Υμνογράφοι

[π. Μάξιμος]

Ὑμνογράφοι​

Ἄς τεθεῖ ὡς Ὑπόμνημα αὐτό τό θέμα, προκειμένου νά κατατεθοῦν στοιχεῖα γιά Ὑμνογράφους, πού συναντᾶμε ὡς ἐπιγραφή (μέ κόκκινα γράμματα) πρό ἑσπερίων, στιχηρῶν, ἀποστίχων, ἰδιομέλων, δοξαστικῶν, κανόνων κ.λπ. στά λειτουργικά μας βιβλία, πού τά ἔχουμε ἐνώπιόν μας, ὅταν ψάλλουμε.

Μοῦ ἐτέθη ἐρώτηση γιά τήν συμπληρωματική ἐπιγραφή σέ ἰδιόμελα τῶν «Βυζαντίου» καί «Βύζαντος». Ἐγώ εἶδα λίγα πράγματα στό· Π. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑ, ΕΚΛΟΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑΣ (1978), σ. 261.

Οἱ εἰδότες ἄς δώσουν περισσότερες πληροφορίες, καθώς καί γιά ἄλλους πού συναντᾶμε, ὅπως π.χ. «Θεοφάνους».

Ἄς γίνει αὐτό τό θέμα «Ταμεῖον» πληροφοριῶν γιά Ὑμνογράφους, τά ὀνόματα τῶν ὁποίων συναντᾶμε καθημερινά.

Ἄς γράψουμε ἤ ἄς παραπέμψουμε σχετικῶς.

 

[Shota]

Η καλύτερη βιβλιογραφική μελέτη νομίζω ότι είναι A Guide to Byzantine Hymnography: A Classified Bibliography of Texts and Studies του Joseph Szövérffy.

http://books.google.com/books?id=c_...ook_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCsQ6AEwAQ

http://books.google.com/books?id=Bj...ook_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCcQ6AEwAA

 

[Γιώργος Μ.]

Είναι πολύ καλή η πρόταση. Μια συγκεντρωτική πηγή βρίσκεται στη σχετική σελίδα της Αποστολικής Διακονίας (αν κατάλαβα καλά τι εννοείτε):OΙ ΜΕΛΩΔΟΙ ΚΑΙ ΥΜΝΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

[π. Μάξιμος]

Εὐχαριστοῦμε γιά τίς μέχρι τώρα πληροφορίες, ἄν καί τά σαΐνια... πρέπει νά ἀνοίξουν τήν πρόταση τοῦ Shota.

Ἐγώ πρός τό παρόν ν᾿ ἀπαντήσω στό ἐρώτημα τοῦ φίλου γιά τούς Βυζάντιον καί Βύζαντα. Δέν ἔχουμε βιογραφικά. Δέν ξέρουμε ἄν εἶναι τό ἴδιο πρόσωπο. Φαίνεται ὅμως ἀπό τά ὑπάρχοντα ἰδιόμελα, τά φερόμενα εἰς αὐτούς, ὅτι τά τοῦ Βυζαντίου παρουσιάζουν ἰσχυροτέραν ἔμπνευσιν. Πάντως καί οἱ δύο, ὡς μή συγγράψαντες κανόνας, τοποθετοῦνται στήν πρό τῶν κανόνων περίοδον, ἤτοι μεταξύ τῶν ε΄ καί ζ΄ αἰ.

 

[Shota]

Ἐγώ πρός τό παρόν ν᾿ ἀπαντήσω στό ἐρώτημα τοῦ φίλου γιά τούς Βυζάντιον καί Βύζαντα.

Φαίνεται ότι μερικά στιχηρά του Βυζαντιου είναι μάλλον της Κασσιανής (συγκεκριμένα στιχηρά της Αγίας Χριστίνης).

 

[Shota]

Με προτροπή του π. Μαξιμου ανεβασα ένα μικρό απόσπασμα από το Τυπικό της Μονης Αγ. Γρηγορίου από το βιβλίο του Dmitrievsky (στοιχεια για το χειρόγραφο εδώ) που γίνεται λόγος για των υμνογράφων.

 

[Γιώργος Μ.]

Ἐγραψε σήμερα ο π. Μάξιμος:

Στήν ΣΥΜΒΟΛΗ, τ. 3, σ. 37-40, ὑπάρχει περισπούδαστο ἄρθρο περί ἑτέρων ὑμνογραφημάτων εὑρεθέντων, καί κυρίως ὑπό τοῦ ἁγίου Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ συντεθέντων (ἅτινα καί παρατίθενται ἐκεῖ), διά τήν μνήμην τῆς ἁγίας μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης.

και μου έχει αναφέρει και ο φίλτατος Δ. Σκρέκας σχετικά. Τελικά ήταν και υμνογράφος ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός; Και τι μας σώζεται από το έργο του;

Ευχαριστώ.

 

[neoklis]

Μια αναφορά.

Και ακόμη από εδώ.

«...Ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός συνέγραψε μαθήματα στήν Παπαδική καί τό Κρατηματάριον, ἀσματικούς κανόνες καί στιχηρά, καί ἑρμήνευσε τούς ὕμνους τοῦ ἱεροῦ Δαμασκηνoῦ....»

Επίσης εκτός από τα υμνογραφικά εις την αγία Αικατερίνα , στο τ. 7 της «Συμβολής» περιλαμβάνεται «᾿Ακολουθία εἰς τὸν ὅσιον ᾿Ιωάννην τὸν Δαμασκηνόν, Μάρκου τοῦ Εὐγενικοῦ»

 

[Laosynaktis]

Βλ. Εβελίνα Μινέβα: Το υμνογραφικό έργο του Μάρκου Ευγενικού, εκδόσεις Κανάκη, Αθήνα 2004, σσ 693.
Περιέχονται τα περί πηγών, χειρόγραφης παράδοσης κλπ, και όλο το corpus των υμνογραφημάτων του (σ. 269-676).

 

[Γιώργος Μ.]

Ευχαριστώ πολύ. Αντιγράφω από τον σύνδεσμο του Νεοκλή:

1. Δοξολογία Μάρκου Εφέσου του Ευγενικού
2. ΜΟΝΩΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗ ΑΛΩΣΕΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
3. Στιχηρὰ εἰς τὸν ἅγιον Γρηγόριον Ἀρχιεπίσκοπον Θεσσαλονίκης τὸν Παλαμᾶν
4. ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΥΣ ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΝ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΝ
........
7
ΚΑΝΩΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟΝ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΝ​

 

[neoklis]

Βλ. Εβελίνα Μινέβα: Το υμνογραφικό έργο του Μάρκου Ευγενικού, εκδόσεις Κανάκη, Αθήνα 2004, σσ 693.
Περιέχονται τα περί πηγών, χειρόγραφης παράδοσης κλπ, και όλο το corpus των υμνογραφημάτων του (σ. 269-676).

http://www.kanakisbooks.gr/book.asp?catid=485

 

[Shota]

Μια αναφορά.

Και ακόμη από εδώ.

Ο Άγιος Μάρκος ήταν υμνογράφος, όχι όμως και μελοποιός. Εδώ υπάρχει σύγχυση με τον Μάρκο Επίσκοπο του Κορίνθου.

 

[Nikolaos]

Ο Άγιος Μάρκος ήταν υμνογράφος, όχι όμως και μελοποιός. Εδώ υπάρχει σύγχυση με τον Μάρκο Επίσκοπο του Κορίνθου.

Στο "Εν Άνθος" του Κυριαζίδη υπάρχει Χερουβικό του σε πλάγιο τέταρτο, όπως μαθήματά του υπάρχουν και στις μεταγραφές Χουρμουζίου στον ΜΠΤ 705.
Αν υπάρχουν στοιχεία ότι δεν ήταν δικά του μαθήματα, παρακαλώ να τα παραθέσετε προς γνώση μας. Ευχαριστώ!

 

[dimskrekas]

Βλ. Εβελίνα Μινέβα: Το υμνογραφικό έργο του Μάρκου Ευγενικού, εκδόσεις Κανάκη, Αθήνα 2004, σσ 693.
Περιέχονται τα περί πηγών, χειρόγραφης παράδοσης κλπ, και όλο το corpus των υμνογραφημάτων του (σ. 269-676).

