16. Ἀκολουθία ἀνακομιδῆς τῆς ἀχειροποιήτου Εἰκόνος τοῦ Κυρίου, ἤτοι τοῦ Ἁγίου Μανδηλίου

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Σκεπτόμουν φέτος πού ἡ 16η Αὐγούστου πέφτει Σάββατο καί πού στούς περισσότερους Ναούς γίνεται πάντα τά Σάββατα θ. Λειτουργία νά γράψω κάποια πράγματα γιά τήν ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Μανδηλίου, μιά καί ἀρκετοί ψάλτες θά ἔχουν (εἶχαν) κάποια ἐπαφή μέ αὐτήν. Ἡ ἀκολουθία πού βρίσκεται στό Μηναῖο δέν εἶναι πλήρης, συμπληροῦται ὡς ἑορτάσιμος ἀκολουθία ἀπό τούς ὕμνους τῆς ἑορτῆς τῆς Παναγίας, ἐπιγράφεται δέ «Μνήμη τῆς ἐξ Ἐδέσσης [τῆς Μεσοποταμίας εἰς Κωνσταντινούπολιν] ἀνακομιδῆς τῆς ἀχειροποιήτου Εἰκόνος τοῦ Κυρίου [καί Θεοῦ καί Σωτῆρος] ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἤτοι τοῦ Ἁγίου Μανδηλίου».

Καί σκεπτόμουν νά γράψω ἐπειδή παλαιότερον εἶχα διαβάσει ἕνα πολύ καλό βιβλίο τοῦ Ρώσου Λεωνίδα Οὐσπένσκυ («ρώσου Κόντογλου» ὁ ὁποῖος ἔζησε ἀπό τό 1927 στή Γαλλία), μέ τίτλο «Ἡ θεολογία τῆς εἰκόνας στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία», μετάφραση Σπῦρος Μαρίνης, Ἑκδόσεις Ἁρμός, ὅπου ὁ συγγραφέας ἀναφέρεται ἀναλυτικά στήν ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Μανδηλίου, στίς 16 Αὐγούστου, πληροφορώντας μας ὅτι αὐτή ἡ ἀκολουθία «ἀπέχει πολύ ἀπό τόν ἁπλό περιορισμό στήν μνήμη μιᾶς μεταφορᾶς τῆς εἰκόνας· τό οὐσιῶδες αὐτῆς τῆς ἀκολουθίας εἶναι ἡ δογματική θεμελίωση τῆς εἰκόνας καί ὁ προορισμός της», ἐξηγώντας μας ὅμως ὁ μεταφραστής ὅτι ἡ ρωσική παράδοση ἔχει εἰδική γιά τήν ἑορτή αὐτή (τοῦ ἁγίου Μανδηλίου) πλήρη ἀσματική ἀκολουθία. Καί τό σημειώνω αὐτό, ἐπειδή ὁ συγγραφέας σχολιάζει ὁρισμένα τροπάρια καθώς καί Παλαιοδιαθηκικά καί Καινοδιαθηκικά ἀναγνώσματα αὐτῆς τῆς ἀκολουθίας πού δέν τά βλέπω στήν ὑπάρχουσα στά δικά μας Μηναῖα. Μᾶς πληροφορεῖ ἐπίσης ὁ συγγραφέας ὅτι ἡ ἑορτή αὐτή μετά τό 843 συνεορτάζετο στήν Ἔδεσσα τῆς Μεσοποταμίας (τή σύγχρονη Urfa τῆς Τουρκίας κοντά στά σύνορα τῆς Συρίας) μέ τήν ἑορτή τοῦ θριάμβου τῆς Ὀρθοδοξίας (Κυριακή Α΄ Νηστειῶν πρβλ. ἀπολυτίκιον «Τὴν ἄχραντον εἰκόνα Σου»).

Μέ ἔκπληξη, ψάχνοντας, βρῆκα στήν ΑΝΕΜΗ:
http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/a/4/4/metadata-155-0000097.tkl#
Ακολουθία του Αγίου Μανδηλίου.
Ενετίησιν: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, 1745.
Συνθέτης ὑπογράφει:
Κωνσταντῖνος Καντακουζηνὸς ὁ καὶ τῆς Οὐγγροβλαχίας Ἡγεμών,
ὁ ὁποῖος στόν πρόλογο δηλώνει ὅτι παρουσιάζει αὐτή τήν ἀκολουθία, σύνθεση μεταφρασμένης ἀκολουθίας μετά Ἀκαθίστου καί μίας Εὐχῆς «ἐκ τῆς τῶν Σλαβόνων εἰς τήν Ἑλλάδα φωνήν» συνεζεύξας δέ «ταύτῃ τὰ ἐλλείποντα ἐξ ἑτέρων Ἀκολουθιῶν».​
Αὐτή ἡ ἀκολουθία ἔχει ἐνδιαφέρον, καθόσον στόν ὄρθρο συμπλέκεται τό Κοντάκιο (Ἀκάθιστος) μέ τούς (δύο) Κανόνες, πού ὁ ἕνας εἶναι αὐτός πού ἔχουμε στό Ὡρολόγιον «Κανών εἰς τόν Ἰησοῦν Χριστόν» καί ὁ ἄλλος πού ἔχουμε στό Μηναῖο. Ἡ πλοκή ὁμοιάζει μέ τήν τῆς Ἀκολουθίας τοῦ Σαββάτου τοῦ Ἀκαθίστου, ὁ δέ Ἀκάθιστος (Κοντάκιον) εἶναι ἑλληνικώτατος, ὁμοιάζει μέ τόν τῆς Θεοτόκου πού ξέρουμε στίς ἐνάρξεις καί ἄλλες λέξεις/φράσεις τῶν Οἴκων. Καταβασίες ὁρίζει τίς β΄ τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς θεοτόκου «Ἀνοίξω τό στόμα μου» καί αἴνους τά τροπάρια πού εὑρίσκονται ὡς στιχηρά προσόμοια στό τέλος τοῦ Κανόνος «εἰς τόν Ἰησοῦν Χριστόν» τοῦ Ὥρολογίου μας.
Μετά τήν Δοξολογία τοποθετεῖ τήν Εὐχήν πού εἶναι κατά πολύ μεγαλύτερη ἀπό αὐτήν πού ἔχουμε στό Ὡρολόγιον «Κανών εἰς τόν Ἰησοῦν Χριστόν». Κατά πόσον λέει ἀλήθεια περί τῆς «ἐκ τῆς τῶν Σλαβόνων εἰς τήν Ἑλλάδα φωνήν» μετεφρασμένης ἀκολουθίας δέν ξέρω. Τά Παλαιοδιαθηκικά ἀναγνώσματα τοῦ ἑσπερινοῦ δέν εἶναι αὐτά πού ἀναφέρει ὁ Οὐσπένσκυ. Ἀπόστολο ὁ Οὐσπένσκυ ἀναφέρει ἀπό τήν πρός Κολοσσαεῖς κεφ. 1, 12-18, ὁ Καντακουζηνὸς ἀπό τήν πρός Ἐφεσίους (26ης Κυριακῆς στά δικά μας). Εὐαγγέλιο ὁ Οὐσπένσκυ ἔχει τό ἴδιο πού ἔχουμε ἐμεῖς σήμερα (Λουκ. θ΄ 51-57, ι΄ 22-24, ιγ΄ 22), ὁ δέ Καντακουζηνὸς κατά Ἰωάννην κεφ. 6, 35-39 (Τετάρτης Γ΄ Ἑβδομάδος στά δικά μας).

