12. Ἀκολουθία Ἁγίου Σπυρίδωνος Τριμυθοῦντος

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

Στο απολυτίκιον του Αγίου Σπυρίδωνος υπάρχει η φράση "και όφιν εις χρυσούν μετέβαλες". Στο δοξαστικό του Εσπερινού υπάρχει η φράση "όφιν δε μετέβαλες εις χρυσόν". Φαντάζομαι ότι εδώ η λέξη χρυσός επέχει θέση ουσιαστικού και δεν τίθεται θέμα λάθους. Τα παλαιότερα χειρόγραφα τι λένε;

 

[MTheodorakis]

«χρυσόν» (δοξαστάρια Ἰακώβου ἔκδ. 1836 τ. 1 σ. 129, Πέτρου λαμπαδαρίου ἔκδ. 1820 σ. 86, Πανθέκτη ἔκδ. 1817 τ. 1 σ. 678, μηναῖον Δεκεμβρίου ἔκδ. 1843 σ. 99).

 

[π. Μάξιμος]

Ἀφοῦ αὐτά τά μηνύματα ἔμειναν ἐδῶ, ἄν καί ἀφοροῦν σέ ἑρμηνευτικό θέμα, ἄς ἐκμεταλλευθοῦμε τόν τίτλον καί ἄς ὑποδείξουμε τήν πλήρη ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος ἀπό ἔκδοση τοῦ 1883, πού ὑπάρχει στήν Ἀνέμη, ὅπως μοῦ τήν ὑπέδειξε τό ἀγαπητό μέλος Ἰωάννης Ρούμελης.

Σ᾿ αὐτήν τήν ἔκδοση, ἐκτός τοῦ ὅτι στά προλεγόμενα γίνεται ἐξιστόρηση ὅλων τῶν προηγουμένων γενομένων ἐκδόσεων ἀκολουθιῶν τοῦ ἁγίου καί ἀναφορά στή χρήση καί σπουδαιότητα τῶν συναξαρίων, περιλαμβάνονται (ἐκτός τῆς κύριας ἀκολουθίας τῆς 12ης Δεκεμβρίου) ἐγκώμια, ἡ ἀκολουθία τῆς 11ης Αὐγούστου [βλ. Ακολουθία αγίου Σπυρίδωνος (11ης Αυγούστου)], ἡ ἀκολουθία τῆς 13ης Ἰουλίου (θαῦμα ὁμματώσεως τυφλοῦ –δύο δοξαστικά βασικά πού ἀντικαθιστοῦν τά τῆς συνήθους ἀκολουθίας–), ἡ ἀκολουθία τῆς 12ης Νοεμβρίου τήν ὁποία μνημόνευσε ὁ π. Σπυρίδων ἐδῶ —«κατά τὴν 12ην Νοεμβρίου πού γιορτάζουμε τὸ θαύμα τοῦ Ἁγίου πού ἐκδίωξε τοὺς Λατίνους ἀπό τὸ Ναό του»— καί στό μεθεπόμενο, κανών παρακλητικός, οἶκοι (χαιρετισμοί) «εἰς τόν νεκροζῶντα ἐν Κερκύρᾳ Σπυρίδωνα» καί ἐκτενής βίος καί πολιτεία.

Ἄς ἐπιστρέψουμε στήν πλήρη ἑορτάσιμον κύρια ἀκολουθία τῆς 12ης Δεκεμβρίου, πού ὡς πρώτη περιλαμβάνεται στήν παροῦσα ἔκδοση, σχολιάζοντας ὅτι μέγα μέρος αὐτῆς ἔχει περιληφθεῖ στό τέλος τῶν νεωτέρων Μηναίων Δεκεμβρίου τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας. Δέν συμπεριελήφθη ὅμως ὁ κανών τῆς Θεοτόκου, οἱ αἶνοι καί κάποια ἄλλα. Ὑπάρχει πάντως μέγας ὑμνογραφικός πλοῦτος γιά τόν ἅγιο Σπυρίδωνα, παλαιότατος, ὡς καί τό ὀκτάηχον δοξαστικόν τοῦ Μανουήλ Δούκα (γιά τό ὁποῖον ἐγένετο λόγος ἐδῶ –πρβλ. καί ἐδῶ–) τό ὁποῖον ἐψάλλετο ἐνώπιον τῆς λάρνακος στήν Κωνσταντινούπολη, ὅταν τό λείψανόν του ἦτο πρό τῆς Ἀλώσεως στό Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων.
Ἐκεῖνο πού μοῦ ἐσχολίασε ὁ Γιάννης Ρούμελης εἶναι «κάτι που συναντώ για πρώτη φορά σε έντυπη ακολουθία: στην πρώτη ακολουθία έχει και την στιχολογία των Ωδών (πριν από κάθε τροπάριο) εις ιδ΄». Ὄντως βλέπουμε αὐτή τήν πρόταξη τῶν στίχων τῶν ᾠδῶν στούς κανόνες, κάτι σημαντικό γιά τήν ἀκρίβεια τῆς τάξεως καί πῶς αὐτή διασώζεται. Παρατήρησα ἐπίσης ὅτι καί ἄν στήν θ΄ ᾠδή προτάσσονται μεγαλυνάρια τοῦ ἁγίου στόν κανόνα του, οἱ στίχοι παραμένουν προηγούμενοι τῶν μεγαλυναρίων.

Αὐτά τά ὀλίγα καί σημαντικά καί εὐχαριστῶ καί πάλιν τόν Ἰωάννη γιά τήν ἐπισήμανση, εὐχόμενος κάθε πρόοδο!

 

[nektar]

Ἀκολουθίαι Ἁγίου Σπυρίδωνος Τριμυθοῦντος τοῦ θαυματουργοῦ.
Πολλαπλαὶ παλαιαὶ ἐκδόσεις μετὰ βίου καὶ παρακλητικὸς κανών.

Ἔτι δὲ καὶ βίος ἐκ τῆς ἐκδόσεως 1901 πάνυ χρήσιμος ἐν ἀγρυπνίαις.
(ἄλλως τε πρὸς τοῦτο πλέον ἀναφορτοῦμεν ἐνθάδε βίους ἁγίων).

Εἰς μνήμην τοῦ ἀπὸ μητρὸς θείου μου Σπυρίδωνος
(+1999 εἰς Πέρθην Δυτικῆς Αὐστραλίας)

 

[nektar]

Ἁγίου Σπυρίδωνος Τριμυθοῦντος τοῦ θαυματουργοῦ, δώδεκα ἀκολουθίαι διαφορετικῶν ἐκδόσεων, μετὰ παρακλητικῶν κανόνων, χαιρετισμῶν, ἐγκωμίων, βίου, διηγήσεων καὶ τεκμηρίων περὶ τοῦ ἱεροῦ λειψάνου, καθὼς καὶ θαυμάτων. Ἐκδόσεις ἀπὸ ἔτους 1699 ἕως καὶ 1895. Προέλευσις κειμένων ἡ Ἀνέμη τε καὶ ἕτεραι βιβλιοθῆκαι, ἀναφορτοῦνται ἐν τούτοις ἐνθάδε πρὸς διευκόλυνσιν τῶν φιλαγίων ψαλτολογιστῶν. Εἰκόνες ἐδῶ.

 

[lagoudakis]

Ἐκδόσεις ἀπὸ ἔτους 1699 ἕως καὶ 1895.

Επισυνάπτεται και η έκδοση του 1895, η οποία λόγω μεγέθους του αρχείου της Ανέμης (154ΜΒ) δεν είχε συμπεριληφθεί. Μετά από λίγη επεξεργασία, μειώθηκε το μέγεθος, ώστε να μπορεί να αναφορτωθεί και εδώ.

 

[Nikolaos]

Την Ακολουθία που εξέδωσε το 1901 ο Σαλίβερος συνέθεσε ο Μανουήλ Χρυσάφης και εκδόθηκε βάση ανεκδότων χειρογράφων. Έχει δε και αξιόλογη -και μουσικού ενδιαφέροντος - εισαγωγή.

 

[ανδρεας σωτηροπουλος]

Εγκώμια Αγίου Σπυρίδωνα | Προσευχή - Ορθόδοξο Προσευχητάρι (proseyxi.com)