Σχετικά με το Απολυτίκιο του Αγίου Δημητρίου, έχω ακούσει πως στην παλαιότερη μορφή του δε έλεγε «σε υπέρμαχον η οικουμένη» αλλά «σε υπέρμαχον Θεσσαλονίκη». Ακόμη, ότι δεν υπήρχε η φράση «μεγαλομάρτυς Δημήτριε», που ούτως ή άλλως πλεονάζει σε σχέση με το προσόμοιο «Θείας πίστεως». Μπορεί κάποιος να μας διαφωτίσει σχετικά με την παράδοση του ύμνου αυτού;
26. Απολυτίκιο Αγ. Δημητρίου
- Thread starter ybulbu
- Start date
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Γιά τό «μεγαλομάρτυς Δημήτριε» ἔχω γράψει ἐδῶ, μέ τήν ἐντύπωση τότε ὅτι «Τό ἔχουμε θίξει σέ παλαιότερο θέμα, πού δέν βρίσκω» (ἑπόμενο μήνυμα).
Τώρα, ἀστραπιαῖα ὁ νοῦς μου πῆγε στήν «Μεγάλη Ἑβδομάδα τοῦ Ἁγίου Δημητρίου» Ἰω. Φουντούλη, ὅπου βλέπω, ὅτι τό ἀπολυτίκιον τό καταγράφει μέ τό «Θεσσαλονίκη» καί ἄνευ τοῦ «μεγαλομάρτυς Δημήτριε».
Ἀναφέρει πολλές πηγές, ἀλλά δυστυχῶς στό ἀντίτυπο πού ἔχω λείπουν κάποιες σελίδες τῆς Εἰσαγωγῆς καί δέν γνωρίζω ἄν ἀναφέρεται συγκεκριμένα σ᾿ αὐτό. Ὅποιος τό ἔχει (μέ ὅλες τῆς σελίδες τῆς Εἰσαγωγῆς) ἄς δεῖ.
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
«Μέγαν εὕρατο ἐν τοῖς κινδύνοις, σὲ ὑπέρμαχον Θεσσαλονίκη...οὕτως ἅγιε Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκεύτευε...»
(τυπικὸ Εὐεργέτιδος ια'-ιβ' αἰ. σ. 300 καὶ ἔκδ. R. Jordan, χφ. Σινὰ (νέα εὑρήματα 1975) Χ 363 ΤΑΣ ια’–ιβ’ αἰ. φ. 2v, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 44, χφφ. Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 28r, 1097 σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 φ. 82r-v, χφφ. ὡρολόγια Μ. Λαύρας Β-25 ιγ’ αἰ. φ. 227r, Βarocci 21 μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1240-1325 φ. 277r, Βritish Library Additional 24378 μηναῖα ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 102r, 9347 ὡρολόγιο ιε’ αἰ. φ. 15r, Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. 4 σ. 182 καὶ Ἰ. Φουντούλη Λειτουργικὰ θέματα τεῦχος ζ’ 1986 σ. 63).
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
«Μέγαν εὕρατο ἐν τοῖς κινδύνοις, σὲ ὑπέρμαχον Θεσσαλονίκη...οὕτως ἅγιε Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκεύτευε...»
