Περί αναλυτικής και συνεπτυγμένης γραφής αναφέρονται σχετικά και στον πρόλογο του έργου
Μουσική Βιβλιοθήκη (Κωνσταντινούπολη, 1868) όπου αναφέρεται ήδη από εκείνη την εποχή η ανάγκη επιστροφής στις συνοπτικές γραμμές των εξηγητών και ο καθαρισμός των μουσικών κειμένων από αναλυτικές γραφές που είχαν ήδη ανοίξει την πόρτα για αυθαίρετες αναλύσεις και εξωτερικές προσμίξεις. Η επι το συνοπτικότερον μετατροπή έγινε όπως λένε οι εκδότες με παραλληλισμό προς την αρχαιοτάτη στενογραφία και τη γραφή του Πέτρου λαμπαδαρίου. Δεν προλαβαίνω τώρα να αντιγράψω το σχετικό απόσπασμα.
...καὶ πρὸς διάδοσιν καὶ ἀσφαλῆ διάσωσιν τοῦ ἀρχαίου, γνησίου, σεμνοῦ καὶ μεγαλοπρεποῦς μέλους, τοῦ ἀλλοιωθέντος καὶ παραμορφωθέντος διά τε τὰς συνεχεῖς πρὸ τοῦ τύπου ἀντιγραφάς, καὶ διὰ τὰς ὑπὸ τοσούτων ἐκδοτῶν μετατυπώσεις, καὶ διὰ τὰς ἰδιοτρόπους μάλιστα ξενοφωνίας, αἵτινες παρεισφρήσασαι εἰς τὰ ἱερὰ ᾄσματα τῆς Ἐκκλησίας, ἕνεκα τῆς ἀπειρείας, ἢ καὶ τῆς αὐταρεσκείας Ἱεροψαλτῶν τινῶν, παρήλλαξαν ὅλως τὴν σεμνότητα καὶ τὸ γνήσιον αὐτοῦ. Ἵνα δὲ ἐπανέλθῃ ἡ Ἐκκλησιαστικὴ ἡμῶν Μουσικὴ εἰς τὴν ἀρχαίαν αὐτῆς εὐκοσμίαν, ἐκρίθη ἀναγκαῖον, ὅπως τὰ διδαχθησόμενα ἐν τῇ Σχολῆ μαθήματα ὦσιν εἰς τὸ ἑξῆς κεκαθαρισμένα ἅπαντα ἀπὸ τῶν διαφόρων ξενισμῶν, ὅπερ ἄλλως οὐ δύναται κατορθωθῆναι, εἰμὴ διὰ τοῦ παραλληλισμοῦ τῆς ὑπὸ τῶν τριῶν Διδασκάλων ἐξηγήσεως μετὰ τῆς παλαιᾶς Πέτρου τοῦ Πελοποννησίου, καὶ αὐτῆς τῆς τοῦ Πέτρου μετὰ τῆς ἔτι ἀρχαιοτέρας.
Εάν εννοείτε αυτό το απόσπασμα, είναι προφανές ότι δεν αναφέρεται σε συνοπτικότητα ή αναλυτικότητα, αλλά στηλιτεύει τις επιδράσεις από την εξωτερική μουσική, που ήταν επίκαιρες στο β΄ μισό του 19ου αιώνα, καθώς και τις εκδόσεις που ξέφευγαν από την κλασική γραμμή, όπως το Δοξαστάριο του Κωνσταντίνου. Η αναφορά στην παλαιά γραφή αφορά τη διασφάλιση της ορθότητας των μεταγραφών και της αποφυγής των λαθών που παρεισέφρησαν στις μουσικές εκδόσεις. Βέβαια η συγκεκριμένη φράση έχει μάλλον θεωρητικό χαρακτήρα, αφού το μεν Αναστασιματάριο του Πέτρου που εκδόθηκε δεν υπάρχει φυσικά στην "έτι αρχαιοτέραν γραφήν", ενώ ο έτερος τόμος, το Αναστασιματάριο του παλαιού Στιχηραρίου, δεν υπάρχει στη γραφή του Πέτρου!
Από την άλλη μεριά, πώς είναι δυνατόν να συμβουλεύτηκαν παλαιά χειρόγραφα και να απουσιάζουν από την έκδοση τα γνήσια Κεκραγάρια του Πέτρου;;;
Αλλά ας επιστρέψουμε στο θέμα του thread. Συγγνώμη που θα επαναλάβω κάποια πράγματα, αλλά νομίζω ότι χρειάζεται.
