01. Απολυτίκιον αγίου Βασιλείου (ερμηνεία - μέλος)

Σεβαστέ π. Μάξιμε καί λοιποί φίλοι,
Εἶμαι νέο μέλος καί σᾶς χαιρετῶ.
Σχετικῶς μέ τό θέμα, εἶναι πράγματι, σωστός ὁ προβληματισμός ὅλων. Ἐπιτρέψατέ μοι νά καταθέσω τήν ἰδική μου ταπεινήν ἄποψιν ἡ ὁποία πηγάζει ἀπό τήν προσωπικήν μου ἀντίληψιν. Ἐπειδή τό "Βασίλειον ἱεράτευμα" δέν ταιριάζει συντακτικῶς μέ τήν προηγουμένην φράσιν, ἀλλά καί δέν συνηθίζεται νά ἔχωμε δύο συνεχομένας προσφωνήσεις (Βασίλειον ἱεράτευμα, πάτερ ὅσιε), φρονῶ ὅτι μετά τό "κατεκόσμησας" ἀκολουθεῖ κόμμα καί τό "Βασίλειον ἱεράτευμα" περαιώνει τήν φράσιν ὡς προσφώνησις (ἐσύ ὁ ὁποῖος εἶσαι Βασίλειον ἱεράτευμα, δηλ. ἱερατεύεις βασιλικῶς). Συγχρόνως, δέ, ὁ ὑμνογράφος σημαίνει, μέ τήν λέξιν "Βασίλειον", τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ & ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Αυτή μου φαίνεται η πιο περιεκτική και συνεπής μέθοδος μέχρι τώρα και ευχαριστούμε.

Με την ευκαιρία, καλώς ορίσατε στο φόρουμ και χρόνια πολλά για τη γιορτή σας!
 

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Βασίλειος Χλαμπάνης;23931 said:
Σεβαστέ π. Μάξιμε καί λοιποί φίλοι,
Εἶμαι νέο μέλος καί σᾶς χαιρετῶ.
Σχετικῶς μέ τό θέμα, εἶναι πράγματι, σωστός ὁ προβληματισμός ὅλων. Ἐπιτρέψατέ μοι νά καταθέσω τήν ἰδική μου ταπεινήν ἄποψιν ἡ ὁποία πηγάζει ἀπό τήν προσωπικήν μου ἀντίληψιν. Ἐπειδή τό "Βασίλειον ἱεράτευμα" δέν ταιριάζει συντακτικῶς μέ τήν προηγουμένην φράσιν, ἀλλά καί δέν συνηθίζεται νά ἔχωμε δύο συνεχομένας προσφωνήσεις (Βασίλειον ἱεράτευμα, πάτερ ὅσιε), φρονῶ ὅτι μετά τό "κατεκόσμησας" ἀκολουθεῖ κόμμα καί τό "Βασίλειον ἱεράτευμα" περαιώνει τήν φράσιν ὡς προσφώνησις (ἐσύ ὁ ὁποῖος εἶσαι Βασίλειον ἱεράτευμα, δηλ. ἱερατεύεις βασιλικῶς). Συγχρόνως, δέ, ὁ ὑμνογράφος σημαίνει, μέ τήν λέξιν "Βασίλειον", τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου.

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ & ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ

Χρόνια πολλά π. Βασίλειε
Εάν θεωρήσουμε (όπως πρέπει) προσφώνηση το Βασίλειον ιεράτευμα τότε πράγματι δεν υπάρχει πρόβλημα να μπει η τελεία μετά και να γίνει και η εντελής κατάληξις εκεί. Σ᾿ αυτή την περίπτωση βέβαια καλό είναι να μη καταλήξει το μέλος στον πα νωρίτερα, μετά το ετράνωσας, ώστε να συνδεθεί όλη η φράση και να γίνουν εμφαντικώτερα τα κατορθώματα του Αγίου ...εδογμάτισας...ετράνωσας...κατεκόσμησας.
Πάντως και το γεγονός ότι το Βασίλειον γράφεται με κεφαλαίο γράμμα συνηγορεί αβίαστα στο ότι δεν έχει σχέση με το βασίλειον ιεράτευμα και, κατά συνεπαγωγή, αδίκως ψάχνουμε τυχόν σύνδεσή του με το κατεκόσμησας.

Φιλικά
Ε.Γ.
 
Last edited:
Ἀγαπητέ κ. Γιαννόπουλε,
Χρόνια πολλά καί ἀπό ἐμέ.
Εὐχαριστῶ διά τήν ἀπάντησίν σας, μόνον ἐπιτρέψτε μου νά ἐκφάσω κάποιαν ἐπιφύλαξιν ὡς πρός τήν ἀτελῆ κατάληξιν εἰς τό ἐτράνωσας. Νομίζω ὅτι θά ἔχωμε μία μεγάλη μουσικήν φράσιν μέ τρεῖς ἀτελεῖς καταλήξεις εἰς τό Δι καί τό ἐτράνωσας θά χάσῃ τήν δυναμικότητά του.

Μέ ἐκτίμησιν
π. Βασίλειος
 

chanendes

Ιωάννης Π. Αχιλλιάς
Πάντως και το γεγονός ότι το Βασίλειον γράφεται με κεφαλαίο γράμμα συνηγορεί αβίαστα στο ότι δεν έχει σχέση με το βασίλειον ιεράτευμα και, κατά συνεπαγωγή, αδίκως ψάχνουμε τυχόν σύνδεσή του με το κατεκόσμησας.
Φιλικά
Ε.Γ.

Πολύ σωστά όσα ειπώθηκαν... Επιτέψτε μου μια "ψιλή" παρατήρηση κατά την ταπεινή μου γνώμη: εάν το "βασίλειον ιεράτευμα" συνδεόταν συντακτικά με το "κατεκόσμησας" θα έπρεπε (κατ' εμέ) να είναι σε δοτική (του μέσου): κατεκόσμησας βασιλείω ιερατεύματι...
Αντ' αυτού το κείμενο έχει τελεία στο "κατεκόσμησας" (εμείς εκεί ψάλλοντάς το κάνουμε κατάληξη στον Πα).
Συμφωνώ δε απόλυτα με τα προεκτεθέντα, ότι δλδ το "Βασίλειον ιεράτευμα" αποτελεί προσφώνηση, η οποία αφ' ενός εκφράζει το χαρακτήρα και την ποιότητα της Αρχιερατείας του Αγίου, αφ' ετέρου κάνει λογοπαίγνιο με το όνομά του...

αυτά τα ολίγα...
(αν αλληλοεπεκαλυψα κάποιους, ζητώ συγγνώμη...)
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
ΥΓ1 :Ο αειμνηστος Περιστερης στον καθεδρικο ναο των Αθηνων το εψαλλε (το ιδιο και οι διαδοχοι του) ''βασιλειον ιερατευμα πατερ οσιε (καταληξη στον Πα)'' .

Ἐνδιαφέρουσα αὐτή ἡ μαρτυρία κ. Λιναρδάκη καί νομίζω ὅτι πρόκειται περί τῆς πιό «ψαγμένης» μελοποίησης.
Καί τό λέω αὐτό γιατί χθές ἐλησμόνησα νά μνημονεύσω τοῦ Τυπικοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας (θ΄ - ι΄ αἰ.) τό ὁποῖον παραθέτει τό τροπάριον τοῦ ἁγίου μέ τήν ἑξῆς στίξη:
...τὴν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας, βασίλειον ἱεράτευμα, πάτερ ὅσιε.


Έχετε δίκιο, γιατί αυτή η μελοποίηση επιτρέπει να εξαχθούν και τα δύο νοήματα. Αυτό δείχνει και την επιμέλεια περί τα υμνογραφικά του μακαρίτη του Περιστέρη...

Γιά τήν πρίν 10 αἰῶνες μουσική καταγραφή ὁπωσδήποτε δέν ξέρουμε. Γιά τό κείμενο μνημόνευσα τοῦ Τυπικοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας (θ΄ - ι΄ αἰ.) τό ὁποῖον παραθέτει τό τροπάριον τοῦ ἁγίου μέ τήν ἑξῆς στίξη:
...τὴν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας, βασίλειον ἱεράτευμα, πάτερ ὅσιε.
Ἀλλά μετά τήν τελεία συνεχίζει: Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Αὐτό τό κείμενο sic δικαιολογεῖ καί τήν παύση στό ὅσιε.



...............
Έχω όμως και δύο λόγους να ακολουθήσω το Βασίλειον Ιεράτευμα, Πάτερ Όσιε.
Α) Το πιθανο συντακτικό κενό, Β) την πιθανότητα η φράση να αποτελεί "παιγνιώδη" προσφώνηση στον άγιο Βασίλειο.
Καί ἀπό τόν μακαριστό Π. Μανέα [mp3].


 

pransot

Πράντζος Σωτήρης
Σχετικά με το απολυτίκιο του Μ. Βασιλείου γνώριζα εδώ και χρόνια πως το "βασίλειον ιεράτευμα" αφορά την Εκκλησία και όχι προσωπικά τον άγιο Βασίλειο. Άλλωστε ο παραδοσιακός μουσικός χωρισμός του τροπαρίου το χωρίζει, σε αντίθεση με τον νεότερο και επικρατήσαντα. Προ ημερών όμως που βρέθηκα σε περιβάλλον όπου ερμηνεύθηκε το απολυτίκιο μου μπήκαν οι εξής ερμηνευτικοί λογισμοί τους οποίους παραθέτω προς βάσανο:

Η συνήθης μουσική μορφή είναι η εξής:
Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, (Δι)
ὡς δεξαμένην τὸν λόγον σου, (Πα)
δι' οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας, (Δι)
τὴν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, (Δι)
τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας, (Πα)
Βασίλειον Ἱεράτευμα, Πάτερ Ὅσιε, (Δι)
Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, (Δι)
δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος. (Δι)

Η παραδοσιακή (Δοξαστάριον Π. Κηλτζανίδη) -από μνήμης
Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, (Δι)
ὡς δεξαμένην τὸν λόγον σου, (Πα)
δι' οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας, (Δι)
τὴν φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας, (Πα)
τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας, (Δι)
βασίλειον Ἱεράτευμα, (Πα)
Πάτερ Ὅσιε, (Δι)
Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, (Δι)
δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος. (Δι)

Η ουσιαστική διαφοροποίηση αφορά το "βασίλειον ιεράτευμα", το οποίο ασφαλώς πρέπει να γράφεται με πεζό γράμμα. Το ερώτημα είναι αυτή η έκφραση που αναφέρεται στην Εκκλησία (σε μια ιδιότητά της που ταιριάζει με το όνομα και την ιδιότητα του υμνουμένου αγίου) με τι συνδέεται συντακτικά. Τις προάλλες άκουσα πως είναι επεξήγηση του "ημίν", δηλαδή να δωρηθεί το μέγα έλεος σε εμάς,που είμαστε το βασίλειον ιεράτευμα.

Και στις δύο περιπτώσεις το βασίλειον ιεράτευμα συνδέεται συντακτικά με τα επόμενα, οι δε τρεις μεσαίοι στίχοι μας λένε πως

δι' οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας,
την φύσιν τῶν ὄντων ἐτράνωσας,
τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη κατεκόσμησας,

Δηλαδή
δια του λόγου σου δογμάτισες θεοπρεπώς
διετράνωσες την φύση των όντων
και κατεκόσμησες τα ήθη των ανθρώπων

Ψάχνοντας να το ταιριάξω καλύτερα έκανα την εξής σκέψη.
Δεν ταιριάζει σίγουρα με την στίξη (βεβαίως σχεδόν πάντα η στίξη ακολουθεί τη μελοποίηση), ούτε όμως με κάποια παραδεδομένη μουσική φόρμα.

Εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, (Δι)
ὡς δεξαμένην τὸν λόγον σου, (Πα)
δι' οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας τὴν φύσιν τῶν ὄντων
ἐτράνωσας τὰ τῶν ἀνθρώπων ἤθη
κατεκόσμησας βασίλειον Ἱεράτευμα.
Πάτερ Ὅσιε, (Δι)
Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, (Δι)
δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος. (Δι)

Με έντονη γραφή έβαλα τα ρήματα και υπογραμμισμένα τα αντίστοιχα αντικείμενα
Δηλαδή
δια του λόγου σου
δογμάτισες σχετικά με την φύση των όντων
διετράνωσες τα ήθη των ανθρώπων
και στόλισες την εκκλησία (ιδίως με την ιερατική σου ιδιότητα).

Ως προς την συντακτική ισορορροπία των τριών αυτών στίχων παρατηρώ αφενός μεν πως
α) το "θεοπρεπώς" (τροπικό επίρρημα) δεν παίζει σημαντικό ρόλο στο τριπλό σχήμα Ρ-Α
β) θα μπορούσε το "θεοπρεπώς" να πηγαίνει και στα τρία επόμενα ρήματα (εδογμάτισας-ετράνωσας-κατεκόσμησας)
γ) το "βασίλειον ιεράτευμα" ως αντικείμενο είναι άναρθρο σε αντίθεση με τα προηγούμενα δύο.