Οἱ γνωρίζοντες τήν παράδοση τῶν «Σλαβόνων» μποροῦν νά μᾶς πληροφορήσουν περισσότερα.
Αὐτά καί ἄλλα εἶναι ἐνδιαφέροντα καί γιά τά καθ᾿ ἡμᾶς, ὑμνολογικά καί τυπικολογικά.
Πάρα πολύ ἐνδιαφέροντα καί ὑμνολογικῶς ἀλλά καί ἑορτολογικῶς τά τοῦ Οὐσπένσκυ, πού δέν μπορῶ νά παραθέσω περισσότερα.

Υ.Γ. Ἀπό τό νά ἀσχολούμεθα μέ τίς «φατσοῦλες», τῶν ὁποίων τό πρόβλημα ὅμως πρέπει ἄμεσα νά λυθεῖ, ἄς μελετήσουμε τά τοῦ ἁγίου Μανδηλίου, τῆς ἁγίας Μορφῆς τοῦ Κυρίου μας,Ὅς «μὴ ἀπανηνάμενος μορφῆς, ἐχαρίσατο ἡμῖν θεῖον Ἐκτύπωμα». Τά τῆς ἱστορίας τοῦ ἁγίου Μανδηλίου, ἄκρως ἐνδιαφέροντα, εὔκολα μπορεῖτε νά τά βρεῖτε.
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Ευχαριστούμε τον π. Μάξιμο για το παρόν θέμα.
Όντως στις Σλαβόφωνες Εκκλησίες είναι εορτή μείζονος σπουδαιότητος. Ακόμη και ακολουθίες τοπικών αγίων που γράφτηκαν μεταγενέστερα кαι εορτάζουν την 16η Αυγούστου (π.χ. του Οσίου Ιωακείμ του Σαρανταπορίτου, αγίου των τελών του 11ου αιώνα τιμωμένου ιδιαιτέρως σε χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας) συνδυάζουν τους ύμνους του αγίου με τα μεθέορτα της Κοιμήσεως και την Ακολουθία του Αγίου Μανδηλίου.
Για το κατά πόσον το κείμενο της ακολουθίας που αναφέρει ο π. Μάξιμος είναι μετάφραση του σλαβονικού θέλω λίγο χρόνο ακόμη να το μελετήσω.
Αυτά που μπορώ να πω με βεβαιότητα προς το παρόν είναι για τη δομή της Ακολουθίας στο εν χρήσει Ρωσσικό Μηναίο (έκδοση Λαύρας Κιέβου το 1996).
1) Η ακολουθία του αγ. Μάρτυρος Διομήδους ψάλλεται εν τοις αποδείπνοις.
2) Στο «Κύριε ἐκέκραξα» 3 στιχηρά της Κοιμήσεως και 3 του Αγίου Μανδηλίου (όπως και στο Ελληνικό Μηναίο). Δοξαστικό, του Αγίου Μανδηλίου. Καί νῦν, Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
3) Είσοδος, αλλά χωρίς αναγνώσματα και Λιτή. Απόστιχα στιχηρά της Κοιμήσεως. Δοξαστικό, του Αγίου Μανδηλίου. Καί νῦν, Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
4) Στον όρθρο καθίσματα α΄ και β΄ στιχολογίας του Αγίου Μανδηλίου και Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
5) Δύο κανόνες (όπως και στο Ελληνικό Μηναίο). Από γ΄ωδής Κοντάκιο και Οίκος της Κοιμήσεως, καθίσματα του Αγίου Μανδηλίου και Μεθέορτο της Κοιμήσεως. Από στ΄ωδής Κοντάκιο του Αγίου Μανδηλίου.
6) Εξαποστειλάριο του Αγίου Μανδηλίου και Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
7) Αίνοι του Αγίου Μανδηλίου Δοξαστικό, του Αγίου Μανδηλίου. Καί νῦν, Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
8) Στη Θ. Λειτουργία δίνει δύο εναλλακτικές αποστολικές περικοπές (πρέπει όμως να μελετήσω λίγο το θέμα, οι Ρώσοι έχουν «παράξενο» χωρισμό των Καινοδιαθηκικών αναγνωσμάτων σε περικοπές, π.χ. η 24η περικοπή του Λουκά είναι το ανάγνωσμα σε μνήμες οσίων «ἔστη ὁ Ἰησοῦς ἐπί τόπου πεδινοῦ»)
9) Κοινωνικόν «Κύριε, ἐν τῷ φωτί τοῦ προσώπου σου».

Φυσικά λόγω της σπουδαιότητος της εορτής δεν αποκλείεται η ύπαρξη πληρέστερης ακολουθίας για να χρησιμοποιείται σε πανηγυρίζοντες ναούς.

Πλήρη σύγχρονη ακολουθία στην εορτή του Αγίου Μανδηλίου συνέταξε ο δρ. Χ. Μπούσιας, πολυγραφώτατος υμνογράφος. Ατυχώς δεν λαμβάνει υπόψη του την παλαιότερη υμνογραφία, ούτε αυτή του Μηναίου και αντί εγκρίσεως υπό της Ι. Συνόδου της Ακολουθίας προτάσσεται επαινετική επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχου προς τον εκδότη για σειρά ακολουθιών που εξεδόθησαν υπ΄ αυτού. :eek:
 
Last edited:

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Στο Μουσικόν Μηνολόγιον, Αύγουστος, ο π. Κωνσταντίνος έχει περιλάβει τα στοιχεία της ακολουθίας του Αγ. Μανδηλίου τα οποία παραλείπουν τα Μηναία, στηριζόμενος στο τυπικό της μονής Αγ. Παύλου, και σε έκδοση του 1855.
Ε.Γ.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Στο Μουσικόν Μηνολόγιον, Αύγουστος, ο π. Κωνσταντίνος έχει περιλάβει τα στοιχεία της ακολουθίας του Αγ. Μανδηλίου τα οποία παραλείπουν τα Μηναία, στηριζόμενος στο τυπικό της μονής Αγ. Παύλου, και σε έκδοση του 1855.
Ε.Γ.
Εὐχαριστοῦμε πάρα πολύ κ. Καθηγητά γιά τήν ὑπενθύμιση. Νά ποῦμε ὅτι ὁ π. Κωνσταντῖνος παραθέτει ὅλο τό συμπληρωματικό ὑμνογραφικό ὑλικό αὐτῆς τῆς ἑορτῆς καί στό ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΥΠΙΚΟΥ.

Ἀπό μία ἀντιπαραβολή πού ἔκανα τῶν τροπαρίων πού παραθέτει ὁ Οὐσπένσκυ καί ὁ π. Κωνσταντῖνος ἀντίστοιχα εἶδα τά ἑξῆς:
Ὁ Οὐσπένσκυ ἀναφέρεται σ᾿ ἕνα στιχηρό τοῦ ἑσπερινοῦ, ἦχος 8ος, πού δέν τό βλέπω στόν π. Κωνσταντῖνο.
Ἀντιθέτως ἕνα ἄλλο πού ἀναφέρει ὡς στιχηρό ὄρθρου, ἦχος 4ος, εἶναι τό τρίτο στιχηρό τῶν αἴνων πού ἔχει ὁ ὁ π. Κωνσταντῖνος (Ὁ ἐξ ὑψίστου).
Ὁ Οὐσπένσκυ ἀναφέρεται σ᾿ ἕνα στιχηρό τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ, ἦχος 1ος, πού σημαίνει ὅτι ἔχει ὑπόψει του πλήρη ἀκολουθία, ὅπως ἔγραψα παραπάνω.
Ὁ Οὐσπένσκυ ἀναφέρεται ἐπίσης σ᾿ ἕνα «στιχηρό τῆς λειτουργίας», ἦχος 6ος, πού πρόκειται προφανῶς γιά τροπάριο κανόνος στούς μακαρισμούς. Ἀπ᾿ ὅτι κοίταξα τόν ὁμόηχο κανόνα τοῦ Μηναίου (πλ. β΄) δέν συνάντησα παρόμοιο στίς 3η καί 6η ᾠδές. Πρόκειται περί δευτέρου ἤ ἄλλου κανόνος τῆς πλήρους ἀκολουθίας.

Μέ τήν εὐκαιρία αὐτοῦ τοῦ συμπληρωματικοῦ μηνύματός μου καταγράφω καί τήν ἀναφορά τοῦ Οὐσπένσκυ στά ἀναγνώσματα τοῦ ἑσπερινοῦ, πού τά ἀναλύει μάλιστα θεολογικώτατα. 1ον ἀνάγνωσμα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Δευτερονομίου, Κεφ. 14 στίχ. 6-7 καί 9-15. 2ον ἀνάγνωσμα ἐπίσης ἀπό τό βιβλίο τοῦ Δευτερονομίου, Κεφ. 5 στίχ. 1-7, 9-10, 23-26 καί 28. 3ον ἀνάγνωσμα ἀπό τό βιβλίο τῶν Βασιλειῶν Γ΄, Κεφ. 8 στίχ. 22-23 καί 27-30.
Εὐαγγέλιον τοῦ ὄρθρου μνημονεύει τό αὐτό μέ τῆς λειτουργίας. Αὐτό δέν εἶναι, πιστεύω, παράξενο, καθόσον στή ρωσική τηρητέα τάξη ἀπέχει πολύ ἡ ὥρα τοῦ ὄρθρου ἀπό τῆς θ. λειτουργίας.
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Όπως είχα ήδη αναφέρει στη Σλαβονική υπάρχει και πληρέστερη Ακολουθία του Αγίου Μανδηλίου. Η τελευταία έκδοση των Μηναίων (2002 από το Ρωσσικό Πατριαρχιακό Τυπογραφείο) την καταχωρεί στον 2ο τόμο του Αυγούστου σελ. 120-139 αμέσως μετά την συνήθη ακολουθία που περιέγραψα ανωτέρω με την υποσημείωση ότι ψάλλεται σε πανηγυρίζοντες ναούς (από μια πρόχειρη έρευνα που έκανα πρέπει να είναι αρκετοί).
Η ακολουθία έχει όλα τα στοιχεία για τέλεση πανηγύρεως (μικρό εσπερινό, λιτή κλπ.)
Στο Κύριε εκέκραξα έχει 6 στιχηρά του Αγίου Μανδηλίου: τρία προσόμοια " Ο εξ Υψίστου" και τρία προσόμοια "Κύριε επί τον τάφον του τετραημέρου" (σημ. αρκετές ρωσικές ακολουθίες χρησιμοποιούν "παράξενα" προσόμοια π.χ. "Φέροντες τα παρόντα γενναίως", "Ουρανοδρόμω επιβάς οχήματι" κλπ.)
Το Δοξαστικόν είναι σε πλ. δ΄ ήχο (το ίδιο με την παλαιότερη ακολουθία) η αρχή "Φιλάνθρωπε Δέσποτα". Ακολουθούν 2 αναγνώσματα από Δευτερονόμιο και ένα από Γ΄ Βασιλειών. Στη Λιτή υπάρχουν 3 Ιδιόμελα σε ήχο α΄ και δοξαστικό σε ήχο πλ. α΄. Απόστιχα τρία προσόμοια "Έδωκας σημείωσιν" με στίχους "Εσημειώθη εφ' ημάς", "Κύριε εν τω φωτί του προσώπου σου". Δοξαστικό σε ήχο πλ. β΄(το ίδιο με την παλαιότερη ακολουθία) η αρχή "Κύριε εσαρκώθης ως ηθέλησας". Απολυτίκον "Την άχραντον εικόνα σου" και της Εορτής.

Στον όρθρο καθίσματα α΄ και β΄ στιχολογίας και Πολυελέου (σημειώνεται μάλιστα να ψαλλεί η ίδια εκλογή όπως και την 6η Αυγούστου). Το Ευαγγέλιο του όρθρου είναι όντως το ίδιο με αυτό της λειτουργίας. Κανόνες ο β΄ της Κοιμήσεως και 2 της αχειροποιήτου Εικόνος- ο παλαιός και ένας νέος σε πλ.β΄ με ειρμούς "Κύματι θαλάσσης". Καταβασίαι "Πεποικιλμένη" Οι Αίνοι είναι σε πλ. α΄ "Χαίροις ασκητικών".
Απόστολος Κολοσσαείς α΄ 12-18. Ευαγγέλιο Λουκά θ΄ 51-56, ι΄22-24.

