Ἀρχικὰ, θὰ παρακαλοῦσα κάποιον συντονιστή, νὰ μεταφέρῃ τὰ τελευταῖα μηνύματα σὲ νέο θέμα περὶ τῆς ἐκτέλεσης τοῦ μέλους "Μεταβολή τῶν θλιβομένων".
Επειγόντως...
Λιγάκι δύσκολο μοῦ φαί[νεται κι ἐμένα στόν φθόγγο βου (νεχέανες τῆς παλαιᾶς παραλλαγῆς) νὰ ἐννοεῖται μεταβολή σὲ γα τῆς σκλ. χρωματικῆς, χωρίς νὰ ὑποδηλώνεται πουθενά. Μάλιστα ὅταν βάζῃ μετὰ ἀπὸ 3 ὁλίγα καὶ τὴν φθορά τοῦ νενανώ, στά δικά μου μάτια φωνάζει γιὰ τετράχορδο ΠΑ-ΔΙ σκλ. χρώματος. Βέβαια, μὲ τή διφωνική θεώρηση τοῦ πλ. Β' δὲν θὰ ἄλλαζε τίποτα, ἐξηγητικά τοὐλάχιστον. Διαστηματικά, μὲ τήν λογικὴ τῆς ὅμοιας διφωνίας στόν πλ. β' πάλι δὲν θὰ ἄλλαζε κάτι, ἐνῶ μὲ τήν ἄλλη θεώρηση, πολλά.
Εσύ δηλ. τι νομίζεις ότι εννοείται στη νέα γραφή και στο συγκεκριμένο μέλος με αυτές τις φθορές; Αφού με σκληρό χρωματικό τετράχορδο ΠΑ-ΔΙ το μέλος είναι "ξεκούρδιστο", όπως λέει κι ο κ. Αρβανίτης, είναι δυνατό να εννοείται κάτι τέτοιο;; Αφού η θεωρία της νέας γραφής καλύπτει απόλυτα την περίπτωση αυτή, λέγοντάς σου ότι η σκληρή χρωματική φθορά του ΠΑ είναι ίδια με του ΓΑ και αυτός είναι ο τρόπος εκτέλεσης που εδώ σαφώς εννοείται, γιατί να μην το κάνουμε δεκτό; Εκεί που αποτυγχάνει η νέα γραφή και η θεωρία της Επιτροπής είναι στη δήλωση της όμοιας διφωνίας στην περίπτωση του άνω ΝΗ στο σχήμα ΔΙ-ΚΕ-ΖΩυφ-ΝΗ, που εδώ δεν είναι με δίεση, όπως στον πλ. β', αλλά φυσικό, όπως επιτάσσει η διφωνική θεώρηση του πλ. β' στην περίπτωση αυτή, όπως σωστά αναφέρεις, εξ ου και η ύφεση στο μουσικό κείμενο.
Τέλος πάντων, αφού συμφωνούμε για τον τρόπο εκτέλεσης δεν το κάνω θέμα και κακώς μου φαίνεται το τραβάμε τόσο.
Ἐγώ πάντως, δὲν ἔχω δεῖ πουθενά νὰ θεωρεῖται καὶ νὰ σημαίνεται ὁ ΖΩ τοῦ χρώματος μέ ὕφεση
Μα ο φθόγγος αυτός σε παραλλαγή είναι ΝΗ του πλ. β' αυτό. Αν δεν βάλει ύφεση, θα το πεις στη θέση του, δηλ. ως ΝΗ δίεση που είναι "ξεκούρδιστο".
Αὐτό Νῖκο, εἶναι ἁπλούστευση. Δέν μποροῦμε νά ταυτίσουμε τὸ 7-12-9 τῆς κλίμακας τοῦ Χρυσάνθου μὲ τό 8-12-10 τῆς Ἐπιτροπῆς! Ξέρεις πολύ καλά, πώς τὰ κλασματικά μεγέθη ποὺ περιγράφουν καὶ ὁ Χρύσανθος καὶ ὁ Χουρμούζιος, μᾶλλον πρὸς τὸ 9-12-9 τοῦ Ἀγαθοκλῆ στρογγυλοποιοῦνται.
