H Νέα Μέθοδος Σημειογραφίας και η Μεταρρύθμιση των Τριών Δασκάλων (1814-1815)

Αντωνης Μιχελουδακης

παλαιόν στρουθίον μονάζον
Αγαπητοί, στην δύση του επετειακού έτους (2014) από την μεταρρύθμιση των τριών διδασκάλων (1814),επισυνάπτω ένα πολύ ευσύνοπτο και εύστοχο κείμενο του Εμμ.Σουργιαδάκη, που δημοσιεύεται στο ένθετο του ψηφιακού δίσκου με τίτλο:Εκκλησιαστικά μελοποιήματα Παύλου Βλαστού


H ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΗΜΕΙΟΓΡΑΦΙΑΣΑ
ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ (1814-1815)​
Ἡ εὐρέως γνωστή Βυζαντινή Ἐκκλησιαστική Μουσική, ἤ δοκιμότερα ἡ Ψαλτική Τέχνη, ἀποτελεῖ τή μουσική ἔκφραση τῆς Ὀρθόδοξης λατρείας. Ἡ Τέχνη αὐτή, παράδοση προφορική καί γραπτή, συνιστᾶ ἕναν ἀκραιφνῆ καί αὐτόνομο ἑλληνικό μουσικό πολιτισμό πού διατηρεῖται ὡς τίς μέρες μας· ἄνθισε καί ἔφτασε στόν κολοφῶνα τῆς ἀκμῆς της στά βυζαντινά χρόνια καί ἐπηρεάστηκε καί διαμορφώθηκε διαχρονικά ἀπό τίς παντός εἴδους ἐξελίξεις στόν εὐρύτερο χῶρο τοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Ἡ γραπτή ἀποτύπωση τοῦ τεράστιου ὄγκου συνθέσεων -μελουργημάτων- τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, πού δημιουργήθηκε ἀπό μίαν ὑπερχιλιάδα βυζαντινῶν καί μεταβυζαντινῶν μελουργῶν, θησαυρίζεται στίς χιλιάδες τῶν χειρογράφων πού ἀπόκεινται σέ πολλές Βιβλιοθῆκες τοῦ κόσμου. Τό μεγαλύτερο μέρος τους γράφτηκε ἀπό πλῆθος ἐπώνυμων ἤ ἀνώνυμων κωδικογράφων κατά τή μεταβυζαντινή περίοδο.
Ὡς γραπτή παράδοση ἡ Ψαλτική Τέχνη ἔχει δικό της πλῆρες, ἄρτιο καί σοφό σύστημα σημαδιῶν ἀπό τόν 10ο αἰ. Τό σύστημα αὐτό, γνωστό καί ὡς Παρασημαντική, ἀποσκοποῦσε πάντοτε στήν κατά τό δυνατόν τελειότερη φωνητική ἔκφραση τῆς ὑμνογραφίας. Μέ τήν πάροδο τῶν αἰώνων καί ὑπό τήν ἐπήρεια ποικίλων παραγόντων καί συνθηκῶν στή σημειογραφία, πού ἦταν στενογραφική -συνοπτική καί ἀπεικονιστική- παραστατική τῶν σχηματισμῶν τῆς φωνῆς, ἐπῆλθαν δραστικές ἀλλαγές οἱ ὁποῖες μέ ὁμαλό καί ἀδιάκοπο τρόπο ἔφεραν τό γραφικό σύστημα, μέ τό ὁποῖο ἑρμηνεύεται ἡ ἐκκλησιαστική ὑμνογραφία, στή σημερινή του μορφή.
