Βρήκα στὴν ΑΝΕΜΗ το παρακάτω σύντομο κείμενο ὑπὸ Ναθαναήλ Εὐβοέως, ἐφημερίου της ἐν Μασσαλίᾳ Ἑλληνικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, δημοσιευμένο στὰ 1858 περὶ εἰσαγωγῆς τῆς εὐρωπαϊκῆς μουσικῆς στὴν ἐκεῖ ἐνορία τῆς ἑλληνικῆς παροικίας καὶ τὰ προβλήματα ποὺ δημιουργήθηκαν.
Περιέχει ἐνδιαφέροντα στοιχεία, εἰδικὰ ἀπὸ σελ. 13 κ.ἐξ., σελ. 23 κ.ἐξ.
Συγχαίρω θερμότατα τον ανακαλύψαντα του πονήματος του π. Ναθαναήλ, ένα αντίτυπο που βρήκα χρόνια τώρα, όταν ήμουν νέος ψάλτης στο ναό μας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Μασσαλίας, πεταμένο σ΄ένα μπαούλο σε μια αποθήκη όπου βρισκόταν με άλλα αντικείμενα αξίας, ιερά σκεύη, εικόνες... Πολλοί ανεκτίμητοι θησαυροί του Γένους μας, από την ίδρυση της ιστορικής μας Κοινότητας (18ο αιώνα), καταστράφηκαν από φιλοφραγκοφώνους της δεκαετίας του 1950 και μετά, φανατικοί υποστηρικτές των Ρώσων της Διασποράς και Γάλλων διανοουμένων, προδότες του Ελληνισμού, που διέλυσαν την ιστορική παροικία μας, αφελληνίζοντας την, σήμερα ένα ερείπιο! Θυμάμαι ότι υπήρξαν ακόμα εκτός από παλιά εγχειρίδια Ελληνικής Πατρολογίας του 18ου (πρωτότυπα), υπήρξαν και αρκετά επιστημονικά βιβλία και οι πρώτες εκδόσεις μουσικών βιβλίων των Τριών Διδασκάλων, το Θεωρητικό του Χρυσάνθου, Πανδέκτες, Ειρμολόγια, Αναστασιματάρια, μουσικά χειρόγραφα από τους μουσικόφιλους εφημέριους Αρχιμ. του Οικουμενικού Θρόνου Γρηγορίου Ζηγαβινού και του π. Ναθαναήλ εξ Ευβοίας, αλλά και του π. Αναστασίου Παπαστρατή εκ Σύμης. Υπήρξαν ακόμα και συνθέσεις ευρωπαϊκής μουσικής του μουσουργού Σπάθη κ.ά. Αυτά για την ιστορία της ενορίας μου. Ευχαριστώ ακόμα θερμά που έγινε αναφορά στον π. Ναθαναήλ που έδωσε μάχη με σθένος για να επικρατήσει η πατροπαράδοτη βυζαντινή μας μουσικής και υπερήφανος να είμαι συνεχιστής του, έστω μακρυά από τη πατρίδα μου, στην όμορφη πατρίδα μου τα Δωδεκάνησα. Αμφιλόχιος ΠΙΚΙΑΣ, Μασσαλιεύς = Νεοφωκαεύς.
