Δεν υπάρχει ενιαίο Τυπικό σε ό,τι αφορά στα απολυτίκια.... Κι όποιος μιλήσει περί του αντιθέτου, μάλλον ψεύδεται. Είναι αυστηροί όμως στο πότε έχουν αγρυπνία και πότε εορτάζεται ο κάθε άγιος, και πότε είναι ή δεν είναι αργία...
Κάποτε θέλησε ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης να γράψει ένα ΕΝΙΑΙΟ τυπικό για το Άγιον Όρος, ώστε όλοι να γνωρίζουν το τι θα πουν ανά πάσα στιγμή (είτε ψάλλουν σε μοναστήρι, είτε σε κελί, είτε σε αγρυπνία, είτε σε καθημερινή), ασχέτως του αν υπάρχει ο λεγόμενος Τυπικάρης ή όχι. Δυστυχώς, ξεσηκώθηκαν εναντίων του με την δικαιολογία ότι τους χαλάει την παράδοση. Και ο καημένος ο Άγιος Νικόδημος ακύρωσε την προσπάθειά του αυτήν (Αγιορείτικη προφορική παράδοση).
Τώρα, όσον αφορά το τυπικό στα μοναστήρια και στα κελιά του Αγίου Όρους......
Το κάθε μοναστήρι και το κάθε κελί έχει το δικό του τυπικό (μπορεί σε γενικές γραμμές να υπάρχουν ομοιότητες). Αυτό που γράφει ο
dimskrekas ισχύει για τα μοναστήρια κυρίως. Αλλά και μεταξύ των μοναστηριών υπάρχουν διαφορές. Π.χ. σε ένα μοναστήρι κάνουν αγρυπνία σε κάποιον Άγιο (ορίζει το τυπικό της κάθε μονής πότε είναι αγρυπνία, πότε Όρθρος βαθύς, πότε Καθολικό, πότε έχει Είσοδο και πότε είναι απλή καθημερινή) ενώ στο διπλανό μοναστήρι μπορεί να έχουν Καθολικό.
Στα μοναστήρια λοιπόν, με βάση πάντα το Τυπικό της Μονής, ακόμα και τα απολυτίκια είναι προκαθορισμένα (τα πάντα βέβαια κρίνονται και από την "καλή θέληση" του Τυπικάρη. Αν έρθει και σου πει, πες το τάδε απολυτίκιο, που δεν είναι γραμμένο στο τυπικό της Μονής, εσύ κάνεις τουμπεκί -εεεεε...υπακοή το λένε- και το λες, χωρίς περαιτέρω σχόλια
).
Τουλάχιστον απ' όσο έχω δει εγώ, στα μοναστήρια αλλά και σε πολλά κελιά του Αγίου Όρους, χρησιμοποιούν ακολουθίες Αγίων όταν αυτές υπάρχουν. Και φυσικά, λένε και τα απολυτίκια του πατρός Γερασίμου Μικραγιαννανίτου (εδώ χρησιμοποιούν τις ακολουθίες του, στα απολυτίκια θα κολλήσουν
Ωστόσο, θέλω να πω και κάτι στον αδελφό
domesticus (παρηγορίαν τρόπον τινά, προς τον σκανδαλισμένο λογισμό του), χωρίς να θέλω να το παίξω έξυπνος.
Κάποτε δεν υπήρχαν κοντάκια στην εκκλησία. Έχουμε λοιπόν το θαύμα της ίδιας τη Παναγίας προς τον Άγιο Ρωμανό τον Μελωδό, στον οποίο έδωσε να φάει έναν πάπυρο και "ώ του θαύματος", άρχισε την άλλη μέρα να "ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΙ" λέγοντας το κοντάκιον "Η Παρθένος σήμερον". Και μετά από αυτό, έγραψε γύρω στα χίλια κοντάκια, τα οποία πρόσθεσε η Εκκλησία στην Υμνολογία της και τα ψάλουμε όλοι μας, χωρίς έλεγχο λογισμού!!!
Και από τον 6ο αιώνα, ας μεταφερθώ λίγο πιο κοντά σε εμάς. Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης έγραψε (ή συμπλήρωσε) γύρω στις 60 ακολουθίες αγίων, αρκετές από τις οποίες η Εκκλησία ήδη τις έχει προσθέσει στην Υμνογραφία της. (Και σαν αγιορείτης δεν μπορώ παρά να θαυμάσω την Ακολουθία των Αγιορειτών Πατέρων -ένα αριστούργημα υμνογραφίας- η οποία ψάλλεται σε όλες τις Μονές του Αγίου Όρους την 2η Κυριακή μετά την Πεντηκοστή).
Και τελειώνοντας, ας έρθω και στον π. Γεράσιμο τον υμνογράφο. Αρκετοί είναι αυτοί (υπάρχουν και μοναχοί στο Αγ. Όρος) που δεν λένε τα απολυτίκια του π. Γερασίμου. Και ο καθένας εκφράζει την γνώμη του για να δικαιολογήσει την πράξη του. Είναι απολύτως σεβαστές όλες οι γνώμες, εφόσον δεν υπάρχει υβρεολόγιο. Αυτό που θέλω εγώ να πω σε εσένα αδελφέ μου, είναι το εξής. Γνωρίζεις εσύ ή εγώ, αν το συγκεκριμένο χάρισμα του π. Γερασίμου τού το έχει δώσει η Παναγία μας (και παν δώρημα τέλειον, άνωθεν εστί), ακριβώς για να συμπληρώσει τα "ελλείποντα"; Πιστεύω πως δεν το γνωρίζεις, όπως άλλωστε δεν το γνωρίζω ούτε εγώ.
Η προσωπική μου γνώμη, λοιπόν, πάνω στο θέμα αυτό, είναι η εξής: εφόσον τα "νεοφερμένα" απολυτίκια δεν βλασφημούν τον Όνομα του Τριαδικού Θεού, δεν είναι κακό να λέγονται αντί των κλασικών παλαιών. (Όχι βέβαια να λέμε 5 απολυτίκια την ημέρα επειδή υπάρχουν γραμμένα!!!!). Όποιος πάλι θέλει να λέει τα παλαιά απολυτίκια, προφανώς και δεν σφάλει, ούτε και αμαρτάνει.
Ζητώ συγνώμη αν είπα πολλά! Η Παναγία να μας σκεπάζει όλους. Με το καλό να εορτάσουμε την Θείαν Μεταμόρφωσιν του Σωτήρος -στο Αγιον Όρος αργεί ακόμα