Τα περί συνοπτικότητας και "ενέργειας των σημαδιών" στη Νέα Μέθοδο είναι καθαρά καραϊκής εμπνεύσεως. Ξέρετε εσείς κανέναν παλαιό παραδοσιακό ψάλτη να δίδασκε την "ενέργεια των σημαδιών"; Ο παραδοσιακός ψάλτης αναγνωρίζει και αναλύει
θέσεις και όχι σημάδια. Και δεν τις αναλύει συνέχεια και καθ' υπερβολήν, γιατί τότε δημιουργείται "κόρος", όπως έλεγε και ο αείμνηστος Στανίτσας. Από τη στιγμή μάλιστα που πηγή της παράδοσης θεωρείται ο πατριαρχικός ναός, πώς είναι δυνατόν να ανέλυαν σημάδια, αφού έψαλλαν χωρίς μουσικό κείμενο;
Βέβαια οι θέσεις παρασημαίνονται με συγκεκριμένους συνδυασμούς σημαδιών (μουσική ορθογραφία), με αποτέλεσμα να δημιουργείται η εσφαλμένη εντύπωση ότι οι αναλύσεις προκαλούνται από τα σημάδια, οπότε ο μεν Καράς νόμιζε πως έτσι μπορούσε να εξηγήσει την παλαιά γραφή, ακόμη και την προ του Πέτρου ("αναλύοντας" τα σημάδια, με τρόπο συνήθως όχι τεκμηριωμένο), κάποιοι δε φτάνουν να κατηγορούν τους Τρεις ότι δεν μετέγραψαν σωστά την παλαιά γραφή!!!
Θα φέρω το παράδειγμα ενός νεώτερου δασκάλου, τον οποίο τυγχάνει να γνωρίζω (χωρίς, δυστυχώς, να μπορώ να θεωρηθώ μαθητής του), του Άρχοντος Δημητρίου Ιωαννίδη. Όταν διδάσκει ένα κλασικό μάθημα, σου λέει: Μάθε το καλά παραλλαγή και μέλος. Μετά, όταν θα το έχεις αφομοιώσει, μπορείς να το "δουλέψεις". "Πώς θα το κάνω αυτό δάσκαλε"; "ΑΚΟΥ ΤΟ". Τέλειωσε η υπόθεση. Όποιος θέλει, ας πάει να μάθει τις οξείες και τα ισάκια, με τη διαστρεβλωμένη έννοια που τα διδάσκουν κάποιοι, έχοντας τη συμπαράσταση διάφορων "συνοδοιπορούντων".
Στο παράδειγμα που ανέλυσα
εδώ, θα προσθέσω και μια μικρή παρατήρηση στο μουσικό κείμενο που παρέθεσα
εδώ ("εξ όνυχος τον λέοντα"). Κοιτάξτε τη συλλαβή "ωμο
λόγει". Ο Βιολάκης το βάζει όπως είναι στο πρωτότυπο (το οποίο μπορείτε να δείτε στο
βίντεο του ΟΦΕΛΠ). Αυτό, σύμφωνα με ορισμένους, είναι "οξεία" και πρέπει να αναλυθεί. Πώς; Όπως το έχει παρακάτω ο Χουρμούζιος, στην έκδοση του Εφεσίου. Έλα όμως που στην ανάλυσή του βάζει και πάλι οξεία! Διότι το ολίγον με το κέντημα από κάτω προέρχεται σαφέστατα από την οξεία. Μήπως πρέπει να το ξανα-αναλύσουμε; Και που θα πάμε; Άλλη μια φωνή επάνω;
Άλλη ερώτηση: Και τι αναλύει ο Χουρμούζιος; Αναλύει τη συγκεκριμένη θέση, με την κορύφωση της μελωδικής γραμμής στην τονισμένη συλλαβή και εν συνεχεία την κάθοδο. Και γιατί δεν το αναλύει ο "κακός" Βιολάκης; Για τον ίδιο λόγο που ο "κακός" Χουρμούζιος δεν αναλύει π.χ. το ολίγον με κλάσμα στη συλλαβή "δυναστείας
σου"! Ας σοβαρευτούμε, παρακαλώ. Γνωρίζω ότι πολλοί δεν θα κατανοήσουν (δεν θα θελήσουν καν) αυτά που λέω. Εγώ όμως οφείλω να τα πω.
Πρός άρσιν δε παρεξηγήσεων (που συνηθίζονται κατά κόρον): Δεν υπάρχει τελικά "ενέργεια των σημαδιών" στη Νέα Μέθοδο;;; (Στην παλαιά γραφή είναι άλλο ζήτημα, που δεν το συζητάμε εδώ). Μπορεί να δεχτεί κανείς ότι υπάρχει, για διδακτικούς λόγους, αλλά με
πολύ μεγάλη φειδώ και σε σχέση πάντοτε με τη συγκεκριμένη θέση. Αυτά.