Επειδή ο κ. Γιαννουκάκης δείχνει ευγενή διάθεση κατανόησης, οφείλω να του απαντήσω. Αλλοιώς θα είναι σαν να τον σνομπάρω και δεν θα ήθελα να δημιουργηθεί τέτοια εντύπωση. Το κάνω επίσης για να τιμήσω τη μνήμη κάποιων ανθρώπων που το έργο τους απαξιώνεται χωρίς λόγο.
Η σειρά Monumenta Musicae Byzantinae ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1930, με έδρα την Κοπεγχάγη. Σκοπός της ήταν να προσφέρει στην επιστημονική κοινότητα κάποιες ξεχασμένες πηγές της βυζαντινής μουσικής ως μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού, σε μια εποχή που αυτή η μουσική κληρονομιά ήταν τελείως άγνωστη στο εξωτερικό. Ακόμα και αν απορρίψει κανείς τη Series Transcripta, που περιλαμβάνει μεταγραφές με το σύστημα εκείνης της εποχής, και κρατήσει την κύρια σειρά (πανομοιότυπα παλαιών χειρόγραφων κωδίκων) και τη Series Subsidia (μελέτες για τη βυζαντινή μουσική, μεταξύ των οποίων και η σπουδαιότατη πραγματεία του Raasted για τις μαρτυρίες και τα απηχήματα), η προσφορά της σειράς αυτής είναι ΤΕΡΑΣΤΙΑ και μόνο για το υλικό που προσφέρει.
Μα θα μου πείτε δεν έλαβαν υπόψη τη ζωντανή ψαλτική παράδοση. Αλλά το ίδιο λάθος δεν κάνουν και κάποιοι Έλληνες ερευνητές, που μιλούν για "μεταβυζαντινή" μουσική, λες και είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τη μουσική του Βυζαντίου; Αυτή την αντίληψη είχαν και τότε. Θεωρούσαν ότι η νεώτερη εκκλησιαστική μουσική είναι κάτι καινούργιο, ενώ στην πραγματικότητα είναι η μετεξέλιξη του παλαιού. Η επιστήμη όμως προχωρά. Είναι αυτός λόγος για να απαξιώνουμε την προσφορά των παλαιοτέρων; Δηλαδή απορρίπτουμε π.χ. τον Ιπποκράτη, επειδή η Ιατρική προχώρησε πολλούς αιώνες μπροστά;
Λέτε ότι δεν ήλθαν σε επαφή με τον Ψάχο. Κάνετε λάθος. Στο τεύχος 4 (Σεπτ.-Δεκ. 2009) του Μουσικού Ελληνομνήμονος δημοσιεύεται επιστολή του Egon Wellesz προς τον Ψάχο, όπου, μιλώντας του με μεγάλο σεβασμό, ζητάει την άποψή του για διάφορα θέματα. (Είναι ένα από τα πράγματα που ήθελα να ανεβάσω, αλλά δεν με άφησε η συνεχής πολεμική ατμόσφαιρα στο φόρουμ). Ο Ψάχος κατά πάσα πιθανότητα δεν απάντησε ποτέ. Ποιος σνόμπαρε ποιον;
Όσον αφορά τον κ. Στάθη, όντως η προσφορά του είναι μεγάλη. Πρέπει όμως να σας πω ότι, μπορεί το σύστημα των Monumenta να θεωρείται σήμερα ξεπερασμένο, αλλά η στενογραφική θεωρία δεν είναι πανάκεια για κάθε πρόβλημα. Εφαρμόζεται υπό όρους και προϋποθέσεις, ισχύει δε σε πολύ μεγάλο βαθμό μόνο για τον 17ο-18ο αιώνα (σε εκείνη την εποχή εστιάζουν και οι σχετικές μελέτες του κ. Στάθη). Εάν θέλετε να τα συζητήσουμε, πολύ ευχαρίστως. Πάντως ο κ. Στάθης δεν αντιμετώπισε καμία απαξίωση από τους ξένους. Διαφωνίες ναι. Απαξίωση όχι. Εκλήθη σε ένα σωρό συνέδρια στο εξωτερικό και εξέφρασε ελεύθερα τις απόψεις του. Δεν ξέρω πού το στηρίζετε αυτό.
