Γιώργος Μ.
Γιώργος Μπάτζιος
Αγαπητοί φίλοι, σκεφτόμουν από καιρό ότι η δημοσκόπηση (τοπ 5 ψαλτών) που είχε ανεβάσει ο φίλος μου ο Νικόλαος (που δεν είναι πια στην παρέας μας, δυστυχώς) μου είχε φανεί πολύ χρήσιμη, αφ’ ενός γιατί με βοήθησε να ανακαλύψω ψάλτες που δεν γνώριζα, αφ’ ετέρου γιατί με βοήθησε να επαναπροσδιορίσω τα κριτήρια αποτίμησης της έννοιας του καλού ψάλτη.
Τα αποτελέσματα είχαν δημοσιευθεί εδώ (αλλά πρέπει αυτό να ενημερωθεί, γιατί έκτοτε ψήφισαν και ορισμένα νεότερα μέλη, το τελικό όμως, τουλάχιστον στις ψηλές θέσεις, δεν αλλάζει σημαντικά).
Η δημοσκόπηση αυτή είχε ένα μεγάλο θετικό, που νομίζω πρέπει να διατηρηθεί σε κάθε παρόμοια μελλοντική δημοσκόπηση: δεν ψηφίζαμε έναν, αλλά πέντε ψάλτες με τη σειρά (αν θέλαμε). Έτσι, η τελική ψηφοφορία δεν απεικόνιζε επιλογές για τον καλύτερο ψάλτη (αυτές υπάρχουν σε ξεχωριστό πίνακα excel στο ίδιο post, όπου μάλιστα τα αποτελέσματα για την πρώτη θέση διαφοροποιούνται), αλλά μια αναλυτική ποιοτική κατάταξη των ψαλτών.
Είχε όμως κι ένα μειονέκτημα: δεν ξεχώριζε εν ενεργεία από παρελθόντες ψάλτες. Και δεν εννοώ ακριβώς (ή μόνο) ζώντες από τεθνεώτες. Εννοώ ψάλτες που είναι στην πλήρη ακμή τους από ψάλτες που έγραψαν ήδη την ιστορία τους. Είναι λίγο μεθοδολογικά εσφαλμένο αυτό το ανακάτεμα, αλλά ίσως και λίγο άκομψο να μπαίνουν σε κοινή ψηφοφορία τα "ιερά τέρατα" με τον καθένα από εμάς. Άλλωστε, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας έδειξαν ότι καλύτεροι θεωρήθηκαν όντως τα «ιερά τέρατα». Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 10 πρώτους μόνο τρεις είναι οι ζώντες (Δανιήλ, Ταλιαδώρος, Χατζημάρκος) και κανείς από αυτούς στην ακμή τους (πιστεύω).
Χρειαζόμαστε δηλαδή μια ψηφορία που να αναδείξει ξεχωριστά τους εν ενεργεία ψάλτες, ειδικότερα αυτούς που είναι στην πλήρη ακμή τους. Μια τέτοια ψηφοφορία δεν θα μπορούσε να περιλαμβάνει π.χ. τον Ταλιαδώρο, τον Παϊκόπουλο, τον Βασιλικό. Κι επειδή αυτό είναι ένα κριτήριο ασαφές (γιατί κάποιοι ίσως πιστεύουν ότι οι παραπάνω ψάλτες είναι στην ακμή τους), θα έλεγα ότι χρειαζόμαστε κάτι πιο συγκεκριμένο: θα πρέπει να περιλαμβάνει ψάλτες όχι ανω των 70 ετών.
Ο λόγος που δεν βάζω απευθείας τη δημοσκόπηση, αλλά την θέτω προς συζήτηση είναι:
α) ξέρω ότι υπάρχουν ενστάσεις, και δη σημαντικών μελών, γύρω από την αξία μιας δημοσκόπησης και τις σέβομαι απόλυτα
β) κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν ότι δεν είναι σωστό το κριτήριο του ηλικιακού περιορισμού
γ) επηρεάζει την αντικειμενικότητα της επιλογής το γεγονός ότι πολλοί σπουδαίοι ψάλτες είναι μέλη του φόρουμ (τώρα που το σκέφτομαι ίσως 3 από τους 5 που θα ψήφιζα είναι μέλη του φόρουμ) ή είναι λεπτή η θέση πολλών, που θα φανεί αν επιλέγουν ή όχι φίλους τους, μέλη του φόρουμ
δ) ίσως γίνει αφορμή να ξεσπάσουν γνωστές διαμάχες, που εδώ και καιρό τις έχουμε ξεχάσει
ε) πολλοί μπορεί να πιστεύουν ότι δεν έχει κανένα ουσιαστικό νόημα μια τέτοια δημοσκόπηση.