Συνεπώς δεν βρίσκω πολλές ομοιότητες μεταξύ της ακολουθίας στην Ελληνική του αειμνήστου ηγεμόνος Ουγγροβλαχίας και των εν χρήσει Σλαβονικών. Αυτό που είναι μετάφραση από τη σλαβονική είναι οι κδ΄ οίκοι.
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
π. Μάξιμος;13239 [TAB said:
[/TAB]Ὁ Οὐσπένσκυ ἀναφέρεται σ᾿ ἕνα στιχηρό τοῦ μικροῦ ἑσπερινοῦ, ἦχος 1ος, πού σημαίνει ὅτι ἔχει ὑπόψει του πλήρη ἀκολουθία, ὅπως ἔγραψα παραπάνω.
Ὁ Οὐσπένσκυ ἀναφέρεται ἐπίσης σ᾿ ἕνα «στιχηρό τῆς λειτουργίας», ἦχος 6ος, πού πρόκειται προφανῶς γιά τροπάριο κανόνος στούς μακαρισμούς. Ἀπ᾿ ὅτι κοίταξα τόν ὁμόηχο κανόνα τοῦ Μηναίου (πλ. β΄) δέν συνάντησα παρόμοιο στίς 3η καί 6η ᾠδές. Πρόκειται περί δευτέρου ἤ ἄλλου κανόνος τῆς πλήρους ἀκολουθίας.

Μέ τήν εὐκαιρία αὐτοῦ τοῦ συμπληρωματικοῦ μηνύματός μου καταγράφω καί τήν ἀναφορά τοῦ Οὐσπένσκυ στά ἀναγνώσματα τοῦ ἑσπερινοῦ, πού τά ἀναλύει μάλιστα θεολογικώτατα. 1ον ἀνάγνωσμα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Δευτερονομίου, Κεφ. 14 στίχ. 6-7 καί 9-15. 2ον ἀνάγνωσμα ἐπίσης ἀπό τό βιβλίο τοῦ Δευτερονομίου, Κεφ. 5 στίχ. 1-7, 9-10, 23-26 καί 28. 3ον ἀνάγνωσμα ἀπό τό βιβλίο τῶν Βασιλειῶν Γ΄, Κεφ. 8 στίχ. 22-23 καί 27-30.
Εὐαγγέλιον τοῦ ὄρθρου μνημονεύει τό αὐτό μέ τῆς λειτουργίας. Αὐτό δέν εἶναι, πιστεύω, παράξενο, καθόσον στή ρωσική τηρητέα τάξη ἀπέχει πολύ ἡ ὥρα τοῦ ὄρθρου ἀπό τῆς θ. λειτουργίας.[/SIZE][/FONT]

Όντως τα στιχηρά μικρού εσπερινού στην πανηγυρική ακολουθία είναι σε α΄ ήχο (Των ουρανίων ταγμάτων). Τα αναγνώσματα είναι αυτά που αναφέρει ο Ουσπένσκυ.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ἐπανερχόμενος στό θέμα, μετά τά τόσα ἐνδιαφέροντα πού γράφτηκαν καί ἀπό τόν Παναγιώτη (καί θά γραφοῦν πιστεύω, ἀφοῦ ὁ κ. Μάρκελλος λείπει σέ διακοπές), θά ἤθελα νά συνεχίσω τόν σχολιασμό τῆς ἀκολουθίας πού βρῆκα στήν Ἀνέμη, σέ συνέχεια ὅσων ἔγραψα στό #1.

Ὅσοι εἴχατε ἐνδιαφέρον καί κυρίως ὑπομονή νά τήν ξεφυλλίσετε βλέπουμε ὅτι δέν ἔχει σχέση μέ τίς νεώτερες σέ ἰσχύ ἀκολουθίες. Ἐκτός ἀπό τά 3 στιχηρά προσόμοια τοῦ ἑσπερινοῦ, τό ἀπολυτίκιο «Τὴν ἄχραντον εἰκόνα σου» καί τόν κανόνα (ὅσα ὑπάρχουν καί στό δικό μας Μηναῖο) τίποτε ἄλλο δέν εἶναι τοῦ ἁγ. Μανδηλίου. Δοξαστικό τῶν ἑσπερίων ἔχει ἕνα ἀπευθυνόμενο εἰς τόν Κ.Η.Ι.Χ. καί τήν ἁγ. Τριάδα. Ἀναγνώσματα Παλαιοδιαθηκικά τοῦ ἑσπερινοῦ καί τά 3 ἀπό τόν Ἠσαΐα, τό α΄ τῆς Ἰνδίκτου (ξα΄ 1-10α), τό β΄ συνέχεια (ξα΄ 10α-ξβ΄5) πού δέν ἔχουμε ἀντίστοιχο ἐμεῖς στά Μηναῖα καί γ΄ ὁμοίως (ξγ΄15-ξδ΄5α,8,9) πού εἶναι προσευχή μετανοίας καί ἐξιλεώσεως. Λιτῆς τροπάρια καί Δόξα, εἰς τόν Κ.Η.Ι.Χ. τοῦ ἐλέους καί τῆς εὐσπλαχνίας. Ἀπόστιχα, ἰδιόμελα κατανυκτικά μετανοίας, κρίσεως, θρήνου, παραβάσεων κττ., Δόξα, «Τῆς γῆς συνταρασσομένης» τό α΄ ἰδιόμελον τῆς 26ης Ὀκτωβρίου. Καθίσματα ὄρθρου ἀπό Κυριακή Ἀπόκρεω καί ἀρχίζει τό Κοντάκιον εἰς τόν Κ.Η.Ι.Χ. τοῦ ἐλέους καί τῆς εὐσπλαχνίας, μέ 24 οἴκους κατά τό ἑλληνικόν ἀλφάβητον καί ὁμοιότητες λεκτικές, κυρίως στίς ἐνάρξεις μέ τούς οἴκους τοῦ Ἀκαθίστου εἰς τήν Θεοτόκον πού ξέρουμε. Γιά α΄ κανόνα πού εἶναι αὐτός πού ἔχουμε στό Ὡρολόγιον «Κανών εἰς τόν Ἰησοῦν Χριστόν» καί τούς αἴνους ἔγραψα.

Σ’ αὐτό πού θέλω νά σταθῶ εἶναι τό Κοντάκιον, πού σαφῶς ὡς ἀντιδάνειον μᾶς τό προσφέρει μετεφρασμένο ἀπό τήν Σλαβονική. Τί ἔχει γίνει σέ μᾶς, ἐνῶ ὑπάρχει στό Ὡρολόγιον μας ὁ κανών, κάθισμα, κοντάκιον, τά προσόμοια καί ἡ εὐχή, πού στήν ἐξεταζομένη ἀκολουθία, ὅπως ἔγραψα, εἶναι ἄλλη πολύ μεγαλείτερη.
Τό Ὡρολόγιόν μας διασώζει μόνον τούς 24 οἴκους εἰς τόν τίμιον Σταυρόν.