Σαν μουσικολόγος ακαδημαϊκός, θα μας υποχρεώσετε εαν αναρτήσετε τον κατάλογο της διδακτέας ύλης στα μαθήματα της Βυζαντινής μουσικολογίας. ΜΗΠΩΣ προωθείται, εντός της ύλης αυτής κάποια σημερινή μόδα; Για την χρηματοδότηση σας (και των συναδέλφων σας) μπορείτε να μας πείτε ΠΟΙΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΝ την θεματογραφία σας, τις έρευνές σας και τις μελέτες σας; Και, εαν γράψετε κάτι αντίθετο, ΠΟΙΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ έχετε για να παρουσιάσετε τις μελέτες σας στα συνέδρια όπου οι κριτικές επιτροπές δομούνται απο συναδέλφους σας εκπροσώπους κάποιας σημερινής μόδας της ψαλτικής;
Χωρίς την παραμικρή υποκρισία, θα σας πω ότι δεν ξέρω σε τι αναφέρεστε. Ποιος σας δημιούργησε αυτή τη στρεβλή εικόνα; Και εγώ συμμετέχω σε εκλεκτορικά σώματα που κρίνουν συναδέλφους (σχετικά πρόσφατα, μάλιστα, εκλέξαμε στην Κρήτη τον εξαιρετικό συνάδελφο κ. Στρουμπάκη), αλλά και στις δικές μου κρίσεις συμμετείχαν καθηγητές ανώτερης βαθμίδας, εντός και εκτός ειδικότητας. Ποτέ δεν είδα να εφαρμόζονται τα κριτήρια που υπονοείτε. Αντιθέσεις υπάρχουν, αλλά όχι τέτοιου χαρακτήρα. Και στη δική μου εκλογή κάποια μέλη του σώματος ήταν αντίθετα. Φυσικό δεν είναι; Ούτε σε συνέδρια (σοβαρά, γιατί στα άλλα δεν πηγαίνω) είδα ποτέ κάτι τέτοιο. Χρηματοδότηση δεν έχω λάβει ποτέ, πέρα από το μισθό μου.
Την ύλη του μαθήματος την αποφασίζει ο κάθε διδάσκων αποκλειστικά (τουλάχιστον στο δικό μας το Τμήμα). Εγώ διδάσκω Ψαλτική, Ιστορία της Ελληνικής Εκκλησιαστικής Μουσικής και Μουσικές Παραδόσεις του Ελληνικού Χώρου. Ο μόνος που με ελέγχει είναι η συνείδησή μου (και όσοι φοιτητές ενδιαφέρονται).
Και θα το επαναλάβω: ποιος σας τα είπε αυτά; Είναι δυνατόν να λέγονται δημόσια τέτοιες ανακρίβειες; (Τώρα, θα μου πείτε, αυτό σε πείραξε... Εδώ ακούστηκε ότι κρατάμε στο σεντούκι τα χειρόγραφα και δεν τα δίνουμε στο λαό. Λες και έχουμε σε όλα τα πανεπιστήμια συλλογές χειρογράφων. Προσωπικά το υλικό μου το βρίσκω όπου το βρίσκουν όλοι οι ερευνητές και με τους όρους που ισχύουν για όλους).
Όμως, βλέπω την συσπείρωση του μουσικολογικού ακαδημαϊσμου στην Ελλάδα κυρίως γύρω απο μια μόδα η οποία ετσιθελικά προσπαθεί να αλλοτριώσει έννοιες των λέξεων του Ελληνικού λεξιλογίου (Παράδοση π.χ.) για τους σκοπούς της και για την αλλοτρίωση της ψαλτικής και την τελική αγιοποίηση και θρυλλοποίηση ατόμων. Και εφ όσον υπάρχει και το χρήμα, μισθωνωνται και διαφημιστικοί οίκοι και ιμπρεσάριο να επιβάλλουν την αλλοτρίωση (κοντσέρτα, μελέτες, προβολές στα ΜΜΕ, στο διαδύκτιο κ.α.). Κάπου εκει μέσα εμπλέκεται και η μουσικολογική ακαδημαϊκή κοινότητα...
Και πάλι δεν ξέρω για τι μιλάτε. Εάν αναφέρετε συγκεκριμένα ονόματα, να το συζητήσουμε. Αλλοιώς, μη ρίχνετε λάσπη σε όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα. Δεν είναι σωστό.