domesticus
Lupus non curat numerum ovium
Τα επιστημονικά θέματα που ανακύπτουν μπορούν (και πρέπει) να συζητηθούν αλλού. Διότι αν συζητηθούν εδώ, όλο και κάποιος θα πεταχτεί να πει το γνωστό: "εάν ήταν έτσι η βυζαντινή μουσική, εγώ δεν θέλω να έχω σχέση με αυτήν" και λοιπές συνήθεις μεγαλοστομίες (το λέω ευγενικά), οπότε και η συζήτηση θα χαλάσει και εκνευρισμός θα δημιουργηθεί (πιθανώς όχι μόνο σε εμένα). Γι' αυτό θα παραμείνω στο σχολιαζόμενο οπτικοακουστικό παράδειγμα.
Παραπάνω έγινε ένας εύστοχος παραλληλισμός με τη σειρά "Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής" ("Muhteşem Yuzyıl") της τουρκικής τηλεόρασης. Και λέω εύστοχος, όχι γιατί υπάρχει κάποια άμεση σχέση, αλλά γιατί στην Τουρκία η σειρά αυτή, μολονότι ιδιαίτερα δημοφιλής, έχει ξεσηκώσει έντονες αντιδράσεις από τους ισλαμιστές, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, ως παρουσιάζουσα δήθεν με αρνητικό τρόπο την ιστορία τους! Και αυτό τη στιγμή που είναι προφανές ότι παρουσιάζεται μια εξιδανικευμένη εικόνα της ιστορικής αυτής προσωπικότητας, αγγίζουσα τα όρια της αγιογραφίας...
Συνεπώς αυτό που μάλλον τους ενοχλεί είναι να βλέπουν μπροστά τους "με σάρκα και οστά" κάποια πρόσωπα και καταστάσεις της ιστορίας τους που έχουν φανταστεί διαφορετικά (πιο "άυλα" ίσως), πιθανόν να έχουν διδαχτεί διαφορετικά στο σχολείο κ.λπ. Μήπως και με εμάς συμβαίνει το ίδιο; Προσπάθησαν οι άνθρωποι να κάνουν μια αναπαράσταση, βασιζόμενοι σε εικονογραφικές μαρτυρίες, σε μουσικά χειρόγραφα, πιθανόν και σε άλλες πηγές. Όποιος θεωρεί ότι ξέφυγαν από την επιστημονική ακρίβεια, ας προσπαθήσει να κάνει κάτι πιο ακριβές. Προς τι αυτή η μιζέρια; Γιατί εμείς οι Έλληνες δεν πρέπει ποτέ να προβάλλουμε το ένδοξο παρελθόν μας, έστω ακόμη συμπληρώνοντας κάποια κενά με τη διαίσθηση του σοβαρού επιστήμονα και τη φαντασία (εντός ορίων) του εμπνευσμένου καλλιτέχνη; Δεν σας κάνει εντύπωση, για παράδειγμα, που, με εξαίρεση την περίοδο της επταετίας (για προφανείς λόγους), δεν υπάρχουν ελληνικές φιλόδοξες παραγωγές με θέματα από την ιστορία και τη μυθολογία μας, τη στιγμή που το Χόλυγουντ έχει "ξεσκίσει" (ενίοτε και γελοιοποιήσει) και τα δύο; Γιατί άραγε; Η απάντηση είναι γνωστή και έχει να κάνει με την ιδεολογικοπολιτική μας πραγματικότητα, μια ανάλυση της οποίας εκφεύγει των ορίων του παρόντος φόρουμ.
Επιστρέφω στο θέμα μας: Στο παρελθόν έχω εκφραστεί αρνητικά για μια συναυλία του εν λόγω συνόλου, όπου φορούσαν τις γνωστές στολές. Το ίδιο θα έκανα π.χ. και για τα συγκροτήματα που, για τουριστικούς λόγους, παρουσιάζουν στη Βιέννη μουσική του Μότσαρτ με στολές εποχής. Και στις δύο περιπτώσεις χάνεται η σοβαρή μουσική έκφραση, γιατί το όλον μετατρέπεται σε φολκλόρ και σόου, με κίνδυνο να φτάσει κανείς στα όρια της γελοιότητας. Αυτά ως προς τις ζωντανές εμφανίσεις. Εδώ όμως είναι κάτι διαφορετικό. Πρόκειται για μια προσπάθεια οπτικοακουστικής προσέγγισης του παρελθόντος σε μέσο που ενδείκνυται για αυτό το σκοπό (internet, τηλεόραση ή κινηματογράφος). Με όλες τις επιφυλάξεις που μπορεί να έχω ως προς την ποιότητα του αποτελέσματος, θέλω να συγχαρώ τους συντελεστές για την πρωτοβουλία τους και να ευχηθώ στο μέλλον να δούμε μια πιο ολοκληρωμένη παραγωγή.
Τὸ πρόβλημα εἶναι πὼς ὅλο τὸ show παρουσιάζεται ὡς original. Εἶναι ὅμως;
Ἑκτὸς κι ἄν δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια ἀλλὰ ἡ προπαγάνδα.
Ἐπίσης, ἡ κριτικὴ εἶναι πάντα εὐθέως ἀνάλογη τοῦ πρὸς κρίσιν ἀντικειμένου. Στὴν περίπτωσή μας χάλια ἡ παρουσίαση συνολικά, ἀρνητικὴ στὸν ὑπερθετικὸ ἡ κριτικὴ. Τὸ ξεπατίκωμα τοῦ ψευδοΚωδινοῦ ἤ τῆς Περὶ βασιλείου τάξεως δὲν ἀρκεῖ.