Ἡ ἐκμάθηση τοῦ στενογραφικοῦ συστήματος ἦταν μιά πολύ δύσκολη ὑπόθεση. Ἀπαιτοῦσε ἔμπειρο δάσκαλο, πολυχρόνιο μελέτη καί ἰδιαίτερη ἀπομνημονευτική ἱκανότητα τοῦ μαθητῆ ὥστε νά εἶναι σέ θέση ὁ τελευταῖος νά ψάλει τό μέλος, πού ἦταν κρυμμένο κάτω ἀπό τούς σημειογραφικούς σχηματισμούς, βλέποντάς το «ἐν συνόψει». Αὐτή ἡ τεράστια δυσκολία καί τό πολυετές τῆς μαθητείας ἀπέτρεπε -ὅπως εἶναι φυσικό- τούς ἀνθρώπους ἀπό τήν ἐνασχόληση μέ τήν Ψαλτική, μέ κίνδυνο τή σταδιακή κατάπτωση καί τελικά τήν ἐξαφάνισή της.
Γιά τό λόγο αὐτό, σπουδαῖοι ἐκπρόσωποι τῆς Ψαλτικῆς -κυρίως στήν Κωνσταντινούπολη, τό ἐπίκεντρο τῶν ζυμώσεων καί τῶν ἐξελίξεων στήν Ψαλτική, ἀλλά καί σέ ἄλλα ἐκκλησιαστικά κέντρα τῆς ἐποχῆς- ἔχοντας μεγάλη ἔγνοια γιά τή διάσωση ἀπό τή λήθη τῆς ἐκκλησιαστικῆς ψαλμωδίας, κυρίως ἀπό τό 1670 καί μετά, μέ ζῆλο καί ἐπιμέλεια ἄρχισαν νά ἐξηγοῦν, νά γράφουν δηλαδή μέ ἀναλυτικότερο τρόπο, τίς ἀρχαῖες ἀλλά καί τίς δικές τους συνθέσεις. Ἔτσι τά παλαιά καί τά νέα μέλη ἦταν περισσότερο προσιτά στούς σπουδάζοντες τήν Τέχνη καί διευκολυνόταν ἡ διδακτική διαδικασία ὥστε «νά μήν τυραννῶνται οἱ μαθηταί καί οἱ διδάσκαλοι τῆς Τέχνης μέ πολυχρόνιον κόπον εἰς πέλαγος μέγα, χωρίς νά ἠξεύρουν ποῦ εὑρίσκονται». Ἡ ἐργώδης αὐτή μεταρρυθμιστική διαδικασία, πού κράτησε μέχρι τό 1825 περίπου ὡς γενικευμένη πρακτική καί κοινή ἀπαίτηση, συνιστᾶ τόν γεφυροποιό παράγοντα γιά μετάβαση σέ ἕνα νέο σημειογραφικό σύστημα, γνωστό ὡς Νέα Μέθοδο ἀναλυτικῆς σημειογραφίας.
Ἡ ἐπινόηση Νέας Μεθόδου σημειογραφίας εἶναι ἔργο τριῶν σημαντικῶν ἐκκλησιαστικῶν μουσικῶν τῆς ἐποχῆς· τοῦ Ἀρχιμανδρίτη Χρυσάνθου, τοῦ Λαμπαδαρίου τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Γρηγορίου καί τοῦ Χαρτοφύλακα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Χουρμουζίου. Ἡ ἀναγνώριση, καθιέρωση καί ἐπιβολή της περιβλήθηκε τό μανδύα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀποδοχῆς καί ἔγκρισης. Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, ἐπί Πατριάρχη Κυρίλλου Στ΄, μέ σχετική ἁπανταχοῦσα πού ἐξαπέλυσε πρός τίς κατά τόπους Ἐκκλησίες, καλοῦσε ὅσους ἤθελαν νά σπουδάσουν τήν ἐκκλησιαστική μουσική «ἀμισθί» νά μεταβοῦν στήν Κωνσταντινούπολη ὅπου «μετά δύο ἐτῶν διδασκαλίαν θέλουν γίνει ἐγκρατεῖς τῆς Μεθόδου». Γιά τό σκοπό αὐτό ἱδρύθηκε στά 1815 καί λειτούργησε στήν Κωνσταντινούπολη κοινόν Σχολεῖον ὡς Δ΄ Πατριαρχική Μουσική Σχολή, ὅπου δίδαξαν οἱ Τρεῖς Διδάσκαλοι: ὁ μέν Χρύσανθος τό Θεωρητικό, οἱ δέ Γρηγόριος καί Χουρμούζιος τό Πρακτικό μέρος τῆς Μουσικῆς. Ἡ λειτουργία τῆς Σχολῆς διήρκεσε ὡς τό 1821, ὁπότε λόγῳ τῶν ἐθνικῶν καταστάσεων διαλύθηκε.
Ὁ Γρηγόριος, πού στά 1819 ἔγινε Πρωτοψάλτης στόν Πατριαρχικό Ναό, καί ὁ Χουρμούζιος καταπιάστηκαν πυρετωδῶς μέ τό ἔργο τῆς ἐξήγησης, τῆς μεταγραφῆς δηλαδή τῶν προηγούμενων μουσικῶν συνθέσεων ἀπό τήν Παλαιά στή Νέα Μέθοδο. «Καί μόνον φυλλομετρῶντες» τίς χειρόγραφες ἐξηγήσεις τους «καταλαμβανόμεθα ὑπό ζάλης». Ὁ Χρύσανθος, πού γρήγορα ἔγινε Μητροπολίτης Δυρραχίου κι ἀργότερα Σμύρνης καί Προύσσης, εἶναι ὁ πρῶτος Ἕλληνας μουσικός μετά τόν 14ο αἰ. πού στό σύγγραμμά του Θεωρητικόν Μέγα τῆς Μουσικῆς, τό ὁποῖο ἀπευθύνεται ὄχι μόνο στούς μουσικούς ἀλλά καί σέ κάθε Ἕλληνα πού ἐνδιαφέρεται γιά τή Μουσική στή φιλοσοφική καί ἱστορική της διάσταση, δίνει πληροφορίες γιά τήν ἀρχαιοελληνική μουσική καί ἐφαρμόζει τήν ἐπιστημονική σκέψη τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων θεωρητικῶν στήν ἐκκλησιαστική μουσική. Εἶναι λοιπόν ἄξιο καί δίκαιο νά μακαρίζονται ἐσαεί οἱ τρεῖς αὐτοί Δάσκαλοι, γιατί μέ τήν ἄοκνη ἐργασία τους ἀξιωνόμαστε σήμερα νά μποροῦμε νά μελετοῦμε καί νά ἀπολαμβάνουμε ἕνα μεγάλο τμῆμα τῆς βυζαντινῆς καί μεταβυζαντινῆς μελουργίας καί νά τό ἔχουμε ἀκόμα σέ χρήση στίς ἐκκλησίες μας.
Ἡ καταλυτική ἐπιβολή τῆς Νέας Μεθόδου καί τά ἀναμφισβήτητα πλεονεκτήματά της ἔναντι τῆς Παλαιᾶς ὑποστηρίχτηκε μέ πάθος ἀπό τούς κύκλους τῶν ἐκκλησιαστικῶν μουσικῶν, ἄν καί κατά καιρούς καί μέχρι σήμερα ἀκούστηκαν φωνές ἀμφισβήτησης τῆς ἀποτελεσματικότητας καί τῶν ἐπιπτώσεών της στήν ἐξέλιξη τῆς Ψαλτικῆς. Παρά τό λογικό τῶν αἰτιάσεων καί τῶν ἀντιρρήσεων, ὡστόσο οἱ «ἀντιλέγοντες» δέν βρῆκαν γόνιμο ἔδαφος γιά παραπέρα ἐπέκταση.
Μέ τήν καθιέρωση τῆς Νέας Μεθόδου:
• Διασώθηκε τό ἐκκλησιαστικό μουσικό ρεπερτόριο, βυζαντινό καί μεταβυζαντινό, ἀπό τή φθορά καί τήν ἀχρησία καί τέλος τόν ἀφανισμό.
• Ἀξιοποιήθηκαν στό ἔπακρο καί εὐοδώθηκαν οἱ προσπάθειες τουλάχιστον μιᾶς 150ετίας πλειάδας ἐξηγητῶν.
• Διατηρήθηκε ἐν μέρει ἡ σημειογραφική παράδοση, μέ διαφορετική φυσικά λογική σέ σχέση μέ τήν παλαιότερη λειτουργία της, χωρίς καταφυγή σέ ἑτερόκλητα σημειογραφικά συστήματα (λ.χ. πεντάγραμμο). Μεταβλήθηκαν οἱ μουσικοί χαρακτῆρες «ἀπό συμβόλων εἰς γράμματα», ἡ δέ λειτουργία τῆς Μουσικῆς ὑποβλήθηκε σέ σαφεῖς κανόνες. Μέ τό νέο σύστημα μποροῦσε νά γραφεῖ «ἀπεριφράστως» κάθε σύντομη ἤ ἀργή μελωδία, ἐκκλησιαστική ἤ κοσμική.
• Συνέβαλε τά μέγιστα στήν ὁμοιόμορφη ψαλμωδία ἀπό καλά συγκροτημένους χορούς ψαλτῶν, κάτι τό ὁποῖο ἦταν σχεδόν ἀδύνατο μέ τήν παλαιά Μέθοδο.
• Διευκολύνθηκε στό ἔπακρο ἡ διδακτική διαδικασία· τό ὀλιγόχρονο τῆς μάθησης ἦταν κίνητρο γιά τήν προσέλκυση πλήθους μαθητῶν ἀπό κάθε κοινωνική τάξη, πού συνέχισαν τήν παράδοση τῆς Ψαλτικῆς ὡς Μουσικοδιδάσκαλοι ἤ ὡς Ψάλτες στίς κατά τόπους Ἐκκλησίες.
• Δημιουργήθηκε πλῆθος νέων συνθέσεων καί εὐνοήθηκε ἡ μουσική ἀνα-δημιουργία μέ προσαρμογή τῆς πρότερης παράδοσης σέ σύγχρονα αἰσθητικά πλαίσια. Καταγράφηκε μέ τή μέγιστη δυνατή λεπτομέρεια ἡ φωνητική ἑρμηνεία τῶν βιρτουόζων τῆς Τέχνης.
• Ἀναπτύχθηκε σέ μεγάλο βαθμό ἡ μουσική τυπογραφία (Βουκουρέστι 1820). Ἡ χειρόγραφη παραγωγή σιγά σιγά μειώθηκε καί σταδιακά σχεδόν ἐκμηδενίστηκε.
• Ἄνοιξε ὁ δρόμος στή μουσικολογική ἐπιστήμη γιά ἔρευνα κάθε πτυχῆς τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης καί γενικότερα τοῦ μουσικοῦ μας πολιτισμοῦ.
Ἡ Μεταρρύθμιση τῶν Τριῶν Δασκάλων, πού φανερώθηκε σέ κρίσιμες γιά τό Ἔθνος στιγμές, δίκαια χαιρετίστηκε ὡς «εὐεργεσία τοῦ ἔθνους», ὡς «συμβολή στήν ὑπόθεση τῆς ἐθνικῆς ἀφύπνισης».
Ἡ ἀκροθιγής ἀναφορά σ’ αὐτό τό μέγα γεγονός κρίθηκε σκόπιμη ἀπό τούς ἐκδότες αὐτῆς τῆς μουσικῆς ἔκδοσης γιά δυό κυρίως λόγους. Πρῶτον, γιατί ἡ ἔκδοση συμπίπτει μέ τή συμπλήρωση 200 χρόνων ἀπό τήν ἐπίσημη καθιέρωση τῆς Νέας Μεθόδου. Δεύτερον, γιατί οἱ δύο σημαντικότερες μουσικές προσωπικότητες στήν Κρήτη κατά τόν 19ο αἰ., ὁ Πρωτοψάλτης Κρήτης Κωνσταντῖνος Ψαρουδάκης καί ὁ μαθητής του Παῦλος Βλαστός, ἔχουν ἄμεση σχέση μ’ αὐτήν. Ὁ πρῶτος -σύμφωνα μέ τά ὡς τώρα διαθέσιμα στοιχεῖα- ἦταν μᾶλλον ὁ μοναδικός Κρής μαθητής τῶν Τριῶν Δασκάλων στήν Δ΄ Πατριαρχική Μουσική Σχολή στήν Κωνσταντινούπολη, πού τή διέδωσε στήν Κρήτη· μ’ αὐτήν ἔψαλε, δίδαξε καί συνέθεσε τά μελουργήματά του. Ὁ δεύτερος ἦταν ἀπό τούς πρώτους -ἄν ὄχι ὁ πρῶτος- πού τή διδάχτηκε στήν Κρήτη· μ’ αὐτήν ξεδίπλωσε τό πολυτάλαντο τῆς μουσικῆς του ἰδιοφυΐας, ὅπως φαίνεται ἀπό τήν σημαντική σέ ὄγκο καί ποιότητα χειρόγραφη παραγωγή του.
Ἐμμανουήλ Σουργιαδάκης
Διδάκτωρ Μουσικολογίας
 
Κ

Κωσταντής1

Guest
Καλημέρα-καλησπέρα, στοὺς ἐλλογιμωτάτους διδασκάλους καὶ ὅλους τοὺς ἐπισκέπτες καὶ ἀναγνῶστες. Ἂν μοῦ συγχωρέσετε τὴν ἄγνοια τῆς μουσικῆς καὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καὶ παράδοσης, καθὼς καὶ ὅτι ἀνακινῶ ἕνα θέμα ποὺ ἔχετε ἴσως βαρεθῇ, ἀλλὰ ποὺ ἀφορᾷ τὸ ἀντικείμενό μου, ἐξ ἀντανακλάσεως, ἴσως, θὰ ἤθελα νὰ προτείνω μιὰ ἀνακεφαλαίωση περὶ τῆς διατονικῆς κλίμακας τοῦ Χρυσάνθου ἐκ Μαδύτων καὶ τῆς μεταῥῥύθμισῆς του.

Συνοψίζω τί ἔχω καταλάβῃ, καὶ ὅποιος θέλει, διορθώνει. Χάριν συντομίας, τὰ γράφω περιεκτικὰ καὶ σχεδὸν τηλεγραφικά. Ἂν δὲν ἐνδιαφέρει, μὲ συγχωρεῖτε! Ἐπίσης, ἂν δὲν εἶναι ἐδῷ ὁ οἰκεῖος χῶρος, ἐλεύθερα μετατοπίστε αὐτὸ τὸ μήνυμα. Ἢ προσπεράστε το.

1) Ἡ κλίμακα πΑ-Βου-Γα-Δη-κΕ-Ζω-νΗ εἶναι τὸ ῥωμέϊκο ἤ καὶ ἑλληνικὸ (κατὰ τὴν τότε ἐποχὴ τοῦ Διαφωτισμοῦ) ἀντίστοιχο τῆς γερμανικῆς κλίμακας ABCDEFG καὶ τὸ πΑ ἀντιστοιχεῖ στὸ Α δηλαδὴ στὸ la. Ἐκ προθέσεως καὶ συλλήψεως - ἄλλο, ἂν τὰ διαστήματα τῆς κλίμακας συμπίτουν καλύτερα μὲ ἄλλην ἀντιστοίχιση φθόγγων.
2) Ὁ ὁρισμὸς τῆς διατονικῆς κλίμακας εἶναι ἡ βάση καὶ ἡ οὐσία τῆς μεταῤῥύθισης τῶν Τριῶν Διδασκάλων.
3) Ἡ διατονικὴ κλίμακα τοῦ Χρυσάνθου εἶναι ἐλάσσων (διότι τὸ διάστημα τρίτης ποὺ ὁρίζει εἰναι: τόνος μείζων καὶ τόνος ἐλάσσων, ἑνῶ τὸ (πυθαγόρειο) μεῖζον διάστημα τρίτης εἶναι: δύο μείζονες τόνοι).
4) Ὁ νεωτερισμὸς τοῦ Χρυσάνθου ἔγκειται στὸ ὅτι, ἀκολουθῶντας τὰ δυτικὰ πρότυπα, παράγει τὸ μουσικό του σύστημα ἀπὸ μία κλίμακα, ἐνῷ ἡ πρὶν ἀπὸ αὐτὸν παράδοση ἦταν πιὸ ἀποκεντρωμένη - βλ. ἀντίστοιχα τὴν νομοθεσία ποὺ παράγεται ἀπὸ ἕνα Σύνταγμα ἀντὶ νὰ ἀποτελει ἄθροισμα προηγουμένων άποφάσεων καὶ διαταγμάτων. Συνεπῶς, ἐντάσσεται στὸν Διαφωτισμό.
5) Ὅμως, σκοπὸς τοῦ Χρυσάνθου δὲν εἶναι νὰ νεωτερίσῃ ἀλλὰ νὰ διαφυλάξῃ τὰ σωστὰ διαστήματα - ἅρα τὸν ἀκουστικό μας πολιτισμό - ἀπὸ ἐπεμβάσεις εἴτε ἄλλων χορδισμάτων, εἴτε ἄλλης μουσικῆς πρακτικῆς, εἴτε ἄλλης θεωρίας, σὲ νέο περιβάλλον.
6) Ἡ κλίμακα καὶ τὸ σύστημα τοῦ Χρυσάνθου δὲν ἀφορᾷ μόνον τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἀλλὰ καὶ τὴν κοσμικὴ μουσική, ἔχει λοιπὸν οἰονεὶ ἐθνικὰ χαρακτηριστικὰ καὶ πρόκειται γιὰ τὴν ἐθνική μας σχολὴ μουσικῆς.
7) Καὶ ἐδῷ εἶναι τὸ ἐπίδικο - ὅλα τουλάχιστον τὰ μουσικὰ συστήματα ποὺ μποροῦν νὰ ἰδωθοῦν σὰν βασιζόμενα σὲ μία μοναδικὴ ἑπτάτονη διατονικὴ κλίμακα, τὸ δυτικὸ γιὰ παράδειγμα καὶ κατεξοχήν, μποροῦν νὰ μεταγραφοῦν στὴν κλίμακα τοῦ Χρυσάνθου, ἀρκεῖ νὰ προσαρμοσθοῦν στὰ διαστήματά του.

Εὐχαριστῶ. Καὶ πάλι συγγνώμη γιὰ τὴν ἄγνοιά μου, διάλεξα νὰ τὸ βάλω ἐδῷ διότι ἡ βάση τοῦ συλλογισμοῦ μου εἶναι ἱστορικοαισθητική. Κ. Λ.
 
Last edited by a moderator:
3) Ἡ διατονικὴ κλίμακα τοῦ Χρυσάνθου εἶναι ἐλάσσων (διότι τὸ διάστημα τρίτης ποὺ ὁρίζει εἰναι τόνος μείζων καὶ τόνος ἐλάσσων, ἑνῶ τὸ μεῖζον διάστημα τρίτης εἶναι δύο μείζονες τόνοι).
Το διάστημα τρίτης που ορίζει η κλίμακα του Χρυσάνθου από Πα, δηλαδή το Πα-Γα είναι ελάσσων τρίτη ως αποτελούμενη από ελάσσονα+ελάχιστο τόνο (και όχι μείζονα+ελάσσονα που αναφέρετε).
Το γινόμενο μείζονος+ελάσσονος τόνου συναντάται στους τετάρτους ήχους (Άγια και πλ.Δ) και μολονότι είναι μικρότερο από το Πυθαγόρειο δίτονο, πάλι ψυχοακουστικά δίδει αίσθηση μείζονος.
 
Κ

Κωσταντής1

Guest
Ἂν ὑποθέταμε ὅτι ἡ κλίμακα τοῦ Χρυσάνθου, ποὺ ἀρχίζει λοιπὸν μὲ θεμέλιο τὸν πΑ, καὶ εἶναι λοιπὸν ἐλάσσων, ὄχι μείζων, ὁρίζει, ὅμως, ταὐτόχρονα καὶ τὸ βασικὸ μεῖζον διάστημα τρίτης γιὰ νὰ φτιάξουμε κατόπιν μιὰ ὁποιαδήποτε μείζονα κλίμακα, ὅπως καὶ στὴν δυτικὴ μουσικὴ ἄνετα μπορεῖς νὰ θεωρήσῃς ὅτι ἡ ντὸ μείζων προκύπτει ἀπὸ τὴν λὰ ἑλάσσονα, ποιὸ θεμέλιο μεῖζον διάστημα ὁρίζει, τότε, ἂν ὁρίζει, ἡ κλίμακα τοῦ Χρύσανθου, μὲ αὺτὴν τὴν ἀρχάρια λογικὴ τοῦ δυτικοτραφοῦς; Συγγνώμη, ἀλλὰ ἔχω μόνο μιὰ μικρὴ δυτικοῦ τύπου κατάρτιση, καὶ μὲ ξένισε τὸ ὅτι στὰ λίγα ποὺ κοίταξα, δὲν ἀπαντιόταν καταρχὴν αὐτὸ τὸ ἐρώτημα, γιὰ τοὺς ἄσχετους, ποὺ προσπαθοῦν νὰ κάνουν μιὰ πρώτη μεταγραφὴ στὸ μυαλό τους. Εἶναι τὸ Γα-κΕ;
400px-ChrysanthosTable.png
 
Last edited by a moderator:
Κ

Κωσταντής1

Guest
Ἂν ὑποθέταμε ὅτι ἡ κλίμακα τοῦ Χρυσάνθου, ποὺ ἀρχίζει λοιπὸν μὲ θεμέλιο τὸν πΑ, καὶ εἶναι λοιπὸν ἐλάσσων, ὄχι μείζων, ὁρίζει, ὅμως, ταὐτόχρονα καὶ τὸ βασικὸ μεῖζον διάστημα τρίτης γιὰ νὰ φτιάξουμε κατόπιν μιὰ ὁποιαδήποτε μείζονα κλίμακα, ὅπως καὶ στὴν δυτικὴ μουσικὴ ἄνετα μπορεῖς νὰ θεωρήσῃς ὅτι ἡ ντὸ μείζων προκύπτει ἀπὸ τὴν λὰ ἑλάσσονα, ποιὸ θεμέλιο μεῖζον διάστημα ὁρίζει, τότε, ἂν ὁρίζει, ἡ κλίμακα τοῦ Χρύσανθου, μὲ αὺτὴν τὴν ἀρχάρια λογικὴ τοῦ δυτικοτραφοῦς; Συγγνώμη, ἀλλὰ ἔχω μόνο μιὰ μικρὴ δυτικοῦ τύπου κατάρτιση, καὶ μὲ ξένισε τὸ ὅτι στὰ λίγα ποὺ κοίταξα, δὲν ἀπαντιόταν καταρχὴν αὐτὸ τὸ ἐρώτημα, γιὰ τοὺς ἄσχετους, ποὺ προσπαθοῦν νὰ κάνουν μιὰ πρώτη μεταγραφὴ στὸ μυαλό τους. Εἶναι τὸ Γα-κΕ;
View attachment 107187
Tολμῶ νὰ ἀπαντήσω μόνος μου. Βεβαίως ὁρίζει, τὸ θεμελιῶδες μεῖζον διάστημα τρίτης, ειναι τὀ Γα-Κε, ἀκριβῶς στἀ 2/9 τῆς χορδῆς, καθαρὀ σὰν ἀστέρι!
 
Top