Αναρωτιέμαι αν η παράδοση αυτή της εμμελούς ανάγνωσης των ευχών αυτών στους Χαιρετισμούς συναντάται στο εκκλησιαστικό τυπικό ή αν είναι απλώς μια λαϊκή παράδοση που επικράτησε. Απ΄όσο ξέρω στο Άγιον Όρος τα διαβάζουν απλά.
Στό Ἅγιον Ὄρος κάνουν και διάφορα ἄλλα πού δέν εἶναι σωστά ὅπως κι ἐμεῖς στίς ἐνορίες μας. Διότι, λάθη εἴμαστε, ἀνθρώπους κάνουμε.Αναρωτιέμαι αν η παράδοση αυτή της εμμελούς ανάγνωσης Σαπλώς μια λαϊκή παράδοση που επικράτησε. Απ΄όσο ξέρω στο Άγιον Όρος τα διαβάζουν απλά.
Κατά τήν ἐκφοράν τούτων μερικοί ἀναγνῶσται ἤ ἱερεῖς παρασύρονται ἀπό τήν μουσικήν δεξιοτεχνίαν των καί μετατρέπουν τήν ἐμμελῆ ἀνάγνωσιν εἰς σύνθετον, στρυφνήν καί ἐξεζητημένην μελωδικήν γραμμήν, συναγωνιζομένην «κατ᾿ ἦχον» τά ψαλλόμενα μέλη. Μία τοιαύτη εἰκών εἶναι ἀπαράδεκτος εἰς τό πλαίσιον τῆς Θείας Λατρείας καί ἄσχετος πρός τόν ἐσχατολογικόν χαρακτῆρα τῶν ῾Ιερῶν Ἀκολουθιῶν.
Ἡ ἐγκύκλιος ὑπονοεῖ καί αὐτές τίς εὐχές. Ὁπωσδήποτε σέ μιά τέτοια λαμπρή ἐνοριακή ἀκολουθία λέγονται στό ὕφος τοῦ ἀποστόλου ἤ εὐαγγελίου, ὅπως καί οἱ οἶκοι ἀπό τόν ἱερέα.ἔγινε σαφές καί σέ κάποιο Συνέδριο γιά τήν ἐκφωνητική ἀπαγγελία τοῦ ΙΒΜ. Καί τότε θυμᾶμαι, μετά τά πορίσματα, εἶχε ἀρχίσει καί ὁ μακαριστός Χριστόδουλος στίς χοροστασίες του σέ ἑσπερινούς νά μήν διαβάζει πλέον τά παλαιοδιαθηκικά ἀναγνώσματα σάν ἐφημερίδα, ἀλλά νά τά ἀποδίδει ὀλίγον ἐμμελῶς ἐπί κάποιας χαμηλῆς βάσεως, γιατί πράγματι τίποτε δέν διαβάζεται ἐπ᾿ ἐκκλησίας σάν ἐφημερίδα, ἀλλά πάντα ἐντάσσεται στό ἐμμελῶς, ἄσχετα ἀπό τό πόσο μελισματικό ἤ ὄχι προβλέπεται αὐτό.
Καί οἱ δύο μαζί ἐξ ἀρχῆς πηγαίνουν στόν ἀνάλογο χῶρο ὀ καθένας καί μαζί φεύγουν.Νά ρωτήσω καί κάτι διαδικαστικό: Ὁ ἀναγνώστης πού θά ἀπαγγείλει τό "καί δός ἡμῖν..." πότε πρέπει νά πάει στόν κατάλληλο χῶρο στόν σολέα; Εὐθύς ἐξ ἀρχῆς μαζί μέ τόν ἕτερο πού θά προηγηθεῖ στό "ἄσπιλε..." ἤ ἀργότερα; Ἔχουμε κάποια ἔνδειξη σέ κείμενα-ἀκούσματα-παράδοση;
Ἡ ἐμμελῆς ἀπαγγελία εἶναι ἐπινόηση τοῦ περασμένου αἰῶνα (Γ. Μπεκατώρου, Ἀπόδειπνον, Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαίδεια).
«Κατὰ νεωτέραν συνήθειαν, αἱ εὐχαί «Ἄσπιλε, ἀμόλυντε», «Καὶ δὸς ἡμῖν Δέσποτα» καὶ τὰ μετ' αὐτὰ τρία τροπάρια ἀναγινώσκονται οὐχί χῦμα, ἀλλ' ἐμμελῶς» (Γ. Μπεκατώρου Ἀπόδειπνον, Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαίδεια τ. 2 στ. 1067).
Ἀναφέρεται στό Μέγα Ἀπόδειπνον, πού στήν ἐνοριακή πράξη ἐπεκράτησε ἡ ἐμμελής ἀπαγγελία, ὅταν αὐτό τελεῖται... καί ὑπάρχουν ψάλτες καί ἀναγνῶστες καί ὑπάρχει ἐκκλησίασμα, ὅπως στίς μεγάλες ἐνορίες.Αναφέρεται όμως στους Χαιρετισμούς;
Σαφῶς σημαίνει «ἐμμελῶς». Στήν τελεσιουργία τοῦ Μεγ. Ἀποδείπνου ἀναφέρει τό «χῦμα» καί τό ἐξ ἀντιθέτου «ἐμμελῶς». Καί γράψαμε γιά τό Μέγα Ἀπόδειπνον.Στην παράγραφο για το μικρό απόδειπνο λέει "ο αναγνώστης απαγγέλει πραεία φωνή". Αυτό σημαίνει άραγε εμμελώς;
Ποῦ καί πῶς τό διαβάζουμε. Τί ἐννοεῖς; Δέν γίνεσαι ἀντιληπτός.Συγχωρέστε με, αλλα σκέφτομαι ότι με τον τρόπο που διαβάζουμε το απόδειπνο όλη τη χρονιά, έτσι οφείλουμε να το διαβάζουμε και στους χαιρετισμούς.
Δέν ἔχω νά προσθέσω τίποτε ἄλλο. Ἔχουμε σαφῆ παράδοση γιά τούς Χαιρετισμούς καί γιά τίς ἐν τῷ Ναῷ ἀκολουθίες.Επιμένω για χάρη του διαλόγου και για να στοιχειοθετηθεί μια πιο ικανοποιητική απάντηση.
Ποῦ καί πῶς τό διαβάζουμε. Τί ἐννοεῖς; Δέν γίνεσαι ἀντιληπτός.
Δέν ἔχω νά προσθέσω τίποτε ἄλλο. Ἔχουμε σαφῆ παράδοση γιά τούς Χαιρετισμούς καί γιά τίς ἐν τῷ Ναῷ ἀκολουθίες.
Οὐσιαστικά ζητᾶς μιά ἀναδρομή στήν ἱστορική ἐξέλιξη τοῦ ἀποδείπνου, πού ξεφεύγει ἀπό τό θέμα. Ἀπό ἰδιωτική μοναχική προσευχή, πού δέν συγκαταλέγεται στούς «καιρούς τῆς ἡμερονυκτίου προσευχῆς», ἐξελίσσεται σέ ἀκολουθία καί μετέπειτα διαμορφώνονται δύο ἀκολουθίες (μικρόν καί μέγα).
Εννοώ χύμα ανάγνωση, όπως και τους άλλους ψαλμούς και τις ευχές του Αποδείπνου
Καταλαβαίνω τα όσα παραθέσατε σχετικά με το Πατριαρχείο και την ενοριακή πρακτική, ο προβληματισμός μου είναι μήπως πρωτού καθιερωθεί αυτή η πρακτική της απαγγελίας στο κλιτόν ουσιαστικά, προηγήθηκε η χύμα ανάγνωση. Αν δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία, τότε θα ασπαστώ τη εμμελή απαγγελία.