ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ
Παλαιό Μέλος
Επετειακό.
29. Ἀκολουθία Μαρτύρων τῆς Ἁλώσεως τῆς ΚΠόλεως (1453)
- Thread starter ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ
- Start date
chanendes
Ιωάννης Π. Αχιλλιάς
Συμπληρώστε και το Δοξαστικό "Φάλαγγα Θεοστεφή":
Δόξα, Ήχος Πλ Β'
Φάλαγγα Θεοστεφή, επιφανών Μαρτύρων, σφάγιον άμωμον, υπέρ Χριστού τιθέντων προθύμως, τον αγιόλεκτον συνασπισμόν φιλομάρτυρες δεύτε τιμήσωμεν.
Την πανίερον μνήμην αυτών, πνευματικώς τελέσαντες βοήσωμεν αυτοίς: Θραύσατε θράσσος Αγαρηνών των αθέων, και ρύσασθε λαόν ευσεβόφρονα, ευχαίς υμών, πασης περιστάσεως.
Φάλαγγα Θεοστεφή, επιφανών Μαρτύρων, σφάγιον άμωμον, υπέρ Χριστού τιθέντων προθύμως, τον αγιόλεκτον συνασπισμόν φιλομάρτυρες δεύτε τιμήσωμεν.
Την πανίερον μνήμην αυτών, πνευματικώς τελέσαντες βοήσωμεν αυτοίς: Θραύσατε θράσσος Αγαρηνών των αθέων, και ρύσασθε λαόν ευσεβόφρονα, ευχαίς υμών, πασης περιστάσεως.
Last edited:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ
Παλαιό Μέλος
Ευχαριστούμε τον κ. Αχιλλιά για την παράθεση και του δοξαστικού. Να διορθώσω ότι ο ήχος είναι πλ. β΄. Τα προσόμοια, όπως θα έχετε αντιληφθεί, είναι σχεδόν πανομοιότυπα με τα των Αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων τοιαύτα, ενώ το δοξαστικόν είναι το ιδιόμελον που ψάλλεται εις το ''Ελέησόν με, ο Θεός", στην ακολουθία του Αγίου Χαραλάμπους. Και μια ερώτηση: Μήπως γνωρίζει κάποιος ποιος έκανε πρώτος αυτή την επιτυχή προσαρμογή στα προσόμοια των αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων;
master_yianni
Αργός και μετά μέλους
Πριν απο 90 χρονια τετοιες μερες εγινε και η αποβαση του Ελληνικου Στρατου στην Σμυρνη. Μηπως υπαρχει παρομοια ακολουθια για τους πεσοντες Ελληνες στρατιωτες αλλα και τους μαρτυρες της καταστροφης;
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ
Παλαιό Μέλος
Σύμφωνα με το Εορτολόγιον της Εκκλησίας της Κύπρου "Προ της Απολύσεως τελείται το καθιερωμένον μνημόσυνον του τελευταίου Έλληνος αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και πάντων των πεσόντων κατά την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως". Υπάρχει δε και "Ευχή επιμνημόσυνος των κατά την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως πεσόντων". Δυστυχώς δεν ξέρω να σαρώνω-αν και έχω σαρωτή- και έτσι δεν μπορώ να παραθέσω το κείμενο. Υπάρχει κάποιος που μπορεί να βρει και να ανεβάσει το κείμενο;Αν δεν βαρεθώ, μπορεί να το αντιγράψω σιγά σιγά, δι΄τοι είναι και καμμιά σελίδα.
Μα, αν δεν έχουν αγιοποιηθεί, πώς τους τιμάμε σαν Αγίους; Δεν χρειάζεται επίσημη πράξη; Η ακολουθία του Γρηγορίου του Ε' και του Χρυσοστόμου Σμύρνης υπάρχει και στα μηναία της Αποστολικής Διακονίας. Υπάρχει περίπτωση να τις ενέταξε χωρίς να έχουν ανακηρυχθεί Άγιοι;
Last edited:
chanendes
Ιωάννης Π. Αχιλλιάς
Οι άγιοι της Μικρασιατικής καταστροφής και ο Αγ. Γρηγόριος ο Ε΄έχουν ανακηρυχθεί Άγιοι από την Ελλαδική Εκκλησία μόνο, κατά παρέκκλιση της συνήθους πράξεως, κι αυτό έγινε πιθανώς για να μην έλθει σε δύσκολη διπλωματικά θέση το Οικ. Πατριαρχείο, για ευνόητους λόγους...
Ίσως σε παρόμοιους λόγους να οφείλεται και η μη επίσημη Αγιοποίηση των μαρτύρων της Αλώσεως -που σίγουρα πολλοί απ' αυτούς υπήρξαν Χριστομάρτυρες- απ' το Οικ. Πατριαρχείο
Δεν ξέρω η Ελλαδική Εκκλησία τι έχει κάνει...
