Ἡ φθορὰ τοῦ β' ἤχου

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἡ φθορὰ τοῦ β' ἤχου, ὅταν δὲν δηλώνεται φθόγγος, σημαίνει τὸν Δι;
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Αν και άσχετος με τα θεωρητικά, μία ιδέα:
Τα θεωρητικά συγγράμματα αναφέρουν ότι η φθορά τοποθετείται στους Νη Βου και Δι και στις διφωνίες τους προς τα πάνω και προς τα κάτω, χωρίς να κατονομάζουν συγκεκριμένο φθόγγο παραλλαγής, ο οποίος θα εννοείται όταν συναντήσουμε τη φθορά.
Ο Διονύσιος Ηλιόπουλος στο θεωρητικό του "Μέθοδος Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής" (Αθήνα 2001) όπου αναφέρεται σε τετράχορδα (8,14,8), τοποθετεί την φθορά αυτή στον Δι.
Εφόσον πάρουμε υπόψη μας ότι ο ήχος στηρίζεται στις όμοιες διφωνίες, δεν έχει και τόσο σημασία κατ' εμέ αν θα ειπωθεί το φθόγγος Νη Βου Δι ή Ζώ σε σχέση με την κλίμακα, όμως λόγω του ότι πιθανολογώ ότι κάπου το είδατε και χρειάζεστε αυτή την πληροφορία για διδακτικούς σκοπούς, αναφέρετε ποιο είναι το σημείο που δεν αναγράφεται ο φθόγγος, ώστε ίσως σε κάποια άλλη γραφή - έκδοση της εν λόγω σύνθεσης, να υπάρχει αναγεγραμμένος. Σημασία έχει φυσικά και σε ποιο φθόγγο - τονικό ύψος τοποθετείται η φθόρα, καθώς και η μελική συμπεριφορά που ακολουθείται, εφόσον στις εξηγήσεις βλέπουμε ότι τις περισσότερες φορές διαφοροποιούνται οι μουσικές θέσεις που αναφέρονται στο Νη για παράδειγμα, από αυτές του Βου, ανάλογα και με το είδος μελοποιΐας στο οποίο κινείται η σύνθεση.
Πάντως για τους παραπάνω λόγους, οι εξηγήσεις που έχουν εκδοθεί ως επί το πλείστον αναγράφουν τον φθόγγο παραλλαγής.
 
Στο συγκεκριμένο εωθινό όταν η φθορά του δευτέρου μπαίνει στον ΓΑ τότε σημαίνει τον ΒΟΥ, όταν μπαίνει στον ΚΕ τότε σημαίνει τον ΔΙ του δευτέρου.
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Οι δύο σελίδες του Εωθινού που περιέχουν τις φθορές, με την αναγραφή των φθόγγων. Από το Ταμείον Ανθολογίας του Θ. Φωκαέως (Όρθρος Α΄)
 

Attachments

  • 1.jpg
    202 KB · Views: 79
  • 2.jpg
    216.7 KB · Views: 39

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ὁ Χουρμούζιος στὶς μεταγραφές του δηλώνει τὸν Βου στά: Δόξα Πατρὶ ἀρχαίων ἀνοιξανταρίων, χερουβικό, Αἰνεῖτε καὶ Νῦν αἱ δυνάμεις Ἰ. Δαμασκηνοῦ.
 
Last edited:

dimitris

Παλαιό Μέλος
Ισως κάνω και λάθος διορθώστε με.
Οι χρωματικοί ήχοι έχουν δύο φθορές έκαστος (Δι, Κε), ο εναρμόνιος μία το Ζω ημίφθορο.
Κανονικά θα έπρεπε να παραλλαγίζουμε με τη φθορά της νότας.
Αν δηλαδή βρούμε ημίφθορο στον γα να πούμε τον γα, Ζω.
Δεν αλλάζει τίποτα νομίζω από το να πούμε τον Γα, Γα, αλλά πρέπει να υπάρχει η λεπτομέρεια (που κι εγώ δεν την τηρώ).

Ένας μεγάλος ψάλτης όταν τύχαινε Α' τετράφωνος εκ του Κε και ο Κε να έχει φθορά Πα διατονικού θα το παραλλάγιζε χωρίς να αλλάξει νότες.
Εμείς όμως οι μικροί οφείλουμε να πούμε τον Κε = Πα, για να πετύχουμε τον τροχό.
 

nikosthe

Νίκος Θεοτοκάτος


Ὁ Χουρμούζιος στὶς μεταγραφές του δηλώνει τὸν Βου στά: Δόξα Πατρὶ ἀρχαίων ἀνοιξανταρίων, χερουβικό, Αἰνεῖτε καὶ Νῦν αἱ δυνάμεις Ἰ. Δαμασκηνοῦ.
Αυτό το ΒΟΥ όμως, με τη σημερινή θεωρία και τα διαστήματα της Πατριαρχικής Επιτροπής, παραλλαγίζεται ως ΔΙ, καθώς νοείται ως βάση χρωματικού τριχόρδου (κυρίως) ή τετραχόρδου, ανάλογα με τη φράση. Τότε δεν τους ένοιαζε, γιατί και ΒΟΥ να το παραλλάγιζες, με την όμοια διφωνία τα διαστήματα είναι ίδια, όπως είπε σωστά κι ο Χρήστος, αφού, και στη μία και στην άλλη περίπτωση, ακολουθεί μετά τόνος ελάχιστος και τόνος μείζων (8-12), διαστήματα φυσικά τα οποία μπορεί να μεταβληθούν ανάλογα με τη φράση, όπως έχει γραφεί ειδικότερα στο... σολδάτειο θέμα της όμοιας διφωνίας.
 
Top