25. Πνεύματος τῇ [μαχαίρᾳ/δυνάμει], καὶ νῦν ὡς Μάρτυς [στεφθεῖσα/Κυρίου] (απολυτίκιον αγίας Αικατερίνης)

[Γιώργος Μ.]

Καλή δύναμη, Χρυσοβαλάντη, κι από μένα.
Με την ευκαιρία να ρωτήσω: πώς ψάλλετε το απολυτίκιο της αγίας:

και νυν ως μάρτυς Κυρίου
ή
και νυν ως μάρτυς στεφθείσα;​

Το έχω ακούσει και με τους δύο τρόπους.

 

[xrth]

ὡς Μάρτυς στεφθεῖσα

 

[MTheodorakis]

«...Κυρίου...» (τυπικὸν Κωνσταντίνου 1838 σ. 35).

 

[dimskrekas]

«...Κυρίου...» (τυπικὸν Κωνσταντίνου 1838 σ. 35).

Ευχαριστίες,

τοῦ Πνεύματος τῇ δυνάμει ή τοῦ Πνεύματος τῇ μαχαίρᾳ;

 

[MTheodorakis]

«...τῇ μαχαίρᾳ...»

 

[MTheodorakis]

«...δυνάμει...Κυρίου...» (Στεφάνου λαμπαδαρίου Μουσικὴ Κυψέλη τ. α' 1882 σ. 115).
«...μαχαίρᾳ...» ἄνευ τοῦ «Κυρίου» (Μηναῖον 1843 (anemi.lib.uoc.gr) σ. 187).

 

[Λάτρης Β.Μ.]

Μήπως η φράση ''του Πνεύματος τη μαχαίρα'', έχει τη βάση της στην προς Εφ.
στ' 17;
...''και την μάχαιραν του Πνεύματος, ο εστί ρήμα Θεού''.

Είναι αποδεκτό τότε;

 

[Γιώργος Μ.]

Σίγουρα αυτή είναι η πηγή, ωστόσο οι υμνογράφοι είναι προσεχτικοί στις μεταφορικές συνδέσεις, κι εδώ φαίνεται να μην ταιριάζει πολύ νοηματικά το "φιμώνω" με το "μάχαιρα". Ούτε ακουστικά, ως κατάληξη.
Δείτε πόσο πιο ταιριαστός είναι ο συνδυασμός και νοηματικά και ακουστικά στο ακόλουθο τροπάριο (Όρθρος ΚΘ' Ιουλίου, Γ ωδή):

Κατατεμών τῆς πλάνης τὰς ἀκάνθας, μαχαίρᾳ τῇ τοῦ Πνεύματος,
τὴν τοῦ Χριστοῦ πίστιν ἀπλανώς, ἐγεώργησας Παμμάκαρ,
είς ἑκατὸν τοὺς πόνους, προσάξας τῷ Δεσπότη σου.​

 

[Παναγιώτης]

«Τὴν πανεύφημον νύμφην Χριστοῦ ὑμνήσωμεν, Αἰκατερῖναν τὴν θείαν καὶ πολιοῦχον Σινᾶ, τὴν βοήθειαν ἡμῶν καὶ ἀντίληψιν, ὅτι ἐφίμωσε λαμπρῶς, τοὺς κομψοὺς τῶν ἀσεβῶν, τοῦ Πνεύματος τῇ μαχαίρᾳ, καὶ νῦν ὡς Μάρτυς στεφθεῖσα, αἰτεῖται πᾶσι τὸ μέγα ἔλεος.»

Σίγουρα αυτή είναι η πηγή, ωστόσο οι υμνογράφοι είναι προσεχτικοί στις μεταφορικές συνδέσεις, κι εδώ φαίνεται να μην ταιριάζει πολύ νοηματικά το "φιμώνω" με το "μάχαιρα".

Αὐτὸ εἶναι τὸ πρωτότυπο (ὡς προανέφερε ὀ κ. Θεοδωράκης, βλέπε καὶ [ΜΒ]), καὶ ταιριάζει, διότι φιμώνω κάποιον ὄχι μόνο μὲ φίμωτρο, ἀλλὰ καὶ μεταφορικά, μὲ τὸν ἔλεγχο, μὲ τὸν λόγο μου.

Σύμφωνα μὲ τὴν Καινὴ Διαθήκη, «τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστιν ῥῆμα Θεοῦ» (Ἐφεσ. στ' 17), ἄρα

ἡ Ἁγία Αἰκατερίνα τοὺς ἐφίμωσε λαμπρῶς μὲ τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστιν ῥῆμα(τα) Θεοῦ,

διότι εἶπε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, «μὴ προμελετᾶν ἀπολογηθῆναι· ἐγὼ γὰρ δώσω ὑμῖν στόμα καὶ σοφίαν, ᾗ οὐ δυνήσονται ἀντειπεῖν οὐδὲ ἀντιστῆναι πάντες οἱ ἀντικείμενοι ὑμῖν» (Ἰωάν. κα' 14-15).

Βοήθειά μας, ἡ Ἁγία Αἰκατερίνη.

 

[giorgosgoudi]

Και στο Μέγα Ωρολόγιο τη μαχαίρα λέει.

Η αλλαγή μπορεί να έγινε με το ευσεβιστικό σκεπτικό ότι η μάχαιρα σαν λέξη βγάζει φανατισμό και επιθετικότητα.