[Ερώτηση] 16. Εὐφημία πανένδοξε/πανεύφημε

GabrielCremeens

Music Director at St. George, Albuquerque, NM
Έχω μια απωρία.


Στο δοξαστικόν του εσπερινού της αγίας Ευφημίας (16η Σεπτεμβρίου), η τελευταία φράση του ποιητικού κειμένου λέει το εξής·

Εὐφημία πανένδοξε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Έτσι γράφεται και στο μηναίον που έχω, και στα μουσικά κείμενα που έχω βρει (Δοξαστάριον Π.Π., Δοξαστάριον Π. Κηλτζανίδου, Μουσική Κυψέλη Στεφάνου).


Όμως, στο δοξαστικόν των αποστίχων της αγίας Ευφημίας (11η Ιουλίου), το ίδιο - ή μάλλον σχεδόν το ίδιο - κείμενο γράφει·

Εὐφημία πανεύφημε, σωθῆναι τὰς ψυχάς ἡμῶν.

Στη Μουσική Κυψέλη του Στεφάνου (έκδοση Ι.Μ. Γρηγορίου), έτσι είναι και στο μουσικό κείμενο.


Είναι το ένα σωστότερο από το άλλο; Η μεν πρώτη φράση βρίσκεται στις περισσότερες πηγές. Η δε δεύτερη, όμως, το βρίσκω πιο "πιθανή" από την πρώτη, σαν λογοπαίγνιο του υμνογράφου, ιδιαίτερα επειδή βλέπουμε παρόμοιες περιπτώσεις σε άλλα κείμενα από την ίδια εορτή, όπως το δοξαστικόν των Αίνων της 11ης Ιουλίου·

"Πᾶσα γλῶσσα κινείσθω πρὸς εὐφημίαν, τῆς πανευφήμου Εὐφημίας..."


Εν Χριστώ,
Γαβριήλ
 
Last edited:

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Ἡ διαφοροποίηση μεταξὺ τῶν δύο ἰδιομέλων παρατηρεῖται σὲ ὅλα τὰ Μηναῖα ἀπὸ τὸ 1777 κ.ε. τουλάχιστον σὲ αὐτὰ ποὺ ἔχει ἡ κοινότητα στὴν διάθεσή της. Ἂν παλαιότερες μαρτυρίες διαφωνοῦν, ἂς γράψουν/ει ὅσοι ἔχουν πρόσβαση (κ. Θεοδωράκης). Τὰ φαινόμενα ὅμως - ὅπως καὶ ὁ ἴδιος παρατηρήσατε - δείχνουν ὅτι τὰ ἰδιόμελα εἶναι παρόμοια καὶ ὄχι τὰ ἴδια, κάτι ποὺ δικαιολογεῖ τὴν μὴ ὕπαρξη τοῦ ὄμορφου λογοπαιγνίου. Στὸ τοῦ Σεπτεμβρίου συγγραφέας φαίνεται ὁ Ἀνατόλιος, ἐνῶ στὸ τοῦ Ἰουλίου δὲν ἀναγράφεται. Ἄλλο ποίημα, ἄλλη ἰδέα ( ; )
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Συναντῶ μόνο τὸν τύπο «πανεύφημε»

(χφφ. Μ. Λαύρας Δ-45 μηναῖα ια’ αἰ. φ. 132βr, Paris. Coislin. gr. 40 στιχηράριο μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1176-1225 φ. 11v, British Library 29715 στιχηρὰ ιβ’-ιγ’ αἰ. φ. 10r, χφφ. μηναῖα ιγ’ αἰ. Paris. gr. 283 σ. 58, 1622 φ. 114r, 928 σ. 66, Egerton (British Library) 2743 φ. 110r, στιχηράρια Paris. gr. 355 ιγ’ αἰ. φ. 40r, Ottoboniani gr. 380 ιγ’ αἰ. φ. 26v, Paris. gr. 261 τοῦ ἔτους 1289 φ. 15r, 262 τέλη ιγ’-ἀρχές ιδ’ αἰ. φ. 5r).
 
Last edited:
Top