Γι΄αυτό μονίμως διαφωνούμε και θα διαφωνούμε βρε Χάρη: η θέση μου είναι ότι από τη στιγμή που ο Χουρμούζιος σου λέει ότι μετά το ΔΙ ακολουθεί
"τόνος ελάσσων - τόνος μείζων - τόνος ελάχιστος" αυτό θα πρέπει να ακολουθήσουμε. Η περιγραφή δηλ. αυτή σου λέει σαφώς ότι το ΔΙ-ΚΕ
δεν είναι ίδιο με το ΖΩ-ΝΗ και μάλιστα ο Χουρμούζιος αναφέρει χαρακτηριστικά αυτή τη διαφορά και μας το μεταφέρει με τους αριθμούς 7 και 9. Το ότι η 68άρα κλίμακα είναι άκρως ελαττωματική για να εκφράσει αυτές τις σχέσεις μεταξύ των τόνων είναι γνωστό, γι' αυτό και τις εκφράζω με την 72άρα. Μην ξεχνάς άλλωστε ότι στο χρωματικό γένος ο Χουρμούζιος και ο Χρύσανθος δεν έδωσαν κλασματικά μεγέθη. Απλώς τα υποθέτουμε (ορθώς φυσικά, δε λέω). Τώρα, για το τι είναι εγκυρότερο, τα κλασματικά μεγέθη του Χρυσάνθου, που δεν τα ξέρει κανένας, ή τα μόρια επί κλίμακος, που χρησιμοποιούνταν για πολλά χρόνια ως την Επιτροπή, για μένα είναι προφανής η απάντηση, έχω κάνει λόγο για τη σημασία του 12-9-7 και τον ελάχιστο τόνο του Χρυσάνθου
εδώ, ίσως και αλλού (έχω γράψει βασικά αρκετά πράγματα στη μελέτη μου για τα διαστήματα, που έχει κολλήσει αυτό τον καιρό...)
Η διαφωνία μας όμως είναι μάλλον ιστορικής φύσεως, μια και τα διαστήματα που λες τα δέχομαι φυσικά, οπότε πάλι κακώς μάλλον το τραβάμε κι αυτό το θέμα...
Αὐτό, ποὺ τὸ ἀναφέρει μόνο ὁ Χρύσανθος, σημαίνει καὶ σύμφωνα μὲ τὴν περιγραφή σου, μᾶλλον ἔνα εἶδος ἕλξης, καθώς οἰ ἐξηγητές τὸ ἀντιπαρέρχονται, ὁ μὲν Χουρμούζιος ἤθελε τέλειο 4χορδο καὶ 5χορδο στήν ὅμοια διφωνία, ὁ δὲ Γρηγόριος ἐξηγοῦσε μὲ φθορά σκληροῦ χρώματος τὰ μαθήματα ποὺ τριφωνοῦσαν, ἐννοῶντας μαλακά διαστήματα ποὺ τὰ γνώριζε ἡ παράδοση(βλ. Ἀγαθοκλῆς).
Με την υπάρχουσα θεωρία όντως δεν εξηγείται επαρκώς το φαινόμενο αυτό και απομένει η θεωρία της έλξης. Είπα όμως τι σημαίνει για μένα: περίπτωση εφαρμογής της όμοιας διφωνίας επί το οξύ. Νομίζω συμφωνούμε...
Ἄλλο χαμηλωμένο ΖΩ ἐννοεῖ ὁ Στανίτσας! Κάποιοι ἔλεγαν Β' ἦχο μέ ΖΩ ὕφεση στήν κατάβαση ὅπως στὸ διάτονο καὶ αὐτοὺς βέβαια μέμφεται.