Ἐσημειώθη ὅτι οἱ Σλαῦοι χρησιμοποιοῦν πολύ Κοντάκια/Ἀκαθίστους. Πόσα παρέλαβαν ἆραγε; Πάντως περισσότερα ἔφτιαξαν.
Αὐτά πού ἔφτιαξαν εἶναι τοῦ τύπου τοῦ Ἀκαθίστου είς τήν Θεοτόκον μέ 24 οἴκους ἤ μέ περισσότερους ὅσα τά γράμματα τῆς δικῆς τους ἀλφαβήτου; Αὐτά πού πῆραν ἀπό μᾶς σαφῶς στήν μετάφραση δέν ἔχουν ἀλφαβητική σειρά, ἀπ᾿ ὅ,τι ρώτησα στή Μονή Ζαγκόρσκ.

Καί κάτι τελευταῖο, πού δικαιολογεῖ τό τῆς μετανοίας καί ἐξιλασμοῦ περιεχόμενο τῶν ἐπιλεγέντων ὕμνων καί τοῦ Κοντακίου. Ἀπ᾿ ὅ,τι διάβασα στό ἔργο τοῦ BLAGOY TCHIFLIANOV, Ο ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟΣ ΥΠΟ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΙΟΥ, ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1994 (ΑΝΑΛΕΚΤΑ ΒΛΑΤΑΔΩΝ 31), δέν παρέλαβαν στό ὑμνολογικό ὑλικό τῶν τροπαρίων τοῦ Μηνολογίου τήν «Μνήμην τῆς ἐξ Ἐδέσσης ἀνακομιδῆς τῆς ἀχειροποιήτου Εἰκόνος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἤτοι τοῦ Ἁγίου Μανδηλίου» ἀλλά μόνον τήν «Ἀνάμνησιν τῆς ἀπολυτρώσεως ἀπὸ τοὺς Ἀγαρηνούς κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Λέοντος τοῦ Ἰσαύρου» μέ τροπάριον εἰς τόν Κ.Η.Ι.Χ., ἦχος δ΄ «Εὐλογητὸς εἶ Χριστὲ ὁ θεὸς ἡμῶν, ὅτι ἐθαυμάστωσας τὸ ἔλεός σου έν τῇ πόλει τῆς ἀχράντου σου μητρός· ταῖς γὰρ αὐτῆς ἰκεσίαις...», πού στό Μηναῖο μας ὑπάρχει ὡς «ἀνάμνησιν ποιούμεθα τῆς περὶ ἡμᾶς τοῦ Θεοῦ μεγίστης καὶ ἀνυπερβλήτου φιλανθρωπίας, ἣν ἐδείξατο τότε ἀποστρέψας μέτ' αἰσχύνης τοὺς ἀθέους Ἀγαρηνούς, μεσιτείᾳ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου, καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας». Στό Μηναῖο μας ὑπάρχει ἐπίσης «Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη γίνεται τῆς καὶ μετὰ οἰκτιρμῶν ἐπενεχθείσης ἡμῖν ἐν τοῖς καιροῖς ἐκείνοις φοβερᾶς ἀπειλῆς τοῦ σεισμοῦ, οὗ παρ' ἐλπίδα ἐλυτρώσατο ἡμᾶς ὁ φιλάνθρωπος Θεός». Στή συνέχεια βέβαια περέλαβαν καί τά τοῦ ἁγ. Μανδηλίου. Ἀλλά αὐτή ἡ παλαιά ἀκολουθία ἐπικεντρώνεται στήν ἐπιδρομή τῶν Ἀγαρηνῶν, λιγότερο στήν ἀπειλή τοῦ σεισμοῦ καί πολύ λιγότερο στό ἅγ. Μανδήλιον.
 