Πάντως σε πολλά σημεία της Ελληνικής Επικράτειας- πρόχειρο παράδειγμα ο Μυστράς- το Χριστεπώνυμο πλήρωμα τους τιμά ως Αγίους...
Ίσως σε παρόμοιους λόγους να οφείλεται και η μη επίσημη Αγιοποίηση των μαρτύρων της Αλώσεως -που σίγουρα πολλοί απ' αυτούς υπήρξαν Χριστομάρτυρες- απ' το Οικ. Πατριαρχείο
Δεν ξέρω η Ελλαδική Εκκλησία τι έχει κάνει...
Πάντως σε πολλά σημεία της Ελληνικής Επικράτειας- πρόχειρο παράδειγμα ο Μυστράς- το Χριστεπώνυμο πλήρωμα τους τιμά ως Αγίους...
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Ἀγαπητοί,
Ὑπάρχει μιά λεπτομέρεια πού (ἐνδεχομένως ἐνῶ θά ἔπρεπε) δέν τήν ξέρετε.
Ὁ Κωνσταντῖνος Παλαιολόγος εἶχε ἀποδεχθεῖ τή Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας καί ἦταν Ἑνωτικός = Οὐνίτης. Οἱ Οὐνῖται τόν ἔχουν σύμβολο, ἄν περιηγηθεῖτε σέ ἱστοσελῖδες τους. Γι᾿ αὐτό δέν μπορεῖ νά γίνει κάτι ἀνάλογο μέ τούς μάρτυρες τῆς μικρασιατικῆς καταστροφῆς.
Last edited:
12 points @ π. Μάξιμος (έχω μείνει λίγο πίσω ακόμα στο προηγούμενο Σ/Κ 
)
Δυστυχώς, πέρα από τη ρομαντική ιστορία που όλοι διδαχθήκαμε στο σχολείο, η ιστορική αλήθεια είναι λίγο πιο πικρή. Ο Κων/νος όχι μόνον αποδέχτηκε την ψευδο-Σύνοδο αλλά προσπάθησε και να επιβάλλει την Ένωση των Εκκλησιών με την ελπίδα ότι οι Δυτικοί θα τον βοηθούσαν εν όψει της επερχόμενης και αναμενόμενης τουρκικής εισβολής. Κατά τη διάρκεια της σύντομης βασιλείας του, καίτοι η απειλή της τουρκικής επίθεσης ήταν ορατή, κάθε άλλο παρά ομόνοια υπήρξε μεταξύ των Ρωμαίων. Η Πόλη κλονίστηκε από ταραχές, και ο ίδιος δεν ήταν ιδιαίτερα λαοφιλής.
Μάλιστα η ίδια του η υπόσταση σαν αυτοκράτορας είχε αμφισβητηθεί δεδομένου ότι ουδέποτε εστέφθη επίσημα. Η περίφημη "στέψη" στον Μυστρά ήταν μάλλον περισσότερο μια απλή αναγόρευση, δεδομένου ότι δεν φόρεσε ποτέ το Βυζαντινό Στέμμα (αυτό που υπήρχε εκείνη την εποχή δλδ. διότι το "original" μαζί με όλα τα κοσμήματα του Θρόνου είχε μείνει ενέχυρο πολύ πιο πριν στα χέρια των Βενετών) παρά μόνον τον λεγόμενο αυτοκρατορικό πήλο. Η επίσημη στέψη στη Βασιλεύουσα δεν έγινε ποτέ τόσο λόγω του φόβου των ταραχών όσο και λόγω έλλειψης χρημάτων. Ακόμα και η μεταφορά του από τον Μωριά στην Κων/πολη έγινε με καταλανικά πλοία, τόση ήταν η πενία του Αυτοκρατορικού Ταμείου τότε... Ντόπια δε λακωνική παράδοση διασώζει ότι έκρυψε μεγάλο μέρος από χρήματα και πολύτιμα σκεύη της Αυλής του Μυστρά σε δεδομένη τοποθεσία στον Ταΰγετο, προφανώς λόγω αβεβαιότητας για το μέλλον...
Η εσωτερική αντιπολίτευση ακόμα και από στενούς του συνεργάτες ήταν επίσης σκληρή. Ο ρόλος δε μερικών εξ αυτών όπως ο Μέγας Δούκας Νοταράς, κατά την πολιορκία της Κων/πολης και την ημέρα εκείνη της κατάληψης ακόμα, παραμένει σκοτεινός...
Δυστυχώς η ιστορία της βασιλείας του Κων/νου, της πολιορκίας και της πτώσης της Κων/πολης είναι πιο σκληρή και ρεαλιστική από όσο πιστεύουμε... Προφανώς, τις συμπληγάδες αυτού του ρεαλισμού αδυνατεί να περάσει η επίσημη αγιοποίηση του Κων/νου και των συν αυτώ, και έτσι μάλλον θα πρέπει να αρκεστούμε στην τιμή και το μνημόσυνο προς το πρόσωπο και τον αγώνα του...
)Δυστυχώς, πέρα από τη ρομαντική ιστορία που όλοι διδαχθήκαμε στο σχολείο, η ιστορική αλήθεια είναι λίγο πιο πικρή. Ο Κων/νος όχι μόνον αποδέχτηκε την ψευδο-Σύνοδο αλλά προσπάθησε και να επιβάλλει την Ένωση των Εκκλησιών με την ελπίδα ότι οι Δυτικοί θα τον βοηθούσαν εν όψει της επερχόμενης και αναμενόμενης τουρκικής εισβολής. Κατά τη διάρκεια της σύντομης βασιλείας του, καίτοι η απειλή της τουρκικής επίθεσης ήταν ορατή, κάθε άλλο παρά ομόνοια υπήρξε μεταξύ των Ρωμαίων. Η Πόλη κλονίστηκε από ταραχές, και ο ίδιος δεν ήταν ιδιαίτερα λαοφιλής.
Μάλιστα η ίδια του η υπόσταση σαν αυτοκράτορας είχε αμφισβητηθεί δεδομένου ότι ουδέποτε εστέφθη επίσημα. Η περίφημη "στέψη" στον Μυστρά ήταν μάλλον περισσότερο μια απλή αναγόρευση, δεδομένου ότι δεν φόρεσε ποτέ το Βυζαντινό Στέμμα (αυτό που υπήρχε εκείνη την εποχή δλδ. διότι το "original" μαζί με όλα τα κοσμήματα του Θρόνου είχε μείνει ενέχυρο πολύ πιο πριν στα χέρια των Βενετών) παρά μόνον τον λεγόμενο αυτοκρατορικό πήλο. Η επίσημη στέψη στη Βασιλεύουσα δεν έγινε ποτέ τόσο λόγω του φόβου των ταραχών όσο και λόγω έλλειψης χρημάτων. Ακόμα και η μεταφορά του από τον Μωριά στην Κων/πολη έγινε με καταλανικά πλοία, τόση ήταν η πενία του Αυτοκρατορικού Ταμείου τότε... Ντόπια δε λακωνική παράδοση διασώζει ότι έκρυψε μεγάλο μέρος από χρήματα και πολύτιμα σκεύη της Αυλής του Μυστρά σε δεδομένη τοποθεσία στον Ταΰγετο, προφανώς λόγω αβεβαιότητας για το μέλλον...
Η εσωτερική αντιπολίτευση ακόμα και από στενούς του συνεργάτες ήταν επίσης σκληρή. Ο ρόλος δε μερικών εξ αυτών όπως ο Μέγας Δούκας Νοταράς, κατά την πολιορκία της Κων/πολης και την ημέρα εκείνη της κατάληψης ακόμα, παραμένει σκοτεινός...
Δυστυχώς η ιστορία της βασιλείας του Κων/νου, της πολιορκίας και της πτώσης της Κων/πολης είναι πιο σκληρή και ρεαλιστική από όσο πιστεύουμε...
Προφανώς, τις συμπληγάδες αυτού του ρεαλισμού αδυνατεί να περάσει η επίσημη αγιοποίηση του Κων/νου και των συν αυτώ, και έτσι μάλλον θα πρέπει να αρκεστούμε στην τιμή και το μνημόσυνο προς το πρόσωπο και τον αγώνα του...
chanendes
Ιωάννης Π. Αχιλλιάς
Σεβαστέ μου Πάτερ
αυτό που λέτε είναι και σωστό και (εν πολλοίς) γνωστό.
Νομίζω όμως ότι το θέμα της "αποδοχής" της Ψευδο- "Συνόδου" από τον Κ. Παλαιολόγο μπορεί να χωρέσει πολλή συζήτηση.
Ο αδιάψευστος κριτής της Ορθοδοξίας κάποιου- το χριστεπώνυμο πλήρωμα δηλαδή- ποτέ δεν κατηγόρησε τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά ως προδότη, είτε της πίστεως, είτε της Πατρίδος. Μνημονεύεται δε έως και σημερα σε πολλές μονές κατά τις ακολουθίες μεταξύ "των Ευσεβεστάτων Αειμνήστων ημών Βασιλέων και Αυτοκρατόρων"
Εξάλλου κατηγορίες λιγότερο ή περισσότερο έντονες διατυπώθηκαν και για τους άλλους δύο Αγίους που αναφέρουμε εδώ οι οποίες -φυσικά - δε με βρίσκουν συμφωνο.
(οι Μασώνοι π. χ. ισχυρίζονται ότι ο Αγ. Χρυσόστομος [Καλαφάτης] ήταν Μασώνος, κάποιοι άλλοι ανιστόρητοι καταμαρτυρούν τις γνωστές ανοησίες για τον Αγ. Γρηγόριο τον Ε΄κλπ κλπ κλπ )
Θα ήθελα όμως εδώ να τονίσω ότι κατά τη γνώμη μου λέγοντας "Μάρτυρες της Αλώσεως" δεν εννοούμε μόνο τον Κ. Παλαιολόγο...Σε πόσες άραγε ψυχές εκείνες τις φρικτές ημέρες της λεηλασίας δεν τέθηκε το ερώτημα "αλλάζεις την πιστη σου;;" και μόλις αυτοί αρνήθηκαν σφαγιάστηκαν επί τόπου επειδή δεν πρόδοσαν την πίστη τους;; Αυτοί δεν είναι Μάρτυρες;;
Επιπλέον- ως ερώτημα το θέτω- ξέρουμε ότι "Βάπτισμα του Αίματος" αρκεί για να αναδείξει Άγιο ένα μη βαπτισμένο άνθρωπο ο οποίος πίστεψε και μαρτυρησε για το Χριστό χωρίς να βαπτιστεί.
Αν είναι έτσι, δεν αρκεί το "Βάπτισμα του Αίματος" "υπέρ του λαού" για να καταξιώσει ως Άγιο κάποιον Χριστιανό, ο οποίος -για λόγους άλλους κι όχι γιατί τις ασπαζόταν- αναγκάστηκε, τυπικά, να δεχθεί κάποιες αιρετικές θέσεις;;
Συγγώμη για το "προσωπικό" του μηνύματος, αφ' ενός όμως εσείς θίξατε το θέμα, αφ' ετέρου είστε και ένας απ' τους πλέον κατάλληλους να απαντήσουν...
την ευχή
αυτό που λέτε είναι και σωστό και (εν πολλοίς) γνωστό.
Νομίζω όμως ότι το θέμα της "αποδοχής" της Ψευδο- "Συνόδου" από τον Κ. Παλαιολόγο μπορεί να χωρέσει πολλή συζήτηση.
Ο αδιάψευστος κριτής της Ορθοδοξίας κάποιου- το χριστεπώνυμο πλήρωμα δηλαδή- ποτέ δεν κατηγόρησε τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά ως προδότη, είτε της πίστεως, είτε της Πατρίδος. Μνημονεύεται δε έως και σημερα σε πολλές μονές κατά τις ακολουθίες μεταξύ "των Ευσεβεστάτων Αειμνήστων ημών Βασιλέων και Αυτοκρατόρων"
Εξάλλου κατηγορίες λιγότερο ή περισσότερο έντονες διατυπώθηκαν και για τους άλλους δύο Αγίους που αναφέρουμε εδώ οι οποίες -φυσικά - δε με βρίσκουν συμφωνο.
(οι Μασώνοι π. χ. ισχυρίζονται ότι ο Αγ. Χρυσόστομος [Καλαφάτης] ήταν Μασώνος, κάποιοι άλλοι ανιστόρητοι καταμαρτυρούν τις γνωστές ανοησίες για τον Αγ. Γρηγόριο τον Ε΄κλπ κλπ κλπ )
Θα ήθελα όμως εδώ να τονίσω ότι κατά τη γνώμη μου λέγοντας "Μάρτυρες της Αλώσεως" δεν εννοούμε μόνο τον Κ. Παλαιολόγο...Σε πόσες άραγε ψυχές εκείνες τις φρικτές ημέρες της λεηλασίας δεν τέθηκε το ερώτημα "αλλάζεις την πιστη σου;;" και μόλις αυτοί αρνήθηκαν σφαγιάστηκαν επί τόπου επειδή δεν πρόδοσαν την πίστη τους;; Αυτοί δεν είναι Μάρτυρες;;
Επιπλέον- ως ερώτημα το θέτω- ξέρουμε ότι "Βάπτισμα του Αίματος" αρκεί για να αναδείξει Άγιο ένα μη βαπτισμένο άνθρωπο ο οποίος πίστεψε και μαρτυρησε για το Χριστό χωρίς να βαπτιστεί.
Αν είναι έτσι, δεν αρκεί το "Βάπτισμα του Αίματος" "υπέρ του λαού" για να καταξιώσει ως Άγιο κάποιον Χριστιανό, ο οποίος -για λόγους άλλους κι όχι γιατί τις ασπαζόταν- αναγκάστηκε, τυπικά, να δεχθεί κάποιες αιρετικές θέσεις;;
Συγγώμη για το "προσωπικό" του μηνύματος, αφ' ενός όμως εσείς θίξατε το θέμα, αφ' ετέρου είστε και ένας απ' τους πλέον κατάλληλους να απαντήσουν...
την ευχή
Last edited:
domesticus
Lupus non curat numerum ovium
Πολὺ σωστὰ ὅλα τὰ παραπάνω καὶ εὔστοχα.
Ὁ Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ὅτι κι ἂν ἔκανε ἦταν γιὰ τὸ καλὸ τοῦ Γένους στὴν ἀπέλπιδα προσπάθειά του νὰ βρεῖ στηρίγματα καὶ ἀποκούμπι. Καλῶς βέβαια δὲν ἔχει ἁγιοποιηθεῖ, τὸ Οἰκ. Πατριαρχεῖο καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος δὲν εἶναι Μόσχα (βλ. ἁγιοποίηση τσάρου Νικολάου καὶ τῆς οἰκογενείας του).
Ἀπο κεῖ καὶ πέρα ἡ ἡρωϊκὴ του στάση εἶναι δεδομένη καὶ πάντα συνδεδεμένη στὴν καρδιὰ μας μὲ τραγικὲς ἀλλὰ καὶ μεγαλειώδεις στιγμὲς τοῦ Γένους μας.
Ὁ Κωνσταντίνος ΙΑ΄ ὅτι κι ἂν ἔκανε ἦταν γιὰ τὸ καλὸ τοῦ Γένους στὴν ἀπέλπιδα προσπάθειά του νὰ βρεῖ στηρίγματα καὶ ἀποκούμπι. Καλῶς βέβαια δὲν ἔχει ἁγιοποιηθεῖ, τὸ Οἰκ. Πατριαρχεῖο καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος δὲν εἶναι Μόσχα (βλ. ἁγιοποίηση τσάρου Νικολάου καὶ τῆς οἰκογενείας του).
Ἀπο κεῖ καὶ πέρα ἡ ἡρωϊκὴ του στάση εἶναι δεδομένη καὶ πάντα συνδεδεμένη στὴν καρδιὰ μας μὲ τραγικὲς ἀλλὰ καὶ μεγαλειώδεις στιγμὲς τοῦ Γένους μας.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ
Παλαιό Μέλος
Κατ’ αρχάς, να πω ότι το κείμενο «Εις τους μάρτυρας της αλώσεως» που παρέθεσα το είχα από παλιά, όταν μας το είχαν μοιράσει σε μια συναυλία. Δεν εγνώριζα ότι όντως τιμώνται από μερικούς ως άγιοι της Εκκλησίας μας. Και δεν πρέπει να τιμώνται για τους ίδιους λόγους που ο Πατριάρχης Πολύευκτος (νομίζω) αρνήθηκε την πρόταση του αυτοκράτορος Νικηφόρου Φωκά να τιμώνται ως μάρτυρες της Πίστεως οι εν πολέμω πεσόντες. Καλόν είναι, όμως, κάθε χρόνο να κάνουμε μνημόσυνα για τους εν λόγω ήρωες, ευχόμενοι όπως ο Θεός τους κατατάξει εν σκηναίς δικαίων.
Για τον Λουκά Νοταρά, χωρίς να είμαι ειδικός, έχω την εντύπωση ότι ο ρόλος του δεν ήταν καθόλου σκοτεινός, γνωρίζουμε δε όλοι πώς αγωνίστηκε και πώς πέθανε. Η δε φράση που του αποδίδεται «Κρειττότερόν εστιν ειδέναι κ.λπ. κλπ.» μάλλον φαντάζει υπερβολή του φιλολατίνου ιστορικού Δούκα. Νομίζω ότι ο μακαρίτης ο Τωμαδάκης έχει γράψει ικανά περί τούτου. Εάν δε κάποιος μπορεί να κάνει καμμιά παραπομπή, καλόν θα ήτο.
Για τον Λουκά Νοταρά, χωρίς να είμαι ειδικός, έχω την εντύπωση ότι ο ρόλος του δεν ήταν καθόλου σκοτεινός, γνωρίζουμε δε όλοι πώς αγωνίστηκε και πώς πέθανε. Η δε φράση που του αποδίδεται «Κρειττότερόν εστιν ειδέναι κ.λπ. κλπ.» μάλλον φαντάζει υπερβολή του φιλολατίνου ιστορικού Δούκα. Νομίζω ότι ο μακαρίτης ο Τωμαδάκης έχει γράψει ικανά περί τούτου. Εάν δε κάποιος μπορεί να κάνει καμμιά παραπομπή, καλόν θα ήτο.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Μή τά συγχέουμε. Ἔπρεπε νά συμπληρώσω στό μήνυμά μου: Αὐτό δέν σημαίνει τίποτε γιά τό μέγεθος τῆς προσωπικότητός του καί γιά τό πρόσωπο-σύμβολο μέσα στίς καρδιές μας, ὅπως εὔστοχα ἔγραψε ὁ Δομέστικος.
Ἐδῶ τέθηκε θέμα ἁγιοκατατάξεως καί σᾶς ἐξήγησα τό λόγο.
Οἱ ἐπιμνημόσυνες δεήσεις πανελλαδικῶς (καί στήν Κύπρο) δεκτές, καθώς καί οἱ ἐκδηλώσεις μνήμης. Καί τά συνταχθέντα τροπάρια γιά τίς ἐκδηλώσεις συνετέθησαν καί ὄχι γιά λειτουργική χρήση.
Θυμᾶμαι ἐπί Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου κάποια 29η Μαΐου ἔγινε στή Μητρόπολη Πανορθόξη Λειτουργία καί μετά βγήκαμε στήν Πλατεῖα ὅπου τό ἄγαλμα τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου —ἀλήθεια, τί ἔγινε αὐτό τό ἄγαλμα— καί κάναμε ἐπιμνημόσυνη δέηση. Προηγουμένως εἶχε ἐκφωνήσει πύρινο λόγο ὁ μακαριστός, εἶχε δέ ἀπαντήσει καί στό τεθέν ἐρώτημα, ὅπως τά ἔγραψα.
ΥΓ. Δύο μεγάλες προσωπικότητες τοῦ Βυζαντίου μέ τεράστια προσφορά, ὁ αὐτοκράτωρ ῾Ηράκλειος (610-641), ᾿Αρμένιος στήν καταγωγή καί ὁ πατριάρχης Σέργιος (610-638), Σῦρος, μεγάλοι ἡγέτες καί οἱ δύο (διάσωση ΚΠόλεως ἀπό τήν πολιορκία Περσῶν καί ᾿Αβάρων τό 626 καί ἐπανάκτιση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τό 630), καταδικάστηκαν ἀπό τήν ΣΤ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τοῦ 680/681, ἡ ὁποία συνεκλήθη στή Κωνσταντινούπολη, βασιλεύοντος Κωνσταντίνου Δ΄ τοῦ Πωγωνάτου (668-685), μέ τή συμμετοχή ἑκατόν ἑβδομήκοντα Πατέρων, γιά μονοθελητισμό καί μονοενεργητισμό.
domesticus
Lupus non curat numerum ovium
Ἀποδοχὴ τῆς «Ἐνώσεως» ἀπὸ τὸν Κωνσταντίνο ΙΑ΄ καὶ ἡ ὀρθόδοξη στάση τοῦ μετέπειτα πατριάρχη Γενναδίου τοῦ Σχολαρίου σύμφωνα μὲ τὸν Μιχαὴλ Δούκα, Istoria Turco-Bizantina (1341-1462), ἔκδ. V. Grecu [Scriptores Byzantini 1], Bucarest 1958, σ. 36:
Οἱ δὲ τῆς Πόλεως, ἔλθωμεν δὴ καὶ ἐπ᾽ αὐτὴν καὶ ἴδωμεν, τίς ἡ φροντὶς αὐτῶν καὶ ἡ μέριμνα τοῦ διασώσασθαι τὴν πόλιν ἐκ χειρὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος. Ὁ βασιλεὺς ἦν στείλας ἐν Ῥώμῃ προλαβών, αἰτῶν βοήθειαν καὶ ὅπως συντεθῶσιν τῇ ὁμονοίᾳ καὶ ἑνώσει τῇ γεγονυίᾳ ἐν Φλωρεντίᾳ καὶ λάβῃ τὸ μνημόσυνον ὁ πάπας ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ· καὶ ὁ πατριάρχης Γρηγόριος ἐπανελεύσεται ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ· καὶ μετεκαλεῖτό τινας ἀφικέσθαι τῶν τοῦ πάπα, ὅπως εἰρηνεύσῃ τὴν ἄσπονδον ἔχθραν τοῦ σχίσματος. Ἔστειλε δ᾽ ὁ πάπας τὸν καδδηνάλιον Πολωνίας, τόν ποτε ἀρχιεπίσκοπον Ῥωσίας Ἰσίδωρον, ἄνδρα συνετὸν καὶ σώφρονα καὶ πεπαιδευμένον ἐν δόγμασιν ὀρθοῖς, Ῥωμαῖον τὸ γένος καὶ αὐτὸν ἕνα τῆς ἐν Φλωρεντίᾳ συνόδου ὑπάρχοντα πατέρα τίμιον, ὡς ὁ λόγος φθάσας ἐδήλωσε. … Καὶ δὴ φανεῖσα ἡ ἐκδεχομένη παρ᾽ αὐτῶν ναῦς, ἐξῆλθον ἐκ τῆς Χίου καὶ πρὸς Κωνσταντινούπολιν ἔπλευσαν καταντήσαντες ἐν αὐτῇ τὸν Νοέμβριον μῆνα τοῦ, ἑξακισχιλιοστοῦ ἐνακοσιοστοῦ ἑξηκοστοῦ πρώτου ἔτους.
Καὶ ὁ βασιλεὺς δεξιῶς ἀποδεξάμενος καὶ τιμήσας, ὡς ἔπρεπεν, ἦλθον εἰς τοὺς τῆς ἑνώσεως λόγους, καὶ εὑρὼν τὸν βασιλέα εἰς τοῦτο κατανεύσαντα καὶ μερικοὺς τῶν τῆς ἐκκλησίας. Τὸ πλεῖστον οὖν μέρος τοῦ ἱερατικοῦ καὶ μοναχικοῦ τάγματος, ἡγούμενοι, ἀρχιμαδρῖται, μονάζουσαι,—τί λέγω τὸ πλεῖστον; παρεκίνησάν με γὰρ αἱ μονάστριαι εἰπεῖν καὶ γράφειν· οὐδεὶς ἐξ ἁπάντων· καὶ αὐτὸς ὁ βασιλεὺς πεπλασμένως κατένευσεν. Πλὴν ἐλθόντες οἱ φαινόμενοι κατὰ τὸ δοκοῦν τῆς ἑνώσεως ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ, ἱερεῖς τε καὶ διάκονοι τῶν τοῦ κλήρου καὶ ὁ βασιλεὺς σὺν τῇ συγκλήτῳ, ἐβούλοντο κοινῇ ὁμονοίᾳ λειτουργῆσαι Θεῷ καὶ ἀποδόσαι τὰς εὐχὰς ἀδόλῳ γνώμῃ.
Τότε τὸ σχισματικὸν μέρος ἐλθὸν ἐν τῇ μονῇ τοῦ Παντοκράτορος ἐν τῇ κέλλῃ τοῦ Γενναδίου, τοῦ ποτε Γεωργίου σχολαρίου, ἔλεγον αὐτῷ· "Καὶ ἡμεῖς τί ποιήσωμεν;"—Αὐτὸς δὲ ἐγκλεισθεὶς καὶ χάρτην λαβὼν καὶ γράψας τὴν γνώμην αὐτοῦ, διὰ τῆς γραφῆς ἐδήλου καὶ τὴν συμβουλήν. Τὰ γραφέντα οὖν ἐδήλουν οὕτως· "Ἄθλιοι Ῥωμαῖοι, εἰς τί ἐπλανήθητε καὶ ἀπεμακρύνατε ἐκ τῆς ἐλπίδος τοῦ Θεοῦ καὶ ἠλπίσατε εἰς τὴν δύναμιν τῶν Φράγγων καὶ σὺν τῇ Πόλει, ἐν ᾗ μέλλει φθαρῆναι, ἐχάσατε καὶ τὴν εὐσέβειάν σας; Ἵλεώς μοι, Κύριε· Μαρτύρομαι ἐνώπιόν σου, ὅτι ἀθῶός εἰμι τοῦ τοιούτου πταίσματος. Γινώσκετε, ἄθλιοι πολῖται, τί ποιεῖτε; Καὶ σὺν τῷ αἰχμαλωτισμῷ, ὃς μέλλει γενέσθαι εἰς ὑμᾶς, ἐχάσατε καὶ τὸ πατροπαράδοτον σέβας καὶ ὡμολογήσατε τὴν ἀσέβειαν· Οὐαὶ ὑμῖν ἐν τῷ κρίνεσθαι·"—Ταῦτα καὶ ἕτερα πλείω γράψας καὶ εἰς τὴν θύραν τοῦ κελλίου αὐτοῦ προσηλώσας, ἐκλείσθη ἔνδον καὶ ὁ χάρτης ἀνεγινώσκετο.
Οἱ δὲ τῆς Πόλεως, ἔλθωμεν δὴ καὶ ἐπ᾽ αὐτὴν καὶ ἴδωμεν, τίς ἡ φροντὶς αὐτῶν καὶ ἡ μέριμνα τοῦ διασώσασθαι τὴν πόλιν ἐκ χειρὸς τοῦ Ναβουχοδονόσορος. Ὁ βασιλεὺς ἦν στείλας ἐν Ῥώμῃ προλαβών, αἰτῶν βοήθειαν καὶ ὅπως συντεθῶσιν τῇ ὁμονοίᾳ καὶ ἑνώσει τῇ γεγονυίᾳ ἐν Φλωρεντίᾳ καὶ λάβῃ τὸ μνημόσυνον ὁ πάπας ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ· καὶ ὁ πατριάρχης Γρηγόριος ἐπανελεύσεται ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ· καὶ μετεκαλεῖτό τινας ἀφικέσθαι τῶν τοῦ πάπα, ὅπως εἰρηνεύσῃ τὴν ἄσπονδον ἔχθραν τοῦ σχίσματος. Ἔστειλε δ᾽ ὁ πάπας τὸν καδδηνάλιον Πολωνίας, τόν ποτε ἀρχιεπίσκοπον Ῥωσίας Ἰσίδωρον, ἄνδρα συνετὸν καὶ σώφρονα καὶ πεπαιδευμένον ἐν δόγμασιν ὀρθοῖς, Ῥωμαῖον τὸ γένος καὶ αὐτὸν ἕνα τῆς ἐν Φλωρεντίᾳ συνόδου ὑπάρχοντα πατέρα τίμιον, ὡς ὁ λόγος φθάσας ἐδήλωσε. … Καὶ δὴ φανεῖσα ἡ ἐκδεχομένη παρ᾽ αὐτῶν ναῦς, ἐξῆλθον ἐκ τῆς Χίου καὶ πρὸς Κωνσταντινούπολιν ἔπλευσαν καταντήσαντες ἐν αὐτῇ τὸν Νοέμβριον μῆνα τοῦ, ἑξακισχιλιοστοῦ ἐνακοσιοστοῦ ἑξηκοστοῦ πρώτου ἔτους.