Σε αυτήν πάντως την περίπτωση και το "βασίλειον ιεράτευμα" δεν μένει ξεκρέμαστο και νομίζω πως η αντιστοιχία ρημάτων-αντικειμένων είναι πιο ταιριαστή.
Επίσης τώρα παρατηρώ πως έτσι παρουσιάζεται η προσφορά του αγίου στην Εκκλησία στις τρεις βασικές διαστάσεις της ζωής της (δόγμα-ήθος-λατρεία).

Δεν ξέρω κατά πόσο όλη αυτή η θεωρία στέκει ή έχει άλλα ερείσματα στην παράδοση, αλλά μου φαίνεται αρκετά λογική. Δεν ξέρω αν έχει ξαναϋπάρξει τέτοια ερμηνευτική προσέγγιση, με μια σύντομη έρευνα δεν τη βρήκα. Αν είναι ορθή και γνωστή, ζητώ συγγνώμη από τους ειδήμονες.
 
Last edited:
Νομίζω ὀτι η φράση "βασίλειον ιεράτευμα" θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει ως παράθεση στο εννοούμενο υποκείμενο όλης της περιόδου "σύ" ( στόλισες τα ανθρώπινα ήθη εσύ που είσαι "βασίλειον ιεράτευμα"). Κι έτσι, βέβαια, εξηγείται και το τέλος της μουσικής φράσης στον πα, εφόσον η συνεκφορά συνδέεται νοηματικά με τα προηγούμενα και ολοκληρώνει το νόημα της περιόδου. Πάντως, και η άλλη άποψη στέκει μια χαρά.
 

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Επειδή ο κ. Πράντζος εδώ προχώρησε τον προβληματισμό και προς μια άλλη κατεύθυνση καλό θα ήταν να συζητηθεί από όποιους επιθυμούν.
 