Dionysios

Διονύσιος Ἀνατολικιώτης, «γηράσκω ἀεὶ διορθούμενο
Πολὺ ὡραῖα ὁ πατὴρ Μάξιμος ὄχι μόνον ἐπεσήμανε καὶ μᾶς παρουσίασε τὴν ἐν λόγῳ παλαιὰ ἀκολουθία, ἀλλὰ καὶ ἀνέδειξε τὴν θεολογίαν τῆς ἡμέρας, ἐνῷ ταυτοχρόνως ἐπεσήμανεν εὐστοχώτατα τὰ ἀντιφατικὰ καὶ ἀσύνδετα μεταξύ των στοιχεῖα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀπετελέσθη. συνεχίζοντας, πιστεύω, στὸ ἴδιο πνεῦμα, ἐλπίζω κι ἐγὼ ἀπὸ τὴν πλευρά μου νὰ μὴν πάρῃ κανεὶς αὐτὴν τὴν δῆθεν «ἀκολουθίαν» γιὰ λειτουργικὴ χρῆσι στὸν ναό, διότι ὁ συνθέσας αὐτὴν ἦτο ἐπιεικῶς ἀκατάλληλος καὶ παντελῶς ἄσχετος μὲ τὴν τάξιν τῶν ἑορτίων ἀκολουθιῶν. ἔχει ἀναμείξει στοιχεῖα καθ᾿ ἡμέραν ἑορτίου ἀκολουθίας μὲ στοιχεῖα τῆς κυριακῆς (π.χ. «῞Αγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν» εἰς τὸν ὄρθρον), μὴ γνωρίζων προφανῶς ὅτι τὰ δεύτερα ἀνήκουν μόνον εἰς τὴν κυριακήν. κατόπιν ὅλα αὐτὰ τὰ ἀναμιγνύει μὲ στοιχεῖα ἄλλων ἰδιαιτέρων ἀκολουθιῶν, ὅλως ξένα πρὸς τὸ ἐνταῦθα ζητούμενον. ἐν τέλει δὲ εἶναι καὶ ἄμουσος προφανῶς, διότι παραθέτει δῆθεν προσομοίους «ὕμνους» ἐκτὸς παντὸς ῥυθμοῦ καὶ μέτρου. μὲ ἁπλὲς λέξεις, κάποιοι «ὕμνοι» ποὺ παραθέτει δὲν ψάλλονται, διότι ἁπλούστατα δὲν εἶναι ὕμνοι πρὸς λειτουργικὴν χρῆσιν.
Τί τὸ θετικὸν δυνάμεθα νὰ ἀποκομίσωμεν; 1) ὅτι τέτοια πειράματα εἶναι παραδείγματα πρὸς ἀποφυγήν. 2) ὅτι καλὸν εἶναι νὰ καταπιανώμαστε μὲ πράγματα ποὺ κατέχομε, καὶ ὄχι μὲ ὅσα εἶναι πέραν τῶν δυνατοτήτων μας. 3) ἐμπλουτίζομε τὴν βιβλιοθήκη μας καὶ τὶς γνώσεις μας γιὰ τὶς ἐπιτυχημένες καὶ ἀποτυχημένες ἐκκλησιαστικὲς ἐκδόσεις τῆς ἐποχῆς (μήπως καὶ σήμερα δὲν γίνονται ἕνα σωρὸ τέτοιες;). 4) ἐνδιαφέρον παρουσιάζει τὸ προτεινόμενον κοινωνικὸν εἰς τὴν ἐν λόγῳ «ἀκολουθίαν». εἶναι τὸ τῆς μεταμορφώσεως, δὲν τὸ ἀναφέρει ὁ π. Κων. Παπαγιάννης, καὶ εἶναι μὲ τρία ἀλληλούια εἰς τὸ τέλος. σπουδαία ἔνδειξις ὅτι ἀκόμη τότε (μέσα 18ου αἰῶνος) ἔλεγαν τριπλοῦν ἀλληλούια στὸ κοινωνικόν.
Ἂν κάπου ὑπάρχῃ ἀνάγκη ἑορτίου ἀκολουθίας διὰ τὸ ἱερὸν μανδήλιον, νομίζω ὅτι τὰ ὅσα ἀναφέρει ὁ π. Κων. Παπαγιάννης στὸ «Σύστημα Τυπικοῦ» εἶναι ἐπαρκῆ.
Δὲν ἔχω ὑπόψει μου τὴν ἀκολουθίαν τοῦ 1855. ἀλλὰ γιὰ τὴν παροῦσαν σύνθεσιν τοῦ ῞Ελληνος ἡγεμόνος τῆς Οὑγγροβλαχίας ἔχω νὰ πῶ ὅτι, διὰ νὰ λάβῃ μορφὴν κανονικῆς ἀκολουθίας, χρειάζεται ἀρκετὲς ἐπεμβάσεις. «ἴσασιν οἱ μεμυημένοι».
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Δέν νομίζω ὅτι θά ἔπερνε κανείς αὐτήν τήν ἀκολουθία διά νά τήν ψάλλει σέ ναό. Ἐξηγήθηκε, νομίζω, δεόντως τό ἀταίριαστον ἐν πολλοῖς μέ τό ἅγιον Μανδήλιον, καθώς καί ἡ ὕπαρξις πολλῶν ὕμνων εἰς τό ΣΤ. Ἄλλωστε ἐσημειώθη ὅτι ἐν Ἑλλάδι δέν συνηθίζεται αὐτή ἡ ἑορτή. Ἀπ΄ ἀρχῆς ἀνέφερα τήν Ρωσία. Ἐμεῖς στήν Ἑλλάδα πανηγυρίζουμε τόν ἅγ. Γεράσιμο, τόν ἅγ. Τιμόθεο καί ἄλλους τοπικούς ἁγίους.
Κριτική μιᾶς παλαιᾶς ἐκδόσεως κάνουμε πού ἔχει κάποια στοιχεῖα νά μᾶς προσφέρει καλά καί κακά. Γιά τίς ἐκδόσεις τῆς Βενετίας ἔχουμε πεῖ ἀρκετά καλά καί κακά.
Ἤθελα νά σχολιάσω κι ἐγώ τό "Ἅγιος Κύριος" ἐπειδή τό βλέπουμε καί στό Τυπικό τῆς Ἀναστάσεως τίς καθημερινές, τῆς Διακαινησίμου νά μοῦ πεῖτε.
Περίμενα τόν σχολιασμό τῶν Καταβασιῶν, πού ὁρίζει τίς β΄ τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου «Ἀνοίξω τό στόμα μου», ἄν πιστεύουμε ὅτι ἡ ἑορτή εἶχε διπλές Καταβασίες καί ἄν αὐτό μᾶς παρεῖχε κάποια παλαιά πληροφορία.

Καμμία πληροφορία κανείς περί τοῦ Κοντακίου/Ἀκαθίστου καί γενικότερον περί τῶν Κοντακίων/Ἀκαθίστων;
Εἶχε ὑπάρξει ἐδῶ μία ἀναφορά.

Υ.Γ. Καί ὁ σκοπός ἦταν νά μάθουμε κάποια περισσότερα πράγματα, γιά τήν ἱστορία, καί αὐτό ἐπετεύχθη καί εἶμαι εὐχαριστημένος.
 
Last edited:

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Ἐσημειώθη ὅτι οἱ Σλαῦοι χρησιμοποιοῦν πολύ Κοντάκια/Ἀκαθίστους. Πόσα παρέλαβαν ἆραγε; Πάντως περισσότερα ἔφτιαξαν.
Αὐτά πού ἔφτιαξαν εἶναι τοῦ τύπου τοῦ Ἀκαθίστου είς τήν Θεοτόκον μέ 24 οἴκους ἤ μέ περισσότερους ὅσα τά γράμματα τῆς δικῆς τους ἀλφαβήτου; Αὐτά πού πῆραν ἀπό μᾶς σαφῶς στήν μετάφραση δέν ἔχουν ἀλφαβητική σειρά, ἀπ᾿ ὅ,τι ρώτησα στή Μονή Ζαγκόρσκ. [

Kαι οι Σλαβόφωνοι αλλά και οι Ρουμάνοι αδελφοί μας χρησιμοποιούν πολύ τους χαιρετισμούς των αγίων (όσο εμείς τους παρακλητικούς κανόνες). Για λόγο που δεν γνωρίζω ονομάζουν οίκους τους οίκους που τελειώνουν με "χαίρε" και κοντάκια τους οίκους που τελειώνουν με "αλληλούϊα" :eek: και η αρίθμηση είναι Οίκος 1, Οίκος 2 κλπ. Συνολικά το άθροισμα είναι το ίδιο και προσπαθούν άλλοτε επιτυχώς άλλοτε ανεπιτυχώς να παραφράζουν τον ακάθιστο της Θεοτόκου. Φυσικά δεν υπάρχει έννοια αλφαβήτου (όπως ούτε ακροστιχίδες κανόνων στις νεοσύνθετες ακολουθίες σε αυτές τις γλώσσες, κάτι που τηρούσαν παλαιότεροι υμνογράφοι πχ Παρθένιος Ζωγραφιώτης).

