Γιώργος Κυριακάκης από το άρθρο του "30 Χρόνια από την Ίδρυση της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας" (2007)
Η ιδιαιτερότητα και ο εν πολλοίς βασικός λόγος που η ΕΛ.ΒΥ.Χ. κατόρθωσε να καθιερωθεί διεθνώς σε βαθμό που να αποτελεί παγκοσμίως σύνολο αναφοράς στους τομείς της θρησκευτικής, της παλαιάς και της ανατολικής μουσικής είναι το ότι «θεραπεύει» την βυζαντινή μουσική, κυριολεκτικά τη μεσαιωνική και νεώτερη λόγια μουσική της άλλοτε Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ως τέχνη.
Μπορεί να θεωρείται αυτονόητο ότι ένα μουσικό σύνολο υπηρετεί τη μουσική ως τέχνη, για τους γνωρίζοντες όμως τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό του ψαλτικού κόσμου είναι κοινό κι ανομολόγητο μυστικό πως αυτό σπανίως συμβαίνει. Η συνηθέστερη αντιμετώπισή της, που συνιστά και ουσιαστική απαξίωσή της από τους ίδιους τους φορείς της, είναι αυτή μιας απλής συνοδευτικής, έως αναγκαίου κακού, ενέργειας της ορθόδοξης λειτουργικής πράξης. Οι ψάλτες (μετά ή άνευ εισαγωγικών) καθίστανται ενίοτε απλοί διεκπεραιωτές μιας υπόθεσης που συχνά χειραγωγείται και τελικά υπονομεύεται και από τον κλήρο όταν αυτός συμπεριφέρεται ως αφεντικό και οι «ψάλται» ως υπάλληλοι της εκκλησίας. Για να μην ανοίξουμε και το κουτί της Πανδώρας όπου κατοικούν πλείστοι των «επιστημόνων» της «Εθνικο-λατρευτικο-τέτοιας Μουσικής μας»…
Η ΕΛ.ΒΥ.Χ. κάτω από την εύστοχη καθοδήγηση του Λ.Αγγελόπουλου τοποθετεί τη μουσική αυτή στο βάθρο που της αρμόζει. Παράλληλα με τις αξιόπιστες, κατανυκτικές ή εορταστικές, αλλά πάντα επιβλητικές λειτουργικές της δραστηριότητες, η εξωεκκλησιαστική δραστηριότητά της έχει βοηθήσει τα μέγιστα στο να αποσαφηνιστεί ότι η βυζαντινή μουσική υφίσταται ως ένα αυτόνομο μουσικό μέγεθος, που συνεχώς προκαλεί το ενδιαφέρον όλο και πλατύτερου κοινού, αλλά επίσης μουσικών και συνθετών, καθώς και πραγματικών επιστημόνων ερευνητών, θρησκευτικής μουσικής και όχι μόνον.
Η ΕΛ.ΒΥ.Χ. δεν επιδιώκει να νεωτερίσει. Μένει πιστή στην παράδοση, ενώ παράλληλα ποτέ δεν καταφεύγει σε αυτάρεσκους μεγαλόφωνους λαρυγγισμούς που αδικούν τη μουσική προς όφελος της προσωπικής προβολής των ερμηνευτών της, φυσικό επακόλουθο του γεγονότος ότι δεν αντιμετώπισε και δεν αντιμετωπίζει καιροσκοπικά την υψηλή τέχνη την οποία προσφέρει στο κοινό της, εκκλησιαστικό ή μη. Μια απλή ακρόαση μικρών δειγμάτων της δουλειάς της όχι μόνον αποδεικνύει τα παραπάνω αλλά οδηγεί με ασφάλεια και στα παρακάτω συμπεράσματα, που λόγω του ότι το παρόν κείμενο δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει μουσικολογική μελέτη θα δοθούν τελείως επιγραμματικά: Αναδεικνύει και υποστηρίζει τη φόρμα των συνθέσεων που ερμηνεύει. Είναι πολύς ο μουσικόφιλος κόσμος που, πίστευε ότι η βυζαντινή μουσική δεν είναι τίποτε άλλο από ένας εκτεταμένος ανιαρός αυτοσχεδιασμός πάνω σε ανατολίζουσες φόρμουλες, και που άλλαξε γνώμη για την ίδια τη μουσική όταν την άκουσε να αποδίδεται σωστά. Στον τομέα της έκφρασης, η ΕΛ.ΒΥ.Χ., γνήσιος φυσικός κληρονόμος και πραγματωτής της διδασκαλίας του μέγιστου Σίμωνος Καρά, δίνει μια σαφή εικόνα των όγκων και των μελισμάτων των συνθέσεων χωρίς να συγχέει τα μεν με τα δε. Γενικά επικρατεί μια οριακά εσφαλμένη περί «ετεροφωνίας» άποψη, που θέλει όλα τα μέλη μιας χορωδίας να ψάλλουν πάνω στον ίδιο μελωδικό σκελετό, με ατομικές διαφοροποιήσεις στο επίπεδο του μικρομελισμού των μελωδιών, με αποτέλεσμα στα αυτιά του ακροατή να φτάνει ένας στατιστικός ήχος, κάτι στο «περίπου». Η ΕΛ.ΒΥ.Χ. αποδεικνύει έμπρακτα ότι ο πλήρης συγχρονισμός και συντονισμός όλων των μελών της χορωδίας είναι εφικτός, αρκεί φυσικά να έχει προηγηθεί η κατάλληλη εκπαίδευση και προετοιμασία…
Εντελώς ιδιαίτερο κατά τη γνώμη μας γνώρισμα της συγκεκριμένης χορωδίας ψάλλει στιλιστικά. Διαφορετικά προσεγγίζει τα κείμενα που προέρχονται από την έρευνα και αλλιώς τα νεότερα. Πουθενά στον κόσμο, εξαιρετέας της μικροπαρεκκλησιαστικής μας πρακτικής, δεν νοείται ίδια στρατηγική ερμηνείας μιας σύνθεσης του 14ου αιώνα με αυτήν μιας του 18ου για παράδειγμα. Η ΕΛ.ΒΥ.Χ. βάζει τα πράγματα στη θέση τους, και δεν αντιμετωπίζει το ρεπερτόριο της ως ένα αδιάκριτο συνοθύλευμα παλιών και νέων, παραδοσιακών και επώνυμων, ευτελών και ακριβών υλικών.
Θα μπορούσαν να γραφτούν σελίδες επί σελίδων για τη σημασία της δουλειάς της ΕΛ.ΒΥ.Χ. και του διευθυντή της σχετικά με τη χρονική αγωγή, την ποιότητα και ακρίβεια των διαστημάτων, τις εντάσεις, τις εναλλαγές χορωδιακών και σολιστικών φάσεων, τη σκηνική παρουσία, και άλλων πολλών που λόγω των ορίων του παρόντος κειμένου δεν αναφέρονται, τα οποία ωστόσο κατόρθωσαν να πείσουν και το πλέον ανίδεο κοινό ότι η ΕΛ.ΒΥ.Χ. πραγματοποιεί μια «θρησκευτική» μεν, πάνω απ’ όλα «τέχνη» δε.
Παράλληλα όμως με την αμιγώς καλλιτεχνική της δραστηριότητα η ΕΛ.ΒΥ.Χ. αποτελεί και ένα μεγάλο σχολείο. Ο γράφων ομολογεί πως πριν έρθει σε επαφή μαζί της, μαθημένος σε μυστικοπαθείς και σοβαροφανείς πρακτικές, πίστευε πως πρόκειται για ένα κλειστό κλαμπ στο οποίο η πρόσβαση για τον μη μυημένο είναι μάλλον αδύνατη. Η πραγματικότητα που βίωσε τον διέψευσε. Δε θα επιμείνω, θα πω μόνο πως κατά τη διάρκεια των δοκιμών της ΕΛ.ΒΥ.Χ. κατάλαβα πραγματικά τι εστί βυζαντινή μουσική και πόσο διδακτικό είναι να παρακολουθείς απλά και μόνο τα, έτσι κι αλλιώς άρτια καταρτισμένα, μέλη της να συζητούν επί του αντικειμένου: Τη μουσική. Επίσης εκεί ήταν η μοναδική φορά που άκουσα το «δάσκαλο» να προτρέπει τους «μαθητές»: Διαβάστε! Αν σε ρωτήσει αύριο κάποιος «αυτό γιατί το λες έτσι;» τι θα του απαντήσεις; Επειδή έτσι το λέει ο δάσκαλός μου; Κι αν αυτός σου πει: «μπορεί, αλλά ο δάσκαλός σου τα λέει λάθος» τότε; Διαβάστε, για να μάθετε γιατί λέτε έτσι αυτό που λέτε κι όχι γιατί σας το λέω εγώ έτσι!