Last edited by a moderator:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
[Σημ. συντ.] Τό χθεσινό μήνυμα τοῦ pransot προστέθηκε στό προϋπάρχον θέμα, τό ὁποῖο βρίσκεται μέ μόνιμες ἀνακατευθύνσεις στά μουσικά τῶν ἀπολυτικίων, στήν ψαλτική παράδοση τῆς μελοποιίας καί στά ἑρμηνευτικά τῆς ὑμνολογίας.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Επειδή ο κ. Πράντζος εδώ προχώρησε τον προβληματισμό και προς μια άλλη κατεύθυνση καλό θα ήταν να συζητηθεί από όποιους επιθυμούν.
Ὁ ἀγαπητός Σωτήρης ἀνέπτυξε τόν προβληματισμό του χωρίς νά γνωρίζει ὅλη αὐτή τήν «διαδραστική» ἀνάλυση πού εἶχε προηγηθεῖ. Ἡ «διαδραστική ἐργασία» εἶναι κάτι πού χαρακτηρίζει τό φόρουμ, κάτι γιά τό ὁποῖο ἐνδιαφέρεται ὁ Διαχειριστής καί ἐπιθυμεῖ αὐτό νά εἶναι τό «πρόσωπο» ἤ ἡ «ταυτότητα» τοῦ Ψαλτολογίου.
Πράγματι, σ᾿ αὐτό τό θέμα, ὅπως καί σέ πολλά ἄλλα, κανείς δέν θά μποροῦσε νά προχωρήσει μόνος του (ὅποιος καί νἆναι), ὅσο προχώρησαν καί ἀναλύθηκαν πολλά θέματα μέ τή συμβολή/συνεισφορά περισσοτέρων, σέ σημεῖο πού πολλάκις ὅταν διαβάζω κάποιο ἄρθρο -κάποια γνώμη κάποιου ἐκτός Ψ, σέ βιβλία, περιοδικά, διαδίκτυο, νά μακαρίζω ἐμᾶς, πού ἔχουμε προχωρήσει σέ βάθος σέ πολλά, πού δέν σκέφθηκε κάποιος πού σκέπτεται μόνος.
Ἀφοῦ τό θέμα τό μεταφέραμε καί στά ἑρμηνευτικά τῆς ὑμνολογίας (πού δέν ὑπῆρχε -καί δικαίως δέν ἔβρισκε κάτι ὁ Σωτήρης) βρῆκα στό δίκτυο μιά ἑρμηνεία τοῦ π. Ἱεροθέου Βλάχου, μητροπολίτη Ναυπάκτου, σχετικά μέ
Τα τρία σημεία, τα οποία θα υπογραμμίσω, είναι τα εξής: Το ένα « δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας» , το δεύτερο « τήν φύσιν των όντων ετράνωσας» και το τρίτο « τά των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας» .
«Δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας»
Ο Μ. Βασίλειος έζησε ως επίσκοπος σε μια πολύ δύσκολη περίοδο της Εκκλησιαστικής ιστορίας. Εννοώ την περίοδο μεταξύ της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, που έγινε στην Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ., και της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου, που έγινε το 381 μ.Χ. Ο Μ. Βασίλειος αντιμετώπισε όλα τα θεολογικά ζητήματα της εποχής εκείνης με σοφία, διάκριση, σύνεση, αλλά και θεολογική προοπτική και ενώ εκοιμήθη σε ηλικία 49 ετών δύο μόλις χρόνια –τό 379– πριν συνέλθη η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος το έτος 381, εν τούτοις είχε προετοιμάσει όλο το θεολογικό έδαφος πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η Σύνοδος αυτή.
Ο Μ. Βασίλειος δογμάτισε για τον Τριαδικό Θεό χρησιμοποιώντας νέα ορολογία και αυτό έγινε για να αντιμετωπίση τις διάφορες αιρέσεις που εμφανίσθηκαν και οι οποίες χρησιμοποιούσαν την αρχαία ελληνική φιλοσοφία για να κατανοήσουν την αποκεκαλυμμένη αλήθεια. Ο Φωστήρ της Καισαρείας δογμάτισε για το Άγιον Πνεύμα, για τις σχέσεις μεταξύ των Προσώπων της Αγίας Τριάδος. Το σημαντικό και πρωτόγνωρο, ακόμη και για την φιλοσοφία, είναι ότι για πρώτη φορά ο Μ. Βασίλειος ταύτισε την υπόσταση με το πρόσωπο. Μέχρι τότε το πρόσωπο σήμαινε το προσωπείο, την μάσκα που χρησιμοποιούσε ο ηθοποιός για να παίξη έναν ρόλο, δηλαδή το πρόσωπο ήταν ένα επίθεμα του όντος. Ο Μ. Βασίλειος ανέπτυξε την άποψη ότι το πρόσωπο δεν είναι επίθεμα του όντος, αλλά ταυτίζεται με την υπόσταση, δηλαδή είναι αυτό που κάνει το όν να είναι όντως όν.
Όλη αυτήν την θεολογία ο Μ. Βασίλειος την ανέπτυξε « θεοπρεπώς» , ακριβώς γιατί ζούσε την υπαρξιακή θεολογία, είχε εμπειρίες του Θεού, όπως φαίνεται στα κείμενά του. Η θεολογία του δεν ήταν ακαδημαϊκή, ορθολογιστική, συναισθηματική, αισθητική, αλλά καθαρά υπαρξιακή.
«Την φύσιν των όντων ετράνωσας»
Στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία γινόταν διαρκώς λόγος για τα όντα, που υπάρχουν στον κόσμο, και το όν, του οποίου αντιγραφή είναι τα όντα. Βασικό κεντρικό ερώτημα της αρχαίας ελληνικής μεταφυσικής, όπως ισχυρίζεται ο Χάϊντεγκερ, είναι « γιατί να υπάρχουν τα όντα και όχι το τίποτε» .