Στο τέλος του ακαθίστου (όπως χρησιμοποείται από τους Σλαβόφωνους και Ρουμάνους) υπάρχει προσευχή προς τον άγιο για τον οποίο ανεγνώσθη ο ακάθιστος η οποία είναι ιδιαιτέρως αξιοπρόσεκτη: ο διάκονος (ή ιερεύς) "αναγγέλει" (παίρνω παράδειγμα από ναό του Βουκουρεστίου τιμώμενο επ' ονόματι του Αγ. Αντωνίου που είναι προσκύνημα σε καθημερινή βάση): Του Οσίου Πατρός ημών Αντωνίου του μεγάλου δεηθώμεν! Ψάλτης: Όσιε Πάτερ Αντώνιε πρέσβευε τω Θεώ υπέρ ημών. Οι πιστοί γονατίζουν και ο ιερεύς απαγγέλει την δέηση προς τον άγιο.
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Δυστυχώς αποτυχημένες νεοσύνθετες ακολουθίες αγίων κυκλοφορούν και στις ημέρες μας. Άλλες με λέξεις παράξενες, λίαν αρχαιοπρεπείς και αλλότριες για την υμνογραφική μας παράδοση (ζήτημα είναι αν αναφέρονται σε κάποιο από τους ιαμβικούς κανόνες!), άλλες μετρικώς λανθασμένες και δυσχερείς για ψαλμωδία! :eek:

Εξαιρετικά επαινετό είναι το έργο του Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Ρόδου κ. Κυρίλλου και Εδέσσης κ. Ιωήλ οι οποίοι εργάζονται στις "γραμμές" των παλαιών υμνογράφων.

Ιδιαιτέρως με θλίβουν ακολουθίες οι οποίες ενώ θα έπρεπε να συμπληρώνουν τα "κενά" του Μηναίου περιφρονούν εντελώς τους εκεί ύμνους. :(

Και τέλος, ενώ ο αείμνηστος π. Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης παρέθετε και ορισμένες οδηγίες περί τυπικού οι σύγχρονοι "υμνογράφοι" δεν το πράττουν με αποτέλεσμα οι επίσης άμοιροι βασικών γνώσεων τυπικού "πρωτοψάλτες" την μεθέορτο περίοδο της Μεσοπεντηκοστής να χρησιμοποιούν θεοτοκία! :mad::mad:
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ἤθελα νά σχολιάσω κι ἐγώ τό "Ἅγιος Κύριος" ἐπειδή τό βλέπουμε καί στό Τυπικό τῆς Ἀναστάσεως τίς καθημερινές, τῆς Διακαινησίμου νά μοῦ πεῖτε.
Κάτι θυμόμουν ἀκόμη γιά τό «Ἅγιος Κύριος» ...
Τό Τυπικὸν τῆς Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος τό προβλέπει στίς 16 Αὐγούστου.
Γιά τό πότε προβλέπει τό Τυπικὸν τῆς Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος τό «Ἅγιος Κύριος» θά γράψω στό οἰκεῖον θέμα.
 

Dionysios

Διονύσιος Ἀνατολικιώτης, «γηράσκω ἀεὶ διορθούμενο
Κάτι θυμόμουν ἀκόμη γιά τό «Ἅγιος Κύριος» ...
Τό Τυπικὸν τῆς Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος τό προβλέπει στίς 16 Αὐγούστου.
Γιά τό πότε προβλέπει τό Τυπικὸν τῆς Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος τό «Ἅγιος Κύριος» θά γράψω στό οἰκεῖον θέμα.

῾Ο πατὴρ Μάξιμος ἐδημοσίευσεν ἐδῶ τὶς πολὺ ἐνδιαφέρουσες παρατηρήσεις του γιὰ τὸ πότε προβλέπει τὸ τυπικὸν τῆς Εὐεργέτιδος τὸ ἐξαποστειλάριον «Ἅγιος Κύριος».
 

goldengreek25

Μέλος
Πήρα την ακολουθία από την σελίδα του κ. Βουτσινά (http://voutsinasilias.blogspot.com/2009/08/16_17.html), αλλά έβαλα οι στίχοι των Χαιρετισμών μέσα στον Όρθρο ως είναι στην έκδοση του Νικολάου Γλυκει (παρόμοιο του Όρθρου του Σαββάτου του Ακάθιστου Ύμνου (http://analogion.gr/glt/texts/Tri/t77.uni.htm)), γιατί είναι πιο εύκολο να το διαβάσετε. Ανεβάζω την .doc και την .pdf.

Αυτή είναι μια όμορφη και κατανυκτική ακολουθία. Αλλά σας παρακαλώ να με διορθώσετε αν έκανα λαθοι.

Χρόνια πολλά σε όλους, και είθε η Παναγία να μας προστατεύει πάντοτε!
 

Attachments

  • Akolouthia of the Holy Mandylion.doc
    731 KB · Views: 120
  • Akolouthia of the Holy Mandylion.pdf
    921.9 KB · Views: 174
Last edited:

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Αυτή είναι μια όμορφη και κατανυκτική ακολουθία. Αλλά σας παρακαλώ να με διορθώσετε αν έκανα λαθοι.

Χρόνια πολλά σε όλους, και είθε η Παναγία να μας προστατεύει πάντοτε!

Ισχύουν όσα έγραψα και παλαιότερα. Οι συμπληρωματικοί ύμνοι είναι εκτός θέματος (πχ από την ακολουθία του σεισμού της 26ης Οκτ.!) :eek:

Δυστυχώς για μένα δεν είναι ούτε όμορφη ακολουθία ούτε κατανυκτική.
 

petros

Παλαιό Μέλος
Ευχαριστούμε τον π. Μάξιμο για το παρόν θέμα.
Όντως στις Σλαβόφωνες Εκκλησίες είναι εορτή μείζονος σπουδαιότητος. Ακόμη και ακολουθίες τοπικών αγίων που γράφτηκαν μεταγενέστερα кαι εορτάζουν την 16η Αυγούστου (π.χ. του Οσίου Ιωακείμ του Σαρανταπορίτου, αγίου των τελών του 11ου αιώνα τιμωμένου ιδιαιτέρως σε χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας) συνδυάζουν τους ύμνους του αγίου με τα μεθέορτα της Κοιμήσεως και την Ακολουθία του Αγίου Μανδηλίου.
Για το κατά πόσον το κείμενο της ακολουθίας που αναφέρει ο π. Μάξιμος είναι μετάφραση του σλαβονικού θέλω λίγο χρόνο ακόμη να το μελετήσω.
Αυτά που μπορώ να πω με βεβαιότητα προς το παρόν είναι για τη δομή της Ακολουθίας στο εν χρήσει Ρωσσικό Μηναίο (έκδοση Λαύρας Κιέβου το 1996).
1) Η ακολουθία του αγ. Μάρτυρος Διομήδους ψάλλεται εν τοις αποδείπνοις.
2) Στο «Κύριε ἐκέκραξα» 3 στιχηρά της Κοιμήσεως και 3 του Αγίου Μανδηλίου (όπως και στο Ελληνικό Μηναίο). Δοξαστικό, του Αγίου Μανδηλίου. Καί νῦν, Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
3) Είσοδος, αλλά χωρίς αναγνώσματα και Λιτή. Απόστιχα στιχηρά της Κοιμήσεως. Δοξαστικό, του Αγίου Μανδηλίου. Καί νῦν, Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
4) Στον όρθρο καθίσματα α΄ και β΄ στιχολογίας του Αγίου Μανδηλίου και Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
5) Δύο κανόνες (όπως και στο Ελληνικό Μηναίο). Από γ΄ωδής Κοντάκιο και Οίκος της Κοιμήσεως, καθίσματα του Αγίου Μανδηλίου και Μεθέορτο της Κοιμήσεως. Από στ΄ωδής Κοντάκιο του Αγίου Μανδηλίου.
6) Εξαποστειλάριο του Αγίου Μανδηλίου και Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
7) Αίνοι του Αγίου Μανδηλίου Δοξαστικό, του Αγίου Μανδηλίου. Καί νῦν, Μεθέορτο της Κοιμήσεως.
8) Στη Θ. Λειτουργία δίνει δύο εναλλακτικές αποστολικές περικοπές (πρέπει όμως να μελετήσω λίγο το θέμα, οι Ρώσοι έχουν «παράξενο» χωρισμό των Καινοδιαθηκικών αναγνωσμάτων σε περικοπές, π.χ. η 24η περικοπή του Λουκά είναι το ανάγνωσμα σε μνήμες οσίων «ἔστη ὁ Ἰησοῦς ἐπί τόπου πεδινοῦ»)
9) Κοινωνικόν «Κύριε, ἐν τῷ φωτί τοῦ προσώπου σου».

