Γιώργος Μ.
Γιώργος Μπάτζιος
Ο λόγος που η βυζαντινή (εκκλησιαστική) μουσική δεν αποκτά "ουδέτερο" κοινό είναι το ότι το περιεχόμενό της, και το ποιητικό και το μουσικό αλλά και το εθνικό δεν είναι καθόλου ουδέτερα. Μάλιστα τον "ουδέτερο" ακροατή το πιθανότερο είναι να στεναχωρήσουν ή και να τον κρίνουν για αυτή του την ουδετερότητα. Και έτσι όπως δυστυχώς συμβαίνει με τον ίδιο τον Κύριό μας, τους Αγίους και όλη την ορθόδοξη πίστη, είναι καταδικασμένη και η βυζαντινή μουσική να υπόκειται το διωγμό του κόσμου, ακριβώς διότι κανείς τους δεν υπήρξε ουδέτερος απέναντι στον κόσμο. Ειδικά οι μουσικοί Άγιοι, οι 3 Παίδες, ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, η Κασσιανή, ο Ιωάννης Κουκουζέλης (κατά την παράδοση) και πιθανώς κι άλλοι υπήρξαν οι επαναστάτες ενάντια στο "σύστημα" της εποχής τους.
Εκκοσμίκευση λοιπόν της βυζαντινής μουσικής είναι η προσπάθεια να απομονωθεί το τεχνικό και το ποιητικό μέρος αυτής από το μαχητικό στόχο του και προσφερόμενο χλιαρά ως "πολιτισμός" να μπορέσει να χωρέσει στον "ουδέτερο" κόσμο μας που δεν θέλει να ταράζεται από δυσάρεστα μηνύματα και αναμνήσεις. Τα μηνύματα αυτά μπορεί να είναι συνειδησιακά όταν ακούς για παράδειγμα το Μέγα Κανόνα και οι αναμνήσεις εθνικές, όταν ένας Πολίτης για παράδειγμα ακούει το Θρ. Στανίτσα θυμάται και την Πόλη και τη μαθαίνει και στα παιδιά του, μαζί με όλες τις λεπτομέρειες. Αντίθετα κάποιος άλλος του λέει κλείσε αυτόν τον Τούρκο, τώρα είμαστε Ευρωπαίοι, προχωράμε μπροστά, τι τα χρειαζόμαστε αυτά;
Ανάμεσα στα πολλά καλά της εποχής μας είναι η ανάδειξη των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων (ως αντίδραση στην ισοπέδωση της παγκοσμιοποίησης). Πολλά από όσα λέτε με αγγίζουν, αλλά δεν θα συμφωνήσουν μαζί σας όσοι φορείς αγωνίστηκαν (και τους αξίζουν συγχαρητήρια) να αναδειχθεί η Βυζαντινή Μουσική μέρος της Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
ΥΓ Δεν ξέρω αν εύκολα θα έλεγε κάποιος σήμερα «κλείσε αυτόν τον Τούρκο, τώρα είμαστε Ευρωπαίοι» πάντως ένας καταρτισμένος μουσικά, και μάλιστα Ευρωπαίος, δεν νομίζω πως θα την έλεγε.