Πολύ ωραίο φαίνεται αλλά μπερδεύει κάποιον που έχει συνηθίσει να διαβάζει κατά επιτροπή και όχι κατά Καρά.
Αν εξαιρέσουμε τα σύμβολα που δεν δίδαξαν οι εκ Κων/λεως και Αθηνών δάσκαλοι,
Αγαπητέ Δημήτρη, κατ' αρχήν Χρόνια Πολλά!
Επίτρεψέ μου να θεωρήσω ότι δεν συνάντησες καμιά ουσιαστική δυσκολία να τα διαβάσεις, εφόσον ήδη τα βρήκες ωραία. Νομίζω με ελάχιστη καλή θέληση τα διαβάζει εύκολα ο καθένας.
Ως προς τα σημάδια:
α) Η Οξεία. Αν κάποιος μπορεί να διαβάσει τα γραπτά του Χουρμουζίου, μπορεί να διαβάσει και τα δικά μου. Και δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που δεν διαβάζει του Χουρμουζίου ή, κι αν δεν τα έχει δεί ή συνηθίσει, καλό είναι νομίζω να το κάνει. Είναι νομίζω ζήτημα τιμής απέναντι στον Χουρμούζιο.
β) ως προς τα άλλα σημάδια. Όποιος δεν τα γνωρίζει μπορεί να τα παραλείψει, διότι δεν είναι σημάδια που αντικαθιστούν άλλα της γραφής των Τριών Διδασκάλων, αλλά
πρόσθετα στην ήδη και πάντοτε ισχύουσα γραφή γραφή των Τριών Διδασκάλων. Το ίδιο κάνω κι εγώ, όταν βλέπω π.χ. κείμενα βρίθοντα σταυρών προς αναπνοή ή άλλων σημείων (δυνατά, σιγά ή ακόμη και piano, forte) σε σημεία που εγώ δεν θέλω να πάρω αναπνοή (διότι μπορεί π.χ. να μη θέλω να κόψω απότομα τη λέξη) ή να κάνω τη συγκεκριμένη εκτέλεση που σημειώνει ο συγκεκριμένος συνθέτης ή γραφέας. Τουλάχιστον αυτό έκανα παλαιότερα που έψαλλα περισσότερο κείμενα πέρα από τα κλασσικά και "ούτε γάτα, ούτε ζημιά".
μένουν οι υφεσοδιέσεις που αποπροσανατολίζουν έναν μελετητή και εκτελεστή κλασικών μουσικών κειμένων.
π.χ. τί σημαίνει δίεση κάτω από τον κε του πλ β' ;
Ότι αλλάζουμε το τετράχορδο και πρέπει να πούμε τον Δι Κε μεγαλύτερο από τον Νη Πα;
Πρώτον, δεν υπάρχει κανένα Κε δίεση τ
ου πλ.β΄στο κείμενό μου. Πρόκειται για γραμμές του Αγια εκ του Δι (ήδη έχουν μπεί οι κατάλληλες διατονικές φθορές, οπότε έχουμε ήδη ξεφύγει από τον πλ. του Β΄που απαιτεί, φυσικά, τον Κε στη θέση του) και οι διέσεις δρούν τρόπον τινά ως "οδοδείκτες". Ο εκτελεστής θα εκτελέσει τη γραμμή του Αγια που ξέρει και η οποία για όλους, νομίζω, θεωρείται ότι έχει συχνά διέσεις του Κε. Οι διέσεις του υπενθυμίζουν ότι μπήκε στον Αγια και όχι σε κάποιον άλλο διατονικό ήχο.
Δεύτερον, οι υφεσοδιέσεις δεν λείπουν παντελώς από τα κλασσικά κείμενα, Σε άλλα συναντώνται λιγότερο, σε άλλα περισσότερο. Δεν λείπουν επίσης και από νεότερα βιβλία. Βλ. π.χ. πόσο συχνά σημειώνει ο Αθ. Καραμάνης διέσεις του Πα στον Λέγετο (δες π.χ. τον Όρθρο του). Μπερδεύτηκε κανείς απ' αυτές (των παλαιών και των νεοτέρων) ποτέ; Δεν νομίζω.
Τρίτον, για δεκαετίες κυκλοφορούσαν παρτιτούρες γεμάτες υφεσοδιέσεις (ταυτόσημες ή εντελώς παραπλήσιες με αυτές του Καρά και μάλλον περισσότερες απ' 'οσες έχω σημειώσει εγώ εδώ) τόσο στην Μητρόπολη Αθηνών, όσο και σε άλλους ψάλτες που είχαν κάποια κοντινότερη ή ακόμη και πιο απομακρυσμένη σχέση με τους Μητροπολιτικούς. Οι δε νύν Μητροπολιτικοί εξακολουθούν και ψάλλουν από τέτοιες παρτιτούρες. Επειδή έχω δεί ψάλτες να ψάλλουν από αυτές τις παρτιτούρες πάνω στα ψαλτήρια τόσο στη Χαλκίδα, όσο και εδώ και αλλού, δεν θυμάμαι ποτέ κανέναν να είχε δυσκολία να ψάλει απ' αυτές ή να έχει παραπονεθεί για τη σημείωση των έλξεων. Έτσι με παραξενεύει αυτή η όψιμη αντίδραση στη σημείωση των έλξεων, την στιγμή που φαίνεται να μην υπάρχει αναγκαστικά πρόβλημα.
Αν εκτελούσε ο Πρίγγος το κείμενό σας πως θα το έλεγε; Όπως άκουσε το διάστημα απ τον Ιάκωβο (χωρίς δίεση) ή θα έπρεπε να έλεγε αυτό που ήξερε με λίγο δίεση παραπάνω;
Και ο Πρίγγος σημειώνει μερικές, έστω, φορές έλξεις (εννοώ ήδη στις παλιές εκδόσεις των έργων του). Τί θα έκανε; Θα μπερδευόταν σ' αυτό που έγραψε ο ίδιος; Προφανώς η έλξη αποτύπωνε αυτό που έψαλλε. Και νομίζω το ίδιο θα έκανε, αν έβλεπε το δικό μου κείμενο ή οποιοδήποτε άλλο με έλξεις. Θα έψαλλε αυτό που ήξερε και, αν όχι σε όλες, σε πολλές περιπτώσεις αυτό θα συνέπιπτε με αυτό που θα ήταν σημειωμένο με την έλξη. Επιπλέον, δεν νομίζω ο Πρίγγος να ήταν άμοιρος γνώσεως κειμένων με έλξεις. Υπήρχσαν στην Πόλη και ο Νηλέας και άλλοι που τις σημείωναν. Κάτι θα είχε πάρει το μάτι του και φαντάζομαι δεν θα είχε πρόβλημα να διαβάσει τα κείμενά τους.
Συνοπτικά, δεν νομίζω ότι υπήρξε παλαιότερα πρόβλημα με τις μικροδιαφορές στη γραφή και δεν θα υπάρχει και σήμερα, αρκεί να υπάρχει λίγη, ελάχιστη καλή θέληση.
