν Παρακλητική. Ἡ ἐξήγηση ἐδῶ, μήνυμα πού δέν διάβασες. Νά διαβάσεις ὅμως καί τήν ἄλλη ἐργασία μου, πού μνημονεύω [ἐδῶ].


Αὐτό εἶναι μιά δική μου εὔλογη ἐπιλογή. Εἶναι ἀπό τό Μέγα Εὐχολόγιον, στή νεκρώσιμον εἰς ἱερεῖς, πού εἶναι μετά τό «Ποῦ ἐστιν, ἡ τοῦ κόσμου προσπάθεια;» καί μάλιστα προσόμοιον αὐτοῦ. Ὁ δ΄ ἦχος ὅμως ποτέ δέν συμπίπτει σέ Ψυχοσάββατο, ὅπως γράφω στήν ἀρχή τῆς ἐργασίας μου.



Στό Πεντηκοστάριον, Τῼ ΣΑΒΒΑΤῼ ΤΗΣ Ζ' ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΗΤΟΙ Τῼ ΠΡΟ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ, πού εἶναι προσόμοια τοῦ «Ἀρχή μοι καὶ ὑπόστασις». Πάλι τό ἕνα βρίσκεται στή νεκρώσιμον εἰς ἱερεῖς. Φέτος πού τό Ψυχοσάββατον πρό τῆς Ἀπόκρεω συμπίπτει πλ. β΄, τό Ψυχοσάββατον πρό τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι σχεδόν «τυφλοσούρτης». Ἐξ αὐτοῦ καθιερώθηκε καί ὁ νεκρώσιμος κανών τοῦ πλ. β΄ στόν ἑσπερινό, σέ ὅ,τι ἦχο πέσει τό Ψυχοσάββατον. Διάβασε τήν ἐργασία μου.
Click to expand...

Πάτερ σας ευχαριστώ,διότι ξεκαθάρισε το ομιχλώδες τοπίο στο μυαλό μου, περί του Ψυχοσάββατου , όχι μόνο του Τριωδίου αλλά και της Πεντηκοστής.
Τώρα παρακαλώ θα ήθελα την εγκυρότατη γνώμη σας επι ενός συναφούς θέματος. Ερωτήθην από έναν αδελφό μας, ο οποίος έχασε ένα συγγενικό του πρόσωπο, του οποίου το 40ήμερο μνημόσυνο τυγχάνει την Κυριακή της Απόκρεω. Στην περιοχή μας και δή στην ενορία μας τα μνημόσυνα τελούνται σχεδόν πάντα Κυριακή. Τι θα γίνει λοιπόν. Θα συμβούν και τα δύο, δηλ. και στο Ψυχοσάββατο και το 40ήμερο μνημόσυνο την Κυριακή;
 
Σαργιώτης Δημήτριος said:
Πάτερ σας ευχαριστώ,διότι ξεκαθάρισε το ομιχλώδες τοπίο στο μυαλό μου, περί του Ψυχοσάββατου , όχι μόνο του Τριωδίου αλλά και της Πεντηκοστής.
Τώρα παρακαλώ θα ήθελα την εγκυρότατη γνώμη σας επι ενός συναφούς θέματος. Ερωτήθην από έναν αδελφό μας, ο οποίος έχασε ένα συγγενικό του πρόσωπο, του οποίου το 40ήμερο μνημόσυνο τυγχάνει την Κυριακή της Απόκρεω. Στην περιοχή μας και δή στην ενορία μας τα μνημόσυνα τελούνται σχεδόν πάντα Κυριακή. Τι θα γίνει λοιπόν. Θα συμβούν και τα δύο, δηλ. και στο Ψυχοσάββατο και το 40ήμερο μνημόσυνο την Κυριακή;
Click to expand...
Κι ἐγώ εὐχαριστῶ.
Γιά τό θέμα, δέν εἶναι συναφές καί εἶναι ΠΜ. Ἄς κρίνουν οἱ συντονιστές.
Ἄλλο τό ἕνα καί ἄλλο τό ἄλλο. Ἄλλο ἡ μνήμη «πάντων τῶν ἀπ᾿ αἰῶνος κοιμηθέντων εὐσεβῶς, ἐπ᾿ ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου» καί ἄλλο τό 40ήμερο μνημόσυνο, τό ὁποῖο καί φυσικά θά γίνει τήν Κυριακή.


 
π. Μάξιμε,

Ευλογείτε! Εύχομαι να είστε καλά.