Δε νομίζω: απ' όσο θυμάμαι, το ψέλνει και δίνει παράδειγμα με το ΖΩ εν ανόδω και όχι εν καθόδω.
Ἡ ὅμοια διφωνία δὲν ἔχει χαμηλωμένο Ζω.
Τώρα με κούφανες... Σαφώς και έχει. Δεν έχει μόνο αν εφαρμόσεις διαστήματα διφωνίας 9-12. Αν όμως εφαρμόσεις 8-12, τότε το ΖΩ είναι χαμηλότερα. Τι από τα δύο εννοούσε ο Χρύσανθος; Σαφώς το δεύτερο, που περιγράφει με τα δικά του διαστήματα ως 7-12 και αναφέρει ρητώς ότι στο Β' ήχο το ΖΩ είναι κατά τι χαμηλώτερο του διατονικού και ότι μόνο οι φθόγγοι ΒΟΥ-ΓΑ-ΔΙ ταυτίζονται με τους διατονικούς. Κατά την προσωπική μου άποψη είναι πεντακάθαρο. Όσο για το:
Τέλος, μὲ τά κλασματικὰ διαστήματα ποὺ μᾶς περιγράφει ὁ Χρύσανθος τὸ χαμήλωμα αὐτὸ (σὲ διφωνικές μόνο θέσεις) θὰ ἦταν ἀνεπαὶσθητο.
...μας επιστρέφει στην αιώνια διαφωνία μας: ο Χρύσανθος στο β'ήχο δεν δίνει κλασματικά διαστήματα και τα μόνα διαστήματα που αναφέρει, όταν κάνει λόγο για το υψηλότερο ΝΗ και το χαμηλότερο ΖΩ του β' ήχου, είναι αυτά της κλίμακος, δηλ. το 7άρι του ελαχίστου τόνου, που εναλλάσσεται με τον μείζονα στη χρυσανθινή όμοια διφωνία. Συμφωνώ και επαυξάνω ότι οι μεταβολές αυτές ισχύουν σε διφωνικές μόνο θέσεις, όμως δεν είναι τελίως ανεπαίσθητες και αυτό φαίνεται περισσότερο στα παλαιά μαθήματα, όπου και ήταν συχνότερες αυτές οι θέσεις: στο "Ανοίξαντός σου την χείρα" λ.χ. του Κουκουζέλη (το πρωτότυπο, όχι το συντετμημένο του Χουρμουζίου) κάνουν μπαμ οι όμοιες διφωνίες και το υψωμένο ΝΗ σε σχέση με το διατονικό (εκτός κι αν χαμηλώσεις υπερβολικά το ΒΟΥ, το έχουμε ξανασυζητήσει).
Ὁ Γρηγόριος γιὰ νὰ τὸ σιγουρέψῃ βάζει σκλ. χρωματικὴ φθορά στὸ Κύριε Ἐκέκραξα (πρῶτο μάθημα στὸν Β' ἦχο!). Ὀ Χουρμούζιος, ἤδη ἐξηγεῖ μὲ ΖΩ τοῦ Β' ἤχου στὴν διατονικὴ θέση.
Φυσικό είναι να συμβαίνουν αυτά, αφού το φαινόμενο της αυστηρής όμοιας διφωνίας του Χρυσάνθου με ελάχιστο τόνο και τόνο δεν είναι ο κανόνας, παρά μάλλον ιδιαίτερη περίπτωση και η ανάγκη σχηματισμού τέλειου τετραχόρδου/πενταχόρδου ήταν επιτακτική, αφού το θεωρητικό του Χρυσάνθου δεν εξασφάλιζε κάτι τέτοιο, που όμως είναι προφανές ότι συμβαίνει, εξ ου και η ανάγκη να "σιγουρευτεί" το τέλειο τετράχορδο, τα είπα και στο συνέδριο (ή, τουλάχιστον, τα είχα γράψει για να τα πω...)