(χφφ. Barb. gr. 478 ἐκλογάδιο ι’ αἰ. φ. 245v, Σινὰ 554 μηναῖα ι’-ια’ αἰ. φ. 182v, Vat. gr. 1971 ἐκλογάδιο ι’-ια’ αἰ. φ. 6r, 2 μηναῖα ια’ αἰ. φ. 62v, 2068 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 196v, Μ. Λαύρας Β-74 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 222r, Σινὰ 293 πραξαπόστολος τοῦ ἔτους 1053 φ. 97r, Paris. gr. 1590 κανονάριο τοῦ ἔτους 1063 φ. 49r, Σινὰ 556 μηναῖα ια’ αἰ. φ. 241r, 286 πραξαπόστολος ια’-ιβ’ αἰ. φ. 235r, τυπικὸ Εὐεργέτιδος ιβ’ αἰ. σ. 300 καὶ ἔκδ. R. Jordan, χφφ. Φλωρεντίας Conv. Soppr. 24 (a.k.a. 2742; Plutei 42) ἐκλογάδιο ια' αἰ. φ. 126r-v, Σινὰ (νέα εὑρήματα 1975) Χ 363 ΤΑΣ ια’–ιβ’ αἰ. φ. 2v, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 44, χφφ. Paris. gr. 1154 τυπικὸ ιβ' αἰ. φ. 106v, 1589 συναξάριο τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ιβ' αἰ. φ. 88r, Κρατικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ῥωσσίας 173.Ι 501 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 20r, τυπικὸ Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 ἔκδ. Ἀ. Ἀποστολίδη σ. 43, χφφ. ἁγ. Σάβα 312 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1201 φ. 26v, Paris. gr. 1591 τυπικὸ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ιβ' αἰ. φ. 46r, 1569 στουδιτικὸ τυπικὸ ιβ' αἰ. φ. 4v, Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 28r, 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 82r-v, ἁγ. Σάβα 260 μηναῖα ιγ’ αἰ. φ. 184v, Paris. gr. 928 μηναῖα ιγ' αἰ. σ. 134, Σινὰ 1101 Σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1311 φ. 133r-v, Vat. gr. 784 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1316 φ. 32r, Φλωρεντίας Plutei 10.15 TAΣ τοῦ ἔτους 1335-6 φ. 40r, Paris. gr. 400 τυπικὸ ιδ' αἰ. φ. 65v, 404 μηναῖο Ὀκτωβρίου ιε’ αἰ. φ. 128v, Σινὰ 712 ἀνθολόγιο τοῦ ἔτους 1482 φ. 185r, χφφ. ὡρολόγια Μ. Λαύρας Β-25 ιγ’ αἰ. φ. 227r, Βοδλειανῆς Barocci 21 μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1240-1325 φ. 277r, Βritish Library Additional 24378 μηναῖα ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 102r, Paris. gr. 402 ΤΑΣ ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 37r, Βritish Library Additional 9347 ὡρολόγιο ιε’ αἰ. φ. 15r, Barb. gr. 371 εὐχολόγιο τοῦ ἔτους 1542 φφ. 73v-74r, 359 τυπικὸν τῆς Bova τοῦ ἔτους 1552 φ. 18v, Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. 4 σ. 182 καὶ Ἰ. Φουντούλη Λειτουργικὰ θέματα τεῦχος ζ’ 1986 σ. 63).
(χφφ. Barb. gr. 478 ἐκλογάδιο ι’ αἰ. φ. 245v, Σινὰ 554 μηναῖα ι’-ια’ αἰ. φ. 182v, Vat. gr. 1971 ἐκλογάδιο ι’-ια’ αἰ. φ. 6r, 2 μηναῖα ια’ αἰ. φ. 62v, 2068 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 196v, Μ. Λαύρας Β-74 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 222r, Σινὰ 293 πραξαπόστολος τοῦ ἔτους 1053 φ. 97r, Paris. gr. 1590 κανονάριο τοῦ ἔτους 1063 φ. 49r, Σινὰ 556 μηναῖα ια’ αἰ. φ. 241r, 286 πραξαπόστολος ια’-ιβ’ αἰ. φ. 235r, τυπικὸ Εὐεργέτιδος ιβ’ αἰ. σ. 300 καὶ ἔκδ. R. Jordan, χφφ. Φλωρεντίας Conv. Soppr. 24 (a.k.a. 2742; Plutei 42) ἐκλογάδιο ια' αἰ. φ. 126r-v, Σινὰ (νέα εὑρήματα 1975) Χ 363 ΤΑΣ ια’–ιβ’ αἰ. φ. 2v, τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 44, χφφ. Paris. gr. 1154 τυπικὸ ιβ' αἰ. φ. 106v, 1589 συναξάριο τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ιβ' αἰ. φ. 88r, Κρατικῆς Βιβλιοθήκης τῆς Ῥωσσίας 173.