6 Δεκεμβρίου: Περί των κανόνων

Κατά το ΤΜΕ ψάλλεται ο κανόνας της Θεοτόκου και ο β΄ (ομόηχος) του ιεράρχου. Από την προθεωρία ξέρουμε ότι ψάλλονται ανά δ΄ (δ΄ της Θεοτόκου και δ΄ του αγίου). Τα τριαδικά θα ψαλούν (οπότε έχουμε δ΄ και στ΄);
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Μανουήλ δομέστικος;75633 said:
Κατά το ΤΜΕ ψάλλεται ο κανόνας της Θεοτόκου και ο β΄ (ομόηχος) του ιεράρχου. Από την προθεωρία ξέρουμε ότι ψάλλονται ανά δ΄ (δ΄ της Θεοτόκου και δ΄ του αγίου). Τα τριαδικά θα ψαλούν (οπότε έχουμε δ΄ και στ΄);
Ναί, καθὼς εἶναι ἑορταζόμενος ἅγιος.
Τό ΤΜΕ δέν προβλέπει τέτοιες διαβαθμίσεις, ὅπως ἔχουμε ξαναγράψει. Ἀπ᾿ τήν ἄλλη (γιά ᾿κείνους πού ἔχουν ἐρευνήσει τό «πνεῦμά» του ἤ ἔχουν συγκρίνει ἄλλες διατάξεις) ἀφήνει περιθώρια κρίσεως ὑπό τῶν προεστώτων καί δέν μπορεῖ νά προβλέπει μέ ἀκρίβεια (περιγραφική) ὅλες τίς ὑποπεριπτώσεις. Ἔτσι καί ἕνα τροπαριο ἤ τό τριαδικό μπορεῖ νά παραληφθεῖ ἀλλά καί οἱ δύο κανόνες τοῦ ἁγίου νά ψαλοῦν.

 
Last edited:


Ναί, καθὼς εἶναι ἑορταζόμενος ἅγιος.

Έκανα μία μικρή έρευνα και παρατήρησα ότι οι μνήμες αγίων που έχουν τριαδικά σε όλες τις ωδές είναι:
30 Νοεμβρίου (Αγίου Ανδρέα)
6 Δεκεμβρίου (Αγίου Νικολάου)
20 Δεκεμβρίου (προεόρτια Χριστουγέννων και αγίου Ιγνατίου)
1 Αυγούστου (πρόοδος Τιμίου Σταυρού και επτά αγίων Μαρτύρων των Μακκαβαίων)
Επίσης, η 5η Αυγούστου έχει τριώδιο στον όρθρο με τριαδικά σε τρεις ωδές.

Από τα παραπάνω, συμπεραίνω ότι τριαδικά σε όλες τις ωδές, μπαίνουν σε εορταζόμενους αγίους και προεόρτια... μόνο σε νηστείες (τεσσαρακοστές) δεσποτικών εορτών (των Χριστουγέννων και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος).

Τα δε Θεοτοκία που ακολουθούν τα τριαδικά έχουν προεόρτιο χαρακτήρα (νηστεία Χριστουγέννων).
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Από τα παραπάνω, συμπεραίνω ότι τριαδικά σε όλες τις ωδές, μπαίνουν σε εορταζόμενους αγίους και προεόρτια... μόνο σε νηστείες (τεσσαρακοστές) δεσποτικών εορτών (των Χριστουγέννων και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος).

Τα δε Θεοτοκία που ακολουθούν τα τριαδικά έχουν προεόρτιο χαρακτήρα (νηστεία Χριστουγέννων).
Χωρίς καμμία ἔρευνα, ἀλλ᾿ ἀπ᾿ ὅσο θυμᾶμαι ἔχουν σχέση μέ κανόνες δεύτερους μεταγενέστερους (πρός χρῆσιν τῶν εἰς ιδ΄ προβλεπομένων τροπαρίων ἑορταζομένων κατά τήν μοναστικήν τάξιν ἁγίων) καί μέ συγκεκριμένους ὑμνογράφους ἤ εἶναι προσθῆκες κάποιων συντακτῶν/ἐπιμελητῶν Μηναίων χωρίς νά εἶναι ποιήματα τῶν ἀναφερομένων ὑμνογράφων.
Δέν ὑπάρχει περιορισμός σέ «τεσσαρακοστές» καί τά θεοτοκία δέν εἶναι πάντα προεόρτια, μᾶλλον προεόρτια φαίνονται, ἀφοῦ στήν ἐκ Παρθένου Γέννηση (π.χ.) τοῦ Σωτῆρος, τά περισσότερα, ἐκτός προεορτίων Χριστουγέννων, ἀναφέρονται.
Ἐπίσης ἀπό πλευρᾶς τυπικοῦ, ἄν προβλέπεται καί ἄλλος κανόνας μετά ἀπό αὐτούς πού ἔχουν τριαδικά, τά τριαδικά καταλιμπάνονται.


 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Σέ συνέχεια τῶν προηγουμένων καί γενικῶς τοῦ θέματος πού ἔθεσες, ἐπειδή εἶσαι ἐρευνητής καί φιλομαθής, μπορεῖς νά μοῦ πεῖς πῶς ἐκπληρώνεται ἡ διάταξη τοῦ μοναχικοῦ τυπικοῦ «τῆς Θεοτόκου μετὰ τῶν εἱρμῶν εἰς ς΄ καί τοῦ ἁγίου εἰς η΄»;

Βλέπω ὅμως στό ΤΑΣ (2010) ὅτι ὁρίζεται μετά τόν τῆς Θεοτόκου νά ψαλεῖ πρῶτα ὁ δεύτερος κανών (ὁ κατ᾿ ἀλφάβητον εἰς ἦχον α΄) καί μετά ὁ πρῶτος (εἰς ἦχον β') .
Αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό καί γιά τό τί «κρύβει» τό ΤΜΕ..., ἐκτός τοῦ ὅτι ἀντιλαμβάνομαι ὅτι μετρώντας... καταλιμπάνονται τά τριαδικά...


 

Σέ συνέχεια τῶν προηγουμένων καί γενικῶς τοῦ θέματος πού ἔθεσες, ἐπειδή εἶσαι ἐρευνητής καί φιλομαθής, μπορεῖς νά μοῦ πεῖς πῶς ἐκπληρώνεται ἡ διάταξη τοῦ μοναχικοῦ τυπικοῦ «τῆς Θεοτόκου μετὰ τῶν εἱρμῶν εἰς ς΄ καί τοῦ ἁγίου εἰς η΄»;

Ὁ ἑιρμὸς τοῦ κανόνος τῆς Θεοτόκου ἐκ δευτέρου.
Ἕκαστον τροπάριον τοῦ κανόνος τῆς Θεοτόκου ἀνὰ β΄.
Ὁ α΄ κανὼν τοῦ ἁγίου εἰς δ΄ (τὸ θεοτοκίον ἐπιτέλους ἅπαξ)
Ὁ β΄ κανὼν τοῦ ἁγίου εἰς δ΄ (ἄνευ τριαδικῶν, τὸ θεοτοκίον ἅπαξ εἰς τὸ Καὶ νῦν.)

Τα τριαδικά κατά τη γνώμη μου καταλιμπάνονται, γιατί θα χαλάσει η ακροστιχίδα η κατ' αλφάβητον.

Βλέπω ὅμως στό ΤΑΣ (2010) ὅτι ὁρίζεται μετά τόν τῆς Θεοτόκου νά ψαλεῖ πρῶτα ὁ δεύτερος κανών (ὁ κατ᾿ ἀλφάβητον εἰς ἦχον α΄) καί μετά ὁ πρῶτος (εἰς ἦχον β') .
Αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό καί γιά τό τί «κρύβει» τό ΤΜΕ..., ἐκτός τοῦ ὅτι ἀντιλαμβάνομαι ὅτι μετρώντας... καταλιμπάνονται τά τριαδικά...

Πολύ ενδιαφέρον! Αφού ψάλλεται κατά το ΤΑΣ πρώτα ο β΄ κανόνας, τα τριαδικά μου φαίνονται λίγο άτοπα. Ένα ακόμα επιχείρημα, υπὲρ μη ψαλμώδησης των τριαδικών.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Πολύ ενδιαφέρον! Αφού ψάλλεται κατά το ΤΑΣ πρώτα ο β΄ κανόνας, τα τριαδικά μου φαίνονται λίγο άτοπα. Ένα ακόμα επιχείρημα, υπὲρ μη ψαλμώδησης των τριαδικών.
Σ᾿ εὐχαριστῶ, γιατρέ μου, γιά τήν εὐκαιρία πού μοῦ ἔδωσες, μέσω αὐτοῦ τοῦ θέματος, νά μελετήσω τήν περίπτωση (δέν τό εἶχα ξαναπροσέξει), ὥστε νά βγεῖ αὐτό τό σημαντικό γιά μένα συμπέρασμα σχετικά μέ τό ΤΜΕ (πού μ᾿ ἐνδιαφέρει), ἀλλά ἀκόμη γιά τή γενικότερη ἐκτίμηση τῶν κανόνων γενικά καί στή προκειμένη περίπτωση εἰδικά, ὥστε νά μήν προβαίνουμε καί σέ ἄμεσες βιαστικές ἐξαγγελίες.

Συμπλήρωση: Ἐνδιαφέρουσα καί ἡ ὑποσ. 398 τῆς σελ. 234 τοῦ π. Κων. Παπαγιάννη στό ΣΤ, πού τώρα πρόσεξα.

 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


«Οἱ κανόνες τῆς ὀκτωήχου καὶ τοῦ ἁγίου εἰς f'. Καταβασίαι Χριστὸς γεννᾶται» (χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 35r, Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 52r, Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 45v, 134 TΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 47r).
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
«Οἱ κανόνες τῆς ὀκτωήχου καὶ τοῦ ἁγίου εἰς f'. Καταβασίαι Χριστὸς γεννᾶται» (χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 35r, Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 52r, Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 45v, 134 TΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 47r).
Τελικά θά ψάλλεις ὀκτώηχο;
Ποιόν κανόνα ἐννοοῦν οἱ πηγές σου;
Ὁ τῆς Θεοτόκου καί τοῦ ἁγίου κοινός, ὅπου ἀπό τήν ἀκροστιχίδα φαίνεται ὅτι λείπουν τά τροπάρια τοῦ ἁγίου, ποῦ ὑπάρχει ὁλόκληρος; Καί ἀπό πότε συναντᾶται;
Ποιά ἡ σειρά «ἀρχαιότητος» τῶν ὑπαρχόντων στό Μηναῖο κανόνων;


 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Δὲν ψάλλω ὀκτώηχο. Γιὰ τὰ ὑπόλοιπα ἐρωτήματα δὲν βρῆκα κάτι.
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Τελικά θά ψάλλεις ὀκτώηχο;
Ποιόν κανόνα ἐννοοῦν οἱ πηγές σου;
Ὁ τῆς Θεοτόκου καί τοῦ ἁγίου κοινός, ὅπου ἀπό τήν ἀκροστιχίδα φαίνεται ὅτι λείπουν τά τροπάρια τοῦ ἁγίου, ποῦ ὑπάρχει ὁλόκληρος; Καί ἀπό πότε συναντᾶται;
Ποιά ἡ σειρά «ἀρχαιότητος» τῶν ὑπαρχόντων στό Μηναῖο κανόνων;



Και στο σλαβονικό μηναίο οι κανόνες είναι οι ίδιοι.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Τελικά θά ψάλλεις ὀκτώηχο;
Ποιόν κανόνα ἐννοοῦν οἱ πηγές σου;
Ὁ τῆς Θεοτόκου καί τοῦ ἁγίου κοινός, ὅπου ἀπό τήν ἀκροστιχίδα φαίνεται ὅτι λείπουν τά τροπάρια τοῦ ἁγίου, ποῦ ὑπάρχει ὁλόκληρος; Καί ἀπό πότε συναντᾶται;
Ποιά ἡ σειρά «ἀρχαιότητος» τῶν ὑπαρχόντων στό Μηναῖο κανόνων;

Προσωπικά υποθέτω ότι:
  • Ο κανόνας που αναφέρει το ΤΑΣ είναι ο "κοινός" της Θεοτόκου και του Αγίου σε ήχο α', οπότε έπεται και ο κανόνας του β' ήχου.
  • Αφού εξέπεσε ο του α' ήχου κανόνας, ο του β' ήχου προηγήθηκε ως αρχαιότερος και συμπληρώθηκε με τον κανόνα προς το "Χριστός γεννάται" ο οποίος λέγεται τελευταίος "διά την καταβασίαν".
 
Top