Στην υποβληθείσα μορφή της η διατριβή βρίσκεται και εδώ. Ο δυνάμενος καταβιβάζειν, ακροβατείτω.= ¨Οποιος μπορεί ας τη μετατρέψει σε pdf, και να την αναρτήσει.

Δ.

 

[Nikolaos]

Οι δύο σελίδες της διατριβής για το αν ο Άγιος ήταν και μελοποιός.

 

[ybulbu]

Ο δυνάμενος καταβιβάζειν, ακροβατείτω.

Ακροβατώντας...

 

[π. Μάξιμος]

Ακροβατώντας...

Συγχαρητήρια Γιάννη, ἀλλά καί πάμπολες εὐχαριστίες σέ ὅλους πού ἔδωσαν πληροφορίες καί φυσικά στόν ἀναδείξαντα τό θέμα.

Ὁπότε, Γιάννη, ἤδη στίς πρῶτες σελίδες ὑπάρχουν τά ὑμνογραφικά τῆς ἁγίας Αἰκατερίνης, καί σέ συσχετισμό μέ αὐτό τό θέμα «Υμνογραφικά εἰς τήν Ἁγίαν Αἰκατερίναν (25 Νοεμβρίου)», ὑπαρχόντων καί ἑτέρων δύο ἰδιομέλων στό Δοξαστάριον τοῦ Παναγιώτου Κηλτζανίδου, μπορεῖτε οἱ ὑπηρετοῦντες σέ ναούς τῆς ἁγίας (ἐν οἷς καί ΔΑΝΙΗΛ ΚΑΡΑΜΠΑΣΗΣ) νά ἔχετε καί ἕνα διαφορετικό ὑμνολογικό/μουσικό "ρεπερτόριο".

 

[π. Μάξιμος]

Ὁ Π. Ν. ΤΡΕΜΠΕΛΑΣ, στό· ΕΚΛΟΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑΣ (1978), σ. 414, γράφει:

Μάρκος ὁ Εὐγενικός (+1451), ἐμελούργησε κανόνας, ἐξ ὧν διακρίνονται οἱ κατ᾿ ἐντολήν τοῦ αὐτοκράτορος Ἀνδρονίκου ποιηθέντες ὀκτώ παρακλητικοί εἰς τήν Ὁδηγήτριαν κατά τούς ὀκτώ ἤχους, οὕς ὁ Οἰκονόμος ὁ ἐκ οἰκονόμων χαρακτηρίζει «ὡς μέλει καί λέξει καί διανοίᾳ διαπρεπεῖς». Εἰς χειρόγραφον τῆς Βιβλιοθήκης τῆς Βιέννης σώζονται καί ἀνέκδοτοι κανόνες τοῦ Μάρκου.​

 

[Shota]

Οι δύο σελίδες της διατριβής για το αν ο Άγιος ήταν και μελοποιός.

Ευχαριστούμε. Κι όμως αν και ο κ. Στάθης πολλές φορες αναφέρει το όνομα του Μάρκου Κορίνθου στο έργο του «Οι αναγραμματισμοί και τα μαθήματα της Βυζαντινής μελοποιΐας», για τον Μάρκο Ευγενικο δεν μιλάει καθόλου. Κάτι πρέπει να ξέρει ο άνθρωπος. Εγώ πάντως δεν μπορώ να πω με σιγουριά εάν αυτά τα στιχηρά που αναφέρει η Μινέβα είναι όντως μελοποιημένα από τον Άγιο Μάρκο, αν και είναι από το αυτόγραφο χειρόγραφο του. Όσον αφορά το ΕΒΕ 705, 1) είναι ένα πολύ μεταγενέστερη πηγή και 2) αυτό που βλέπω εδώ είναι ότι κάποιος έκανε κάποια διόρθωση επάνω το κείμενο του Χουρμουζίου.

 

[MTheodorakis]

Εἶναι δική μου διευκρίνηση.