Φυσικά λόγω της σπουδαιότητος της εορτής δεν αποκλείεται η ύπαρξη πληρέστερης ακολουθίας για να χρησιμοποιείται σε πανηγυρίζοντες ναούς.

Πλήρη σύγχρονη ακολουθία στην εορτή του Αγίου Μανδηλίου συνέταξε ο δρ. Χ. Μπούσιας, πολυγραφώτατος υμνογράφος. Ατυχώς δεν λαμβάνει υπόψη του την παλαιότερη υμνογραφία, ούτε αυτή του Μηναίου και αντί εγκρίσεως υπό της Ι. Συνόδου της Ακολουθίας προτάσσεται επαινετική επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχου προς τον εκδότη για σειρά ακολουθιών που εξεδόθησαν υπ΄ αυτού. :eek:



Στην ακολουθία του αγίου μανδηλίου προτάσσεται ως Κοινωνικόν το «Κύριε, ἐν τῷ φωτί τοῦ προσώπου σου».
Υπάρχει ως κοινωνικό πουθενά;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Στην ακολουθία του αγίου μανδηλίου προτάσσεται ως Κοινωνικόν το «Κύριε, ἐν τῷ φωτί τοῦ προσώπου σου».
Υπάρχει ως κοινωνικό πουθενά;
Πρόκειται γιά τό κοινωνικόν τῆς Μεταμορφώσεως καί ὁρίζεται ἀπό τό τυπικόν τῆς Μονῆς Ἁγίου Παύλου (πρβλ. ΣΤ καί Μουσικόν Μηνολόγιον Αὐγούστου, ὅπως ἀναφέρονται στά προηγούμενα).

 

Τάσος Μπόκος

Παλαιό Μέλος
9) Κοινωνικόν «Κύριε, ἐν τῷ φωτί τοῦ προσώπου σου».

Στην ακολουθία του αγίου μανδηλίου προτάσσεται ως Κοινωνικόν το «Κύριε, ἐν τῷ φωτί τοῦ προσώπου σου».
Υπάρχει ως κοινωνικό πουθενά;

Ο Κωνσταντίνος Πρωτοψάλτης, στο Ταμείο Ανθολογίας του (Κωνσταντινούπολη, 1845) παραθέτει κοινωνικό για την ημέρα αυτή "Μή αποστρέψεις το πρόσωπόν σου αφ'ημών δεόμεθα φιλάνθρωπε". Προβλέπεται από κάποιο τυπικό αυτό το κοινωνικό; Από όσο ξέρω δεν υπάρχει μελοποιημένο από άλλους, προγενέστερους του Κωνσταντίνου συνθέτες. Πιθανώτατα θα ορίζεται στο Τυπικό του Κωνσταντίνου (δεν έχω, όμως, τώρα πρόσβαση, για να το ελέγξω).
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ο Κωνσταντίνος Πρωτοψάλτης, στο Ταμείο Ανθολογίας του (Κωνσταντινούπολη, 1845) παραθέτει κοινωνικό για την ημέρα αυτή "Μή αποστρέψεις το πρόσωπόν σου αφ'ημών δεόμεθα φιλάνθρωπε". Προβλέπεται από κάποιο τυπικό αυτό το κοινωνικό; Από όσο ξέρω δεν υπάρχει μελοποιημένο από άλλους, προγενέστερους του Κωνσταντίνου συνθέτες. Πιθανώτατα θα ορίζεται στο Τυπικό του Κωνσταντίνου (δεν έχω, όμως, τώρα πρόσβαση, για να το ελέγξω).
Μάλιστα, τό "Μή αποστρέψεις το πρόσωπόν σου αφ'ημών δεόμεθα φιλάνθρωπε. Αλληλούια." ὁρίζεται ἀπό τό Τυπικόν τῆς Μονῆς Ξηροποτάμου. Ἀναφέρεται στό ΣΤ ὑπό π. Κ. Παπαγιάννη, στό δέ Μουσικόν Μηνολόγιον Αὐγούστου (τοῦ αὐτοῦ) παρατίθεται τό μουσικόν κείμενον τοῦ Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτου σέ ἦχο βαρύ καί ἕτερον σύντομον δικό του στόν αὐτό ἦχο ἐναρμόνιο ἐκ τοῦ Γα.
Τό ΤΚΠ προβλέπει τό «Αἰνεῖτε» (ὅπως καί ΤΜΕ).
Τό ΤΞ εἶναι μεταγενέστερο τοῦ Ταμείου Ἀνθολογίας. Ἀπό κάποια ὅμως ἄλλη παλαιότερη πηγή φαίνεται νά προέρχεται αὐτή ἡ πρόβλεψη.


 

Τάσος Μπόκος

Παλαιό Μέλος
Μάλιστα, τό "Μή αποστρέψεις το πρόσωπόν σου αφ'ημών δεόμεθα φιλάνθρωπε. Αλληλούια." ὁρίζεται ἀπό τό Τυπικόν τῆς Μονῆς Ξηροποτάμου.

Τό ΤΞ εἶναι μεταγενέστερο τοῦ Ταμείου Ἀνθολογίας. Ἀπό κάποια ὅμως ἄλλη παλαιότερη πηγή φαίνεται νά προέρχεται αὐτή ἡ πρόβλεψη.

Το ίδιο κοινωνικό ( του Κωνσταντίνου ) ανθολογείται και στον Μουσικό Θησαυρό του Νεκταρίου μοναχού. Φαίνεται ότι στο Άγιον Όρος ψαλλόταν.
 
Top