Τα σέβομαι όλα αυτά και είναι σωστά. Μόνο για το πέμπτο απαντώ: από τη μεριά μου δεν γίνεται η πρόταση για παιχνίδι, για πλάκα, για ενδιαφέρον ή για να ανάψουν τα αίματα και ανέβουν τα νούμερα «τηλεθέασης». Ο λόγος είναι πολύ ουσιαστικός. Γίνεται για να μπορεί να μας δείξει αν υπάρχουν και ποιοι είναι οι ψάλτες του καιρού μας που ενδεχομένως θα έχουν την ευθύνη να διαμορφώσουν τα μελλοντικά ψαλτικά πράγματα. Ενδεχομένως, θα είναι καλό να το καταλάβουν και οι ίδιοι και να τεθούν προ των ευθυνών τους ενισχύοντας την προσπάθειά τους. Θα βοηθήσει να δούμε πώς είναι τα ψαλτικά μας πράγματα σήμερα. Θα κάνει γνωστούς σε πολλούς από εμάς ορισμένους ψάλτες που ενδεχομένως δεν γνωρίζουμε (και που, επειδή ακριβώς θα είναι δίπλα μας και προσβάσιμοι, ίσως μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους, να τους ακούσουμε, να συμψάλουμε και να ωφεληθούμε από αυτούς). Θα γίνει αφορμή να μαζευτούν ηχογραφήσεις τους και τα καλά τους στοιχεία, αυτά που κάποιοι έκριναν καλά, να φτάσουν και σε κείνους που δεν τους έχουν ακούσει αρκετά ή καθόλου. Κι άλλα μπορώ να σκεφτώ, αλλά μένω σε αυτά.
Πάντως, ακόμα κι αν δεν θέλετε να γίνει αυτή η ψηψοφορία, εγώ έκανα για τον εαυτό μου ένα μικρό, προκαταρκτικό τεστ. Είδα στην τελική κατάταξη (που χρειάζεται ενημέρωση ξαναλέω, αλλά τα πράγματα δεν αλλάζουν σημαντικά) ποιοι είναι οι ψάλτες κάτω των 60 ετών που υπάρχουν στη λίστα. Αυτοί δηλαδή που έχουν αρκετό (πρώτα ο Θεός) ψαλτικό μέλλον. (Για λόγους αντικειμενικότητας δεν συμπεριέλαβα εκείνους που ψηφίστηκαν μόνο από έναν). Τα αποτελέσματα είναι αυτά (και είναι μάλιστα όλοι τους και κάτω των 50 ετών):
Τα αποτελέσματα αυτά είναι πολύ χαρακτηριστικά, όχι για τα πρόσωπα καθ' εαυτά, αλλά γιατί δείχνουν ότι και οι τρεις τους μοιράζονται κάποια στοιχεία ψαλτικών αρχών, που για μένα προσωπικά είναι πολύ διδακτικά:
Συγγνώμη που σας ζάλισα. Θα ήθελα τη γνώμη σας για τη δημοσκόπηση.
Τα αποτελέσματα είχαν δημοσιευθεί εδώ (αλλά πρέπει αυτό να ενημερωθεί, γιατί έκτοτε ψήφισαν και ορισμένα νεότερα μέλη, το τελικό όμως, τουλάχιστον στις ψηλές θέσεις, δεν αλλάζει σημαντικά).
Η δημοσκόπηση αυτή είχε ένα μεγάλο θετικό, που νομίζω πρέπει να διατηρηθεί σε κάθε παρόμοια μελλοντική δημοσκόπηση: δεν ψηφίζαμε έναν, αλλά πέντε ψάλτες με τη σειρά (αν θέλαμε). Έτσι, η τελική ψηφοφορία δεν απεικόνιζε επιλογές για τον καλύτερο ψάλτη (αυτές υπάρχουν σε ξεχωριστό πίνακα excel στο ίδιο post, όπου μάλιστα τα αποτελέσματα για την πρώτη θέση διαφοροποιούνται), αλλά μια αναλυτική ποιοτική κατάταξη των ψαλτών.
Είχε όμως κι ένα μειονέκτημα: δεν ξεχώριζε εν ενεργεία από παρελθόντες ψάλτες. Και δεν εννοώ ακριβώς (ή μόνο) ζώντες από τεθνεώτες. Εννοώ ψάλτες που είναι στην πλήρη ακμή τους από ψάλτες που έγραψαν ήδη την ιστορία τους. Είναι λίγο μεθοδολογικά εσφαλμένο αυτό το ανακάτεμα, αλλά ίσως και λίγο άκομψο να μπαίνουν σε κοινή ψηφοφορία τα "ιερά τέρατα" με τον καθένα από εμάς. Άλλωστε, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας έδειξαν ότι καλύτεροι θεωρήθηκαν όντως τα «ιερά τέρατα». Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 10 πρώτους μόνο τρεις είναι οι ζώντες (Δανιήλ, Ταλιαδώρος, Χατζημάρκος) και κανείς από αυτούς στην ακμή τους (πιστεύω).
Χρειαζόμαστε δηλαδή μια ψηφορία που να αναδείξει ξεχωριστά τους εν ενεργεία ψάλτες, ειδικότερα αυτούς που είναι στην πλήρη ακμή τους. Μια τέτοια ψηφοφορία δεν θα μπορούσε να περιλαμβάνει π.χ. τον Ταλιαδώρο, τον Παϊκόπουλο, τον Βασιλικό. Κι επειδή αυτό είναι ένα κριτήριο ασαφές (γιατί κάποιοι ίσως πιστεύουν ότι οι παραπάνω ψάλτες είναι στην ακμή τους), θα έλεγα ότι χρειαζόμαστε κάτι πιο συγκεκριμένο: θα πρέπει να περιλαμβάνει ψάλτες όχι ανω των 70 ετών.