Έρριξα μια ματιά στο ΤΜΕ (σελίς 320, §8, εκδ. Σαλιβέρου), και αναφέρομαι στις εξείς λεπτομέρειες του Όρθρου του Ψυχοσαββάτου:
  • Υπάρχει και Άμωμος, ο οποίος ως φαίνεται καταλιμπάνεται για κάποιο λόγο. Δηλαδή, γιατί από τα Καθίσματα πάμε κατ' ευθείαν στα Νεκρώσιμα Ευλογητάρια;
  • Τα τροπάρια Οἱ τὸν ἀμνὸν και Οἱ τὴν ὁδὸν εις τα Νεκρώσιμα Ευλογητάρια είναι νεοφανή και εκτός τάξεως, και δεν υπάρχουν ούτε και στην Εξόδιο ακολουθία εις το ΤΜΕ. Καταλαβαίνω απολύτως την έννοια των κειμένων τους και, από σεβασμό στους κληρικούς μας, ίσως να έχουν επικρατήσει. Κανονικά, όμως, ΔΕΝ λέγονται. (Και ας λέει η Αποστολική Διακονία στο εγκόλπιό της τής νεκρωσίμου ακολουθίας που τα έχει βάλει, και εις το οποίο επίσης αναφέρει και τους Μακαρισμούς, οι οποίοι είναι και αυτοί εκτός Τυπικού.)
  • Αμέσως μετά τον Ν' Ψαλμό, το ΤΜΕ ορίζει «ο κανὼν τοῦ Τριῳδίου χῦμα».
  • Μεσώδια Καθίσματα από γ' Ωδής, και Κοντάκιον/Οίκος/Συναξάριον αφ' ς' Ωδής.
  • Ο κανόνας συνεχίζεται να αναγινώσκεται χύμα, και μετά την θ' Ωδή, «ψάλλεται ὁ Εἱρμὸς τῆς η' ᾨδῆς» και αμέσως στιχολογούμε Τὴν τιμιωτέραν.
Φυσικά, δεν λένε όλοι κανόνες, όπως γνωρίζουμε, αλλά το Ψυχοσάββατο δεν υπάρχουν Καταβασίες, οπότε μάλλον θα πρέπει να διαβάσουμε τα υπόλοιπα τροπάρια του κανόνος.

Αυτές τις παρατηρήσεις είχα να κάνω, έτσι για την ακρίβεια.

Απόστολος
 
apostolos said:
π. Μάξιμε,

Ευλογείτε! Εύχομαι να είστε καλά.
Click to expand...
Ὁ Κύριος νά σᾶς εὐλογεῖ. Εἶμαι καλά· τό αὐτό ἐπιθυμῶ καί δι᾿ ὑμᾶς.

Έρριξα μια ματιά στο ΤΜΕ (σελίς 320, §8, εκδ. Σαλιβέρου), και αναφέρομαι στις εξης λεπτομέρειες του Όρθρου του Ψυχοσαββάτου:
Υπάρχει και Άμωμος, ο οποίος ως φαίνεται καταλιμπάνεται για κάποιο λόγο. Δηλαδή, γιατί από τα Καθίσματα πάμε κατ' ευθείαν στα Νεκρώσιμα Ευλογητάρια;
Click to expand...
Εἶναι πολύ ἐνδιαφέρον αὐτό γιά τό ΤΜΕ πού προβλέπει ὅλο τόν Ἄμωμο (ιζ΄ κάθισμα τοῦ Ψαλτηρίου) σέ δύο στάσεις, μέ ψαλμωδία τῶν τελευταίων στίχων τῶν δύο στάσεων καί δύο μνημονεύσεις τῶν κεκοιμημένων. Διασώζει τήν ἀκριβῆ τάξη τῆς ἀκολουθίας τοῦ Σαββάτου μετά τοῦ νεκρωσίμου Ἀλληλούια. Στήν ἐνοριακή πράξη, βλέπεις, πώς γιά λόγους συντομίας «συνήθως παραλείπεται», ὅπως σημειώνουν τά Δίπτυχα. Αὐτά ἀναλύονται ἐκτενῶς στό 1ο τεῦχος τῆς Συμβολῆς, πού μνημονεύω στό #1.

Τα τροπάρια Οἱ τὸν ἀμνὸν και Οἱ τὴν ὁδὸν εις τα Νεκρώσιμα Ευλογητάρια είναι νεοφανή και εκτός τάξεως, και δεν υπάρχουν ούτε και στην Εξόδιο ακολουθία εις το ΤΜΕ. Καταλαβαίνω απολύτως την έννοια των κειμένων τους και, από σεβασμό στους κληρικούς μας, ίσως να έχουν επικρατήσει. Κανονικά, όμως, ΔΕΝ λέγονται. (Και ας λέει η Αποστολική Διακονία στο εγκόλπιό της τής νεκρωσίμου ακολουθίας που τα έχει βάλει, και εις το οποίο επίσης αναφέρει και τους Μακαρισμούς, οι οποίοι είναι και αυτοί εκτός Τυπικού.)
Click to expand...
Ἐδῶ κάνεις μεγάλο λάθος καί σοῦ ἔχω πεῖ νά μήν σπεύδεις σέ ἀφοριστικές διατυπώσεις, κινούμενος ἀπό πατριωτικά αἰσθήματα..., ἐκθέτοντας ἤ διαστρεβλώνοντας τήν ἀλήθεια καί τήν πατρίδα...
Θά σοῦ θυμήσω τήν ἐδῶ συζήτηση, πού ἔσπευδες... καί «φρέναρες»...
Ἐκεῖ, ἐγώ ἔγραψα γιά τήν κηδεία τῶν κληρικῶν, περισσότερο γιά νά σοῦ δείξω μιά «παράβαση» τοῦ ΤΜΕ, πού πῆγες νά προσφέρεις, καί «τσίμπησες». Κρίμα πού δέν τά ἀνέβασες.
Ἐκεῖ ἀκριβῶς γράφω «Πάντως αὐτά λέγονται μαζί μέ τά ἄλλα (σύνολον 8) τά Σάββατα μέ «Ἀλληλούια» καί τά Ψυχοσάββατα», πού εἶναι ἡ ἀκριβής τάξη γιά τό ΤΜΕ στό θέμα μας. Μπερδεύτηκες λοιπόν. Καί βεβαίως δέν ἔχουν σχέση μέ κληρικούς (μόνον). Εἶναι μαρτυρικά, ὅπως ἔχουμε μαρτυρικά στήν ἀκολουθία, συνδυαζόμενα μέ τούς νεκρούς. ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΑΤΑ ψάλλονται. Δέν ξέρω πῶς περνᾶνε τέτοιες γνῶμες ἀδαῶν. Γι᾿ αὐτό κι ἐγώ προέβην σέ συμπληρώσεις ἐδῶ. Γιά τούς Μακαρισμούς τά ἔχουμε γράψει στό οἰκεῖο θέμα· ἐδῶ εἶναι ἐκτός.

Αμέσως μετά τον Ν' Ψαλμό, το ΤΜΕ ορίζει «ο κανὼν τοῦ Τριῳδίου χῦμα».
Μεσώδια Καθίσματα από γ' Ωδής, και Κοντάκιον/Οίκος/Συναξάριον αφ' ς' Ωδής.
Ο κανόνας συνεχίζεται να αναγινώσκεται χύμα, και μετά την θ' Ωδή, «ψάλλεται ὁ Εἱρμὸς τῆς η' ᾨδῆς» και αμέσως στιχολογούμε Τὴν τιμιωτέραν.
Φυσικά, δεν λένε όλοι κανόνες, όπως γνωρίζουμε, αλλά το Ψυχοσάββατο δεν υπάρχουν Καταβασίες, οπότε μάλλον θα πρέπει να διαβάσουμε τα υπόλοιπα τροπάρια του κανόνος.

Αυτές τις παρατηρήσεις είχα να κάνω, έτσι για την ακρίβεια.

Απόστολος
Click to expand...
Μακάρι νά διαβάζαμε ὅλο τόν κανόνα. Ἀκριβῶς τά γράφεις καί ἔτσι εἶναι. Τό «χῦμα» τό γράφει προφανῶς γιά λόγους συντομίας σέ μιά τόσο μακρά ἀκολουθία ἤ γιά λόγους κατανυκτικότητος, ἀφοῦ ἤδη ἔχουμε εἰσέλθει στό Τριῴδιον. Αὐτό δείχνει καί τή μορφή πού παίρνουν οἱ ἀκολουθίες τή Μ. Τεσσαρακοστή, μέ τίς πολλές ἀναγνώσεις, τίς μακρές ἀκολουθίες καί τήν μεγαλύτερη προσέγγιση στήν τήρηση τῆς ἀκρίβειας τῆς τάξεως. Σήμερα, καταλιμπανομένου τοῦ Ἀμώμου, καί ψαλλομένων δύο ἤ τριῶν ᾠδῶν, μποροῦν νά ψαλοῦν. Πιστεύω δέ ὅτι ἡ ἀρχαιότητα στή διάταξη πού παρουσιάζει ἐδῶ τό ΤΜΕ, καλύπτει καί τήν στιχολογία ὁλοκλήρων τῶν βιβλικῶν ᾠδῶν.

Νά εἶσαι καλά!
Καί νά προσέχεις...

Σημ.: Ἐπισυνάπτω ἀπό τό Ὡρολόγιον 1870 τόν Ἄμωμο καί τά Νεκρώσιμα Εὐλογητάρια, ὅπως τά προβλέπει τό ΤΜΕ, καθώς καί τίς ἐνδιαφέρουσες σελ. τοῦ ΤΜΕ ἀπό τήν ἔκδοση τοῦ 1888.

 

Attachments

  • Amwmos.pdf
    3.4 MB · Views: 180
  • Nekrosima_Eyloghtaria.pdf
    668.3 KB · Views: 166
  • Typikon-MXE-Violaki-1888-332-333.pdf
    1.7 MB · Views: 137
Last edited:
π. Μάξιμος;103957 said:
Καί βεβαίως δέν ἔχουν σχέση μέ κληρικούς (μόνον). Εἶναι μαρτυρικά, ὅπως ἔχουμε μαρτυρικά στήν ἀκολουθία, συνδυαζόμενα μέ τούς νεκρούς. ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΑΤΑ ψάλλονται.

Click to expand...

Μα και σχέση με κληρικούς να είχαν αποκλειστικά, γιατί να μην ψάλλονται;
Στην ίδια τη μνημόνευση των κεκοιμημένων δεν περιλαμβάνονται όλοι, κληρικοί και λαϊκοί;
... βασιλέων, πατριαρχών, αρχιερέων, ιερέων, ιερομονάχων, ιεροδιακόνων, μοναχών...κτλ.

Οπότε όχι απλώς επιτρέπεται αλλά επιβάλλεται να ψαλούν τα αντίστοιχα τροπάρια στα Ευλογητάρια.

Πάτερ, ευχαριστούμε για το θέμα που ανοίξατε και μας ανοίξατε τα μάτια!
 
Last edited:
«Μνήμη πάντων τῶν εὐσεβῶν»

(τυπικὰ Εὐεργέτιδος ιβ’ αἰ. σ. 592, Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 276, χφφ. Vat. gr. 1877 τυπικὸ Μήλι τοῦ ἔτους 1292 φ. 249r, Barb. gr. 359 τυπικὸ τῆς Bova τοῦ ἔτους 1552 φ. 174v, Πεντηκοστάριον ἔκδ. ᾿Αποστολικῆς Διακονίας 1984 σ. 191, ΤΜΕ σ. 387),

ὄχι αἱρετικῶν.
 
Χρόνια πολλὰ καὶ καλὴ καὶ εὐλογημένη χρονιὰ εὔχομαι. Θὰ ἤθελα νὰ ρωτήσω κατὰ πόσον στὸ Ψυχοσάββατον πρὸ τῆς Ἀπόκρεω, ἐὰν ὁ ἦχος συμπέσει πλ. β´ ψάλλονται τὰ ἑξῆς:

ΗΧΟΣ ΠΛ. Β´
Εἰς τὸν Ἑσπερινόν.
«Οἱ Μάρτυρές σου Κύριε» (ἐκ τοῦ Δι εἱρμολογικῶς)
«Οἱ μαρτυρήσαντες διὰ σὲ Χριστέ» (ἐκ τοῦ Δι εἱρμολογικῶς)
«Οἱ ἀθλοφόροι Μάρτυρες» (ἐκ τοῦ Δι εἱρμολογικῶς)
Τὰ τρία στιχηρὰ προσόμοια πρὸς τὸ «Ὁ ἐν Ἐδὲμ παράδεισος»
Δόξα. «Θρηνῶ καὶ ὀδύρομαι», ἦχος πλ. Δ´
Καὶ νῦν. Τὸ α´ (δογματικὸν) θεοτοκίον τοῦ τυχόντος ἤχου
Εἰς τὸν Στίχον.
«Ὁ Σταυρός σου Κύριε» (ἐκ τοῦ Δι εἱρμολογικῶς)
«Ἀρχή μοι καὶ ὑπόστασις» (ἐκ τοῦ Δι εἱρμολογικῶς)
«Ἄλγος τῷ Ἀδὰμ» (ἐκ τοῦ Δι εἱρμολογικῶς)
Δόξα. «Ἀρχὴ μοι καὶ ὑπόστασις», ἦχος πλ. Β´
Καὶ νῦν. «Πρεσβείαις τῆς τεκούσης σε» (ἐκ τοῦ Δι εἱρμολογικῶς)
Εἰς τοὺς Αἴνους
Τὰ τέσσερα στιχηρὰ προσόμοια πρὸς τὸ «Ὁ ἐν Ἐδὲμ παράδεισος»
Δόξα. «Ὡς ἄνθος μαραίνεται», ἦχος Β´
Καὶ νῦν. «Χαῖρε, Μαρία Θεοτόκε» (ἐκ τοῦ Πα εἱρμολογικῶς)
Εἰς τὸν Στίχον τῶν Αἴνων
Τὰ τρία νεκρώσιμα προσόμοια τοῦ τυχόντος ἤχου
Δόξα. «Ἄλγος τῷ Ἀδάμ», ἦχος πλ. Β´
Καὶ νῦν. «Σὺ εἶ ὁ Θεὸς ἡμῶν», ἦχος πλ. Β´

Βλέπω κάποιες ἐπαναλήψεις.
 
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ said:
Χρόνια πολλὰ καὶ καλὴ καὶ εὐλογημένη χρονιὰ εὔχομαι. Θὰ ἤθελα νὰ ρωτήσω κατὰ πόσον στὸ Ψυχοσάββατον πρὸ τῆς Ἀπόκρεω, ἐὰν ὁ ἦχος συμπέσει πλ. β´ ψάλλονται τὰ ἑξῆς:
....
Βλέπω κάποιες ἐπαναλήψεις.
Click to expand...
Ποῖες εἶναι οἱ ἐπαναλήψεις; Στά ἀπόστιχα τοῦ ἑσπερινοῦ;
Τό πιό εὔκολο! Δές Πεντηκοστάριον πού πάντα πέφτει πλ. β΄.
Δές τήν παραπάνω μνημονευομένη ἐργασία μου καί γιά τήν σειρά τῶν στιχηρῶν.
http://www.saintlucas.gr/_arthra_meletes/leitourgika1.html
Δές Δίπτυχα 2019, 2 Μαρτίου.
 
π. Μάξιμος said:
Ποῖες εἶναι οἱ ἐπαναλήψεις; Στά ἀπόστιχα τοῦ ἑσπερινοῦ;
Τό πιό εὔκολο! Δές Πεντηκοστάριον πού πάντα πέφτει πλ. β΄.
Δές τήν παραπάνω μνημονευομένη ἐργασία μου καί γιά τήν σειρά τῶν στιχηρῶν.
http://www.saintlucas.gr/_arthra_meletes/leitourgika1.html
Δές Δίπτυχα 2019, 2 Μαρτίου.
Click to expand...

Πολὺ βοηθητικὴ ἐργασία. Εὐχαριστοῦμε πολύ, πάτερ! Τὴν εὐχή σας.
 
«Κοινωνικὸν Ἀγαλιᾶσθε.

Ἄλλο. Ἦχος πλ. δ’.

Δι’ ὧν τὰ μνημόσυνα γίνονται σῶμα Χριστοῦ μελίζεται. Σὺ αὐτὸς Κύριε τὰς ψυχὰς τῶν δούλων σου ἀνάπαυσον μετὰ τῶν ἁγίων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν.

Στίχος. Μακάριοι οὕς ἐξελέξω καὶ προσελάβου Κύριε.

Δι’ ὧν τὰ μνημόσυνα γίνονται σῶμα Χριστοῦ μελίζεται. Σὺ αὐτὸς Κύριε τὰς ψυχὰς τῶν δούλων σου ἀνάπαυσον μετὰ τῶν ἁγίων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν.

Δόξα.

Σὺ αὐτὸς Κύριε τὰς ψυχὰς τῶν δούλων σου ἀνάπαυσον μετὰ τῶν ἁγίων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν.

Καὶ νῦν.

Καθὼς εἶπας Κύριε τῇ Μάρθᾳ, ὁ πιστεύων εἰς Πατέρα καὶ Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα θάνατον οὔχ ὄψεται, ἀλλὰ ζωὴν τὴν αἰώνιον.

Καὶ ἄλλο.

Μακάριοι οὕς ἐξελέξω καὶ προσελάβου Κύριε καὶ τὸ μνημόσυνον αὐτῶν εἰς γενεὰν καὶ γενεάν. Ἀλληλούια»

(χφ. Σινὰ 982 εὐχολόγιο ιγ’ αἰ. φ. 132v).
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top