Ο Μ. Βασίλειος σπούδασε στην Αθήνα την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αλλά και όλη την επιστήμη της εποχής του, που ησχολείτο με τα όντα. Κατά την μαρτυρία του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, που ήταν προσωπικός του φίλος και συμμαθητής του στην Αθήνα, έμαθε εννέα επιστήμες της εποχής εκείνης. Αν διαβάση κανείς την « εξαήμερό» του, δηλαδή την ερμηνεία που κάνει στην δημιουργία του κόσμου σε έξι ημέρες, θα διαπιστώση ότι μέσα στο βιβλίο αυτό κατόρθωσε να συγκεντρώση όλες τις επιστημονικές γνώσεις της εποχής του για τον κόσμο και την δημιουργία του. Ερεύνησε την φύση και τα όντα –τά φυτά, τα έντομα, τα πτηνά, τα ψάρια, τα ζώα κλπ.– είδε την ουσία των όντων, τις ενέργειες του Θεού στην κτίση, καθώς και την εντελέχεια και την τελολογία όλων των αισθητών πραγμάτων. Ο Μ. Βασίλειος αγάπησε την φύση και έκανε στις επιστολές του υπέροχες περιγραφές του τοπίου στο οποίο εμόναζε παρά τον Ίρι ποταμό.
«Τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας»
Ο Μ. Βασίλειος δεν ήταν ένας θεωρητικός Θεολόγος και επιστήμονας, αλλά ήταν και μεγάλος μεταρρυθμιστής. Ενδιαφερόταν για τους δούλους, τους πτωχούς, για την ελάφρυνση της φορολογίας του λαού, για τις αδικίες που υφίσταντο διάφοροι άνθρωποι, διοργάνωσε την φιλανθρωπία. Είναι ο θεμελιωτής των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Μέχρι τότε το Κράτος δεν είχε αναπτύξει την κοινωνική πρόνοια. Ο Μ. Βασίλειος εμφορούμενος από τις Χριστιανικές του αρχές ανέπτυξε σε μεγάλο βαθμό την φιλανθρωπία. Είναι γνωστή στην ιστορία η « Βασιλειάδα» του. Ο ιστορικός Σωζόμενος κάνει λόγο περί « Βασιλειάδος ό πτωχών εστιν επισημότατον καταγώγιον, υπό Βασιλείου κατασκευασθέν, αφ’ ου την προσηγορίαν την αρχήν έλαβε και εις έτι νυν έχει» . Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος κάνει λόγο για την « καινήν πόλιν» όπου « νόσος φιλοσοφείται και συμφορά μακαρίζεται και το συμπαθές δοκιμάζεται» . Πρόκειται για μια καινούρια πόλη. Ο ίδιος ο Μ. Βασίλειος σε μια επιστολή του (επιστολή 94 προς Ηλίαν) δίδει μια μαρτυρία για το κέντρο αυτό της φιλανθρωπίας. Μέσα στην « Βασιλειάδα» υπήρχε μεγαλοπρεπής καθεδρικός Ναός, οικήματα γύρω από τον Ναό για τον Επίσκοπο και τους Κληρικούς, οικήματα για την φιλοξενία των αρχόντων και των δημοσίων λειτουργών, ξενώνας για την φιλοξενία των ξένων και των περαστικών από την πόλη, νοσοκομείο για την θεραπεία των ασθενών με το αναγκαίο προσωπικό από ιατρούς, νοσοκόμους, οδηγούς, υποζύγια, οίκους για στέγαση των απαραιτήτων εργαστηρίων και τεχνητών. Υπάρχει πληροφορία που διασώζεται από τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο ότι τους λεπρούς, οι οποίοι την εποχή εκείνη ήταν απόβλητοι από την κοινωνία, διότι είχαν την αθεράπευτη και κολλητική ασθένεια της λέπρας, που ομοίαζε κάπως με την σημερινή ασθένεια του aids, τους φρόντιζε ο ίδιος ο Μ. Βασίλειος και μάλιστα αφού τους καθάριζε τις πληγές στην συνέχεια τις ασπαζόταν για να τους δείξη την αγάπη του. Ποιός θα το έκανε αυτό σήμερα για τους ασθενείς του aids;
Το σπουδαιότερο είναι ότι ο Μ. Βασίλειος έκανε όλο αυτό το έργο της φιλανθρωπίας, δείχνοντας το προσωπικό του παράδειγμα, αφού καίτοι ήταν εύπορος έδωσε όλην την περιουσία του σε όσους είχαν ανάγκη και μάλιστα όταν απέθανε είχε ως μόνα περουσιακά στοιχεία ένα τρίχινο ράσο και λίγα βιβλία. Αλλά η αγάπη του ήταν τέτοια, ώστε στην κηδεία του, από τον συνωστισμό του κόσμου, απέθαναν και άνθρωποι.

Τό συμπέρασμα αὐτοῦ τοῦ θέματος πού τόσο μᾶς ἀπασχόλησε καί σέ ὅλες τίς πλευρές του —μέ ὅλες τίς ὑπάρχουσες μαρτυρίες, μουσικές καί ἑρμηνευτικές— ἀναλύθηκε, εἶναι ὅτι τό «βασίλειον ἱεράτευμα» εἶναι προσφώνηση πρός τόν ἅγιο καί δέν ἔχει σημασία τό πῶς ἐκτελεῖται μουσικά· μᾶλλον, ὅλες οἱ μουσικές καταγραφές ταιριάζουν, ἀρκεῖ νά μήν μπλέκουμε τό «βασίλειον ἱεράτευμα» μέ τίποτε ἄλλο, παρά μόνον νά τό ἐννοοῦμε ὡς προσφώνηση.
 
Last edited:

seniko

Δημήτριος Βασιλείου
Μπορεί ο υμνωδός το έγραψε με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε όπως και να το ψάλλουμε να είναι σωστό...
 
Top