04. «και γέγονας μεγαλέμπορος κληθείσα» (δοξαστικόν εσπερίων Αγίας Βαρβάρας)

[π. Μάξιμος]

Eπιτρέψατέ μου να θέσω το ερώτημά. Το δοξαστικόν του Εσπερινού της Αγίας Βαρβάρας έχει ως εξής: "Πατρίδα, γένος ύπαρξιν καταλιπούσα, Βαρβάρα, και τον ασεβή πατέρα μισήσασα, θεόν ηγάπησας, ώ ενυμφεύθης και γέγονας μεγαλέμπορος κληθείσα. Αυτόν ικέτευε σωθήναι τας ψυχάς ημών". Αυτό το "και γέγονας μεγαλέμπορος κληθείσα" πώς στέκει συντακτικώς, πώς συνδέεται με τα προηγούμενα και τι σημαίνει;

Τό μεγαλέμπορος παρουσιάζει τήν μεταλλαγή τῆς ἁγίας, τήν μεταστροφή καί εἰδικότερα τήν μεταπράτηση ὅλων τῶν ἐπιγείων μέ τά οὐράνια δωρήματα τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος τήν κάλεσε σ᾿ αὐτόν τόν γάμο καί ἔγινε Νύμφη Χριστοῦ.

 

[Γιώργος Μ.]

Τό μεγαλέμπορος παρουσιάζει τήν μεταλλαγή τῆς ἁγίας, τήν μεταστροφή καί εἰδικότερα τήν μεταπράτηση ὅλων τῶν ἐπιγείων μέ τά οὐράνια δωρήματα τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος τήν κάλεσε σ᾿ αὐτόν τόν γάμο καί ἔγινε Νύμφη Χριστοῦ.

Ναι, πάτερ, και μάλλον πρέπει να σχετίζεται και με την ανάλογη παραβολή του Χριστού για κείνον που βρήκε έναν θησαυρό σε ένα χωράφι και πούλησε όλα του τα υπάρχοντα για να αγοράσει το χωράφι;

 

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

Ἂν καὶ ξέρουμε ὅτι τὸ δοξαστικὸ τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Ἁγίας Βαρβάρας ἔχει ὡς ἑξῆς: "Δόξα... Ἦχος πλ. β'

Πατρίδα, γένος, ὕπαρξιν, καταλιποῦσα Βαρβάρα, καὶ τὸν ἀσεβῆ πατέρα μισήσασα, Θεὸν ἠγάπησας, ᾧ ἐνυμφεύθης, καὶ γέγονας μεγαλέμπορος κληθεῖσα· Αὐτὸν ἱκέτευε, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν", ἐν τούτοις, ἐδῶ
http://analogion.com/forum/showthread.php?t=13956&page=3 (Ἐν Πάτραις 1894), ὡς πεντηκοστάριον τὸ βρίσκουμε εἰς ἦχον Β΄καὶ μάλιστα χωρὶς τὴν λέξη κληθεῖσα. Οἱ ἐπαΐοντες πῶς τὸ βλέπουν αὐτό;

 

[MTheodorakis]

Ὁ ἦχος τοῦ δοξαστικοῦ εἶναι ὁ πλ. β'

(τυπικα Εὐεργέτιδος σ. 331, Μεσσήνης σ. 64, χφφ. Paris. gr. 356 στιχηράριο α' ἥμισυ ιβ' αἰ. φ. 92r, Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 51r, Βατοπεδίου 1202 ΤΑΣ μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φ. 39v, Paris. gr. 1571 μηναῖα τοῦ ἔτους 1253 φ. 8r, 261 στιχηράριο τοῦ ἔτους 1289 φ. 47v, 283 μηναῖα ιγ' αἰ. σ. 170, 355 στιχηράριο ιγ' αἰ. φ. 123v, 1572 μηναῖα ιγ' αἰ. φ. 9r, 262 στιχηράριο τέλη ιγ'-ἀρχές ιδ' αἰ. φ. 56v, 402 ΤΑΣ ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 54v, British Library Add. 24378 μηναῖα ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 168r, Φλωρεντίας Plutei 10.15 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1335-1336 φ. 52r, στιχηράρια ιδ' αἰ. Paris. gr. 270 φ. 48r, 260 φ. 54v, 265 φ. 52v, Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης Βουλγαρίας 56 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 69v, Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 44v, 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 46v, British Library Add. 16398 μηναῖο Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 1460 φ. 11r, Harley 5546 ΤΑΣ ιε' αἰ. φ. 59r, Λειμῶνος 94 ἀνθολόγιο τέλη ιε'-α' ἥμισυ ιστ' αἰ. φ. 108v, ΤΑΣ κεφ. ιε', Μηναῖον Δεκεμβρίου 1595).


Συναντῶ μόνο τὸν τύπο «μεγαλέμπορος κληθεῖσα»

(χφφ. Paris. gr. 356 στιχηράριο α' ἥμισυ ιβ' αἰ. φ. 92r, 1621 στουδιτικὰ μηναῖα ιβ' αἰ. φ. 54v, Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 51r, Paris. gr. 1571 μηναῖα τοῦ ἔτους 1253 φ. 8r, 261 στιχηράριο τοῦ ἔτους 1289 φ. 47v, 283 μηναῖα ιγ' αἰ. σ. 170, 355 στιχηράριο ιγ' αἰ. φ. 123v, 1572 μηναῖα ιγ' αἰ. φ. 9r, 262 στιχηράριο τέλη ιγ'-ἀρχές ιδ' αἰ. φ. 56v, British Library Add. 24378 μηναῖα ιγ'-ιδ' αἰ. φ. 168r, στιχηράρια ιδ' αἰ. Paris. gr. 270 φ. 48r, 260 φ. 54v, 265 φ. 52v, British Library Add. 16398 μηναῖο Δεκεμβρίου τοῦ ἔτους 1460 φ. 11r, Λειμῶνος 94 ἀνθολόγιο τέλη ιε'-α' ἥμισυ ιστ' αἰ. φ. 108v, Μηναῖον Δεκεμβρίου 1595).