Καὶ ὁ βασιλεὺς δεξιῶς ἀποδεξάμενος καὶ τιμήσας, ὡς ἔπρεπεν, ἦλθον εἰς τοὺς τῆς ἑνώσεως λόγους, καὶ εὑρὼν τὸν βασιλέα εἰς τοῦτο κατανεύσαντα καὶ μερικοὺς τῶν τῆς ἐκκλησίας. Τὸ πλεῖστον οὖν μέρος τοῦ ἱερατικοῦ καὶ μοναχικοῦ τάγματος, ἡγούμενοι, ἀρχιμαδρῖται, μονάζουσαι,—τί λέγω τὸ πλεῖστον; παρεκίνησάν με γὰρ αἱ μονάστριαι εἰπεῖν καὶ γράφειν· οὐδεὶς ἐξ ἁπάντων· καὶ αὐτὸς ὁ βασιλεὺς πεπλασμένως κατένευσεν. Πλὴν ἐλθόντες οἱ φαινόμενοι κατὰ τὸ δοκοῦν τῆς ἑνώσεως ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ, ἱερεῖς τε καὶ διάκονοι τῶν τοῦ κλήρου καὶ ὁ βασιλεὺς σὺν τῇ συγκλήτῳ, ἐβούλοντο κοινῇ ὁμονοίᾳ λειτουργῆσαι Θεῷ καὶ ἀποδόσαι τὰς εὐχὰς ἀδόλῳ γνώμῃ.
Τότε τὸ σχισματικὸν μέρος ἐλθὸν ἐν τῇ μονῇ τοῦ Παντοκράτορος ἐν τῇ κέλλῃ τοῦ Γενναδίου, τοῦ ποτε Γεωργίου σχολαρίου, ἔλεγον αὐτῷ· "Καὶ ἡμεῖς τί ποιήσωμεν;"—Αὐτὸς δὲ ἐγκλεισθεὶς καὶ χάρτην λαβὼν καὶ γράψας τὴν γνώμην αὐτοῦ, διὰ τῆς γραφῆς ἐδήλου καὶ τὴν συμβουλήν. Τὰ γραφέντα οὖν ἐδήλουν οὕτως· "Ἄθλιοι Ῥωμαῖοι, εἰς τί ἐπλανήθητε καὶ ἀπεμακρύνατε ἐκ τῆς ἐλπίδος τοῦ Θεοῦ καὶ ἠλπίσατε εἰς τὴν δύναμιν τῶν Φράγγων καὶ σὺν τῇ Πόλει, ἐν ᾗ μέλλει φθαρῆναι, ἐχάσατε καὶ τὴν εὐσέβειάν σας; Ἵλεώς μοι, Κύριε· Μαρτύρομαι ἐνώπιόν σου, ὅτι ἀθῶός εἰμι τοῦ τοιούτου πταίσματος. Γινώσκετε, ἄθλιοι πολῖται, τί ποιεῖτε; Καὶ σὺν τῷ αἰχμαλωτισμῷ, ὃς μέλλει γενέσθαι εἰς ὑμᾶς, ἐχάσατε καὶ τὸ πατροπαράδοτον σέβας καὶ ὡμολογήσατε τὴν ἀσέβειαν· Οὐαὶ ὑμῖν ἐν τῷ κρίνεσθαι·"—Ταῦτα καὶ ἕτερα πλείω γράψας καὶ εἰς τὴν θύραν τοῦ κελλίου αὐτοῦ προσηλώσας, ἐκλείσθη ἔνδον καὶ ὁ χάρτης ἀνεγινώσκετο.
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Σήμερα ὁ Ρ/Σ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος εἶχε ἀναμετάδοση ἀπό τόν Μυστρᾶ καί τόν Ναό τῆς Μονῆς τῆς Παντάνασσας (η εκκλησία της οποίας είναι το καλλίτερο διατηρούμενο μνημείο· εκεί βρίσκονται και οι τάφοι της δέσποινας Κλεόπα Μαλατέστα και της Θεοδώρας, της συζύγου του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου), ὅπου μετά τό πέρας τῆς Θ. λειτουργίας ἔγινε τό καθιερωμένο μνημόσυνο (ὅπως προαναφέρθηκε).
Ευλογείτε! Ευχαριστούμε για την πληροφόρηση. Απορώ όμως, γιατί παλιότερα όλα αυτά γίνονταν στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγ. Δημητρίου (επίσης άριστα διατηρημένη Μονή, αλλά σε μουσειακή λειτουργία, χωρίς αδελφότητα). Γίνονται εργασίες εκεί μήπως ή απλά άλλαξε για φέτος κάτι; Δεν έχω πληροφόρηση από κάτω προς το παρόν, αλλά θα αναζητήσω.