Ο λόγος που δεν βάζω απευθείας τη δημοσκόπηση, αλλά την θέτω προς συζήτηση είναι:
α) ξέρω ότι υπάρχουν ενστάσεις, και δη σημαντικών μελών, γύρω από την αξία μιας δημοσκόπησης και τις σέβομαι απόλυτα
β) κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν ότι δεν είναι σωστό το κριτήριο του ηλικιακού περιορισμού
γ) επηρεάζει την αντικειμενικότητα της επιλογής το γεγονός ότι πολλοί σπουδαίοι ψάλτες είναι μέλη του φόρουμ (τώρα που το σκέφτομαι ίσως 3 από τους 5 που θα ψήφιζα είναι μέλη του φόρουμ) ή είναι λεπτή η θέση πολλών, που θα φανεί αν επιλέγουν ή όχι φίλους τους, μέλη του φόρουμ
δ) ίσως γίνει αφορμή να ξεσπάσουν γνωστές διαμάχες, που εδώ και καιρό τις έχουμε ξεχάσει
ε) πολλοί μπορεί να πιστεύουν ότι δεν έχει κανένα ουσιαστικό νόημα μια τέτοια δημοσκόπηση.
Τα σέβομαι όλα αυτά και είναι σωστά. Μόνο για το πέμπτο απαντώ: από τη μεριά μου δεν γίνεται η πρόταση για παιχνίδι, για πλάκα, για ενδιαφέρον ή για να ανάψουν τα αίματα και ανέβουν τα νούμερα «τηλεθέασης». Ο λόγος είναι πολύ ουσιαστικός. Γίνεται για να μπορεί να μας δείξει αν υπάρχουν και ποιοι είναι οι ψάλτες του καιρού μας που ενδεχομένως θα έχουν την ευθύνη να διαμορφώσουν τα μελλοντικά ψαλτικά πράγματα. Ενδεχομένως, θα είναι καλό να το καταλάβουν και οι ίδιοι και να τεθούν προ των ευθυνών τους ενισχύοντας την προσπάθειά τους. Θα βοηθήσει να δούμε πώς είναι τα ψαλτικά μας πράγματα σήμερα. Θα κάνει γνωστούς σε πολλούς από εμάς ορισμένους ψάλτες που ενδεχομένως δεν γνωρίζουμε (και που, επειδή ακριβώς θα είναι δίπλα μας και προσβάσιμοι, ίσως μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους, να τους ακούσουμε, να συμψάλουμε και να ωφεληθούμε από αυτούς). Θα γίνει αφορμή να μαζευτούν ηχογραφήσεις τους και τα καλά τους στοιχεία, αυτά που κάποιοι έκριναν καλά, να φτάσουν και σε κείνους που δεν τους έχουν ακούσει αρκετά ή καθόλου. Κι άλλα μπορώ να σκεφτώ, αλλά μένω σε αυτά.
Πάντως, ακόμα κι αν δεν θέλετε να γίνει αυτή η ψηψοφορία, εγώ έκανα για τον εαυτό μου ένα μικρό, προκαταρκτικό τεστ. Είδα στην τελική κατάταξη (που χρειάζεται ενημέρωση ξαναλέω, αλλά τα πράγματα δεν αλλάζουν σημαντικά) ποιοι είναι οι ψάλτες κάτω των 60 ετών που υπάρχουν στη λίστα. Αυτοί δηλαδή που έχουν αρκετό (πρώτα ο Θεός) ψαλτικό μέλλον. (Για λόγους αντικειμενικότητας δεν συμπεριέλαβα εκείνους που ψηφίστηκαν μόνο από έναν). Τα αποτελέσματα είναι αυτά (και είναι μάλιστα όλοι τους και κάτω των 50 ετών):
1. ΝΕΟΧΩΡΙΤΗΣ (11ος/67)
2. ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ (31ος/67)
3. ΛΙΑΚΟΣ (34ος/67)
2. ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ (31ος/67)
3. ΛΙΑΚΟΣ (34ος/67)
Τα αποτελέσματα αυτά είναι πολύ χαρακτηριστικά, όχι για τα πρόσωπα καθ' εαυτά, αλλά γιατί δείχνουν ότι και οι τρεις τους μοιράζονται κάποια στοιχεία ψαλτικών αρχών, που για μένα προσωπικά είναι πολύ διδακτικά:
- σοβαρότητα
- συνέπεια προς την παράδοση
- αποφυγή εκφραστικής και εξεζητημένης ερμηνείας
- μαθητεία
- καλλιέργεια ορισμένου ύφους
Συγγνώμη που σας ζάλισα. Θα ήθελα τη γνώμη σας για τη δημοσκόπηση.
Last edited: