Ἐξ ἀπόψεως φιλολογικῆς, ἡ σύνταξη λιτῶς, χῦμα, μᾶλλον σημαίνει ταυτοσημία τῶν δύο ὅρων. Ἡ δεύτερη διασαφηνίζει τὴν πρώτη. Ἀλλιῶς μᾶλλον θὰ περιμέναμε νὰ γράφει λιτῶς καὶ χῦμα, ὅπως ἀντίστοιχα λέει πιὸ πάνω, ὅπου δύο ὅροι ἀναφέρονται σαφῶς σὲ δύο διαφορετικὲς παραμέτρους:
Πάτερ, πολύ πιθανόν να είναι έτσι, και σας ευχαριστώ για την παρέμβαση. Έκανα αυτή την σκέψη ορμώμενος από το γεγονός ότι ετυμολογικά οι δύο λέξεις έχουν διαφορά, που ίσως να αντανακλά στην λειτουργική τους χρήση. Αυτή τουλάχιστον ήταν μια υποψία που είχα, όχι πλήρως τεκμηριωμένη, ή σχηματοποιημένη.
Το "λιτώς" σε κάποιες περιπτώσεις δίνει την εντύπωση ότι απλά παραπέμπει σε απλούστερο μέλος, όχι μουσικά επιτηδευμένο (όπως το Λαθών ετέχθης), ενώ το χύμα, σαν λέξη, παραπέμπει πιό πολύ σε κάτι εκφωνητικό, ρέον ας πούμε, πιο χαλαρό ρυθμικά αν θέλετε.
Βέβαια, πολλές φορές συμβαίνει στα κείμενα της Εκκλησίας, η αυστηρή φιλολογική-ετυμολογική προσέγγιση αντί να βοηθά, να απομακρύνει από την αλήθεια. Ισχύει και σε πολλά σημεία της Αγίας Γραφής αυτό, και οι Πατέρες ξεκαθαρίζουν πολλά τέτοια φαινομενικά δύσκολα σημεία. Δεν υπάρχει πάντα φιλολογική ακρίβεια σε αυτά τα θέματα, και για αυτό πρέπει να αναζητούμε στην παράδοσή μας το πώς χρησιμοποιείται ο κάθε όρος στις διάφορες περιόδους, που μπορεί να διαφέρει από αυτό που αντιλαμβανόμαστε εμείς σήμερα με μια πρώτη ανάγνωση.
Αυτό που συνηγορεί πολύ υπέρ της άποψής σας, ότι δηλαδή εννοιολογικά ταυτίζονται στην λειτουργική τους χρήση, είναι ότι γενικώς οι δύο όροι δεν εμφανίζονται παράλληλα/ταυτόχρονα εντός του ιδίου τυπικού, από όσα μπόρεσα να βρώ μέχρι τώρα. Δηλαδή, κάθε τυπικό χρησιμοποιεί ή τον ένα ή τον άλλο, και για να καλύψει την ίδια ανάγκη ουσιαστικά, δηλαδή την περίπτωση που κάτι πρέπει να ειπωθεί όχι "μετά μέλους". Για παράδειγμα, δεν μπόρεσα να εντοπίσω τον όρο "λιτώς" στα τυπικά της Ιεροσολυμιτικής παραδόσεως, όπως δεν φαίνεται να συναντάται ο όρος χύμα στα τυπικά των πέριξ της Κων/πόλεως μονών.
Η συγκεκριμένη μαρτυρία είναι σημαντική γιατί έχουμε τους δύο όρους μαζί, αλλά πράγματι, ο τρόπος που συντάσσονται στο κείμενο δείχνει επεξήγηση, μάλλον, παρά διαφοροποίηση. Είναι σημαντικό λοιπόν που φαίνεται από αυτό το παράδειγμα ότι μάλλον οι δύο όροι ταυτίζονται.
Ευχαριστώ πολύ για την καίρια επέμβασή σας στο σημείο αυτό.