Τὴν προσφορὰν τοῦ Ἄβελ ὑπερβέβηκας,
λογικοὺς γὰρ προσενήνοχας ἄρνας Θεῷ,
καὶ τοῦ οἰκείου αἵματος, χαίρων τῷ Δεσπότῃ ἀπέσπεισας.
Το
ἀπέσπεισας είναι ο αόριστος του ρήματος
ἀποσπένδω: 1) σερβίρω κρασί 2) κάνω σπονδή (=χύνω κρασί τελετουργικά κατά τη διάρκεια θυσίας).
Εδώ έχει τη δεύτερη σημασία και χρησιμοποιείται ομολογουμένως πολύ αριστοτεχνικά:
Την προσφορά του Άβελ ξεπέρασες,
γιατί πρόσφερες λογικούς αμνούς στον Θεό
και από το ίδιο σου το αίμα με χαρά πρόσφερες σπονδή στον δεσπότη.
Η διήγηση της Παλαιάς Διαθήκης αναφέρει σχετικά με τη θυσία του Άβελ τα εξής (Γέν. 4,4):
καὶ Αβελ ἤνεγκεν καὶ αὐτὸς ἀπὸ τῶν πρωτοτόκων τῶν προβάτων αὐτοῦ καὶ ἀπὸ τῶν στεάτων αὐτῶν. καὶ ἐπεῖδεν ὁ θεὸς ἐπὶ Αβελ καὶ ἐπὶ τοῖς δώροις αὐτοῦ. Δεν αναφέρει βέβαια η διήγηση «σπονδή», αλλά η λέξη αυτή είχε μετωνυμικά τη σημασία της θυσίας. (πβ. το μεσοπαθ.
σπένδομαι «χύνομαι ως προσφορά», που χρησιμοποιήθηκε δύο φορές στις επιστολές του Παύλου με τη σημασία «προσφέρομαι, θυσιάζομαι», πβ. Τιμ. 4.6.1-2,
Ἐγὼ γὰρ ἤδη σπένδομαι͵ καὶ ὁ καιρὸς τῆς ἀναλύσεώς μου ἐφέστηκεν).
Επομένως, το νόημα του τροπαρίου είναι ότι ο άγιος Ιππόλυτος ξεπερνάει την προσφορά του Άβελ και μάλιστα σε δύο σημεία: α) προσφέρει στον Θεό όχι απλούς αμνούς, αλλά
λογικούς, το ποίμνιό του, και β) δεν προσφέρει ως θυσία (σπονδή) ζώο ή πράγμα, αλλά
το ίδιο του το αίμα.
Είναι να απορεί κανείς με την ποιητική πυκνότητα ενός τόσο μικρού και άγνωστου τροπαρίου. Ευχαριστούμε, Παναγιώτη, για αυτό το διαμάντι που μας αποκάλυψες!
