Γιώργος Μ.
Γιώργος Μπάτζιος
Στην η' ωδή του πρώτου κανόνος της Μεταμορφώσεως, ποίημα Κοσμά του Μελωδού, συναντούμε την αρχαιότατη, ομηρική λέξη "ὀμφή", η οποία απαντά άπαξ στην υμνογραφία. σε αυτό ακριβώς το τροπάριο.
Η λέξη σημαίνει «θεϊκή φωνή» (πβ. Ὀδ. 3.215: θείη δέ μιν ἀμφέχυτ' ὀμφή) (Δείτε περισσότερα εδώ).
Είναι χαρακτηριστικό του Κοσμά Μελωδού ότι ανασκάπτει από τα αρχαία κείμενα λέξεις αρχαιότατες, ενίοτε ομηρικές. Νομίζω ότι η ανασκαφή αυτή δεν υπηρετεί κάποιου είδους λόγια εκζήτηση -όχι σπάνια στην εκκλησιαστική γραμματεία- αλλά την επιδίωξη της ιεροπρέπειας και του υψηλού ύφους, η οποία άλλωστε φαίνεται γενικότερα στην ποίηση του Κοσμά (συμπυκνωμένος λόγος, μικρές φράσεις, πολύ εκφραστικές εικόνες, πρόσωπα και λόγοι από την Παλαιά Διαθήκη κ.λπ.). Θα μπορούσαμε να τον ονομάσουμε «Αισχύλο της βυζαντινής ποίησης».
Διὰ τῆς ἐν γνόφῳ θείας ὀμφῆς,
τὸ πρόσωπον ποτὲ ἐδοξάσθη Μωσῆς,
Χριστὸς δὲ ὡς ἱμάτιον, φῶς καὶ δόξαν ἀναβάλλεται·
φωτὸς αὐτουργὸς γὰρ πεφυκὼς καταυγάζει τοὺς μέλποντας·
Εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον.
Η λέξη σημαίνει «θεϊκή φωνή» (πβ. Ὀδ. 3.215: θείη δέ μιν ἀμφέχυτ' ὀμφή) (Δείτε περισσότερα εδώ).
Είναι χαρακτηριστικό του Κοσμά Μελωδού ότι ανασκάπτει από τα αρχαία κείμενα λέξεις αρχαιότατες, ενίοτε ομηρικές. Νομίζω ότι η ανασκαφή αυτή δεν υπηρετεί κάποιου είδους λόγια εκζήτηση -όχι σπάνια στην εκκλησιαστική γραμματεία- αλλά την επιδίωξη της ιεροπρέπειας και του υψηλού ύφους, η οποία άλλωστε φαίνεται γενικότερα στην ποίηση του Κοσμά (συμπυκνωμένος λόγος, μικρές φράσεις, πολύ εκφραστικές εικόνες, πρόσωπα και λόγοι από την Παλαιά Διαθήκη κ.λπ.). Θα μπορούσαμε να τον ονομάσουμε «Αισχύλο της βυζαντινής ποίησης».
Last edited: