20 Νοεμβρίου - Προεόρτια των Εισοδίων της Θεοτόκου

[ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ27]

Το Τ.Μ.Ε. ορίζει πως αυτήν τη μέρα η ακολουθία ψάλλεται κατά την διάταξη του μηναίου (εκτός Κυριακής φυσικά). Προβληματίζομαι, όμως, για τη δομή της ακολουθίας του μηναίου, ιδίως στον εσπερινό. Αρχικά, σχετικά με τα απολυτίκια: τα δοξαστικά της ακολουθία (άμα και θεοτοκία) είναι για τα προεόρτια των Εισοδίων. Η εν τω μηναίω ακολουθία των Αγίων Γρηγορίου και Πρόκλου στερείται δοξαστικού (αναφερομένου σε αυτούς) επομένως σύμφωνα με την προθεωρία δεν δικαιούνται απολυτίκιο. Άρα κανονικώς θα έπρεπε να ψαλλεί άπαξ το προεόριο των Εισοδίων και να παραλειφθεί το των Αγίων (Ο Θεός των πατέρων ημών...). Όμως, στα απόστιχα βλέπουμε πως το μηναίο έχει προσόμοια του Αγίου Πρόκλου, ενώ ο συγκεκριμένος Άγιος δεν έχει τα απαραίτητα 3 στιχηρά στα κεκραγάρια. Πώς είναι επομένως δυνατόν να ψαλλούν απόστιχά του; Από τη στιγμή, όμως, που υπάρχουν απόστιχα, θα περίμενε κανείς και την ύπαρξη ενός δοξαστικού του Αγίου, το οποίο δεν υπάρχει. Επομένως, τι συμβαίνει με αυτήν την ακολουθία; Τι είναι σωστό να ψάλλουμε;

 

[Καραογλάν βασίλειος]

Έχω την ταπεινή γνώμη ότι είναι «ομαλότερο» ως πιο σύμφωνο με άλλες παρόμοιες περιπτώσεις (πχ μεθέορτα μετά δύο αγίων,) να ψαλούν ανά τρία προσόμοια των αγίων εις τα εσπέρια ενώ τα προεόρτια να ψαλούν εις τα απόστιχα.

Ίσως η διάταξη των εν χρήσει Μηναίων «απηχεί» την αρχαία διάταξη των προεορτίων με χρήση Παρακλητικής εις τα απόστιχα, η οποία «εξοβελίσθη» από την ακολουθία του Αγίου Πρόκλου η οποία πιθανώς προσετέθη μεταγενεστέρως και έτσι να προέκυψε η διάταξη του Μηναίου.
Οι έχοντες πρόσβαση στα παλαιά Μηναία, Τυπικά και πηγές και ειδήμονες έχουν τον λόγο.

Απολυτίκιον των Αγίων όντως δεν απαιτείται κατά τα κρατούντα.

 

[π. Μάξιμος]

Τό τυπικό δέν ἔχει τήν ἀκρίβεια τῶν δογματικῶν ὅρων. Ὑπάρχουν γενικοί κανόνες ἀλλά καί πολλές ἐξαιρέσεις (καί στά ἀπολυτίκια κάποιες ἐξαιρέσεις ὄπως ἔχει γράψει κάπου ὁ Μανόλης).
ΤΑΣ: Ὅπως Μηναῖο καί ἀπολυτίκιο ἁγίων ἑπόμενο τοῦ προεορτίου.
ΤΕ: Ἑσπέρια ἀπό 2 (Χ 3 = 6), ἀπόστιχα προεόρτια καί ἀπολυτίκιο μόνον προεόρτιον.
ΤΣ: Δέν γνωρίζει ἅγιο Πρόκλο καί ἔχει ἀπόστιχα Ὀκτωήχου. Ἀπολυτίκιο μόνον προεόρτιον.

Κατά τή γνώμη μου, ὁπωσδήποτε στά ἑσπέρια πρέπει νά προηγηθοῦν τά προεόρτια, ἀφοῦ αὐτή εἶναι ἡ κύρια ἀκολουθία (δοξαστικά) καί αὐτή μόνη ψάλλεται ἐν Κυριακῇ (ΤΜΕ). Τό τί συμβάινει στά ἀπόστιχα εἶναι θέμα μεταγενέστερο, ἐμπλουτισμοῦ, ἐξαιρέσεως θεμιτῆς.