Ι 501 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 20r, τυπικὸ Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 ἔκδ. Ἀ. Ἀποστολίδη σ. 43, χφφ. ἁγ. Σάβα 312 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1201 φ. 26v, Paris. gr. 1591 τυπικὸ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ιβ' αἰ. φ. 46r, 1569 στουδιτικὸ τυπικὸ ιβ' αἰ. φ. 4v, Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 28r, 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 82r-v, ἁγ. Σάβα 260 μηναῖα ιγ’ αἰ. φ. 184v, Paris. gr. 928 μηναῖα ιγ' αἰ. σ. 134, Σινὰ 1101 Σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1311 φ. 133r-v, Vat. gr. 784 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1316 φ. 32r, Φλωρεντίας Plutei 10.15 TAΣ τοῦ ἔτους 1335-6 φ. 40r, Paris. gr. 400 τυπικὸ ιδ' αἰ. φ. 65v, 404 μηναῖο Ὀκτωβρίου ιε’ αἰ. φ. 128v, Σινὰ 712 ἀνθολόγιο τοῦ ἔτους 1482 φ. 185r, χφφ. ὡρολόγια Μ. Λαύρας Β-25 ιγ’ αἰ. φ. 227r, Βοδλειανῆς Barocci 21 μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1240-1325 φ. 277r, Βritish Library Additional 24378 μηναῖα ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 102r, Paris. gr. 402 ΤΑΣ ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 37r, Βritish Library Additional 9347 ὡρολόγιο ιε’ αἰ. φ. 15r, Barb. gr. 371 εὐχολόγιο τοῦ ἔτους 1542 φφ. 73v-74r, 359 τυπικὸν τῆς Bova τοῦ ἔτους 1552 φ. 18v, Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. 4 σ. 182 καὶ Ἰ. Φουντούλη Λειτουργικὰ θέματα τεῦχος ζ’ 1986 σ. 63).
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
«...ὡς τοῦ Λυαίου καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν, ἐν τῷ σταδίῳ κρατύνας τὸν Νέστορα...»
(χφφ. Σινὰ 554 μηναῖα ι’-ια’ αἰ. φ. 182v, Vat. gr. 1971 ἐκλογάδιο ι’-ια’ αἰ. φ. 6r, Σινὰ 556 μηναῖα ια’ αἰ. φ. 241r, Καρακάλλου 10 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 124v, Vat. gr. 2068 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 196v, ἁγ. Σάβα 266 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 112v, Κρυπτοφέῤῥης Α. β. VII πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 57v, Κρυπτοφέῤῥης Α. β. V πραξαπόστολος μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1025-1100 φ. 170r, Moscow State Historical Museum Vladimir 21/Savva 4 πραξαπόστολος β’ ἥμισυ ια’ αἰ. φ. 229v, Σινὰ 286 πραξαπόστολος ια’-ιβ’ αἰ. φ. 235r, Barb. gr. 502 πραξαπόστολος ιβ’ αἰ. φ. 145v, ἁγ. Σάβα 312 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1201 φ. 26v, τυπικὰ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 44, Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 σ. 43).
(χφφ. Σινὰ 554 μηναῖα ι’-ια’ αἰ. φ. 182v, Vat. gr. 1971 ἐκλογάδιο ι’-ια’ αἰ. φ. 6r, Σινὰ 556 μηναῖα ια’ αἰ. φ. 241r, Καρακάλλου 10 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 124v, Vat. gr. 2068 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 196v, ἁγ. Σάβα 266 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 112v, Κρυπτοφέῤῥης Α. β. VII πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 57v, Κρυπτοφέῤῥης Α. β. V πραξαπόστολος μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1025-1100 φ. 170r, Moscow State Historical Museum Vladimir 21/Savva 4 πραξαπόστολος β’ ἥμισυ ια’ αἰ. φ. 229v, Σινὰ 286 πραξαπόστολος ια’-ιβ’ αἰ. φ. 235r, Barb. gr. 502 πραξαπόστολος ιβ’ αἰ. φ. 145v, ἁγ. Σάβα 312 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1201 φ. 26v, τυπικὰ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 44, Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 σ. 43).
Last edited:
neoklis
Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Σίγουρα ;
π. Μάξιμος
Γενικός Συντονιστής
Κι ἐγώ τό ἔψαξα καί ἀπαντᾶται
Μέ πρόλαβες. Ἄς μᾶς ποῦν κι οἱ φιλόλογοι (ἴσως καί ἀπό ἄλλο ρῆμα ἤ ἄλλη διάλεκτο).
MTheodorakis
Παλαιό Μέλος
Τὸ λάθος εἶναι δικό μου. Τὸ διόρθωσα σὲ «καθεῖλες»